Raport NTL XIV Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki. Jarocin r. NTL XIV PMzA. Opracował: mgr Mikołaj Kirpluk

Transkrypt

1 NTL XIV PMzA Raport XIV PMzA NTL XIV Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL Jarocin r. Raport z r. Opracował: mgr Mikołaj Kirpluk Warszawa, kwiecień 2015

2 Spis treści: str. 1. Informacje ogólne Dokumenty odniesienia Badania biegłości Kryteria oceny Badanie biegłości Porównanie międzylaboratoryjne Reszta standaryzowana Z (ang. z -score) Liczba E n i wskaźnik E n ref Programy badań Program B1 - stanowisko pracy Program B2 - środowisko - hałas przemysłowy Program B3 - środowisko - hałas komunikacyjny Wyniki badań międzylaboratoryjnych Podsumowanie Załącznik B Załącznik B Załącznik B Rysunki Indywidualne osiągnięcia każdego laboratorium są przesyłane listownie do każdego uczestniczącego laboratorium oddzielnie! opracował: Mikołaj Kirpluk str.2 z 25

3 1. Informacje ogólne Organizowane badania biegłości mają na celu weryfikację i podnoszenie umiejętności uczestników badań oraz spełnienie wymagań jednostki akredytującej w zakresie uczestnictwa w badaniach biegłości i porównaniach międzylaboratoryjnych. Wyniki programu mogą być wykorzystane dla określania wskaźników statystycznych związanych z niepewnością wyników badań oraz w celu doskonalenia warsztatu i metod badawczych. Porównania międzylaboratoryjne zorganizowała firma NTL-M.Kirpluk, posiadająca laboratorium akredytowane przez Polskiego Centrum Akredytacji numer AB 838 w zakresie badań akustycznych (szczegółowy zakres jest określony w dokumencie dostępnym na stronie internetowej PCA: Zakres dotychczas udzielonej akredytacji nie obejmuje organizowania porównań międzylaboratoryjnych jako działalności akredytowanej. W porównaniach wzięło udział łącznie 15 laboratoriów - 13 laboratoriów uczestniczących (ozn.kodami) - w tym jedno w 2 badaniach - oraz laboratorium firmy NTL-M.Kirpluk jako Laboratorium Odniesienia (ozn. ) i laboratorium obserwatora (ozn. R1). Uczestnicy badań przyjechali z własnym sprzętem pomiarowym. Koordynatorem Badań (i też obserwatorem) jest Kierownik Laboratorium Badawczego firmy NTL-M.Kirpluk i zarazem jej właściciel - mgr Mikołaj Kirpluk (tel.kom ). Ocenę biegłości prowadziła zaproszona obserwator-ekspert techniczny - mgr inż. Katarzyna Król. Wszyscy organizatorzy badań w osobach: Koordynatora, obserwatorów i ekspertów technicznych, zostali zobowiązani do zachowania poufności tożsamości i wyników badań poszczególnych uczestników, oraz do bezstronności w ocenie działań uczestników i wyników ich badań. Każdy uczestnik badań został zobowiązany do zachowania poufności uzyskanych przez siebie wyników pomiarów względem pozostałych uczestników porównań międzylaboratoryjnych. Reklamacje są przyjmowane przez sześć miesięcy od daty przekazania raportu z wynikami badania. Reklamacje należy złożyć do laboratorium badawczego na piśmie. 2. Dokumenty odniesienia W badaniach oparto się na następujących dokumentach: Polska Norma PN-EN ISO/IEC 17043:2011 Ocena zgodności. Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości. mgr Mikołaj Kirpluk "Statystyka w pomiarach akustycznych - podstawy" - referat opublikowany w Materiałach XXXIV Zimowej Szkoły Zagrożeń Wibroakustycznych (luty 2006), mgr Mikołaj Kirpluk - obliczanie niepewności: rozdział 16 Księgi Jakości laboratorium badawczego firmy NTL-M.Kirpluk - publikowany na stronie internetowej w zakładce E-biblioteka opracował: Mikołaj Kirpluk str.3 z 25

4 3. Badania biegłości Badania biegłości w ramach XIII Porównań Międzylaboratoryjnych z Akustyki NTL odbyły się w dniu 13 kwietnia 2015 r. w Jarocinie (woj. wielkopolskie). Badania biegłości polegały na wykonaniu pomiarów hałasu w ramach programów porównań międzylaboratoryjnych opracowanych przez Laboratorium Odniesienia firmy NTL-M.Kirpluk. W czasie realizacji zadań laboratoria wypełniały protokoły z pomiarów na przekazanych przez Organizatora formularzach, które po zakończeniu pomiarów były podpisywane przez obserwatora, a następnie po wykonaniu niezbędnych obliczeń i określeniu wyników końcowych wraz z niepewnościami - przekazywane Koordynatorowi Badań. 4. Kryteria oceny 4.1 Badanie biegłości W czasie wykonywania pomiarów była prowadzona przez obserwatora-eksperta technicznego biegłości na osobnym formularzu wg ustalonych kryteriów oceny biegłości dla poszczególnych zadań - poprzez przyznawanie punktów w skali od 0 do 2 wg zasady: 2 - poprawnie, 1 - akceptowalnie, 0 - niepoprawnie lub brak. Ocena sprawności wykonania pomiaru (gdzie T ref = czas pomiaru przez laboratorium odniesienia): 2 - czas <1,5xT ref, 1 - czas pomiędzy 1,5xT ref a 2xT ref, 0 - czas powyżej 2x T ref. Ocenie - jako ocenie biegłości - podlega też prawidłowe określenie wyników badania na podstawie pomiarów wykonanych przez dane laboratorium. Wynik będzie podany jako wartość procentowa Bb maksymalnej liczby punktów: Bb = uzyskana liczba punktów liczba prawidlowych wyników 100% maks. liczba punktów liczba wynikow w zadaniu Kryteria punktacji są utajnione względem uczestników programu. Ocenie - jako ocenie biegłości - podlega też prawidłowe określenie wyników badania na podstawie pomiarów wykonanych przez dane laboratorium. W przypadku, gdy uzyskany przez uczestnika wynik nie odpowiada prawidłowemu wynikowi, jaki powinien być określony na podstawie uzyskanych i przekazanych na protokole danych pomiarowych uczestnika oraz postawionych wymagań w programie badań, to taki wynik jest uznany za nieprawidłowy. Ocena ta ma za zadanie selekcjonowanie laboratoriów, których wyniki będą uwzględniane w średniej odniesienia dla wskaźnika oceny Z (patrz dalej) - jako wyniki kwalifikowane, informacja w raporcie (kody uczestników). Kryteria oceny: wskaźnik Bb Bbł75% Bb<75% zadowalająca niezadowalająca opracował: Mikołaj Kirpluk str.4 z 25

5 4.2 Porównanie międzylaboratoryjne Reszta standaryzowana Z (ang. z -score) Wskaźnik Z dla i-tego laboratorium jest określony wzorem: Z i = X i - X s ref ref gdzie: X i - wynik i-tego laboratorium - przeliczony na ekspozycje względną* lub ciśnienie względne** X ref - średnia arytmetyczna z uzyskanych wyników kwalifikowanych (jako ekspozycje względne) (wynik umownie dokładny ) s ref - estymata odchylenia standardowego populacji wyników kwalifikowanych Powyższy wskaźnik powinno się stosować dla liczby uczestników nie mniejszej niż 10. W przypadku mniejszej liczby uczestniczących laboratoriów należy interpretować ten wskaźnik ze stosowną ostrożnością. Ten wskaźnik oceniano wg dwóch kryteriów - patrz następne punkty Kryteria oceny standardowe parametr z z Ł 2 2 < z < 3 3 Ł z zadowalająca wątpliwa niezadowalająca *ekspozycja względna - dla wyników określanych pomiarem wartości skutecznej (RMS) poziomu dźwięku, rozumiana jako wielkość proporcjonalna do energii wyrażona wzorem: E = 10 L p RMS **ciśnienie względne - dla wyników określanych pomiarem wartości szczytowej (Peak) poziomu dźwięku, rozumiane jako wielkość proporcjonalna do amplitudy ciśnienia wyrażona wzorem: P = L p Peak 20 opracował: Mikołaj Kirpluk str.5 z 25

6 Kryteria oceny zaostrzone Jednak w przypadku badań akustycznych, gdzie wyniki odchyleń statystycznych zwyczajowo podaje się w decybelach, jako odpowiednik wymiaru uzyskiwanych wyników badań, natomiast same rachunki są prowadzone na wielkościach fizycznych (energetycznych) to odchylenia wyniku od średniej kwalifikowanej powyżej jednej wartości estymaty odchylenia standardowego w uzyskanej próbie kwalifikowanej kwalifikują się już jako wątpliwe w praktyce pomiarowej - odpowiadają z reguły odchyleniom powyżej 1 db - stąd zaproponowano też ocenę według kryteriów zaostrzonych : parametr z z Ł 1 1 < z < 2 2 Ł z zadowalająca wątpliwa niezadowalająca Komentarz nt wyniku umownie dokładnego : Osobnym problemem jest wiarygodne przypisanie wartości wyniku umownie dokładnego - o ile w przypadku pomiarów hałasów o poziomach stałych w czasie energetyczna średnia z wyników kwalifikowanych wydaje się akceptowalnym sposobem ustalenia poziomu wartości odniesienia, to w przypadku pomiarów hałasów zmiennych w czasie często dochodzi do sytuacji, że wartość średnia odbiega (i to znacznie!) od wartości dokładnej - ustalonej innymi metodami (np. pomiarem w znacznie dłuższym czasie). W przypadku reszty standaryzowanej właściwe przyjęcie wartości odniesienia ma istotny wpływ na ocenę indywidualnych osiągnięć. Powyższe aspekty należy brać pod uwagę przy analizie wyników porównań międzylaboratoryjnych. opracował: Mikołaj Kirpluk str.6 z 25

7 4.2.2 Liczba E n i wskaźnik E n ref 1 Ocena na podstawie liczby E n 1 oraz wskaźnika E n ref 1 (zaostrzonego) stosowanego do oceny wyników ILC z laboratorium odniesienia*. Wskaźniki są określone wzorami: E n = X U lab 2 lab - X + U ref 2 ref oraz E n ref = X lab U - X ref ref gdzie: X lab - wynik laboratorium - przeliczony na ekspozycje względną X - wynik laboratorium odniesienia - przeliczony na ekspozycje względną ref U - niepewność wyniku laboratorium** lab U - niepewność wyniku laboratorium odniesienia** ref Kryteria oceny: 1 liczba E n lub wskaźnik E n ref wartość Ł1 wartość >1 zadowalająca niezadowalająca *) laboratorium odniesienia jest laboratorium badawcze firmy NTL-M.Kirpluk, akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji, nr akredytacji AB 838. **) uwzględniane te zakresy niepewności wyrażonych w ekspozycji względnej, które posiadają niepusty zbiór części wspólnej danego przedziału niepewności (powyżej lub poniżej wartości średniej) i przedziału wyznaczonego przez wyniki X lab i X ref. Komentarz dot. stosowanych wskaźników ocen: Oceny wyników porównań międzylaboratoryjnych są kwestią umowną - norma wymienia m.in. wskaźniki Z oraz E n oraz sposób ich oceny - tu określone jako standardowe. Niemniej jednak, w toku uzyskanych doświadczeń, wskaźnika Z według kryteriów zaostrzonych zdecydowanie lepiej pokazuje pozycję wyniku przy pomiarach akustycznych (pomijając w tej chwili kwestię wiarygodności określenia wyniku umownie dokładnego ). Natomiast zaostrzona wg wskaźnika E n ref pozwala z jednej strony na ocenę laboratoriów niezależnie od praktycznej realizacji rachunków niepewności w danym laboratorium (lub ich braku), z drugiej strony jest weryfikacją poprawności wyniku uzyskanego przez laboratorium referencyjne. 1 W przypadku określania wskaźnika dla amplitud ciśnień szczytowych (przy analizie wyników pomiarów L CPeak ) oznacza się odpowiednio P n i P n ref w celu odróżnienia sposobu odlogarytmowania opracował: Mikołaj Kirpluk str.7 z 25

8 5. Programy badań 5.1 Program B1 - stanowisko pracy Metodyka pomiarowa: Polska Norma PN-EN ISO 9612:2011 pt.: Akustyka. Wyznaczanie zawodowej ekspozycji na hałas. Metoda techniczna - według Strategii 1 - metoda zadaniowa. Poligon pomiarowy: - sytuacja akustyczna: realizacja przez pracownika 2 różnych zadań - punkt pomiarowy: stanowisko pracy (fantom) - źródło hałasu: 2 kolumny głośnikowe - sygnał akustyczny: 2 sygnały o różnym poziomie i charakterze - dane pomocnicze: do wykonania obliczeń poziomu ekspozycji Badana wielkość: równoważny poziom dźwięku A, maksymalny poziom dźwięku A, szczytowy poziom dźwięku C. Orientacyjny czas realizacji pomiaru: 15 min. Kryteria oceny biegłości: sprawdzenie toru pomiarowego (przy wykorzystaniu kalibratora, ustawienie pionowe), wybór punktu pomiarowego (ucho lewe lub prawe - bardziej narażone), położenie mikrofonu względem ucha (odległość od 10cm do 40cm), ukierunkowanie mikrofonu (w kierunku zwrócenia twarzy pracownika), sprawność wykonania pomiaru (czas wykonywania badania) Poligon pomiarowy - konfiguracja stanowiska - patrz Rysunek B1 w załączniku. Dane do obliczeń: praca przy Zadaniu 1 (sygnał 1): od 1 do 2 godzin praca przy Zadaniu 2 (sygnał 2): od 4 do 6 godzin reszta czasu przeznaczona na prace pomocnicze i przerwy opracował: Mikołaj Kirpluk str.8 z 25

9 5.2 Program B2 - środowisko - hałas przemysłowy Metodyka pomiarowa: Metodyka referencyjna oraz częstotliwość prowadzenia okresowych pomiarów hałasu (z wyjątkiem hałasu impulsowego) w środowisku, pochodzącego od instalacji lub urządzeń - załącznik nr 6 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206, poz. 1291) 2. UWAGA1: wysokość punktu jest ustalona na 1,5m! UWAGA2: czas pomiaru elementarnego jest ustalony na 30s! Poligon pomiarowy: - sytuacja akustyczna: źródło hałasu przy obecności istotnego tła akustycznego - punkt pomiarowy: wyznaczony punkt pomiarowy - źródło hałasu: 2 kolumny głośnikowe - sygnał akustyczny: hałas zmienny, okresowy, powtarzalny przy obecności tła akustycznego + sygnał samego tła akustycznego - dane pomocnicze: do wykonania obliczeń poziomu równoważnego Badana wielkość: równoważny poziom dźwięku A emitowanego hałasu Orientacyjny czas realizacji pomiaru: 15 min. Kryteria oceny biegłości: sprawdzenie toru pomiarowego (przy wykorzystaniu kalibratora, ustawienie pionowe), wykorzystanie statywu (pion mikrofonu w punkcie, wysokość 1,5m), ukierunkowanie mikrofonu (pomiar hałasu - na źródło hałasu), ukierunkowanie mikrofonu (pomiar tła - na wyłączone źródło hałasu), sprawność wykonania pomiaru (czas wykonywania badania) Poligon pomiarowy - konfiguracja stanowiska - patrz Rysunek B2 w załączniku. Dane do obliczeń: Źródło hałasu pracuje tylko w porze dziennej przez 3 godzin 30 minut. Niedokładność określenia czasu pracy źródła maksymalnie ±30 minut. 2 Uwaga: zmiana rozporządzenia Ministra Środowiska zmieniła tylko numer załącznika, bez żadnych zmian merytorycznych w metodyce pomiarowej! opracował: Mikołaj Kirpluk str.9 z 25

10 5.3 Program B3 - środowisko - hałas komunikacyjny Metodyka pomiarowa: Referencyjna metodyka wykonywania okresowych pomiarów poziomów hałasu wprowadzanego do środowiska w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych i linii tramwajowych oraz kryteria lokalizacji punktów pomiarowych - Załącznik Nr 3 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz. U. Nr 140, poz.824) - metodą pomiarów pojedynczych zdarzeń akustycznych BEZ CIĄGŁEJ REJESTRACJI SYGNAŁU! UWAGA1: wysokość punktu jest ustalona na 1,5m! Poligon pomiarowy: - sytuacja akustyczna: hałas drogowy bez obecności istotnego tła akustycznego - punkt pomiarowy: wyznaczony punkt pomiarowy - źródło hałasu: 2 kolumny głośnikowe i rzutnik video - sygnał akustyczny: zarejestrowany hałas drogowy, powtarzalny (pojazdy lekkie i ciężkie) - dane pomocnicze: do wykonania obliczeń poziomu równoważnego Badana wielkość: ekspozycyjny poziom dźwięku A (SEL) badanego hałasu Orientacyjny czas realizacji pomiaru: 15 min. Kryteria oceny biegłości: sprawdzenie toru pomiarowego (przy wykorzystaniu kalibratora, ustawienie pionowe), wykorzystanie statywu (pion mikrofonu w punkcie, wysokość 1,5m), ukierunkowanie mikrofonu (pomiar hałasu - na źródło hałasu), uwzględnienie osobnych kierunków ruchu sprawność wykonania pomiaru (zanotować czas wykonywania badania) Poligon pomiarowy - konfiguracja stanowiska - patrz Rysunek B3 w załączniku. Dane do obliczeń: Natężenie ruchu: 250 poj./dobę - przy podziale ruchu: 80% dzień / 20% noc Udział pojazdów ciężkich: w porze dziennej 20%, w porze nocnej 80% podział ruchu na kierunki: 60% jedzie w prawo opracował: Mikołaj Kirpluk str.10 z 25

11 5.4 Wyniki badań międzylaboratoryjnych Wyniki badań są zestawione w następujących załącznikach stanowiących integralną część niniejszego raportu: Załącznik B1 Wyniki porównań międzylaboratoryjnych - Program B1 - stanowisko pracy Załącznik B2 Wyniki porównań międzylaboratoryjnych - Program B2 - środowisko - hałas przemysłowy Załącznik B3 Wyniki porównań międzylaboratoryjnych - Program B3 - środowisko - hałas komunikacyjny W załącznikach zamieszczono komentarze do uzyskanych wyników. Niniejszy raport nie zawiera danych identyfikujących laboratoria uczestniczące w badaniach biegłości (poza laboratorium odniesienia i ew. laboratoriami zaproszonymi). Indywidualne osiągnięcia każdego laboratorium uczestniczącego są oddzielnie przesyłane listownie do każdego laboratorium indywidualnie! opracował: Mikołaj Kirpluk str.11 z 25

12 6. Podsumowanie W badaniach biegłości rundy XIV Porównań Międzylaboratoryjnych z Akustyki NTL uczestniczyło łącznie 13 laboratoriów (uwaga: poniżej dla celów statystyki przyjęto, że udziały tego samego laboratorium w kilku badaniach w tym samym Programie są liczone osobno): w Programie B1: 3 laboratoriów (2 + ) w tym 2 akredytowane* w Programie B2: 12 laboratoriów (10 + R1 + ) w tym 9 akredytowanych* w Programie B3: 7 laboratoriów (6 + ) w tym 6 akredytowanych* *Uwaga: informacja dotyczy posiadania już akredytacji w danej metodyce! Wyniki uczestników porównań międzylaboratoryjnych były ogólnie dobre, przy zastrzeżeniach wymienionych w komentarzach do wyników - patrz załączniki. Występują jeszcze szacowania niepewności na podstawie rachunków na decybelach, nie ma to jednak wpływu na biegłość laboratoriów w wykonywaniu samych badań. W badaniach, w których była mała liczba uczestników (<10) nie należy interpretować oceny według wskaźnika Z - w zestawieniach oraz raportach indywidualnych kolumny z wynikami są zaszarzone. Występowanie w raporcie różnych wskaźników do oceny wyników oraz różnych zakresów, co powoduje często pozorne rozbieżności w ch tych samych wyników, jest działaniem zamierzonym w celu wskazania stopnia poprawności uzyskanego wyniku. Dla kwestii formalnych dotyczących oceny i wymagań stawianych przez PCA, proszę ograniczyć się do wskaźnika Z według standardowych kryteriów oceny lub do liczby E n. Wszystkie laboratoria, które uzyskały wyniki wątpliwe lub niezadowalające powinny samodzielnie zanalizować przyczyny takich rezultatów. Uwaga: zgodnie z dokumentem PCA nr DA-05, wyd.5 (aktualne od r.) pkt.3.14 akredytowane laboratorium powinno niezwłocznie powiadomić PCA o fakcie uzyskania negatywnych wyników i o podjętych działaniach oraz o ich skuteczności. Z wymaganiem niezwłoczności trochę się kłóci wcześniejsze zdanie w tym dokumencie: Skuteczność przeprowadzonych działań powinna być sprawdzona poprzez powtórny udział laboratorium w PT obejmującym tę samą poddyscyplinę., niemniej jednak - po dokonaniu zgłoszenia o negatywnym wyniku - proszę pamiętać o wymaganym nie dłużej niż 6-miesięcznym terminie ponownego udziału w badaniach PT (ryzyko zawieszenia przez PCA akredytacji!) Warszawa, Koordynator Badań (mgr Mikołaj Kirpluk) Uwaga: uzyskane wyniki dotyczą wyłącznie zakresu prowadzonych porównań międzylaboratoryjnych. ľľľľľľľľľľľľľľľľ koniec raportu z badania ľľľľľľľľľľľľľľľľľ opracował: Mikołaj Kirpluk str.12 z 25

13 Program B1 L EX, 8h Załącznik B1 n 3 n 3 liczba laboratoriów akredytowanych: +s pop. 0,70 +s pop. 0,15 +s pop. 0,70 2 -s pop. -0,84 -s pop. -0,16 -s pop. -0,84 D pop. 1,4 D pop. 0,3 D pop. 1,4 L śr. 73,6 L p.dod. 94,0 średnia 73,6 +s 0,42 +s 0,09 +s 0,42 -s -0,46 -s -0,09 -s -0, kod laboratorium wynik kwalifikowany poziom dźwięku punkt kontrolny kw alifikacja L EX, 8h +U R,95+ -U R,95- L p.dod. 1-tak / 0-nie Z kwal. w yniki bez kw alifikacji reszta standaryzowana Z kwalifikowana zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odnies ienia D standardowa ref E n E n ref zaostrzona 73,0 +2,1-3,2 94,2 1 0,91 zadowalająca zadowalająca ,3 +2,4-2,4 94,0 1 0,48 zadowalająca zadowalająca 0,3 0,09 zadowalająca 0,12 zadowalająca ,4 +0,9-1,0 93,9 1 1,39 wątpliwa zadowalająca 1,4 0,56 zadowalająca 0,61 zadowalająca 76,0 L EX, 8h 75,0 74,0 73,0 72,0 wynik LB 71,0 średnia kwalif. '+ sigma pop. '- sigma pop. 70,0 69, opracował: Mikołaj Kirpluk str.13 z 25

14 Program B1 L ASmax wynik kwalifikowany w yniki bez kw alifikacji n 3 n 3 liczba laboratoriów akredytowanych: +s pop. 0,22 +s pop. 0,21 +s pop. 0,22 2 -s pop. -0,23 -s pop. -0,22 -s pop. -0,23 D pop. 0,4 D pop. 0,4 D pop. 0,4 L śr. 79,7 L p.dod. 94,1 średnia 79,7 +s 0,13 +s 0,12 +s 0,00 -s -0,13 -s -0,12 -s -0,13 kod laboratorium poziom dźwięku punkt kontrolny kw alifikacja L AS max +U R,95+ -U R,95- L p.dod. 1-tak / 0-nie reszta standaryzowana Z kwalifikowana Z kwal. zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia standardowa D ref E n E n ref zaostrzona 79,4 +1,8-2,8 94,3 1 1,41 wątpliwa zadowalająca ,8 +1,2-1,2 94,0 1 0,71 zadowalająca zadowalająca 0,4 0,17 zadowalająca 0,19 zadowalająca ,8 +0,9-1,1 93,9 1 0,71 zadowalająca zadowalająca 0,4 0,17 zadowalająca 0,19 zadowalająca 82,0 L ASmax 81,0 80,0 79,0 78,0 wynik LB średnia kwalif. '+ sigma pop. 77,0 '- sigma pop. 76, opracował: Mikołaj Kirpluk str.14 z 25

15 Program B1 L Cpeak UWAGA: obliczenia na ciśnieniach szczytowych względnych! wynik kwalifikowany w yniki bez kw alifikacji n 3 n 3 liczba laboratoriów akredytowanych: +s pop. 0,29 +s pop. 0,70 +s pop. 0,29 2 -s pop. -0,31 -s pop. -0,83 -s pop. -0,31 D pop. 0,6 D pop. 1,3 D pop. 0,6 L śr. 95,1 L p.dod. 98,1 L Cpeak av. 95,1 +s 0,17 +s 0,41 +s 0,17 -s -0,18 -s -0,46 -s -0,18 kod laboratorium poziom dźwięku punkt kontrolny kw alifikacja L Cpeak +U R,95+ -U R,95- L p.dod. 1-tak / 0-nie reszta standaryzowana Z kwalifikowana Z kwal. zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odnies ienia D standardowa ref E n E n ref zaostrzona 95,2 +2,3-5,0 98,9 1 0,24 zadowalająca zadowalająca ,4 +1,2-1,2 97,6 1 1,07 wątpliwa zadowalająca 0,2 0,07 zadowalająca 0,08 zadowalająca ,8 +1,2-2,4 97,7 1 1,34 wątpliwa zadowalająca -0,4-0,10 zadowalająca -0,10 zadowalająca 98,0 L Cpeak 97,0 96,0 95,0 94,0 93,0 wynik LB 92,0 91,0 średnia kwalif. '+ sigma pop. '- sigma pop. 90, opracował: Mikołaj Kirpluk str.15 z 25

16 Badanie stabilności sygnału w punkcie referencyjnym Program B1 - sygnał 1 Program B1 - sygnał 2 L Aeq L ASmax L CPeak L Aeq L ASmax L CPeak średnia 75,2 75,8 92,6 67,1 68,5 89,3 rozstęp 0,2 0,2 0,6 0,2 0,3 0,7 +s pop +0,10 +0,10 +0,30 +0,10 +0,15 +0,40 -s pop -0,10-0,10-0,32-0,10-0,15-0, sygn.1 LAeq sygn.1 LASmax sygn.1 LCpeak sygn.2 LAeq sygn.2 LASmax sygn.2 LCpeak Komentarz do wyników programu B1: Udział wzięło łącznie 3 laboratoriów ( + 2 uczestników) 1. Poziom ekspozycji na hałas L EX,8h 2. Maksymalny poziom dźwięku A (SLOW) L AS max 3. Szczytowy poziom dźwięku C L C peak wszystkie laboratoria uzyskały wyniki zadowalające we wskaźnikach E n i E n ref 1 laboratorium liczyło niepewność symetryczną (obliczenia niefizyczne!) opracował: Mikołaj Kirpluk str.16 z 25

17 Program B2 L A eq D Załącznik B2 n 10 n 12 liczba laboratoriów akredytowanych: +s pop. 0,51 +s pop. 0,17 +s pop. 0,47 9 -s pop. -0,57 -s pop. -0,17 -s pop. -0,52 D pop. 1,7 D pop. 0,5 D pop. 1,7 L śr. 71,8 L p.dod. 94,0 średnia 71,8 +s 0,17 +s 0,05 +s 0,14 -s -0,17 -s -0,05 -s -0, kod laboratorium wynik kwalifikowany poziom dźwięku punkt kontrolny kw alifikacja L Aeq +U R,95+ -U R,95- L p.dod. 1-tak / 0-nie Z kwal. w yniki bez kw alifikacji reszta standaryzowana Z kwalifikowana zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia standardowa D ref E n E n ref zaostrzona 71,7 +1,2-1,7 94,1 1 0,23 zadowalająca zadowalająca R1 72,5 +1,2-1,7 94,0 1 1,44 wątpliwa zadowalająca 0,8 0,40 zadowalająca 0,64 zadowalająca ,7 +0,6-0,7 93,9 1 0,23 zadowalająca zadowalająca 0,0 0,00 zadowalająca 0,00 zadowalająca ,6 +1,1-1,1 94,2 1 1,68 wątpliwa zadowalająca 0,9 0,55 zadowalająca 0,72 zadowalająca ,1 +1,4-1,4 94,3 1 0,57 zadowalająca zadowalająca 0,4 0,22 zadowalająca 0,30 zadowalająca ,8 +2,2-2,2 93,9 1 0,04 zadowalająca zadowalająca 0,1 0,05 zadowalająca 0,07 zadowalająca ,0 +1,1-1,4 93,9 0 0,36 zadowalająca zadowalająca 0,3 0,16 zadowalająca 0,22 zadowalająca ,4 +0,9-1,1 94,0 1 0,79 zadowalająca zadowalająca -0,3-0,17 zadowalająca -0,21 zadowalająca ,9 +1,5-1,6 93,8 1 1,63 wątpliwa zadowalająca -0,8-0,36 zadowalająca -0,52 zadowalająca ,2 +1,3-1,6 93,8 1 1,13 wątpliwa zadowalająca -0,5-0,24 zadowalająca -0,34 zadowalająca ,0 +1,2-1,4 93,9 1 0,36 zadowalająca zadowalająca 0,3 0,16 zadowalająca 0,22 zadowalająca ,6 +1,2-1,6 94,0 0 0,42 zadowalająca zadowalająca -0,1-0,05 zadowalająca -0,07 zadowalająca 75,0 L A eq D wynik LB 74,0 średnia kwalif. '+ sigma pop. '- sigma pop. wartość dokładna 73,0 72,0 71,0 70,0 69,0 R opracował: Mikołaj Kirpluk str.17 z 25

18 Badanie stabilności sygnału Program B2 imisja tło akustyczne średnia 70,5 60,4 rozstęp 0,5 0,3 +s pop +0,16 +0,10 -s pop -0,16-0,11 72,0 70,0 68,0 66,0 64,0 imisja tło akustyczne średnia imisja średnie tło akustyczne 62,0 60,0 58,0 5' R Komentarz do wyników programu B2: Udział wzięło łącznie 12 laboratoriów ( + R1 + 9 uczestników - w tym jeden 2x) 1. Poziom równoważny emitowanego hałasu L A eq, D wszystkie laboratoria uzyskały wyniki zadowalające we wskaźnikach E n i E n ref oraz Z kwal. w ocenie standardowej; 4 laboratoria uzyskały wyniki wątpliwe we wskaźniku Z kwal. w ocenie zaostrzonej - są to wyniki odbiegające od średniej kwalifikowanej więcej niż jedna sigma ; 3 laboratoria liczą jeszcze niepewność symetryczną (obliczenia niefizyczne!) W przypadku laboratorium 603 Organizator wskutek własnego błędu (nieprawidłowy sygnał imisji) wdrożył działania korygujące na miejscu poprzez wykonanie dodatkowego badania przez laboratorium 603 wraz z laboratorium - stosowna notatka została umieszczona w raporcie indywidualnym - co pozwoliło na umieszczenie wyników w zestawieniu ogólnym. opracował: Mikołaj Kirpluk str.18 z 25

19 Program B3 L Aeq D Załącznik B3 n 6 n 7 liczba laboratoriów akredytowanych: +s pop. 0,62 +s pop. 0,07 +s pop. 0,66 6 -s pop. -0,72 -s pop. -0,08 -s pop. -0,77 D pop. 2,0 D pop. 0,2 D pop. 49,1 L śr. 58,1 L p.dod. 94,0 średnia 57,7 +s 0,26 +s 0,03 +s 0,63 -s -0,28 -s -0,03 -s -0, kod laboratorium wynik kwalifikowany poziom dźwięku punkt kontrolny kw alifikacja L Aeq D +U R,95+ -U R,95- L p.dod. 1-tak / 0-nie Z kwal. w yniki bez kw alifikacji reszta standaryzowana Z kwalifikowana zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odnies ienia D standardowa ref E n E n ref zaostrzona 58,0 +0,9-1,1 94,1 1 0,21 zadowalająca zadowalająca ,8 +1,0-1,3 94,0 1 0,52 zadowalająca zadowalająca -0,2-0,13 zadowalająca -0,20 zadowalająca ,1 +2,0-2,0 94,1 0 1,80 wątpliwa zadowalająca 1,1 0,55 zadowalająca 1,25 NIEzadowal ,4 +0,8-0,8 93,9 1 0,46 zadowalająca zadowalająca 0,4 0,33 zadowalająca 0,42 zadowalająca ,9 +1,5-2,1 94,0 1 1,39 wątpliwa zadowalająca 0,9 0,44 zadowalająca 1,00 zadowalająca ,5 +1,4-2,1 94,0 1 0,64 zadowalająca zadowalająca 0,5 0,25 zadowalająca 0,53 zadowalająca ,9 +1,3-1,5 93,9 1 1,77 wątpliwa zadowalająca -1,1-0,64 zadowalająca -1,00 zadowalająca 62,0 61,0 L Aeq D wynik LB średnia kwalif. '+ sigma pop. '- sigma pop. 60,0 59,0 58,0 57,0 56,0 55, opracował: Mikołaj Kirpluk str.19 z 25

20 Program B3 L Aeq N n 6 n 7 liczba laboratoriów akredytowanych: +s pop. 0,68 +s pop. +s pop. 0,72 6 -s pop. -0,81 -s pop. -s pop. -0,87 D pop. 2,2 D pop. D pop. 2,5 L śr. 60,2 L p.dod. średnia 60,4 +s 0,29 +s +s 0,29 -s -0,31 -s -s -0, kod laboratorium wynik kwalifikowany poziom dźwięku punkt kontrolny kw alifikacja L Aeq N +U R,95+ -U R,95- L p.dod. 1-tak / 0-nie Z kwal. w yniki bez kw alifikacji reszta standaryzowana Z kwalifikowana zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odnies ienia standardowa D ref E n E n ref zaostrzona 60,1 +1,0-1,3 94,1 1 0,16 zadowalająca zadowalająca ,8 +1,2-1,6 94,0 1 0,58 zadowalająca zadowalająca -0,3-0,17 zadowalająca -0,26 zadowalająca ,3 +2,2-2,2 94,1 0 1,85 wątpliwa zadowalająca 1,2 0,54 zadowalająca 1,23 NIEzadowal ,6 +1,0-0,9 93,9 1 0,61 zadowalająca zadowalająca 0,5 0,37 zadowalająca 0,47 zadowalająca ,0 +1,6-2,4 94,0 1 1,30 wątpliwa zadowalająca 0,9 0,39 zadowalająca 0,89 zadowalająca ,6 +1,4-2,1 94,0 1 0,61 zadowalająca zadowalająca 0,5 0,24 zadowalająca 0,47 zadowalająca ,8 +1,5-1,7 93,9 1 1,79 wątpliwa zadowalająca -1,3-0,65 zadowalająca -1,00 zadowalająca 64,0 wynik LB L Aeq N 63,0 62,0 średnia kwalif. '+ sigma pop. '- sigma pop. 61,0 60,0 59,0 58,0 57, opracował: Mikołaj Kirpluk str.20 z 25

21 Badanie stabilności sygnału Program B3 sam.lekki sam.ciężki średnia 74,3 87,6 po 1 pojeździe z czasu imisji (pierwszy z występujących) rozstęp 0,3 0,1 +s pop +0,11 +0,05 -s pop -0,11-0,05 89,0 88,0 87,0 86,0 85,0 84,0 83,0 82,0 81,0 80,0 79,0 78,0 77,0 76,0 75,0 74,0 73,0 72,0 71,0 70,0 imisja - SEL sam.lekki imisja - SEL sam.ciężki opracował: Mikołaj Kirpluk str.21 z 25

22 Komentarz do wyników programu B3: Udział wzięło łącznie 7 laboratoriów ( + 6 uczestników) 1. Poziom równoważny emitowanego hałasu L A eq D oraz L A eq N wszystkie laboratoria uzyskały wyniki zadowalające we wskaźniku E n 1 laboratorium liczy jeszcze niepewność symetryczną (obliczenia niefizyczne!) laboratoria 485 i 732 uzyskały wyniki dość znacznie odbiegające od wartości - ponad 1 db - i to jedno laboratorium ma takie odchylenie w górę a drugie w dół - przy różnicy kalibracji sprzętu tylko 0,2 db - pomimo uzyskania wyniku zadowalającego we wskaźniku E n, wskazane jest przeprowadzenie analizy wyników w celu określenia przyczyn tak znacznych różnic. W przypadku laboratorium, które uzyskało wyniki za niskie, może to być zbyt późne włączenie pomiaru (np. ustawione duże opóźnienie startu pomiaru) lub zbyt wczesne kończenie pomiaru (poniżej wymaganej do pomiaru SEL 10-cio decybelowej dynamiki zmian sygnału). Natomiast w przypadku laboratorium, które uzyskało wyższe wyniki, prawdopodobnie jest to skutkiem nieprawidłowego ustawienia punktu pomiarowego - zgodnie z notatkami obserwatora w miejscu oznaczonego punktu pomiarowego została ustawiona kolumna statywu, a nie mikrofon - ponieważ są to badania międzylaboratoryjne na spreparowanym poligonie pomiarowym w pomieszczeniu, takie ustawienie będzie powodować, że mikrofon znalazł się bliżej źródeł dźwięku jakimi były kolumny głośnikowe i tym samym uzyskano wyższe wyniki mierzonych poziomów. opracował: Mikołaj Kirpluk str.22 z 25

23 Rysunki opracował: Mikołaj Kirpluk str.23 z 25

24 opracował: Mikołaj Kirpluk str.24 z 25

25 opracował: Mikołaj Kirpluk str.25 z 25