S P R A W O Z D A N I E

Transkrypt

1 S P R A W O Z D A N I E Z REALIZACJI XLI BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa kwietnia 2015 r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych (PT/ILC) hałasu w środowisku przeprowadzonych w dniach kwietnia 2015 r. był Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy. Badania odbyły się na terenie Zakładu Akustyki Środowiska IOŚ-PIB przy ulicy Kolektorskiej 4 w Warszawie. Przeprowadzono je w celu oceny zdolności laboratoriów do prowadzenia pomiarów hałasu w środowisku. Ocenie zostało poddanych 21 uczestników z laboratoriów badawczych specjalizujących się w badaniach hałasu. Badania poprowadzono zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17043:2011 Ocena zgodności - Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości. 2. WYBRANE DOKUMENTY BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z XLI BADANIAMI BIEGŁOŚCI I BADANIAMI PORÓWNAWCZYMI (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU: Normy: PN-EN ISO/IEC 17043:2011 Ocena zgodności - Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości, PCA DAPT -01 Akredytacja organizatorów badań biegłości. ISO 13528:2005 Statistical methods for use in proficiency testing by interlaboratory comparisons, Rozporządzenia: ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 30 października 2014r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz.U poz. 1542). ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 16 czerwca 2011r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linia tramwajową, lotniskiem lun portem (Dz. U. nr 140, poz. 824). PN-EN ISO 3746:2011 Akustyka Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej i poziomów energii akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów ciśnienia akustycznego metoda orientacyjna z zastosowaniem otaczającej powierzchni pomiarowej nad płaszczyzną odbijającą dźwięk. PN-EN ISO 3744:2011 Akustyka -- Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej i poziomów energii akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów ciśnienia akustycznego -- Metody techniczne stosowane w warunkach zbliżonych do pola swobodnego nad płaszczyzną odbijającą dźwięk 3. ORGANIZACJA XL BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Uczestnicy badań byli zobowiązani do przywiezienia własnego sprzętu pomiarowego wyposażonego w aktualne świadectwa wzorcowania. Przed rozpoczęciem zajęć uczestnicy otrzymali swój numer kodowy, którym posługiwali się dla zachowania poufności. Wykonywanie badań na danym poligonie nadzorowali obserwatorzy. Podpisywali oni także w protokole wyniki pomiarów uzyskane na danym poligonie, tak, aby zapobiec zmowie i fałszowaniu wyników przez Uczestników. Organizator monitorował parametry źródła dźwięku oraz panujące warunki atmosferyczne: prędkość i kierunek wiatru, temperaturę ciśnienie atmosferyczne oraz wilgotność. BADANIA PORÓWNAWCZE I BADANIA BIEGŁOŚCI WG. PN-EN ISO/IEC 17043;

2 Każdy z uczestników badań otrzymał skoroszyt pt. Normy i Metody, w którym zawarte były przykładowe metody analiz. W celu wykonania badań biegłości i badań porównawczych hałasu zostały przygotowane eksperymentalne poligony pomiarowe ze znaną charakterystyką źródła: dla hałasu przemysłowego, dla pomiarów mocy akustycznej urządzenia. Zostały one scharakteryzowane poniżej. Informacje na temat obiektu badań należało umieścić w odpowiednich miejscach w protokole i sprawozdaniu. POLIGON 1 Program ZAŚ1: Pomiary na poligonie hałasu instalacyjnego Na poligonie 1 pomiary wykonywało 14 uczestników. Organizator badań przygotowywał poligon pomiarowy hałasu przemysłowego z: określonym 1 źródłem dźwięku, włączonym w zadanym czasie, wyznaczonymi 3 lokalizacjami punktów pomiarowych położonymi w zróżnicowanych warunkach topograficznych, określonymi warunkami tła pomiarowego, takiego, by przynajmniej w jednym punkcie była możliwość jednoznacznego określenia poziomu sygnału akustycznego z danego źródła. Organizator przygotował w warunkach poligonu badawczego zarejestrowane wcześniej sztuczne źródło dźwięku symulujące pracę instalacji na przenośnym urządzeniu. Sygnał podstawowy szum różowy generator sygnałowy RFT. Poziom sygnału 107,5 db +/- 0,3 db w odległości 1 m od źródła w pomiarowym czasie rzeczywistym Poligon symulował uciążliwy zakład przemysłowy, w którym można z góry sterować mocą i czasem pracy źródeł. Uczestnicy badań zobowiązani byli wykonać pomiary, imisji hałasu w wyznaczonych punktach pomiarowych zgodnie z Rozp. Min. Środ. z dnia 30 października 2014 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz.U poz. 1542). Metody i procedury badań uczestnik ustalał indywidualnie, zgodnie ze swym stanem wiedzy w tym zakresie oraz dysponowanymi umiejętnościami. Uczestnicy badań zobowiązani byli do oznaczenia równoważnego poziomu dźwięku L AeqD w wyznaczonych punktach pomiarowych wraz z oszacowaniem niepewności. Czas pracy urządzenia został podany przez organizatora badań i wynosił on 270 min. Uzyskane wyniki zostały porównane z wynikami laboratorium odniesienia. POLIGON 2 Program ZAŚ3 : Pomiary poziomu mocy akustycznej urządzenia Na poligonie 2 pomiary wykonywało 9 uczestników Uczestnicy badań zobowiązani byli do oznaczenia w ściśle określonych warunkach emisyjnych, zgodnych z normą PN-EN ISO 3746:2011, poziomów ciśnienia akustycznego w środowisku, oraz innych następujących parametrów akustycznych, tj.: L Aeqi równoważnego poziomu ciśnienia akustycznego A w danym położeniu mikrofonu pomiarowego w db, Wyznaczenia mocy akustycznej maszyny L WA w db, BADANIA PORÓWNAWCZE I BADANIA BIEGŁOŚCI WG. PN-EN ISO/IEC 17043;

3 Metody, procedury badań itp. w tym przypadku uczestnik ustalał indywidualnie, zgodnie ze swym stanem wiedzy w tym zakresie oraz dysponowanymi umiejętnościami. Informacje na temat obiektu badań należało umieścić w odpowiednich miejscach w protokole i sprawozdaniu. Ocenie tutaj podlegały obliczone poziomy mocy akustycznej L WA. POLIGON 3 Program ZAŚ 5: Pomiary poziomu mocy akustycznej urządzenia Na poligonie 3 pomiary wykonywało 8 uczestników Uczestnicy badań zobowiązani byli do oznaczenia w ściśle określonych warunkach emisyjnych, zgodnych z normą PN-EN ISO 3744:2011, poziomów ciśnienia akustycznego w środowisku, oraz innych następujących parametrów akustycznych, tj.: L Aeqi równoważnego poziomu ciśnienia akustycznego A w danym położeniu mikrofonu pomiarowego w db, Wyznaczenia mocy akustycznej maszyny L WA w db, Metody, procedury badań itp. w tym przypadku uczestnik ustalał indywidualnie, zgodnie ze swym stanem wiedzy w tym zakresie oraz dysponowanymi umiejętnościami. Informacje na temat obiektu badań należało umieścić w odpowiednich miejscach w protokole i sprawozdaniu. Ocenie tutaj podlegały obliczone poziomy mocy akustycznej L WA. 4. STABILNOŚĆ I JEDNORODNOŚĆ ŹRÓDŁA Stabilność i jednorodność źródeł dźwięku była prowadzona w trakcie badań zgodnie z Programem Badań Biegłości PT-BH-01 z dn OGÓLNE ZASADY PODSUMOWANIA WYNIKÓW BADAŃ Wyniki badań - równoważne poziomy dźwięku dla pory dziennej L AeqD oraz poziom mocy akustycznej L WA -obliczone przez uczestników badań były opracowywane statystycznie. Podstawą do statystycznej oceny laboratorium był standaryzowany parametr E n, obliczany oddzielnie dla każdego przyjętego punktu pomiarowego oraz dla poligonu badania poziomu mocy akustycznej Standaryzowany parametr E n określany jest z zależności: E n u x X 2 lab u 2 ref gdzie: x - równoważne poziomy dźwięku lub poziom mocy akustycznej, obliczone przez poszczególne laboratoria, db, X wartość przypisana - równoważne poziomy dźwięku lub poziom mocy akustycznej db obliczone na podstawie pomiarów laboratorium odniesienia, db, u lab - niepewność wyniku pomiaru uczestnika (średnia), u ref - niepewność wartości przypisanej oznaczonej w laboratorium odniesienia. BADANIA PORÓWNAWCZE I BADANIA BIEGŁOŚCI WG. PN-EN ISO/IEC 17043;

4 Tabela 1 Klasyfikacja laboratoriów ze względu na parametr En Ocena laboratorium Zadowalająca Niezadowalająca Kryterium oceny E n 1 E n > 1 Skalę oceny interpretuje się następująco: zadowalająca - oznacza, iż dane laboratorium wykonuje pomiary prawidłowo, niezadowalająca - laboratorium musi podjąć działania naprawcze. Aby badania biegłości zostały zaliczone z wynikiem zadowalającym należy uzyskać na każdym poligonie i w każdym punkcie pomiarowym zadowalający parametr E n. 6. WYNIKI UZYSKANE PRZEZ LABORATORIUM ODNIESIENIA. 6.1 Poligon nr 1 Tabela 2 Numer punktu pomiarowego 6.2 Poligon nr 2 Równoważny, średni poziom hałasu w środowisku L Aeq [db] Niepewność równoważnego poziom hałasu w środowisku U ref [db] 1 84,6 1,3 2 72,3 1,2 2a 71,2 1,2 3 72,2 1,3 Tabela 3. Niepewność Wyznaczona wartość skorygowanego poziomu mocy akustycznej [db] laboratorium odniesienia U ref [db] L WA 107,9 2,9 6.3 Poligon nr 3 Tabela 4. Niepewność Wyznaczona wartość skorygowanego poziomu mocy akustycznej [db] laboratorium odniesienia U ref [db] L WA 107,8 2,2 BADANIA PORÓWNAWCZE I BADANIA BIEGŁOŚCI WG. PN-EN ISO/IEC 17043;

5 7. PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADAŃ Wartość parametru E n obliczona została na podstawie pomiarów wartości poziomu równoważnego hałasu maszyny na poligonie pomiarowym, wykonywanych w trzech punktach pomiarowych, pomiarów hałasu komunikacyjnego oraz pomiarów mocy akustycznej. Tabela 5. Wyniki Poligon nr 1, hałas instalacyjny Kod laboratorium Równoważny, średni poziom hałasu w środowisku L Aeq[dB] Niepewność równoważnego poziomu hałasu w środowisku Punkt 1 Punkt 2 Punkt 2a Punkt 1 Punkt 2 Punkt 2a A3/XLI/1/2015/K 87,2 72,2 72,1 1,2 1,4 1,4 A4/XLI/1/2015/K 84,1 71,7 71,9 1,1 1,3 1,1 A5/XLI/1/2015/K 84,2 71,8 71,6 1,5 1,5 1,5 A6/XLI/1/2015/K 83,9 71,0 71,4 1,3 1,3 1,3 A7/XLI/1/2015/K 84,2 71,6 71,6 1,2 1,2 1,2 A8/XLI/1/2015/K 84,8 71,5 71,6 1,4 1,4 1,4 A9/XLI/1/2015/K 84,6 71,7 71,8 1,2 1,3 1,3 A10/XLI/1/2015/K 84,6 70,9 72,1 1,5 1,0 0,9 A11/XLI/1/2015/K 84,3 71,2 71,0 2,0 2,0 2,0 A13/XLI/1/2015/K 84,6 71,9 72,0 1,8 1,8 1,8 A14/XLI/1/2015/K 84,6 71,9 71,9 1,8 1,8 1,8 A19/XLI/1/2015/K 83,9 71,9 72,1 1,6 1,6 1,6 A21/XLI/1/2015/K 85,3 72,4 72,6 1,2 1,2 1,2 A22/XLI/1/2015/K 85,1 72,6 72,5 1,2 1,2 1,2 Tabela 6. Wyniki poligon nr 2, poligon mocy akustycznej źródła Kod laboratorium L wa [db] Niepewność * [db] A1/XLI/1/2015/K 107,7 1,3 A6/XLI/1/2015/K 106,9 3,0 A9/XLI/1/2015/K 107,4 3,2 A10/XLI/1/2015/K 107,4 3,2 A15/XLI/1/2015/K 107,5 6,1 A16/XLI/1/2015/K 107,6 6,1 A17/XLI/1/2015/K 107,5 6,1 A18/XLI/1/2015/K 107,5 6,1 A20/XLI/1/2015/K 107,5 3,8 Tabela 7. Wyniki poligon nr 3, poligon mocy akustycznej źródła Kod laboratorium L wa [db] Niepewność * [db] A2/XLI/1/2015/K 107,7 1,2 A7/XLI/1/2015/K 107,6 2,1 A13/XLI/1/2015/K 107,5 3,0 A14/XLI/1/2015/K 107,5 3,0 BADANIA PORÓWNAWCZE I BADANIA BIEGŁOŚCI WG. PN-EN ISO/IEC 17043;

6 Kod laboratorium L wa [db] Niepewność * [db] A15/XLI/1/2015/K 107,6 3,0 A16/XLI/1/2015/K 107,6 3,0 A17/XLI/1/2015/K 107,6 3,0 A18/XLI/1/2015/K 108,6 4,0 8. LISTA WYNIKÓW OCENY BIEGŁOŚCI LABORATORIÓW XL BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Wartość parametru E n obliczona została na podstawie pomiarów wartości poziomu równoważnego hałasu maszyny na poligonie pomiarowym, wykonywanych w trzech punktach pomiarowych, pomiarów hałasu komunikacyjnego oraz badanie mocy akustycznej maszyny. Tabela 8. Wyniki parametru En poligon 1 hałasu instalacyjnego ZAŚ 1 Kod laboratorium P1- En ocena P2- En ocena P2a- En ocena P3- En ocena A3/XLI/1/2015/K 0,5 Zadowalająca 0,0 Zadowalająca 0,5 Zadowalająca 0,1 Zadowalająca A4/XLI/1/2015/K 0,2 Zadowalająca 0,2 Zadowalająca 0,3 Zadowalająca 0,3 Zadowalająca A5/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca 0,2 Zadowalająca 0,1 Zadowalająca 0,2 Zadowalająca A6/XLI/1/2015/K 0,3 Zadowalająca 0,5 Zadowalająca 0,1 Zadowalająca 0,3 Zadowalająca A7/XLI/1/2015/K 0,2 Zadowalająca 0,3 Zadowalająca 0,1 Zadowalająca 0,0 Zadowalająca A8/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca 0,3 Zadowalająca 0,1 Zadowalająca 0,1 Zadowalająca A9/XLI/1/2015/K 0,0 Zadowalająca 0,2 Zadowalająca 0,2 Zadowalająca 0,4 Zadowalająca A10/XLI/1/2015/K 0,0 Zadowalająca 0,5 Zadowalająca 0,4 Zadowalająca 0,3 Zadowalająca A11/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca 0,3 Zadowalająca 0,1 Zadowalająca 0,2 Zadowalająca A13/XLI/1/2015/K 0,0 Zadowalająca 0,1 Zadowalająca 0,3 Zadowalająca 0,1 Zadowalająca A14/XLI/1/2015/K 0,0 Zadowalająca 0,1 Zadowalająca 0,2 Zadowalająca 0,1 Zadowalająca A19/XLI/1/2015/K 0,3 Zadowalająca 0,1 Zadowalająca 0,3 Zadowalająca 0,1 Zadowalająca A21/XLI/1/2015/K 0,3 Zadowalająca 0,0 Zadowalająca 0,5 Zadowalająca 0,4 Zadowalająca A22/XLI/1/2015/K 0,3 Zadowalająca 0,0 Zadowalająca 0,5 Zadowalająca 0,4 Zadowalająca Tabela 9. Wyniki parametru En poligon 2 badanie mocy akustycznej maszyny, metoda orientacyjna ZAŚ 2 Kod laboratorium En Ocena A1/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca A6/XLI/1/2015/K 0,2 Zadowalająca A9/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca A10/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca A15/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca A16/XLI/1/2015/K 0,0 Zadowalająca A17/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca A18/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca A20/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca BADANIA PORÓWNAWCZE I BADANIA BIEGŁOŚCI WG. PN-EN ISO/IEC 17043;

7 Tabela 10. Wyniki parametru En poligon 3 badanie mocy akustycznej maszyny, metoda techniczna ZAŚ 5 Kod laboratorium En Ocena A2/XLI/1/2015/K 0,0 Zadowalająca A7/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca A13/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca A14/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca A15/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca A16/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca A17/XLI/1/2015/K 0,1 Zadowalająca A18/XLI/1/2015/K 0,2 Zadowalająca Tabela 11. Analizy statystyczne wyników XL PT/ILC badań biegłości Lp. Zakres oceny Liczba (osób) laboratoriów pomiarowych/ liczba ocen 1 Udział w ćwiczeniach wzięło razem 21 2 Nie sklasyfikowano z uwagi na błędy merytoryczne - 3 Klasyfikacją objęto ekipy pomiarowe 21 4 Jeden wynik niezadowalający (ze względu na E) uzyskały - 5 Wynik zadowalający(ze względu na E) 21 Koniec sprawozdania.. Sprawozdanie zweryfikował Z-ca Kierownika Zakładu Akustyki Środowiska IOŚ - PIB Zbigniew K. Szymański. Niniejszy dokument wygenerowano w wersji elektronicznej zgodnie z przyjętą procedurą nie wymaga on podpisu ani stempla. Zakład Akustyki Środowiska IOŚ PIB BADANIA PORÓWNAWCZE I BADANIA BIEGŁOŚCI WG. PN-EN ISO/IEC 17043;