Raport. VI Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL Nidzica r. Opracował: mgr Mikołaj Kirpluk. Warszawa, styczeń 2011

Transkrypt

1 VI PMzA NTL00B3 Raport VI PMzA NTL00B3 VI Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL00 Nidzica r r. Opracował: Warszawa, styczeń 0 Uwaga: niniejszy raport może być kopiowany jedynie w całości!

2 VI PMzA NTL00B3 VI Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL00 (8.0.00r.) Program B3 środowisko hałas komunikacyjny r. Spis treści: str.. Informacje ogólne Dokumenty odniesienia Program porównań międzylaboratoryjnych Program B3 środowisko hałas komunikacyjny... 5 Kryteria oceny Badanie biegłości Porównanie międzylaboratoryjne Reszta standaryzowana Z (ang. z score) Wskaźnik En i En ref Wyniki porównań międzylaboratoryjnych Program B Podsumowanie... Indywidualne osiągnięcia każdego laboratorium są przesyłane listownie do każdego uczestniczącego laboratorium oddzielnie! str. z

3 VI PMzA NTL00B3 VI Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL00 (8.0.00r.) Program B3 środowisko hałas komunikacyjny r.. Informacje ogólne Organizowane badania biegłości mają na celu weryfikację i podnoszenie umiejętności uczestników badań oraz spełnienie wymagań jednostki akredytującej w zakresie uczestnictwa w badaniach biegłości i porównaniach międzylaboratoryjnych. Wyniki programu mogą być wykorzystane dla określania wskaźników statystycznych związanych z niepewnością wyników badań oraz w celu doskonalenia warsztatu i metod badawczych. Porównania międzylaboratoryjne zorganizowała firma NTLM.Kirpluk, posiadająca laboratorium akredytowane przez Polskiego Centrum Akredytacji numer AB 838 w zakresie badań akustycznych (szczegółowy zakres jest określony w dokumencie dostępnym na stronie internetowej PCA: Zakres dotychczas udzielonej akredytacji nie obejmuje organizowania porównań międzylaboratoryjnych jako działalności akredytowanej. W porównaniach wzięło udział łącznie laboratoriów (6 laboratoriów uczestniczących oraz laboratorium firmy NTLM.Kirpluk jako Laboratorium Odniesienia ozn. ). Uczestnicy badań przyjechali z własnym sprzętem pomiarowym. Koordynatorem Badań (i też obserwatorem) jest Kierownik Laboratorium Badawczego firmy NTLM.Kirpluk i zarazem jej właściciel (tel.k ). Ocenę biegłości prowadzili zaproszeni obserwatorzyekspeci techniczni mgr inż. Katarzyna Król oraz mgr Tomasz Świderski. Wszyscy organizatorzy badań w osobach: Koordynatora i ekspertów technicznych, zostali zobowiązani do zachowania poufności tożsamości i wyników badań poszczególnych uczestników, oraz do bezstronności w ocenie działań uczestników i wyników ich badań. Każdy uczestnik badań został zobowiązany do zachowania poufności uzyskanych przez siebie wyników pomiarów względem pozostałych uczestników porównań międzylaboratoryjnych. Reklamacje są przyjmowane przez sześć miesięcy od daty przekazania raportu z wynikami badania. Reklamacje należy złożyć do laboratorium badawczego na piśmie. str. 3 z

4 VI PMzA NTL00B3 VI Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL00 (8.0.00r.) Program B3 środowisko hałas komunikacyjny r.. Dokumenty odniesienia W badaniach oparto się na następujących dokumentrach: Przewodnik ISO/IEC 43:99 Badanie biegłości poprzez porównania miedzylaboratoryjne. Część : Projektowanie i realizacja programów badania biegłości. "Statystyka w pomiarach akustycznych podstawy" referat opublikowany w Materiałach XXXIV Zimowej Szkoły Zagrożeń Wibroakustycznych (luty 006). Referencyjne metodyki wykonywania okresowych pomiarów poziomów hałasu w środowisku dla dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, urządzeń na terenach portów oraz kryteria lokalizacji punktów pomiarowych Załącznik nr do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia października 00 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz. U. Nr 9 poz. 39) metoda pomiarów pojedynczych zdarzeń akustycznych. 3. Program porównań międzylaboratoryjnych Badania biegłości polegały na wykonaniu pomiarów w ramach Programu B3 opracowanego przez Laboratorium Odniesienia firmy NTLM.Kirpluk. W czasie realizacji zadań laboratoria wypełniały protokoły z pomiarów na przekazanych przez Organizatora formularzach, które po zakończeniu pomiarów były podpisywane przez obserwatora, a następnie po wykonaniu niezbędnych obliczeń i określeniu wyników końcowych wraz z niepewnościami przekazywane Koordynatorowi Badań. W czasie wykonywania pomiarów była prowadzona przez obserwatoraeksperta technicznego biegłości na osobnym formularzu wg ustalonych kryteriów oceny biegłości dla poszczególnych zadań poprzez przyznawanie punktów w skali od 0 do wg zasady: poprawnie, akceptowalnie, 0niepoprawnie lub brak. Ocena sprawności wykonania pomiaru (gdzie Tref= czas pomiaru przez laboratorium odniesienia): czas <,5x Tref, czas pomiędzy,5x Tref a x Tref, 0czas powyżej x Tref. Ocenie jako ocenie biegłości podlega też prawidłowe określenie wyników badania na podstawie pomiarów wykonanych przez dane laboratorium. Ocena ta ma za zadanie selekcjonowanie laboratoriów, których wyniki będą uwzględniane w kwalifikowanej średniej odniesienia dla wskaźnika oceny Z (patrz dalej). str. 4 z

5 VI PMzA NTL00B3 VI Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL00 (8.0.00r.) Program B3 środowisko hałas komunikacyjny r. 3. Program B3 środowisko hałas komunikacyjny Metodyka pomiarowa: Referencyjne metodyki wykonywania okresowych pomiarów poziomów hałasu w środowisku dla dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, urządzeń na terenach portów oraz kryteria lokalizacji punktów pomiarowych Załącznik nr do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia października 00 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz. U. Nr 9 poz. 39) metoda pomiarów pojedynczych zdarzeń akustycznych, Poligon pomiarowy: punkt pomiarowy: wyznaczony punkt pomiarowy źródło hałasu drogowego bez obecności istotnego tła akustycznego, UWAGA: wysokośc punktu jest ustalona na,5m! źródło hałasu: sygnał akustyczny: kolumny głośnikowe i rzutnik video zarejestrowany hałas drogowy, powtarzalny (pojazdy lekkie i ciężkie w jednym kierunku) Badana wielkość: ekspozycyjny poziom dźwięku A (SEL) badanego hałasu Orientacyjny czas realizacji pomiaru: 30 min. Dane do obliczeń: Pora dzienna: pojazdy lekkie: pojazdy ciężkie: średnio 00 poj./h średnio 5 poj./h Pora nocna: pojazdy lekkie: pojazdy ciężkie: średnio 0 poj./h średnio poj./h Procedura badawcza: jako pierwsze pomiary wykonuje laboratorium odniesienia bez obecności innych uczestników, równolegle odbywa się pomiar w punkcie referencyjnym. pomiary wykonują kolejno wg harmonogramu laboratoria uczestniczęce w porównaniach, równolegle odbywa się pomiar w punkcie referencyjnym, obserwator wypełnia formularz NTLPT/ILCF0Z3 stabilność źródła była weryfikowana pomiarem ciągłym (z rejestracją sekundowego poziomu RMS) w punkcie referencyjnym wyniki dostępne u Organizatora. Procedura pomiarowa uczestnika: podczas pomiarów należy wypełnić formularz NTLPT/ILCF04B3 Karta pomiarowa uczestnika wpisując na bieżąco uzyskiwane wyniki, dodatkowo należy wykonać jeden pomiar sprawdzenie toru pomiarowego udostępnionym przez Organizatora kalibratorem, po zakończeniu pomiarów niezwłocznie dać do podpisu obserwatorowi, wykonać obliczenia (wynik końcowy wraz z niepewnością badania), po wykonaniu obliczeń niezwłocznie przekazać formularz Koordynatorowi Badań. str. 5 z

6 VI PMzA NTL00B3 VI Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL00 (8.0.00r.) Program B3 środowisko hałas komunikacyjny r. Kryteria oceny biegłości: sprawdzenie toru pomiarowego (przy wykorzystaniu kalibratora, ustawienie pionowe), ustawienie miernika/mikrofonu na statywie (pion mikrofonu w punkcie, wysokość,5m), ukierunkowanie mikrofonu sprawność wykonania pomiaru (zanotować czas wykonywania badania) (pomiar hałasu na źródło hałasu), Punkt pomiarowy był symulowany jak na szkicu poniżej: EKRAN rzutnik video źródło badanego hałasu (kanał lewy) po miar refere ncyjn y źródło badanego hałasu (kanał prawy) kierunek wymaganej obserwacji wyznaczony punkt pomiarowy stolik obserwatorów punkt dodatkowy (kalibrator NTL) 0 00cm 00cm 300cm 400cm 500cm str. 6 z

7 VI PMzA NTL00B3 VI Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL00 (8.0.00r.) Program B3 środowisko hałas komunikacyjny r. 4. Kryteria oceny 4. Badanie biegłości Ocena na podstawie punktów przyznawanych przez obserwatorów podczas wykonywania pomiarów przez uczestnika badań biegłości. Wynik będzie podany jako wartość procentowa Bb maksymalnej liczby punktów: Bb = uzyskana liczba punktów liczba prawidlowych wyników 00% maks. liczba punktów liczba wynikow w zadaniu Kryteria punktacji są utajnione względem uczestników programu zostaną oni zapoznani z nimi dopiero po zakończeniu badań! Ocenie jako ocenie biegłości podlega też prawidłowe określenie wyników badania na podstawie pomiarów wykonanych przez dane laboratorium. Ocena ta ma za zadanie selekcjonowanie laboratoriów, których wyniki będą uwzględniane w średniej odniesienia dla wskaźnika oceny Z (patrz dalej) jako wyniki kwalifikowane, informacja w raporcie (kody uczestników). Kryteria oceny: wskaźnik Bb Bbł5% Bb<5% zadowalająca niezadowalająca 4. Porównanie międzylaboratoryjne 4.. Reszta standaryzowana Z (ang. z score) Wskaźnik Z dla itego laboratorium jest określony wzorem: Zi = X i X ref sref gdzie: Xi wynik i tego laboratorium X ref średnia arytmetyczna z uzyskanych wyników kwalifikowanych (wynik umownie dokładny ) estymata odchylenia standardowego populacji wyników kwalifikowanych s ref str. z

8 VI PMzA NTL00B3 VI Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL00 (8.0.00r.) Program B3 środowisko hałas komunikacyjny r. Kryteria oceny została przeprowadzono wg dwóch kryteriów: sposób oceny zadowalająca wątpliwa niezadowalająca standardowa * parametr z z Ł < z <3 3Ł z zaostrzona ** parametr z z Ł < z < Ł z * pozostawiona ze względów formalnych ** wg Organizatora oceny standardowa zgodny ze standardami ocen porównań międzylaboratoryjnych jest przy badaniach akustycznych zbyt liberalna, stąd wprowadzenie oceny zaostrzonej promującej wyniki mieszczące w odchyleniu jednokrotności estymaty odchylenia standardowego (wyrażanego w przestrzeni ekspozycji względnych!) 4.. Wskaźnik En i En ref Ocena na podstawie wskaźnika En oraz wskaźnika En ref (zostrzonego) stosowanego do oceny wyników ILC z laboratorium odniesienia*. Wskaźniki są określone wzorami: X lab X ref En = En ref = oraz U lab + U ref X lab X ref U ref gdzie: X lab X ref wynik laboratorium przeliczony na ekspozycje względną U lab U ref niepewność wyniku laboratorium** wynik laboratorium odniesienia przeliczony na ekspozycje względną niepewność wyniku laboratorium odniesienia** Kryteria oceny: wskaźnik wartość Ł wartość > zadowalająca niezadowalająca *) laboratorium odniesienia jest laboratorium badawcze firmy NTLM.Kirpluk, akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji, nr akredytacji AB 838. **) uwzględniane te zakresy niepewności wyrażonych w ekspozycji względnej, które posiadają niepusty zbiór części wspólnej danego przedziału niepewności (powyżej lub poniżej wartości średniej) i przedziału wyznaczonego przez wyniki Xlab i Xref. str. 8 z

9 VI PMzA NTL00B3 VI Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL00 (8.0.00r.) Program B3 środowisko hałas komunikacyjny r. 5. Wyniki porównań międzylaboratoryjnych Program B3 UWAGA: brak kwalifikacji wyniku do średniej oznacza, że laboratorium zostało ocenione wg wskaźnika Bb<5% lub był błąd gruby. równoważny poziom dźwięku A dla pory dziennej LA D6 wynik kwalifikowany n n pop. 0,44 pop. 0,0 pop. 0,44 spop. 0,49 spop. 0, spop. 0,49,6 0,3,6 LAeq 65,5 Lp.dod. średnia 65,5 s 0,8 0,9 s 0,04 0,04 s 0,8 0,9 3 kod laboratori um ref w yniki bez kw alif ikacji poziom dźwięku LAeq +UR,95+ UR, Lp.dod. 9 0 reszta standaryzowana Z kwalifikowana punkt kw alif ikacja kontrolny tak / 0nie Zkwal wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia zaostrzona standardow a Dref En En ref zaostrzona 65, 0,9 0,5 65,4 0,9 0,5 0, 0, 0,3 65,6, 94, 0,9 0,4 0,9 0,48 64,4 +0,5 0,5 94,,06 NIEzadow al. w ątpliw a 0,8 0,9 0,90 65, 0,6 93,8 0,5 0,5 0,49 0,60 66,0 0,6,3 w ątpliw a 0,8 0,9,00 65,8 0,5 0,5 0,6 0,6 0,3 6,0 66,0 65,0 64,0 wynik LB 63,0 średnia kwalif. 6, str. 9 z

10 VI PMzA NTL00B3 VI Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL00 (8.0.00r.) Program B3 środowisko hałas komunikacyjny r. równoważny poziom dźwięku A dla pory nocnej LA N8 wynik kwalifikowany n n pop. 0,4 pop. 0,0 pop. 0,4 spop. 0,45 spop. 0, spop. 0,45,5 0,3,5 LAeq 54,8 Lp.dod. średnia 54,8 s 0, 0,8 s 0,04 0,04 s 0, 0,8 3 kod laboratori um ref w yniki bez kw alif ikacji poziom dźwięku LA N8 +UR,95+ UR, Lp.dod. 9 0 reszta standaryzowana Z kwalifikowana punkt kw alif ikacja kontrolny tak / 0nie Zkwal wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia zaostrzona standardow a Dref En En ref zaostrzona 54,5 0,9 0,60 54, 0,9 0,5 0, 0, 0,3 54,9, 94, 0,3 0,4 0,9 0,48 53,8 +0,5 0,5 94,,0 NIEzadow al. w ątpliw a 0, 0,0 0,80 54,9 0,6 93,8 0,3 0,4 0,39 0,48 55,3 0,6,3 w ątpliw a 0,8 0,9,00 55, 0,5 0,8 0,6 0,6 0,3 5,0 56,0 55,0 54,0 53,0 wynik LB średnia kwalif. 5, str. 0 z

11 VI PMzA NTL00B3 VI Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL00 (8.0.00r.) Program B3 środowisko hałas komunikacyjny r. Komentarze do wyników: laboratorium kod 43 międzylaboratoryjnej, prawdopodobnie uzyskało chociaż wiązało się wynik poprawny za mały względem to z techniką w porównaniu laboratorium wykonywania do sredniej odniesienia pomiaru poziomu ekspozycyjnego i zbyt wczesnym zakończeniu pomiaru przed wybrzmieniem badanego hałasu (przejazdu) być może spowodowane sugestią obrazem na ekranie, który nie obejmował z przyczyn praktycznych całego odcinka pomiarowego (brak dostatecznie krótkiej ogniskowej obiektywu użytej kamery)., Uwaga: uzyskane wyniki dotyczą wyłącznie zakresu prowadzonych porównań międzylaboratoryjnych. ľľľľľľľľľľľľľľľľ koniec raportu z badania ľľľľľľľľľľľľľľľľľ 6. Podsumowanie W badaniach porównawczych w Programie B3 uczestniczyło łącznie laboratoriów. Wyniki uczestników porównań międzylaboratoryjnych były ogólnie dobre, wystąpiły pewne problemy z pomiarem poziomu ekspozycyjnego zaniżone wyniki (lab.43). Wszystkie laboratoria, które uzyskały wyniki wątpliwe lub niezadowalające powinny samodzielnie zanalizować przyczyny takich rezultatów. Wszystkie laboratoria, które uzyskały choć jeden wynik niezadowalający lub 0% wyników wątpliwych, powinny, zgodnie z zaleceniami Polskiego Centrum Akredytacji (dokument DA05, wyd.4), powtórzyć swój udział w badaniach biegłości jeszcze w bieżącym cyklu akredytacji. Warszawa, podpis Koordynatora Badań () str. z