Poruszanie się po boisku

mgr Katarzyna Gilla

Pole gry Mecze rozgrywane są w hali na boisku o wymiarach 18 x 9 metrów oraz strefie wolnej o szerokości przynajmniej 3 metrów wokół boiska właściwego. Ponad boiskiem nie mogą znajdować się żadne konstrukcje na wysokości mniejszej niż 7 metrów. Linie boiska mają szerokość 5 cm i musza kontrastować z powierzchnią boiska. Linie oddzielają pole gry od strefy wolnej. Wyróżnia się linię środkową dzielącą boisko na dwie równe części oraz linie ataku 3 metry od linii środkowej. Siatka zawieszona jest na dwóch słupkach przez środek boiska. Jej wysokość wynosi 2,43 metra dla mężczyzn oraz 2,24 metra dla kobiet. Od siatki odchodzą specjalne antenki umieszczone przy słupkach.

Poruszanie się po boisku

Poruszanie się po boisku Podstawowym elementem techniki siatkarskiej jest umiejętność poruszania się po boisku. Nie jest jednak celem samym w sobie, służy, bowiem temu, aby jak najszybciej znaleźć się na miejscu, w którym następuje odbicie piłki. Właśnie odbicie piłki jest najważniejszym elementem techniki gry w siatkówkę, żeby wykonać je prawidłowo opanować musisz sposoby poruszania się po boisku i poznać postawę siatkarską.

przemieszczanie się po boisku Podstawowym celem przemieszczania się w czasie gry jest zajęcie najkorzystniejszego miejsca na boisku w celu wykonania odpowiedniej czynności z piłką. Drugim zadaniem jest poruszanie się w czasie, kiedy piłka jest martwa", w celu utrzymania na odpowiednim poziomie stanu organizmu oraz aktywności zawodnika. Wybór sposobu przemieszczania się uzależniony jest od kilku czynników:

Krok odstawno-dostawny: Stosowany jest w trakcie przemieszczania się w bok na nieduże odległości, tj. 2-3 m w sytuacjach, które wymagają frontalnego ustawienia ciała względem siatki. Może być zastosowany przy przemieszczaniu się do zastawiania i w głębi boiska przed akcją obronną, Zawodnik stojąc w pozycji rozkrocznej wykonuje posuwisty ruch odstawny nogą kierunkową i dołącza drugą nogę. Istotne jest, aby podczas przemieszczania się środek ciężkości ciała przemieszczał się po linii zbliżonej do prostej (równoległej lub skośnej do podłoża). Ostateczne ustawienie stopy kierunkowej powinno być na krawędzi przyśrodkowej w celu zaoporowania i wytracenia prędkości kierunkowej. Po dojściu tym sposobem można wykonać inny sposób przemieszczania się jak wyskok czy wypad.

Krok skrzyżny Ma on zastosowanie przy rozpoczęciu przemieszczania się w bok tak przy dojściu do zastawiania jak i przy obronie w głębi pola. Użycie tego kroku w rozpoczęciu przemieszczania się w bok umożliwia szybsze pokonanie odległości niż stosowanie samego kroku odstawnodostawnego. Przy przemieszczaniu się do blokowania czynność ruchowa wygląda następująco: pozycja startowa to postawa siatkarska wysoka lub średnia w rozkrocznym ustawieniu nóg. Ruch możemy rozpocząć przez powiększenie rozkroku nogą kierunkową, a następnie skrzyżne przeniesienie przed nią nogi dalszej (krok ten jest stosunkowo długi). Przy frontalnym ułożeniu ciała do siatki podczas przemieszczania się stopa nogi skrzyżnej ma początkowo kontakt z podłożem krawędzią zewnętrzną i w miarę przenoszenia ciężaru ciała obejmuje całą jej powierzchnię. Noga kierunkowa zostaje przeniesiona do układu rozkrocznego, który umożliwia wykonanie wyskoku do zastawiania. Jeżeli po kroku skrzyżnym kontynuujemy przemieszczanie bokiem do siatki, wówczas noga skrzyżna rozpoczyna kontakt z podłożem od pięty poprzez śródstopie. Dalszy ruch może być np. krokiem biegowym. W sytuacji konieczności przemieszczenia się po uprzednim wykonaniu wyskoku (np. do bloku) w fazie opadania można wykonać lądowanie w większym rozkroku, co przyspieszy zastosowanie kroku skrzyżnego. Praktycznie przebiega to tak, że blokujący ląduje początkowo na nogę dalszą od kierunku zamierzonego przemieszczania i odstawia do większego rozkroku drugą nogę. Uzyskując takie rozstawienie rozpoczynamy krok skrzyżny.

Wypad Jest to wykonanie w obniżonej pozycji w dowolnym kierunku dużego kroku z przeniesieniem ciężaru ciała na nogę wykroczną. W zależności od odległości miejsca, w którym ma nastąpić kontakt z piłką można wykonać sam wypad lub użyć go jako ostatniego elementu po zastosowaniu innego sposobu (chodu, biegu, kroku odstawno-dostawnego). Poszczególne sposoby wykonania wypadu: wypad w przód wypad w bok wypad w tył Wypad w bok lub w tył może być zakończony padem na plecy z przejściem do kołyski" lub przewrotem przez bark.

Doskok Jest to dojście do miejsca odbicia piłki lub wyskoku jednym płaskim długim krokiem. Lądowanie może nastąpić na stopy "w ułożeniu rozkrocznym, względnie jedna ze stóp jest nieco wysunięta do przodu. Doskok może być wykonany jako ostatni krok innego sposobu przemieszczania się (chodu czy biegu). Wykorzystanie doskoku jako ostatniego zwanego często naskokiem kroku dojścia do zbicia piłki wymaga w fazie lądowania zaoporowania piętami w celu zwiększenia popędu siły i rozwinięcia dużej siły reakcji podłoża oraz znacznego obniżenia środka ciężkości. Następnie ciężar ciała przenoszony jest na śródstopie i palce, po czym przez dynamiczny wyprost kończyn dolnych następuje wyskok pionowo w górę. Jeżeli doskok stosowany jest po przemieszczaniu się krokiem biegowym przed zastawianiem, to faza lądowania jest nieco inna. Funkcję oporującą spełnia noga kierunkowa przez ułożenie jej na wewnętrznej krawędzi stopy, bocznie do kierunku biegu, tj. palce skierowane do linii środkowej.

Pad Zastosowanie padu może nastąpić w celu wykonania czynności obronnej piłki lub jako forma kontrolowanego upadku na podłoże po akcji obronnej. Pad można wykonać z miejsca lub po zastosowaniu dowolnego sposobu przemieszczania się. Można go wykonać przodem, bokiem lub tyłem w zależności od zaistniałej sytuacji. Pad przodem wykonywany powinien być z niskiej lub średniej postawy siatkarskiej przez głębokie wychylenie tułowia w kierunku lotu piłki z równoczesnym dynamicznym wyprostem kończyn dolnych. Kontakt z piłką może być jednorącz (stroną grzbietową dłoni) lub oburącz (sposobem dolnym). Po odbiciu piłki następuje amortyzacja upadku przez ugięcie kończyn górnych opartych dłońmi o podłoże.

Pad cd. Przy padzie bokiem wykonujemy nieduży wykrok w kierunku piłki, a następnie przenosimy ciężar ciała na nogę wykroczną z równoczesnym skrętem stopy do ułożenia bocznego. Tułów przenosimy nisko i równolegle do podłoża, a kierunkową kończynę górną (przy odbiciu jednorącz) prowadzimy w górę po osi ciała. Po dynamicznym wyproście nogi wykrocznej oraz kończyny górnej następuje kontakt z piłką nasadą dłoni lub częścią przydłoniową przedramienia. Upadek powinien nastąpić na biodro i bark z możliwością wykonania przewrotu przez bark przeciwny. Przyspiesza to gotowość do dalszego udziału w grze. Również i w tym padzie może nastąpić odbicie oburącz sposobem dolnym z możliwością upadku jak przy odbiciu jednorącz. Pady boczne mają szerokie zastosowanie w zespołach żeńskich, m. in. ze względu na budowę anatomiczną oraz niedużą siłę kończyn górnych i obręczy barkowej. Pad tyłem (na plecy), jak już wspomniano, może być zakończeniem akcji w wypadzie w bok lub w tył. Po wytraceniu równowagi tułów pochylamy w przód tworząc tzw. koci grzbiet". Kontakt plecami z podłożem przebiega poprzez część krzyżową i lędźwiową. Pad tyłem można zakończyć kołyską" czyli powrotnym przetoczeniem się na plecach lub przewrotem przez bark podobnie jak w padzie bokiem.

Rzut siatkarski Można go wykonać z miejsca lub z rozbiegu, w zależności od odległości do miejsca kontaktuz piłką. Faza odbicia do rzutu odbywa się z pozycji rozkroczno-wykrocznej, przy obniżonej sylwetce ciała. Dynamiczne odbicie powinno skierować ciało do przodu dla uzyskania lotu niskiego i równoległego do podłoża. Odbicie piłki następuje w fazie lotu jednorącz lub oburącz. Stosując kontakt z piłką jednorącz odbicie następuje stroną grzbietową dłoni.. Ręka odbijająca początkowo ugięta w zamachu do przodu prowadzona jest ruchem wznoszącym do poziomu z równoczesnym prostowaniem się w stawie łokciowym. Zastosowanie odbicia oburącz sposobem dolnym wykonujemy podobnie jak w padzie przodem. Upadek następuje na dłonie, po czym kończyny górne wykonują amortyzację, a następnie na klatkę piersiową wygiętego do tyłu tułowia.

Postawa siatkarska Pod tym pojęciem rozumiemy przyjęcie określonego układu ciała poprzedzające wykonanie któregoś z elementów stosowanych w grze. Właściwa postawa siatkarska powinna zapewnić: zachowanie równowagi ciała, dogodność startu w dowolnym kierunku, najdogodniejsze wykonanie czynności z piłką, ekonomię wysiłku mięśniowego. Postawa siatkarska najściślej związana jest z elementem odbicia piłki. Inne czynności ruchowe w fazie wyjściowej są dość zróżnicowane zarówno w ułożeniu kończyn górnych, jak i w ustawieniu kończyn dolnych. Można przyjąć zasadę, że im dalej od siatki, a właściwie od miejsca akcji nad nią, tym niższa postawa zawodnika.

Postawa siatkarska wysoka Nogi w niewielkim rozkroku, stopy rozstawione na szerokość bioder, nogi lekko ugięte w stawach kolanowych, kończyny górne ugięte w stawach łokciowych, dłonie na wysokości klaki piersiowej

Postawa siatkarska średnia Większe ugięcie kończyn dolnych, stopy w nieco większym rozkroku, położenie kończyn górnych bez zmian

Postawa siatkarska niska Znaczne obniżenia środka ciężkości ciała, stopy bardziej rozstawione, duże załamanie tułowia w stawach biodrowych, ciężar ciała przeniesiony na nogę wykroczną. położenie kończy górnych bez zmian

Odbicie piłki sposobem górnym

Wskazówki dla zawodnika: Stać w lekkim rozkroku, jedna noga wysunięta w przód, tułów pochylony. Ugiąć kolana tak by znaleźć się w lekkim przysiadzie. Unieść ręce na wysokość klatki piersiowej i przygotowanie się do odbicia piłki. Poruszanie się krokiem dostawnym i obserwowanie piłki. Częste błędy: Zbyt szeroki rozkrok. Krzyżowanie nóg podczas poruszania się. Zbyt wysoka postawa (proste kolana, wyprostowany tułów). Zbyt długie kroki podczas poruszania się krokiem dostawnym.

aaa

Prawidłowe ułożenie dłoni na piłce. Przedramiona powinny tworzyć trójkąt. Palce wskazujące i kciuki powinny tworzyć trójkąt. Piłka powinna być odbita przed czołem gracza. Podczas odbicia tylko palce dotykają piłki.

Odbicie piłki sposobem dolnym

Przed przyjęciem piłki ważna jest odpowiednia postawa. Stań w rozkroku, nogi powinny być lekko ugięte w stawie kolanowym, tułów pochylony do przodu. Pozwoli to lepiej ustawić się do opadającej piłki. Ręce przygotowane do odbioru, składamy je dopiero tuż przed kontaktem z piłką. Istnieją dwa sposoby ułożenia dłoni. Ważne by ich nie uginać oraz by tworzyły płaską powierzchnię, np. kiedy składamy dłonie razem, by kciuki były do siebie równoległe. Dzięki temu możliwe jest dokładne odbicie piłki. Piłka przyjmowana jest na wysokości bioder w fazie połowy wyprostowania kończyn. Można lekko pochylić się do przodu podczas odbicia.

Zagrywka

Serwis Wprowadzenie piłki do gry mające na celu zdobycie punktu lub utrudnienie jej przyjęcia przeciwnikowi. Zagrywkę wykonuje się zza linii końcowej. Piłka jest zagrywana przez prawego zawodnika linii obrony z pola zagrywki, znajdującego się za 9 metrem boiska. Pierwszy sędzia zezwala na wykonanie zagrywki po stwierdzeniu, że zawodnik zagrywający posiada piłkę i oba zespoły są przygotowane do gry.

Piłka musi być uderzona dłonią lub dowolną częścią ręki po podrzuceniu jej w górę lub opuszczeniu w dół z dłoni. Dozwolone jest tylko jedno podrzucenie lub opuszczenie piłki. Dozwolone jest także kozłowanie piłki oraz jej przekładanie z ręki do ręki. W momencie wykonywania zagrywki czy też w chwili odbicia przy zagrywce z wyskoku, zawodnik nie może dotknąć boiska (ani linii końcowej) oraz podłoża na zewnątrz pola zagrywki. Po uderzeniu piłki zawodnik może opaść poza pole zagrywki lub na boisko. Zawodnik musi wykonać zagrywkę w ciągu 8 sekund od gwizdka sędziego. Zagrywka wykonana przed gwizdkiem sędziego pierwszego jest unieważniona i musi być powtórzona. Zawodnicy zespołu zagrywającego nie mogą przez stosowanie indywidualnej lub zbiorowej zasłony utrudniać przeciwnikowi obserwację zagrywającego oraz lot piłki.

Zagrywka górna Zagrywka górna - tenisowa, podczas tej zagrywki ręka zawodnika uderza piłkę w podobny sposób, co rakieta tenisisty. Do wykonania zagrywki ustawiamy się przodem do siatki w lekkim wykroku. Piłkę podrzucamy lewą ręką, zawsze przed sobą, a nie nad głową. W momencie podrzutu wykonujemy silny skłon tułowia w tył przenosząc ciężar ciała na prawa nogę i odprowadzając jak najdalej za głowę prawą rękę. Ręka, która ma uderzyć piłkę jest mocno zgięta w łokciu, palce są złączone a nadgarstek rozluźniony. Moment uderzenia powinien nastąpić w najwyższym punkcie zasięgu ręki, przy pełnym wyroście tułowia. Ręka zbliżając się do piłki prostuje się w stawie łokciowym, a jej ruch jest coraz szybszy. W momencie uderzenia piłki ciężar ciała przenosi się z nogi zakrocznej na wykroczną. Prawidłowe uderzenie piłki kieruje ją na określone pole przeciwnika.

Zagrywka dolna Do wykonania tej zagrywki trzeba się ustawić za linią końcową boiska, twarzą do siatki. Przy uderzeniu prawą ręką, lewa noga wysunięta jest nieco w przód. Kolana lekko ugięte przed wykonaniem zagrywki, piłka leży na wyciągniętej w przód lewej ręce przed prawym barkiem. Piłkę podrzucamy niezbyt wysoko - około 40-60 centymetrów. W momencie podrzucenia piłki, rękę uderzającą wykonujemy zamach do tyłu, obniżając jednocześnie postawę przez ugięcie kolan. Po wykonaniu zamachu ręka uderzająca w ruchu wahadłowym wędruje w przód i trafia w piłkę. Piłkę uderzamy zewnętrzną częścią kciuka i złączonymi palcami. Wykonując zagrywkę dolną należy pamiętać, że ruch zamachu i uderzenia musi odbywać się po linii prostopadłej do siatki. Przy każdym sposobie zagrywania należy pamiętać, że po wprowadzeniu piłki do gry zawodnik musi zająć swoje miejsce na boisku.

Atak w piłce siatkowej

W siatkówce atakiem nazywa się przebicie piłki na stronę przeciwnika. Celem ataku jest takie przebicie piłki by utrudnić lub uniemożliwić przeciwnikom jej odebranie. Atak mogą wykonać zawodnicy znajdujący się w tak zwanej linii ataku. Atak może być wykonywany na kilka sposobów.

Zbicie Atakujący ustawia się około 3,5m od siatki i 1/2 m poza linią boczną. Zbicie tenisowe następuje w 2-3 krokach. Praworęczny gracz zaczyna prawą nogą mały krok kierunkowy, kolejny krok jest szybki i dłuższy. W trzecim kroku następuje obniżenie środka ciężkości. Atakujący bierze zamach w tym celu obie ręce wędrują do tyłu. Ćwiczący wykonuje odbicie w górę przez postawienie prawej nogi i dołączenie lewej lekko skręconej do środka. Odbicie następuje przez pięty, a następnie śródstopie i palce. W fazie najwyższego wzlotu ciało zawodnika ułożone jest w postaci napiętego łuku. Uderzenie piłki rozpoczyna się przez szybki skłon tułowia do przodu. Jednocześnie ręka która nie bierze udziału w uderzeniu jest opuszczana w dół. Piłka uderzana jest całą dłonią. Ręka którą uderzamy powinna być w fazie zamachu ugięta w łokciu, tak że dłoń znajduje się za głową. Wykonanie ataku następuje przez wyprostowanie ręki ze wsparciem pracy tułowiu. Ręka powinna być wyprostowana, ale nieusztywniona.

Plasing Plasowanie jest to lekkie, kierunkowe uderzenie piłki na pole przeciwnika które jest najmniej chronione. Przy plasowaniu kierunek lotu piłki nadaje nadgarstek. Piłka spada po łuku. Skuteczny atak nie zawsze musi być mocny. W plasie liczy się umiejętne śledzenie sytuacji na polu przeciwnika.

Kiwnięcie Kiwnięcie jest to przerzucenie piłki w wyskoku w miejsce najsłabiej bronione przez przeciwnika, podobnie jak plasing z tą różnicą że atakujący do końca markuje silny atak. Piłka jest kierowana z góry w dół przez ruch w stawie barkowym wyprostowanego ramienia ze zgięciem dłoniowym nadgarstka

Blokowanie

Blokowanie jest to akcja obronna, która ma na celu uniemożliwienie skierowania atakowanej piłki na stronę drużyny broniącej. Technika blokowania podobnie jak inne elementy gry - jest podporządkowana określonym zadaniom i musi się zmieniać zależnie od sposobu walki narzuconego przez przeciwnika. W blokowaniu wyróżniamy cztery fazy ruchu: 1. dojście w miejsce wyskoku do bloku 2. fazę wyskoku 3. fazę bloku właściwego 4. fazę lądowania.

Blokowanie może być pojedyncze lub grupowe. Zawodnik może blokować w swojej strefie działania, względnie przenieść się do innej strefy, najczęściej w celu wykonana bloku grupowego. Blokowanie, poza uniemożliwieniem przelotu piłki na stronę drużyny broniącej, ma również na celu zasłonięcie określonego pola gry, względnie kierunku, co wiąże się ściśle z założeniami taktyki gry w obronie. Taktyka gry określa, jaki powinien być blok przeciwko stosowanemu przez przeciwnika systemowi ataku, jak również zaleca odpowiednie ułożenie dłoni w celu zasłonięcia niebronionego pola.

Faza I

Faza II

KONIEC