Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży wydawniczej Karolina Piątkowska Wrocław 2013
Spis treści: Wstęp... 3 I. Opis teoretyczny metody... 3 II. Praktyczny przykład zastosowania z wykorzystaniem danych rzeczywistych.... 3 Zakooczenie... 5 Bibliografia... 6 2
Wstęp Prezentowana praca ma na celu zaproponowanie analizowanemu przedsiębiorstwu z branży wydawniczej optymalnego rozwiązania w zakresie krótkoterminowego zarządzania kapitałem. Jak wiadomo decyzje podejmowane na tym szczeblu, są bardzo istotne, ponieważ zdarzają się sytuacje, że ich skutki maja wpływ na działania długoterminowe. Najistotniejszymi elementami, na które warto zwrócić uwagę, przy planowaniu krótkookresowym, są to wpływy i wypływy pieniężne oraz poziom płynności finansowej. Mają one największy wpływ na ryzyko niewypłacalności przedsiębiorstw. W pracy zostaną poruszone również, problemy związane z zapasami oraz należnościami, gdzie postaram się zaproponować odpowiedni model zarządzania. I. Opis teoretyczny metody Przedsiębiorstwo, które zostało poddane analizie w swoich sprawozdaniach wykazało, że posiada dodatnie przepływy operacyjne, co świadczy o przewadze wpływów nad wypływami. Model zarządzania środkami pieniężnymi jaki można zaproponować przedsiębiorstwu jest to model Beranka. Zakłada, że zarówno wpływy, jak i wypływy środków pieniężnych są możliwe do przewidzenia. 1 W przedsiębiorstwie występuje umiarkowana sezonowość działalności, co może być powodem, ze środki pieniężne są kumulowane stopniowo, a model Beranka zakłada wtedy możliwość inwestycji w obce papiery wartościowe Firma chcąc sprzedawać potencjalnym klientom swoje produkty na kredyt kupiecki, musi się liczyć z możliwością nieterminowych spływów należności. W celu analizowania terminowości wpłat realizowanych przez klientów, przedsiębiorstwo musi liczyć się z faktem ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z ich monitorowaniem. Możliwość udzielania kredytów kupieckich jest związana z zaciąganiem przez firmę kredytu krótkoterminowego i ponoszenia jego kosztów w celu sfinansowania zakupu środków potrzebnych do działalności organizacji. Przedsiębiorstwo poddane analizie charakteryzuje się umiarkowanym podejściem do cyklu konwersji zapasów i spływu należności, wynika to m.in. z przeprowadzonej ankiety. W tym przypadku można zaproponować model optymalnej wielkości zamówienia (VBEOQ). W modelu tym minimalizuje się całkowite koszty zapasów przez wyznaczenie ekonomicznej partii zamówienia. Całkowite koszty zapasów są sumą kosztów utrzymania zapasów i kosztów odtwarzania zapasów. 2 II. Praktyczny przykład zastosowania z wykorzystaniem danych rzeczywistych. Przedsiębiorstwo powinno utrzymywać pewien poziom gotówki umożliwiający zapewnienie mu płynności finansowej. Poziom tej gotówki powinien gwarantować przedsiębiorstwu przede wszystkim regulowanie bieżących zobowiązań. Wykorzystując zaproponowany wcześniej model Beranka, określono optymalną wielkość kwoty jednorazowej konwersji - polegającej na zamianie posiadanych przez przedsiębiorstwo papierów wartościowych na gotówkę lub też zaciągnięcia długu dla uzupełnienia powstającego niedoboru środków pieniężnych. 1 W. Pluta, G. Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachowad płynnośd finansową, C.H. Beck, Warszawa 2005, str. 99 2 W. Pluta, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1990, str. 76 3
Wartości poszczególnych składników przedstawia Tabela 1: Tabela 1. Model BERANKA stałe koszty transakcyjne F 100 zł całkowite roczne zapotrzebowanie na środki pieniężne P 49 971,51 zł koszt alternatywny k 17,58% / 12 poziom środków pieniężnych * C 13 060 zł Tabela 1. Wartości składników modelu Beranka. Opracowanie własne. 2 bau 2 * C bau 2 F P k 3 (2.1.) * 2 Cbau F P k poziom środków pieniężnych wynikający z pojedynczego zasilenia środkami pieniężnymi stałe koszty transakcyjne wynikające ze zdobywania środków pieniężnych całkowite roczne zapotrzebowanie na środki pieniężne koszt alternatywny utrzymania środków pieniężnych Jako koszt alternatywny, przyjęto wartość aktualnego średniego oprocentowania kredytów w 20 największych bankach. Stałe koszty transakcyjne zostały przyjęte umownie. Po podstawianiu wartości do wzoru (2.1.), uzyskujemy poziom środków pieniężnych wynoszący 13 060 zł. Spółka poddana analizie posiada pewny poziom należności, więc z pewnością jest zmuszona prowadzić również system ich monitorowania. W przypadku nie wykonywania takiej czynności, może to doprowadzić do sytuacji, kiedy nie będzie wiadomo jaki kontrahent i jak długo zalega z zapłatą. W celu monitorowania wierzytelności stosuje się miary wskaźnikowe, takie jak: wykaz wieku należności, okres spływu należności oraz analiza prawidłowości spłat. 4 Za pomocą danych ze sprawozdania, został wyliczony wskaźnik okresu spływu należności, którego wzór jest następujący: 5 (2.2.) W = Wskaźnik ten wskazuje, ile dni upływa od momentu sprzedaży do momentu otrzymania zapłaty (długość tzw. kredytu kupieckiego). Przy badaniu tego wskaźnika w skali roku (365 dni) jego wartość powinna się kształtować w przedziale od 37 do 52 dni. 6 Jak widać wysokość tego wskaźnika jest wysoka i może świadczyć o zagrożeniu płynności finansowej spółki, ponieważ zbyt długo kredytuje swoich kontrahentów. Jako rozwiązanie firma mogłaby skorzystać z usług ubezpieczyciela należności lub faktoringu. Jest to najodpowiedniejsze zachowanie w każdym przedsiębiorstwie, którego rozmiary sprzedaży kredytowej na to pozwalają. 7 3 W. Pluta, G. Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachowad płynnośd finansową, C.H. Beck, Warszawa 2005, str. 98 4 W. Pluta, G. Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachowad płynnośd finansową, C.H. Beck, Warszawa 2005, str. 89 5 http://aproxim.pl/kompedium-wskaznik_splywu_naleznosci-12 6 M. Zaleska: Ocena ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa przez analityka bankowego. Oficyna Wydawnicza, Szkoła Główna Handlowa, 2005 7 W. Pluta, G. Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachowad płynnośd finansową, C.H. Beck, Warszawa 2005, str. 94 4
Z przeprowadzonej ankiety wynika, że spółka posiada podobny cykl operacyjny jak przedsiębiorstwa z tej samej branży, a zmienność cyklu konwersji zapasów kształtuje się z umiarkowana sezonowością. W tym przypadku można zastosować strategię umiarkowaną zarządzania zapasami, która ma charakter pośredni, pomiędzy strategią ofensywna i defensywną. Jednak ze sprawozdań finansowych firmy, wynika fakt, że w ramach źródeł finansowania zapasów stosuje ona strategię raczej ofensywną, gdyż posiada przewagę zobowiązań krótkoterminowych. Do zarządzania zapasami w omawianym przedsiębiorstwie, zaproponowano metodę optymalnej wielkości zamówienia (VBEOQ), która przedstawia się wzorem: ( ) ( ( )) 8 (2.3.) VBEOQ optymalna z punktu widzenia maksymalizacji wartości przedsiębiorstwa wielkość jednego zamówienia Kz koszty tworzenia zapasów P roczne zapotrzebowanie na dany rodzaj zapasów C procentowy udział kosztu utrzymania zapasów v jednostkowy koszt (cena) zamówionych zapasów k koszt kapitału finansującego przedsiębiorstwo Tabela 2. Dane tarcza podatkowa 0,19 koszty tworzenia zapasów 20,00 roczne zapotrzebowanie 150 000 cena jednostkowa 60,00 koszt kapitału 15% koszt utrzymania zapasów 25% Przyjmując założone w Tabeli 2. dane, jesteśmy w stanie obliczyć optymalną partię dla jednego zamówienia. Wynosi ona VBEOQ = 479,36 sztuk towaru. Tabela 2. Dane do obliczeń modelu VBEOQ. Opracowanie własne. Zakończenie Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie jest potrzebne, ponieważ decyzje dotyczące działalności bieżącej i jego przyszłości muszą być ze sobą powiązane. W celu sprawnego działania przedsiębiorstw z branży wydawniczej, ważne jest, aby sprawnie dobrać strategię zarządzania środkami pieniężnymi, kontrolę płynności finansowej oraz odpowiednią optymalizację zapasów i należności. Aspekty te mają znaczny wpływ na budowanie wartości przedsiębiorstwa oraz na decyzje długookresowe w nim podejmowane. Branża wydawnicza jest segmentem rynku obarczonym dużą konkurencyjnością i ryzykiem. Ciągle rozwijające się technologie i nowoczesne rozwiązania oraz pogłębiający się kryzys gospodarczy, mogą utrudniać działanie mniejszych tradycyjnych wydawnictw. 8 W. Pluta, G. Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachowad płynnośd finansową, C.H. Beck, Warszawa 2005, str. 73 5
Bibliografia 1. Baza Monitor Polski B. 2. W. Pluta, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, 1999. 3. W. Pluta, G. Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?, C.H. Beck, Warszawa, 2005. 4. M. Zaleska: Ocena ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa przez analityka bankowego. Oficyna Wydawnicza, Szkoła Główna Handlowa, 2005 5. http://aproxim.pl/kompedium-wskaznik_splywu_naleznosci-12 6