PROGRAM WYCHOWAWCZY NA LATA 2013 2015 Gminne Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi im. Roku Jubileuszowego w Bojszowach Musicie wymagać od siebie, nawet gdyby inni od was nie wymagali. Jan Paweł II Wstęp Program zakłada, że wychowanie gimnazjalisty ma miejsce w każdym momencie edukacji. Bez względu na to, czy nauczamy przedmiotów humanistycznych, przyrodniczych, artystycznych, sportowych, czy pracujemy z młodzieżą na zajęciach pozalekcyjnych, organizujemy imprezy i różnego rodzaju wyjazdy szkolne, zawsze jednocześnie uczymy, wychowujemy i opiekujemy się uczniami najlepiej jak potrafimy. Charakterystyka programu Program uwzględnia w zakresie celów i zadań stawianych szkole podstawę kształcenia ogólnego, zapisy Konstytucji RP, Konwencji Praw Dziecka. Jest także odpowiedzą na rzeczywiste zapotrzebowanie uczniów i ich rodziców na kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożeń współczesności takich jak: przemoc, agresja, dewaluacja tradycyjnych wartości, różnego rodzaju uzależnienia i rosnąca dewastacja środowiska naturalnego. Realizacja programu ma pomóc sprostać problemom młodych ludzi takim jak: apatia, niechęć do szkoły, rodziny, zahamowania, niewiara w siebie, poczucie alienacji, ucieczka w uzależnienia, poszukiwanie akceptacji i własnego miejsca poza rodziną. Proponowane rozwiązania uwzględniają i optymalnie wykorzystują możliwości szkoły, zarówno w zakresie potencjału ludzkiego jak i zasobów materialnych. Mocno opiera się na szerokiej współpracy z rodzicami i środowiskiem lokalnym. Przy jego tworzeniu wykorzystano dotychczasowe pozytywne doświadczenia szkoły uwzględniając jednocześnie uwagi nauczycieli, uczniów i rodziców. Program formułuje cel główny, główne zadania wychowawcze szkoły, ogólne cele działań wychowawczych czyli tzw. absolwenta, sposoby osiągania celów, tematykę oraz szczegółowe zadania, cele operacyjne, spodziewane osiągnięcia na każdym etapie realizacji. W części końcowej zawarto uwagi o realizacji oraz sposoby ewaluacji programu. 1
Nadrzędny cel wychowawczy: Wychowanie samodzielnego, odpowiedzialnego członka społeczności, przygotowanego do podjęcia dalszego kształceni, zgodnie z jego zainteresowaniami i możliwościami, świadomego przynależności państwowej i kulturowej, godnego reprezentanta tradycji, przygotowanego do sprawnego i odpowiedzialnego funkcjonowania we współczesnym świecie. Wychowawcze zadania szkoły: 1. Pełne współdziałanie w zakresie wychowania z domem rodzinnym i środowiskiem ucznia. 2. Tworzenie sytuacji umożliwiających wszechstronny rozwój intelektualny, psychiczny, społeczny, zdrowotny, estetyczny, moralny i duchowy. 3. Stwarzanie możliwości rozwoju kreatywności. 4. Rozwijanie u uczniów dociekliwości poznawczej i wewnętrznej potrzeby poszukiwania prawdy, dobra i piękna. 5. Uświadamianie gimnazjalistom potrzeby ciągłego uczenia się i rozwoju. 6. Tworzenie warunków do uczenia się, samodzielnego działania, podejmowania decyzji, rozwiązywania konfliktów, odpowiedzialności, współdziałania i planowania. 7. Pomoc w poznaniu i kształtowaniu samego siebie, odnajdywaniu sensu życia, radzeniu sobie z trudnościami życia codziennego. 8. Dostarczanie wzorców osobowych godnych naśladowania. Model absolwenta 1. kreatywny 2. tolerancyjny 3. komunikatywny 4. potrafi się uczyć 5. podejmuje świadome działania proekologiczne 6. jest obywatelem zjednoczonej Europy jednocześnie zna i propaguje dorobek, historię, kulturę swojego kraju i regionu 7. jest świadomy trudności i zagrożeń współczesnego świata 8. posiada umiejętność radzenia sobie w nowych, trudnych sytuacjach życiowych i zawodowych 9. umie podejmować decyzje 10. jest przygotowany do świadomego wyboru dalszej drogi kształcenia 2
Sposoby osiągania celów: 1. Profesjonalnie zorganizowane i atrakcyjne dla uczniów lekcje i zajęcia pozalekcyjne. 2. Nowatorskie i aktywizujące metody pracy nauczycieli stymulujące do samodzielnego i kreatywnego rozwiązywania problemów: konkursy, quizy, scenki, ćwiczenia dramowe, prezentacje, dyskusje, burze mózgów, warsztaty, treningi, symulacje sytuacji problemowych, praca w zespołach zadaniowych klasowych i międzyklasowych, praca indywidualna, wycieczki tematyczne, krajoznawczo turystyczne. 3. Szeroka oferta zajęć pozalekcyjnych umożliwiająca rozwój zainteresowań i wyrównywanie braków. 4. Działalność Samorządu Uczniowskiego. 5. Działalność wolontariatu i grupy misyjnej. 6. Imprezy, uroczystości szkolne. 7. Projekty edukacyjne. Bloki tematyczne: I. Uczę się efektywnie 1. Diagnoza własnych stylów uczenia się. 2. Techniki efektywnego uczenia się. 3. Trening pamięci techniki błyskawicznego zapamiętywania: koncentracja, mądre powtórki, aktywne słuchanie, dobre notowanie, wizualizacje, mapy myśli. 1. Potrafi określić swój styl uczenia się, 2. Zna i stosuje techniki efektywnego uczenia się, 3. Zna i stosuje techniki błyskawicznego zapamiętywania. II. Czy jestem tolerancyjny? 1. Tolerancyjny czyli jaki? 2. Tolerancja wobec słabych i chorych. 3. Tolerancja wobec innych wyznań i poglądów. 3
4. Tolerancja między narodami i grupami językowymi. 5. Tolerancyjne państwo. 6. Przyczyny nietolerancji. Osiągnięcia - uczeń: 1. Rozumie pojęcie tolerancji. 2. Jest tolerancyjny wobec osób słabych i chorych, wyznających inne religie i poglądy. 3. Rozumie na czym polega tolerancja między narodami i grupami językowymi. 4. Charakteryzuje tolerancyjne państwo. 5. Określa przyczyny nietolerancji. III. Nie wystarczy mówić czyli o dobrej komunikacji 1. Podstawowe zasady dobrej komunikacji. 2. Warsztaty dobrej komunikacji czyli umiejętność słuchania i mówienia. 3. Poprawność językowa. 1. Rozumie znaczenie komunikacji werbalnej i niewerbalnej. 2. Zna i stosuje zasady dobrej komunikacji. 3. Potrafi słuchać. 4. Dba o poprawność językową swoich wypowiedzi. IV. Kreatywny czyli jaki? 1. Psychotest: Czy jesteś kreatywny? 2. Cechy człowieka kreatywnego. 4
3. Czy kreatywności można się nauczyć? 4. Metody pracy kreatywnej. Osiągnięcia uczeń: 1. Potrafi określić własną kreatywność. 2. Wie jak rozwijać kreatywność 3. Docenia znaczenie postaw kreatywnych. V. Ja i środowisko przyrodnicze 1. Człowiek i środowisko. 2. Degradacja środowiska. 3. Ochrona środowiska. 1. Potrafi krytycznie ocenić działalność człowieka w środowisku naturalnym. 2. Podejmuje działania ekologiczne. 3. Działa na rzecz ochrony środowiska. 4. Dba o ład i porządek w miejscach publicznych 5. Świadomie korzysta z dobrodziejstw przyrody. VI. Jestem Polakiem, Ślązakiem, Europejczykiem 1. Kształtowanie i pielęgnowanie postaw patriotycznych. 2. Tradycje, zwyczaje, obrzędy rodzinne i narodowe. 3. Organizacja naszego państwa. 4. Mój region i moja miejscowość w Polsce i Europie. 5. Dziedzictwo kulturowe w regionie. 5
1. Godnie zachowuje się podczas świąt i uroczystości. 2. Zna główne zasady ekonomiczne i gospodarcze oraz potrafi je wykorzystać w życiu szkolnym. 3. Interpretuje wydarzenia życia publicznego. 4. Zna wartość wspólnoty lokalnej i jej kultury w życiu człowieka. 5. Potrafi zaprezentować walory własnego regionu. 6. Ceni i rozumie znaczenie gwary śląskiej jako spoiwa regionu. 7. Kultywuje tradycje regionalne. 8. Podejmuje działalność społeczną na rzecz szkoły. 9. Sytuuje kulturę polską jako element kultury europejskiej. 10. Rozumie potrzebę integracji państw w ramach UE. 11. Nawiązuje współpracę z innymi szkołami w Europie. VII. Podróż w nieznane świat wokół mnie 1. Globalizacja życia. 2. Przechodzenie od społeczeństwa przemysłowego do społeczeństwa informacyjnego. 3. Trudna sztuka radzenia sobie w nieprzewidywalnym świecie. 1. Wie na czym polega globalizacja życia i określa jej dobre i złe strony. 2. Rozumie zmiany zachodzące w społeczeństwie wynikające z przejścia od kultury industrialnej do informacyjnej. 3. Potrafi określić i doskonali kompetencje pozwalające mu na dobre funkcjonowanie w nieprzewidywalnym świecie. 6
VIII. Zaradny czyli jaki? 1. Czym jest zaradność? 2. Jak można rozwijać własną zaradność? 3. Dlaczego zaradność jest pojmowana negatywnie? 4. Jak można scharakteryzować ludzi zaradnych? 1. Wie czym jest zaradność i jak ją rozwijać. 2. Potrafi odróżnić zaradność od cwaniactwa. 3. Charakteryzuje i podaje przykłady ludzi zaradnych. IX. Trudna sztuka podejmowania decyzji 1. Uczymy się określania celów w życiu. 2. Projektujemy swoją przyszłość. 3. Ustalamy priorytety. 4. Budowanie poczucia własnej wartości i zdecydowania. 5. Jak doprowadzić sprawę do końca. 6. Bądź asertywny. 1. Potrafi określać własne cele życiowe. 2. Rozumie znaczenie projektowania przyszłości i ustalania priorytetów. 3. Ma poczucie własnej wartości. 4. Potrafi postępować zdecydowanie z jednoczesnym zachowaniem postaw asertywnych. 7
X. Moje życie za kilka, kilkanaście lat 1. Planowanie przyszłości. 2. Wybór ścieżki kształcenia. 3. Zawód. 4. Role zawodowe i życiowe. 1. Potrafi świadomie pokierować własnym rozwojem. 2. Potrafi zaplanować ścieżkę własnego kształcenia. 3. Potrafi odnaleźć się na rynku pracy. 4. Jest przygotowany do pełnienia ról zawodowych i życiowych. Uwagi o realizacji programu Program Wychowawczy jest częścią szkolnego zestawu programów nauczania realizowanego przez wszystkich nauczycieli gimnazjum. Poszczególne elementy Programu są zawarte w przedmiotowych planach nauczania, planach pracy wychowawcy klasowego, planach zajęć pozalekcyjnych, samorządu Uczniowskiego oraz Rady Rodziców. Program zakłada realizację celów i zadań nie tylko na lekcjach wychowawczych ale przede wszystkim podczas obowiązkowych zajęć edukacyjnych, zajęć pozalekcyjnych, imprez, uroczystości szkolnych, projektów i wyjazdów. Program wskazuje na stosowanie metod aktywizujących w tym metody projektu, które jednocześnie uczą i wychowują, łączą wiedzę uczniów z umiejętnościami praktycznymi. Równocześnie zmuszają do kreatywnego myślenia, współpracy i aktywnego udziału w procesie uczenia się. Ewaluacja Ewaluacja Programu prowadzona będzie dwa razy w roku. Proponowane sposoby ewaluacji: ankietowanie uczniów, rodziców nauczycieli, analiza zaangażowania uczniów w różnego rodzaju udział w akcjach, imprezach szkolnych i pozaszkolnych, 8
analiza zastosowanej pomocy w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, analiza wytworów uczniowskich, działalność samorządowa uczniów, wywiady z rodzicami i uczniami, analiza kwestionariuszy samooceny uczniów planowe analizy i podsumowania w zespole wychowawczym. Program został przyjęty do realizacji Uchwałą Nr 2/2012/2013 Rady Rodziców z dnia 18 września 2012 r. oraz Uchwałą Nr 2/2012/2013 Rady Pedagogicznej z dnia 24 września 2012 r. i włączony do szkolnego zestawu programów nauczania obowiązującego w roku szk. 2012/2013. 9