idhwqi Awqm-h~iqAwvW sbmdi kwrvwei di smiikaw iemdrjiq ismg jyji ies swl &rvri ivc pmjwb srkwr ny krizaw kwrx Awqm-h~iqAw dy iskwr hoey iva~kqiaw dy s~ky-smbmdiaw Aqy irsqydwrw num vwiedy Anuswr muawvzy/muvvsyby di rkm dyxi SurU kr id~qi hy[ Awqm-h~iqAw pmjwb dy idhwqi ielwikaw ivc bhuq smvydnwsil ivsw hy Aqy ieh Aws kiqi jwdi hy ik jy AkwlIAW di rwj srkwr hux aunhw auqpivqw dy s~ky-smbmdiaw num muawvzy Aqy muvvsyby num PurqI nwl isry cvhwaux lei sucwru rup nwl kwrvwei krdi hy qw ieh pwrti di mwnqw num mzbuqi nwl vdwiegi[ ieh vi idawnxog hy ik ipmfw dy vsnik ies progrwm dy mn&i vwly nukiqaw sbmdi auny hi jwgruk hn ijmny ik iesdy auswru nukiqaw sbmdi[ ienhw ivcon pihlw mn&i vwlw nukqw hy auh qrikw ijs nwl ies muawvzy dy pwqr pirvwrw di igxqi inrdwrq kiqi gei hy[ swry rwj ivc srvykx qon bwad (ijs num "gxnw" dw dw Zlq nwm id~qw igaw hy) swl 2000 qon 2011 q~k kyisz di igxqi krn lei 6,476 Awqm-h~iqAwvW di suci ivcon 4,687 kyisz ivc Awqmh~iqAw num krzy nwl sbmdq krwr id~qw igaw hy[ krzy dy boj num nw J~ldy hoey, pirvwr dy rozi-roti kmwaux vwly jia duawrw Awqm-h~iqAw dw rwh Apnwaux kwrx s^q qmgi k~t rhy pirvwrw di igxqi 4,687 qon bhuq v~d gei hy[ srkwr duawrw ies kmm qy lgweiaw geiaw kei iek eyjmsiaw duawrw SurU ivc id~qiaw geiaw irportw Anuswr ienhw Awqm-h~iqAwvW di AOsqn igxqi 2,000 prqi swl bxdi hy[ jd ik mnu~ki AiDkwr Aqy ikswn j~qybmdiaw muqwbk AOsqn igxqi bhuq vdyry bxdi hy[ pwqrqw inrdwrn krn lei bhuq iehiqawq vrqx di lov hy[ krzy sbmdi jwxkwri AmUmn Awqm-h~iqAw krn vwly di ivdvw pqni pwson lei jwdi hy[ jykr ausdy pqi ny koei krzw ilaw hoieaw hovy, qw ausdi ivdvw num Swied aus sbmdi pqw vi nw hovy, jykr aus num ies di koei jwxkwri hovy vi, qw aus sbmdi shi jwxkwri ik ikmni rkm dw krzw si Aqy auh iks pwson ilaw igaw si, bwry pqw nhin humdw[ ies sbmdi pmcwieq pwson smuhk FMg nwl prwpq kiqi gei jwxkwri vdyry BrosyXog humdi hy[ smu~ci pmcwieq di hwzri ivc kiqi gei pvqwl nwl pvqwl krn vwly ivakqi aupr srpmc di iksy pwrti jw gru~p prqi smbwvi v&wdwri qon vi sp~st bcwa humdw hy[ 1 P a g e
bitmfw Aqy smgrur - dovyn hi idhwqi Awqm-h~iqAwvW nwl buri qrhw prbwivq, ivc ipmfvwsiaw ny d~isaw ik aunhw dy izilhaw ivc smn 2008 ivc iek pwielt srvykx krvwieaw igaw si[ hornw izilhaw vwsqy Aijhy srvykx dw Arsw smn 2000 qon 2011 ilaw igaw[ smn 2008 Aqy 2011 dy Arsy dorwn ienhw izilhaw ivc hor bhuq swry ikswnw Aqy Kyq-mzdUrW ny ^udkusiaw kiqiaw pr aunhw dy kyisz SumwrI ivc nhin ley gey[ auh cwhumdy hn ik aunhw dy izilhaw ivc vi rwj dy bwki izilhaw vwg smn 2011 q~k diaw Awqm-h~iqAwvW di igxqi dw Sumwr krn lei C~fy gey Arsy lei pvqwl krvwei jwvy - Aqy ieh duji pvqwl Gro-GrIN jw ky gxnw krky krvwei jwvy[ ies qon vi ibhqr ieh hovygw ik swry rwj ivc shi qrhw gxnw dubwrw krvwei jwvy, qw jo ^udkusiaw dy kyisz imqi-amq qk Sumwr kiqy jw skn[ ies qon ielwvw iek hor nukqw ieh hy ik krizaw kwrx Awqm-h~iqAw dy iskwr hoey iva~kqiaw dy s~ky-smbmdiaw Aqy irsqydwrw num muawvzw aunhw swry kyisz ivc vi id~qw jwxw cwhidw hy ijnhw ivc grwm pmcwieqw ny srkwri srvykx qon pihlw srkwr num hl&nwmy sonpy sn[ ieh qw bhuq pihlw hi, smn 1990 ivc pmjwb srkwr nmu irportw prwpq hoeiaw ik AwrQk mmdhwli kwrx ikswn Aqy Kyq-mzdUr AwpxIAW jwnw ly rhy hn[ srkwr ny aunhw irportw di pvqwl krvwei Aqy aunhw num shi pwieaw[ies qrhw pmjwb dys ivc pihlw subw si ijs num ieh jwxkwri hwsl hoei, AYpr, pmjwb Awqm-h~iqAw dy iskwr pirvwrw dy muv-vsyby lei koei Xqn krn vwlw pihlw subw nw bixaw[ d~kxi rwjw ny ies sbmdi bhuq pihlw pihlkdmi kiqi Aqy muawvzy lei pwqrqw lei swl 1995 inrdwrq kiqw[ kuj d~kxi rwjw ivc muawvzw pykyjw ivc iek Gr Aqy iek nokri vi Swml kiqy gey sn[ pmjwb ny qw jw ky ikqy swl 2001 ivc srkwri qor qy idhwqi Awqm-h~iqAwvW num svikwiraw[ aus swl ivc, SRomxI AkwlI dl di rihnumwei hyt cl rhi pmjwb srkwr ny Awqm-h~iqAw dy iskwr hoey iva~kqiaw dy s~ky-smbmdiaw Aqy irsqydwrw num 2.5 l~k rupey dw muawvzw dyx di mnzuri id~qi[ (bwvjud iesdy ik aunhw di srkwr ies AYlwn qon bwad iek swl lei s~qw ivc rhi, ieh rkm vmfi nw gei[) SRomxI AkwlI dl swl 2007 ivc Aqy i&r dubwrw 2012 ivc s~qw ivc AwieAw[ rwj dy swl 2012 dy bjt ivc krzy nwl sbmdq Awqm-h~iqAwvW dy iskwr hoey hryk ivakqi dy s~ky-smbmdiaw num 2 l~k rupey dyx di mnzuri id~qi gei[ dujy l&zw ivc, jdon ik ienhw swlw ivc mihmgwei iskrw CUh rhi si, SRomxI AkwlI 2 P a g e
dl srkwr ny ies rwsi num &I prwpq-krqw Gtw id~qw[ rwj srkwr ny hux 2006 qk dy kyisz lei 1 l~k rupey di pihli iksq di AdwiegI kr id~qi hy[ bkwieaw rkm di AdwiegI Agly swl kiqi jwvygi[ rwj srkwr ieh jwxdi hy ik mihmgwei hr roz bkwey di rkm num Kor rhi hy, pr ies ihswb num imlwaux dw ikqy izkr nhin[ muawvzy Aqy muv-vsyby di is&wrs smn 2006 ivc pmjwb &wrmrz kimsn irport qon pydw hoei si[ kimsn ny idhwqi Awqm-h~iqAwvW dy iskwr hoey ivakqiaw dy s~ky-smbmdiaw dy muv-vsyby lei 50,000 rupey di XkmuSq rkm Aqy 1500 di mhinyvwr pynsn dyx di is&wrs kiqi si[ mu~k mmqri prkws ismg bwdl ny ies is&wrs num nkwr idqw[ aus dy ivcwr Anuswr "2 l~k rupey dyxy cmgy lgdy hn"[ rwjniqk nukqy num idawn ivc rkdy hoey iek~tw muawvzw dyxw BwvyN "cmgw l~gy" pr muawvzy/muv-vsyby dy dusry qriky prbwivq pirvwrw lei vdyry lwbvmd swbq ho skdy hn[ imswl dy qor qy, iksy v~fi rkm dw XkmuSq Bugqwn AwVHqIAW/SwhUkwrW num Av~S AwkriSq krygw[ XkmuSq Bugqwn krn nwl pysw prwpqkrqw pwson imlidaw hi Koh ilaw jwvy, di smbwvnw bhuq vdyry hy - ieh aunhw hi SwhUkwrW duawrw Koh ilaw jwvygw ijnhw ny aus ivakqi num Awqm-h~iqAw dw rwh Apxwaux lei mjbur kiqw si[ jykr pwrti dy idhwqi Awqm-h~iqAwvW sbmdi rv~eiey kwrx AkwlI jwxbuj ky AMnHy hoey ivkwli dyndy hn, qw ieh vi hy ik pmjwb dy idhwq dy lok pmjwb kwgrs pwrti num "hwei kmwf" dy byvs ZulwmW vwg vykdy hn jo ik purx qor qy rwstri p~dr dy kwrporyt ih~qw nwl Eqpoq hy[ smn 2006 ivc AWDrw prdys, krnwtkw, kyrlw Aqy mhwrwstr ivc Awqm-h~iqAwvW kwrx prbwivq izilhaw dy ikswnw lei prdwn mmqri muv-vsybw pykyj id~qw igaw[ ies pykyj ADIn, AWDrw prdys num 9,650.55 krov rupey, krnwtkw num 2,689.64 krov rupey, kyrlw num 765.24 krov rupey Aqy mhwrwstr num 3,873.26 krov rupey muh~eiaw kiqy gey[ pmjwb num kuj vi nhin imilaw[ swl 2008-09 dy kyndri bjt ivc iv~q mmqri ny ikswnw dy bkwieaw krzy di 70,000 krov rupey di v~fi rkm num v~ty-kwqy pwaux dw AYlwn kiqw[ ies ivcon pmjwb dy ih~sy isr& 1 prqisq hi AwieAw BwvyN kyndri AMn BMfwr ivc pmjwb duawrw 50 prqisq qon vi vdyry Xogdwn pwieaw jwdw hy[ kyndri pykyj ivc pmjwb lei m^sus kiqi gei 1 prqisq rwsi dw mqlb si pmjwb ivc idhwqi Awqm-h~iqAwvW di hkikq num CupwieAw jwxw[ 3 P a g e
kyndr srkwr di ivcwrdwrw kuj ies qrhw kmm krdi ivkwei dyndi hy: pmjwb di qw pirbwsw hi hy - "KyqIbwVI p~kon sb qon vdyry aunqisil prwq": Aqy ies lei "auqy Awqm-h~iqAwvW smbv hi nhin"[ Asl hwlwq ieh hn ik, jnsmikaw dy mukwblqn, pmjwb ivc idhwqi Awqm-h~iqAwvW di dr hornw rwjw nwlon ikqy v~d hy[ kyndr Aqy pmjwb rwj srkwrw dohw ny idhwqi Awqm-h~iqAwvW num Cupwaux dw hr smbv hilw kiqw[ ies g~l num vi qul id~qi gei ik Awqm-h~iqAwvW isr& ikswn hi krdy hn[ jd ik AslIAq ieh hy ik ies gmbir sm~isaw nwl purw idhwqi Kyqr grsq hy[ Kyq-mzdUr, pynfu kwrigr Aqy pynfu dukwndwr vi Awqm-h~iqAwvW dw iskwr bx rhy hn ikaunik hkikq ivc auh swry hi ipmf dy AwrQk hwlwq nwl juvy hoey humdy hn[ ieh g~l isr& pmjwb hi nhin sgon dys dy swry rwjw dy idhwqi KyqrW ivc Fu~kdI hy[ Aqy isr& iemnw hi nhin - pmjwb dy KyqI sbmdi smkt di prq~k s~cwei num A~KoN proky krn diaw srkwr diaw nwkwm koissw qon hr ipmf vwsi BlIBWqI vwk& hy[ ^wilsqwn qon pihlw hriek ciz lei nksliaw num izmmyvwr TihrwieAw jwdw si[ nksliaw num ^qm kr id~qw igaw Aqy jdon koei muskl ipr aut KVI hoei qw aus dy lei ^wilsqwn num izmmyvwr TihrwieAw igaw[ hux srkwr ies psopys ivc hy ik auh KyqIbwVI sbmdi bycyni num shi GoiSq kry jw iesnum "klipq" krwr dyvy jw ieh khy ik ieh hy qw s~ci pr iesdw KyqIbwVI nwl koei sbmd nhin, Aqy kei d&w srkwr ieh GoiSq krdi hy ik nksliey muv qon lwmb~d ho rhy hn Aqy kei vwr srkwr ieh kihmdi hy ik ^wilsqwni muv prq rhy hn[ Aqy ies swry smyn dorwn, pmjwb dw pynfu qbkw iehi kih irhw hy "swfy vl vyko... AsIN isr& ikswn hw Aqy AsIN kyvl iehi cwhumdy hw ik swfy nwl iemwndwri vwlw su~qrw ivhwr kiqw jwvy[" iehi pynfu pmjwb dw buinawdi rwjniqk mu~dw hy BwvyN coxw koei vi hoxiaw hox[ muawvzw dyx dy suawl num h~l krn lei hi nhin sgon Awqm-h~iqAwvW dy gmbir ivsy dw koei h~l FUMFx lei ieh kuj kiqw jwxw cwhidw hy: muawvzy sbmdi, iek l~k rupey di bkwieaw rkm ivc ivawj jov ky 1500 rupey prqi mhiny di pynsn qya kiqi jwxi cwhidi hy ijvyn ik pmjwb &wrmrz kimsn duawrw AwpxI is&wrs ivc ikhw igaw si[ 4 P a g e
pmjwb srkwr num cwhidw hy ik auh muawvzy lei pwqrqw inrdwrq krn lei grwm pmcwieqw duawrw jwri kiqy gey hl&nwmy, ijnhw ivc ieh qsdik kiqw igaw hovy ik Amuk ivakqi ny krzy dy boj kwrx AwpxI jwn lei, num svikwr kry[ smgrur Aqy bitmfw izilhaw dy AWkVy imqi-amq qk mukmml kiqy jwxy cwhidy hn qw ik sqmbr 2008 qon 2011 dy dorwn vwpry Awqm-h~iqAwvW dy swry kys Swml kiqy jwx qw jo Awqm-h~iqAwvW sbmdi fytw hornw izilhaw dy brwbr ilawdw jwvy[ smgrur Aqy bitmfw izilhaw num swl 2008 ivc pmjwb KyqIbwVI XUnIvristI duawrw pihlw krvwey gey iek pwielt AiDAYn ivc kvr kiqw igaw si[ ^udkusiaw dy AWkiVAW sbmdi ivvwd num hyt id~qy do swdwrn qriikaw nwl purn qor qy ^qm kiqw jw skdw hy: sb qon pihlw Awqm-h~iqAw num ZYr-AprwDk AYlwn kiqw jwvy: pirvwr dy iksy mynbr duawrw Awqm-h~iqAw kwrn hoei moq num svikwr krn lei pirvwrw ivc iksy iksm dw BYA nw hovy[ ies nwl puils duawrw, pihlw hi qrwsdi dy mwry pirvwrw dw sosn krn dw lwlc vi dur ho jwvygw[ dusrw ieh ik, moq dy rijstr ivc, 'moq dw kwrx' iemdrwz muv-bhwl kiqw jwvy[ ieh rijstr ipmf dy cokidwr duawrw rikaw jwdw hy Aqy ienhw ivcly iemdrwzw num kwnumni Shwdq dy qor qy svikwr kiqw jwdw hy[ ies iemdrwz num bhwl krn nwl nw kyvl idhwqi Awqm-h~iqAwvW sbmdi pr hornw kwrxw krky hoei moq sbmdi sucnw vi imqi-amq qk mukmml iml skygi[ drasl, ienhw rijstrw ivcly iemdrwzw dw izlhw p~dr qy kmpxutrikrn kiqw jwxw cwhidw hy[ srkwri krmcwriaw num ies g~l dw izmmyvwr TihrwieAw jwxw cwhidw hy ik auh ieh XkInI bxwaux ik ibrdw, ivdvwvw, inawsry b~icaw Aqy ApMg ivakqiaw num srkwr duawrw idqiaw jwdiaw pynsnw pwqr ivakqiaw num imlx[ 1 Awqmh~iqAw dy iskwr ivakqiaw dy pirvwr dy mynbr qkribn swry kyisz ivc, ZrIb, srirk qor qy ibmwr, AnpVH humdy hn Aqy ies vjhw krky auh srkwri kwrvwei nwl nij~tx dy Xog nhin humdy[ ies smyn AijhIAW pynsnw pwqr ivakqiaw di 1 pmjwb srkwr duawrw AijhIAW SRyxIAW num id~qi jwdi pynsn hy 250 rupey prqi mwh - XwnI 8.33 rupey prqi idn[ hirawxw srkwr duawrw inawsiraw, ivdvwvw Aqy ibrdw lei idqi jwdi pynsn 750 rupey prqi mhinw hy[ hirawxw diaw dusriaw smwj BlweI pynsnw 500 rupey prqi mhinw hn[ 5 P a g e
kul igxqi dy 30% qon v~d nhin hn[ nw hi pynsn di rkm inximq rup ivc prwpq humdi hy[ dsmbr, 2012 diaw pynsnw jun, 2013 ivc id~qiaw geiaw hn[ iqmn mhiinaw qon vdyry dyri dy kys ivc muawvzw rkm id~qi jwxi cwhidi hy[ hirawxw srkwr duawrw id~qiaw jwdiaw AijhIAW pynsnw pmjwb nwlon qkribn iqmn guxw v~d hn[ pynsn di rkm G~to-G~t 1000 rupey prqi mhinw inrdwrq kiqi jwxi cwhidi hy[ pmjwb srkwr num cwhidw hy ik auh Awqm-h~iqAwvW sbmdi srvykx di irport dw incov kyndr srkwr num Byjy qw jo kyndri rwhq pykyj pmjwb dy ikswnw num vi iml sky[ aunhw num pihly pykyj qon vwijaw rikaw igaw si[ pmjwb num aunhw hi SrqW qy Awqm-h~iqAwvW duawrw prbwvq rwj GoSq kiqw jwxw cwhidw hy ijvyn ik horw rwjw num kiqw igaw hy[ lykk swbkw pmjwb ivdwiek Aqy mnu~ki AiDkwr kwrjkrqw hy[ 6 P a g e