Warszawa, 19 grudnia 2017 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-VII.431.2.5.2017.AJ Pani Danuta Orzołek Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Rzekuniu ul. Kolonia 1B, 07 411 Rzekuń WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2015 r., poz. 525 z późn. zm.) w związku z art. 6 ust. 4 pkt 4 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092) oraz zgodnie z Planem Kontroli Zewnętrznych MUW na rok 2017 w dniach od 28 czerwca do 4 lipca 2017 r. kontroler Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, Andrzej Jastrzębski starszy inspektor wojewódzki, przeprowadził kontrolę problemową w trybie zwykłym w Ośrodku Pomocy Społecznej w Rzekuniu. Przedmiot kontroli obejmował organizację i sposób realizacji przez gminę zadań zleconych z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci 1, w przedmiocie ustalania uprawnień do świadczenia wychowawczego. Kontrolą objęto okres od dnia 17 lutego 2016 r. do 28 czerwca 2017 r. Niniejszym, przekazuję Pani wystąpienie pokontrolne. W okresie objętym kontrolą, Wojewoda Mazowiecki pozytywnie pomimo uchybień ocenia działalność Ośrodka Pomocy Społecznej w Rzekuniu w zakresie organizacji zadań wynikających 1 ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci ( Dz. U. z 2017 r., poz. 1851), zwana dalej ustawą o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci lub ustawą. 1
z ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, natomiast pozytywnie ocenia rzetelność sporządzania sprawozdań oraz ustalanie uprawnień do świadczenia wychowawczego. W okresie podlegającym kontroli Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Rzekuniu kierowała Pani Danuta Orzołek. Głównym księgowym Ośrodka jest pani Wiesława Dzierżanowska. 1. Organizacja realizacji zadania Stosownie do art. 53 ust. 1 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, Ośrodek Pomocy Społecznej w Rzekuniu został wyznaczony, na podstawie upoważnienia nr 5/2016 z dnia 2 marca 2016 r. przez Stanisława Godzinę Wójta Gminy Rzekuń, do realizacji zadań z zakresu świadczenia wychowawczego. W tym samym dniu, stosownie do art. 10 ust. 2 ustawy, upoważnienie Wójta do prowadzenia postępowań w sprawie świadczeń wychowawczych i do wydawania decyzji w tych sprawach otrzymała Danuta Orzołek kierownik Ośrodka. Ponadto, na wniosek kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w Rzekuniu, upoważnienia Wójta do prowadzenia postępowań w sprawie świadczeń wychowawczych otrzymały: xxxxxxxxxxx pomoc administracyjna, xxxxxxxxxxxx inspektor ds. świadczeń rodzinnych, xxxxxxxxxxxxx inspektor ds. świadczeń rodzinnych. Zakresy czynności wszystkich pracowników wykonujących kontrolowane zadania uwzględniały ich realizację. (dowód: akta kontroli str. 10-12) Do dnia 30 maja 2017 r. zadania Wójta Gminy Rzekuń wynikające z ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci były realizowane przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Rzekuniu pomimo, że dopiero w dniu 30 maja 2017 r. Rada Gminy Rzekuń w drodze uchwały Nr XXXIV/223/2017 z dnia 30 maja 2017 r. ustanowiła nowy Statut Ośrodka, ustalając w nim w 2 ust. 1 pkt 10 realizację przez Ośrodek zadań wynikających z ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077) jednostka budżetowa działa na podstawie statutu określającego w szczególności jej nazwę, siedzibę i przedmiot działalności. Określenie w statucie przedmiotu działalności jednostki budżetowej ma szczególne znaczenie z punktu zapewnienia prawidłowej gospodarki finansowej, której podstawą, zgodnie z art. 11 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, jest plan dochodów i wydatków, zwany dalej planem finansowym jednostki budżetowej. Plan ten winien określać wielkość środków od strony 2
dochodów jak i wydatków, w ścisłym powiązaniu z przedmiotem działalności jednostki. Oznacza to, że jednostka może realizować wyłącznie zadania, które zostały określone w jej statucie. Stosownie do art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r., poz. 446, z późn. zm.) przygotowanie projektów uchwał rady gminy należy do kompetencji wójta. Również do dnia 27 czerwca 2017 r., wykonywanie przez Ośrodek zadań wynikających z ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci nie uwzględniały zakresy działań komórek organizacyjnych, ustalone w Regulaminie organizacyjnym z dnia 13 marca 2012 r. (ze zmianami z dnia 19 listopada 2013 r. i 15 stycznia 2014 r.). Dopiero w dniu 27 czerwca 2017 r. wszedł w życie nowy Regulamin organizacyjny Ośrodka Pomocy Społecznej w Rzekuniu, stanowiący załącznik do zarządzenia nr 3/2017 kierownika OPS w Rzekuniu z dnia 27 czerwca 2017 r. Zgodnie z ustalonym w Regulaminie zakresem działania komórek organizacyjnych, zadania wynikające z ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci realizowane są w Dziale świadczeń społecznych ( 9 ust. 1 pkt 2), na wyodrębnionym stanowisku ds. realizacji świadczeń wychowawczych. (dowód: akta kontroli str. 13-14) Obsługa świadczeń wychowawczych realizowana jest w programie Świadczenia Wychowawcze. Na podstawie zawartej przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Rzekuniu umowy w dniu 25.03.2016 r. nadzór autorski nad oprogramowaniem do obsługi Świadczeń Wychowawczych, zgodny z ustawą o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, sprawowała firma SYGNITY S.A. z siedzibą w Warszawie. Ośrodek Pomocy Społecznej w Rzekuniu dokonał w dniu 23.03.2016 r. zgłoszenia do rejestracji zbioru danych osobowych z zakresu świadczeń wychowawczych Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych, stosownie do art. 40 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 922). Rzetelność sporządzanej sprawozdawczości Rzetelność sporządzanej sprawozdawczości sprawdzono poprzez porównanie danych przekazanych przez Wójta Gminy Rzekuń miesięcznym sprawozdaniem rzeczowo-finansowym z wykonywania zadań z zakresu świadczenia wychowawczego za miesiąc maj 2017 r., którego wzór stanowił załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 lutego 2016 r. (Dz. U poz. 212) z wygenerowanymi z sytemu raportami oraz prowadzonymi rejestrami i wykazami. 3
Dane statystyczne wykazane w sprawozdaniu rzeczowo-finansowym za miesiąc maj 2017 r.: A. 1. kolumna 5 - świadczenie wychowawcze przekazane w formie pieniężnej 1 475 świadczeń, A. 2. kolumna 5 - świadczenie wychowawcze przekazane w formie rzeczowej lub w formie opłacania usług w związku z wystąpieniem co najmniej jednej z przesłanek, o których mowa w art. 9 ustawy brak świadczeń, C. 1.1. kolumna 3 - liczba wniosków o przyznanie świadczeń 20 wniosków, D.1. kolumna 3 - liczba rodzin bez dziecka niepełnosprawnego, pobierających świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko 570 rodzin, D.2. kolumna 3 - liczba rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym, pobierających świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko 26 rodzin, E.1. kolumna 3 - liczba rodzin pobierających świadczenie wychowawcze 946 rodzin. W świetle ustaleń, w sprawozdaniu tym prawidłowo wykazano, liczbę świadczeń, liczbę wniosków oraz liczbę rodzin pobierających świadczenie wychowawcze, w tym na pierwsze dziecko. (dowód: akta kontroli str. 15-48) Prawidłowość ustalania uprawnień do świadczenia wychowawczego i jego wypłacania Kontroli poddano akta 20 spraw w przedmiocie ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego zakończonych wydaniem decyzji administracyjnych 2. W skontrolowanych sprawach, w 10 przypadkach prawo do świadczenia wychowawczego przyznano na pierwsze i kolejne dzieci, tj. z uwzględnieniem kryterium dochodowego. Natomiast w pozostałych 10 przypadkach na drugie i kolejne dzieci, bez konieczności weryfikowania sytuacji dochodowej rodziny. Na podstawie analizy dokumentów stwierdzono, że we wszystkich 20 przypadkach postępowanie w sprawach o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego zostało wszczęte na wniosek, którego wzór określał załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 lutego 2016 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia wychowawcze (Dz. U z 2016 r., poz. 214). Wnioski te były prawidłowo wypełnione przez osoby ubiegające się oraz zawierały potwierdzenie ich przyjęcia wraz z datą i podpisem 2 Sprawy zakończone wydaniem decyzji nr: OPS.4708.29.2016 z dnia 19.04.2016 r., OPS.4708.812.2016 z dnia 14.06.2016 r., OPS.4708.894.2016 z dnia 22.06.2016 r., OPS.4708.947.2016 z dnia 12.07.2016 r., OPS.4708.1030.2016 z dnia 19.12.2016 r., OPS.4708.46.2017 z dnia 29.03.2017 r., OPS.4708.39.2017 z dnia 17.03.2017 r., OPS.4708.296.2016 z dnia 06.05.2017 r., OPS.4708.626.2016 z dnia 02.06.2016 r., OPS.4708.81.2017 z dnia 23.05.2017 r., OPS.4708.35.2017 z dnia 09.03.2017 r., OPS.4708.16.2017 z dnia 02.02.2017 r., OPS.4708.3.2017 z dnia 10.01.2017 r., OPS.4708.1037.2016 z dnia 23.12.2016 r., OPS.4708.1014.2016 z dnia 10.11.2016 r., OPS.4708.1002.2016 z dnia 25.10.2016 r., OPS.4708.983.2016 z dnia 09.09.2016 r., OPS.4708.974.2016 z dnia 08.08.2016 r., OPS.4708.958.2016 z dnia 12.07.2016 r., OPS.4708.880.2016 z dnia 20.06.2016 r. 4
pracownika przyjmującego wniosek. Wszystkie sprawy zakończono decyzją administracyjną przyznającą świadczenia wychowawcze. Do wniosków o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko dołączone były wymagane, odpowiednio na podstawie art. 13 ust. 4 ustawy i 2 ust. 2 ww. rozporządzenia, dokumenty. Ponadto, w aktach spraw znajdowały się pozyskane za pomocą systemów teleinformatycznych informacje o wysokości dochodu opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 1, 3 ustawy. Osoby ubiegające się spełniały ustawowe warunki do ich nabycia. Dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekraczał kwoty 800,00 zł, a w przypadku, gdy członkiem rodziny było dziecko niepełnosprawne kwoty 1 200,00 zł, zgodnie z art. 5 ust. 3 i 4 ustawy. We wszystkich sprawdzonych przypadkach prawidłowo ustalono wysokość kontrolowanego świadczenia i okres na jaki je przyznano. Świadczenie wychowawcze przyznawano w kwocie 500 zł. miesięcznie na okres od 1 kwietnia 2016 r. do 30 września 2017 r. bądź odpowiednio na krótszy okres, uwzględniając zapisy art. 4 ust. 3 i art. 18 ust. 2 ustawy oraz w przysługującej niższej wysokości, stosownie do art. 5 ust. 2 ustawy. Kontrola realizacji wypłat wykazała, że świadczenia wypłacano zgodnie z wysokością ustaloną w wydanych w tych sprawach decyzjach administracyjnych. Wypłata nastąpiła w terminie przewidzianym w art. 21 ust. 1 ustawy, a w przypadku wniosku złożonego po 10 dniu miesiąca zgodnie z art. 21 ust. 2 ustawy, zaś wniosku złożonego w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, stosownie do art. 49 ust. 1. Poddane kontroli decyzje w przedmiocie przyznania prawa do świadczenia wychowawczego zawierały informację o terminie wypłaty świadczeń oraz wskazywały w jaki sposób wypłata zostanie zrealizowana. W wydanych decyzjach administracyjnych uwzględniono elementy, o których mowa w art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego. Decyzje zawierały w szczególności oznaczenie organu właściwego, tj. Wójta Gminy Rzekuń, datę wydania, podstawę prawną, rozstrzygnięcie, pouczenie wskazujące termin i sposób wniesienia odwołania jak również informację o konieczności zgłoszenia przez stronę wszelkich zmian mających wpływ na prawo do świadczeń. Ponadto w pouczeniu zawarto informację o terminie i sposobie wniesienia odwołania. Decyzjom nadano natychmiastową wykonalność, zgodnie z art. 27 ust. 3 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. 5
Powyższe decyzje w sprawach świadczenia wychowawczego doręczono stronom zgodnie z wymogami określonymi w art. 39 k.p.a. W aktach spraw znajdowały się dowody potwierdzające odbiór decyzji przez stronę ze wskazaniem daty doręczenia, stosownie do art. 46 1 k.p.a. (dowód: akta kontroli str. 49-55) Za stwierdzone uchybienia dotyczące wprowadzenia zmian w Regulaminie Organizacyjnym odpowiedzialność ponosi Pani jako Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Rzekuniu, natomiast w zakresie wprowadzenia zmian w Statucie - Pan Stanisław Godzina - Wójt Gminy Rzekuń. W świetle powyższych ustaleń odstępuję od wydawania zaleceń pokontrolnych. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Wioletta Kucharska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: Pan Stanisław Godzina Wójt Gminy Rzekuń ul. Kościuszki 33, 07-411 Rzekuń 6