Wykład 9 Ceny na rynkach terminowych Terminowe kursy walutowe SGH Rynki Finansowe 2015 1
Po jakim kursie bank sprzedałby firmie waluty w transakcji terminowej? POZYCJE POZABILANSOWE BILANS Dochód ze sprzedaży walut USD F DEPOZYT i USD POŻYCZKA i PLN F USD = S USD 1+ i 1+ i PLN USD SGH Rynki Finansowe 2015 2
Po jakim kursie bank kupiłby od firmy waluty w transakcji terminowej? POZYCJE POZABILANSOWE BILANS USD F DEPOZYT i PLN POŻYCZKA i USD F USD = S USD 1+ i 1+ i PLN USD SGH Rynki Finansowe 2015 3
Terminowe stopy procentowe Po jakiej cenie bank sprzedałby bony skarbowe w transakcji terminowej? SGH Rynki Finansowe 2015 4
POZYCJE POZABILANSOWE BONY 3x6 BONY 6M BILANS POŻYCZKA 3M f i 1 1 i0,3 2 4 1 1+ i0,3 4 0,6 3,6 = 4 F 3,6 = Wn 1 + f3, 4 1 6 Po jakiej cenie bank kupiłby bony skarbowe w transakcji terminowej? SGH Rynki Finansowe 2015 5
POZYCJE POZABILANSOWE BILANS BONY 3x6 DEPOZYT 3M POŻYCZKA 6M f i 1 1 i0,3 2 4 1 1+ i0,3 4 0,6 3,6 = 4 F 3,6 = Wn 1 + f3, 4 1 6 1 1 1+ i,6 ) = (1 + i0,3 )(1 + i 2 4 * ( 0 3, 6 1 1 1+ i,6 ) = (1 + i0,3 )(1 + f 2 4 ( 0 3, 6 1 ) 4 1 ) 4 * i 3,6 = f 3,6 SGH Rynki Finansowe 2015 6
Ceny opcji Opcja jest polisą ubezpieczeniową, która może być przedmiotem obrotu na rynku wtórnym SGH Rynki Finansowe 2015 7
Cena polisy opcji odzwierciedla najbardziej prawdopodobną wielkość strat Wystawca Ubezpieczyciel opcji bierze na siebie ryzyko, że straty mogą być większe. Opcja zakupu (call) Opcja sprzedaży (put) SGH Rynki Finansowe 2015 8
Jakie ryzyko wiąże się ze sprzedażą opcji (np. na zakup akcji)? t 1 t 2 t 3 t 4 t 5 3,125% 6,25% 500 480 12,5% 15,625% 460 460 25% 25% 440 440 50% 37,5% 31,25% 420 420 420 50% 37,5% 400 400 400 50% 37,5% 31.25% 380 380 380 25% 25% 360 360 12,5% 15.625% 340 340 6,25% 320 3,125% 300 c = ( 500 400) 3,125% + (460 400) 15,625% + (420 400) 31,125% = 19 SGH Rynki Finansowe 2015 9
różnych możliwych poziomów t 1 t 2 t 3 t 4 t 5 6,25% 12,5% 500 480 25% 25% 460 460 50% 37,5% 440 440 50% 37,5% 420 420 420 50% 37,5% 400 400 400 25% 25% 380 380 380 12,5% 360 360 6,25% 340 340 c = ( 500 400) 6,25% + (460 400) 25% + (420 400) 37,5% = 29 320 300 Jak zabezpieczylibyśmy się przed ryzykiem wzrostu wypłat na rzecz nabywcy opcji, gdybyśmy wystawili opcję call at the money,, a więc oferująca rekompensaty za wzrost ceny powyżej jej bieżącego poziomu? SGH Rynki Finansowe 2015 10
Jeśli, sprzedając opcję call,, zobowiązujemy się zrekompensować nabywcy opcji wyższe koszty zakupu akcji, to musimy akcje od razu kupić, by je móc odsprzedać po wyższej cenie i zarobić na rekompensaty dla posiadacza opcji, jeśli ceny akcji rzeczywiście wzrosną. Tak właśnie zabezpieczali się przed ryzykiem wystawcy opcji ponad 100 lat temu. SGH Rynki Finansowe 2015 11
Sellers of options in London, if they sell a Call, straightaway buy the stock against which the Call is sold S. A. Nelson, 1904 Dzisiaj o tym, ile powinniśmy kupić dobra bazowego, mówi nam współczynnik delta. SGH Rynki Finansowe 2015 12
BILANS = c S t t 0 0 c t S 1 t 1 KUPIONE AKCJE S BILANS = 29 19 20 = 0,5 KUPIONE AKCJE S SGH Rynki Finansowe 2015 13
Sellers of options in London, if they sell a Call, straightaway buy half the stock against which the Call is sold S. A. Nelson, 1904 Co będzie źródłem sfinansowania zakupu akcji? SGH Rynki Finansowe 2015 14
BILANS = c S t t 0 0 c t S 1 t 1 KUPIONE AKCJE S SPRZEDANE BONY SKARBOWE - B c to c = S B Delta mówi wystawcy opcji o tym, jak należy zmieniać portfel replikujący opcję, by jej wartość cały czas dostosowywała się do zmieniającej się wartości opcji (najbardziej prawdopodobnej wielkości wypłat na rzecz posiadacza opcji w dniu jej realizacji) SGH Rynki Finansowe 2015 15
Wzrost ceny dobra bazowego (akcji) powoduje wzrost wartości portfela replikującego opcję POZYCJE POZABILANSOWE BILANS WARTOŚĆ OPCJI c KUPIONE AKCJE S SPRZEDANE BONY SKARBOWE - B ze względu na możliwość odsprzedaży kupionych wcześniej akcji po wyższej cenie c = S B c = SN ( d ) e rt KN( ) 1 d 2 SGH Rynki Finansowe 2015 16
Jak zabezpieczyć się przed ryzykiem związanym z wystawieniem opcji na sprzedaż akcji? Jeśli, sprzedając opcję put,, zobowiązujemy się zrekompensować nabywcy opcji niższe dochody ze sprzedaży akcji, to musimy akcje od razu sprzedać, by je móc odkupić po niższej cenie i zarobić na rekompensaty dla posiadacza opcji, jeśli ceny akcji spadną SGH Rynki Finansowe 2015 17
Spadek ceny dobra bazowego (akcji) powoduje wzrost wartości portfela replikującego opcję POZYCJE POZABILANSOWE BILANS WARTOŚĆ OPCJI c KUPIONE BONY SKARBOWE B SPRZEDANE AKCJE - S ze względu na możliwość odkupu sprzedanych wcześniej akcji po niższej cenie Sellers of options in London, if they sell Put; they sell half of the stock immediately. S. A. Nelson, 1904 SGH Rynki Finansowe 2015 18
W roku 1991 Japończycy oskarżali Amerykanów o to, że sprzedaż przez amerykańskie instytucje finansowe opcji put na indeks Nikkei przyczyniła się do załamania cen akcji Czy rzeczywiście mogło tak być? Jak zabezpieczały się przed ryzykiem amerykańskie instytucje finansowe, które sprzedawały opcje put na indeks Nikkei? Bank - pozycje bilansowe Bank - pozycje pozabilansowe Zakup papierów skarbowych Sprzedaż japońskich akcji PUT NIKKEI SGH Rynki Finansowe 2015 19
W 1992 r. w trakcie ataku spekulacyjnego przeciwko funtowi - Bank Anglii podniósł stopę procentową, czym wywołał nieoczekiwanie dla siebie - skokowe zwiększenie się skali wyprzedaży funtów. Początkowo Bank Anglii był tym zaskoczony. Czy domyślamy się, dlaczego tak się stało? SF Bank - pozycje bilansowe Bank - pozycje pozabilansowe Zakup DEM Sprzedaż GBP PUT GBP SGH Rynki Finansowe 2015 20
Czy wystawcy opcji zabezpieczają się przed ryzykiem dokładnie tak, jak mówi o tym formuła Blacka-Scholesa? Dynamic hedging is dangerous in practice as it is subject you to blow ups They have ability to cut the risks using continuous trading which only works in the vary narrowly special case of thin tailed distribution (Failure of dynamic hedging in 1987) Espen Gaarder Haug, Nassim Nicholas Taleb; 2007 SGH Rynki Finansowe 2015 21
Market-makers who are in the business of manufacturing long and short positions for their clients, do not hedge every option dynamically; instead they hedge only their extremely small net positions. Thus, the effect of the difference between dynamic and static hedging on their portfolio is extremely small. Espen Gaarder Haug, Nassim Nicholas Taleb; 2007 Practitioners know from bitter experience that (1) dynamic replication is a much more fragile procedure than static replication: (2) a trading desk must deal with transaction costs, (3) liquidity constraints, (4) the need for choosing price evolution models and the uncertainties that ensue, (5) the confounding effect of discontinuous asset price moves Emanuel Derman, Nassim Nicholas Taleb; 2007 SGH Rynki Finansowe 2015 22
Dlaczego czytaliśmy i słyszeliśmy tyle na temat strat przedsiębiorstw, których powodem były opcje walutowe? Od 2004 r. kurs złotego nieustannie (w tendencji) umacniał się w stosunku do euro Załóżmy, że przedsiębiorstwo XYZ, które miało mieć dochody z eksportu w EUR chciało zabezpieczyć się przed ryzykiem spadku wpływów złotowych z eksportu. Mogłoby zabezpieczyć się przed ryzykiem sprzedając EUR w prostych transakcjach terminowych (co prawie nic nie kosztuje) Chciało jednak być nowoczesne i kupowało opcję PUT na EUR, dającą mu gwarancję sprzedaży EUR po kursie nie gorszym niż 3,50 PLN/EUR; trochę (wtedy) lepszym niż kurs terminowy SGH Rynki Finansowe 2015 23
Opcja put na EUR Oczekiwane przez firmę wpływy z eksportu [EUR] Opcja jest jednak (jak już wiemy) instrumentem drogim. Jej cena (jak polisy) odzwierciedla wielkość prawdopodobnych wypłat wystawcy opcji na rzecz jej posiadacza. Chcąc zarobić na zakup opcji put, przedsiębiorstwa sprzedawały bankom opcje call na EUR; zobowiązując się, że będą sprzedawały bankom EUR po kursie 3,50 PLN/EUR. Dawały bankom gwarancję, że będą im rekompensować wyższe koszty zakupu EUR niż po 3.50 PLN SGH Rynki Finansowe 2015 24
Opcja put na EUR Oczekiwane przez firmę wpływy z eksportu [EUR] Opcja call na EUR Eksporter zapewnia sobie, że uzyska za EUR nie mniej niż 3,50 PLN (Eksporter zabezpiecza się przed spadkiem wartości EUR w stosunku do PLN) Eksporter zobowiązuje się, że sprzeda bankowi EUR nie drożej niż za 3,50 PLN (Bank zabezpiecza się przed wzrostem wartości EUR w stosunku do PLN) Do jakiego momentu eksporterzy nie ryzykowali sprzedając opcje call na EUR? SGH Rynki Finansowe 2015 25
Nie ryzykowali dotąd, dokąd sprzedawali euro, które rzeczywiście mieli uzyskać jako płatność za eksport. Spadek kursu PLN do np. do 3.70 oznaczałby, że sprzedaliby na rynku za 3,70 i oddali 20 gr. bankowi. Dlaczego eksporterzy ponieśli duże straty? SGH Rynki Finansowe 2015 26
Eksporterzy doszli do wniosku, że skoro można dużo zarobić na sprzedaży opcji call, to czemu nie sprzedać ich więcej. Sprzedawali więc opcje put opiewające na kwoty większe niż ich oczekiwane wpływy dewizowe. Ryzykowali, że jeśli kurs złotego spadnie poniżej kursu realizacji opcji, to będą musieli sami kupić EUR na rynku walutowym po np. 4.00 PLN, które musieliby odsprzedać bankowi po 3.50 PLN Opcja put na EUR Oczekiwane przez firmę wpływy z eksportu [EUR] Ryzykowna spekulacja: zobowiązanie do sprzedaży bankowi większej ilości EUR niż oczekiwane wpływy z eksportu Opcja call na EUR Opcja call na EUR Opcja call na EUR SGH Rynki Finansowe 2015 27
Dlaczego eksporterzy podejmowali to ryzyko? Chcieli wierzyć w to, co wszyscy mówili wokół; że skoro złoty umacniał się stale od 2004 r. to kurs złotego do euro na pewno nie spadnie znacząco, a już na na pewno nie poniżej 3.50 PLN/EUR Prawie dokładnie to samo mówiono o cenach domów w Stanach Zjednoczonych do lata 2007 r. get-rich-quickly neurons activated be-wonderful wonderful-manager quickly neurons activated SGH Rynki Finansowe 2015 28
Gdy kurs spadł prawie do 5 PLN/EUR, a eksporterzy nie mieli na tyle dużych wpływów eksportowych, by sprzedać bankom EUR w ilości, do jakiej się zobowiązali, musieli kupować EUR na rynku po 5.00 PLN, by odsprzedać je bankom po 3.50 PLN Pytanie retoryczne: Czy kupując EUR, eksporterzy przyczyniali się do spadku kursu złotego? SGH Rynki Finansowe 2015 29
Złoty na pewno będzie się umacniał SGH Rynki Finansowe 2015 30