Raport z ewaluacji projektu Kolpingowska Akademia Zdrowia i Kultury 1. Zakres podmiotowy i przedmiotowy, cele, metoda i przebieg ewaluacji 1.1. Zakres podmiotowy i przedmiotowy ewaluacji Przedmiotem ewaluacji były rezultaty projektu Kolpingowska Akademia Zdrowia i Kultury, który realizowany był przez Stowarzyszenie Rodzina Kolpinga w Bochni w okresie od maja do grudnia 2015 roku, w ramach Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020. Projekt Kolpingowska Akademia Zdrowia i Kultury jako odpowiedź na potrzeby zgłaszane przez seniorów ze społeczności lokalnej, mający na celu przeciwdziałanie problemowi marginalizacji osób starszych i ich aktywizację stworzył uczestnikom projektu, osobom w wieku 60+ nieaktywnym zawodowo z terenu miasta i gminy Bochnia atrakcyjną ofertę, która umożliwiła zwiększenie ich aktywności, szczególnie fizycznej i społeczno-kulturalnej mającej charakter rekreacyjny, ruchowy i kulturalny z elementami edukacyjnymi. W ramach projektu uruchomiono kompleksowe działania, które w efekcie pobudziły aktywność seniorów, poprzez spopularyzowanie aktywnych form spędzania wolnego czasu tj.: zajęć ruchowych (gimnastyka, nordic walking), poznawania regionu (wycieczki), zwiększenia udziału w życiu społeczno-kulturowym (wyjazdy do teatru, opery, kina, muzeum), 1
stworzenia warunków do integracji (spotkania integracyjne), nabycia nowych umiejętności w tym w obszarze prozdrowotnym i nowoczesnych technologii informatycznych (kurs komp., wykłady), wymianę wiedzy, doświadczenia i samorealizację. Przeprowadzona ewaluacja objęła swoim zakresem uczestników projektu tj. seniorów powyżej 60 roku życia z terenu miasta i gminy Bochnia. 1.2. Cele i metoda ewaluacji Ewaluacja ze względu na moment przeprowadzania miała charakter: ex ante (badanie przed rozpoczęciem realizacji projektu), ex post (badanie po zakończeniu realizacji projektu). Przeprowadzona została w okresie maj 2015 r. oraz grudzień 2015 r., a więc jak wspomniano powyżej przed i po zakończeniu realizacji Projektu. Jej celem była ocena oddziaływania Projektu na uczestników, w szczególności na ich aktywność, świadomość oraz wiedzę i umiejętności w obszarze następujących zagadnień: aktywności społeczno-kulturalnej; aktywności fizycznej; świadomości i wiedzy dotyczącej postaw prozdrowotnych i idei aktywnego życia; aktywności w zakresie różnych form spędzania wolnego czasu; wiedzy i umiejętności w zakresie nowoczesnych technologii informatycznych; 2
Badanie ewaluacyjne miało charakter ilościowy. Zostało przeprowadzone w oparciu o analizę wyników opracowanej na użytek ewaluacji ankiety adresowanej do wszystkich uczestników projektu; 1.3. Przebieg ewaluacji Po przeanalizowaniu celów i założeń Projektu oraz przeprowadzeniu rozmów z Koordynatorem Projektu, specjalista ds. rekrutacji i ewaluacji przygotował kwestionariusz ankiety skierowanej do uczestników Projektu. Na początku realizacji Projektu tj. w maju 2015 roku przeprowadzono pierwsze badanie ankietowe. Ankietę wypełniło 30 zakwalifikowanych do Projektu seniorów oraz 2 osoby z listy rezerwowej. Kolejne badanie przeprowadzono w grudniu 2015 roku, po zakończeniu działań projektowych. Na podstawie analizy zebranych danych specjalista ds. promocji i ewaluacji przygotował raport z ewaluacji projektu i przekazał go 29 grudnia 2015 r. w siedzibie Stowarzyszenia Rodzina Kolpinga w Bochni Koordynatorowi Projektu. 2. Wnioski z ewaluacji 2.1. Wnioski ogólne Realizatorzy projektu przyjęli dwa ilościowe wskaźniki osiągnięcia rezultatów Projektu: zrealizowanie wszystkich zaplanowanych działań; wzrost aktywności, świadomości i wiedzy uczestników projektu w wyniku poszczególnych działań projektowych; 3
Przeprowadzona ewaluacja pozwoliła stwierdzić, że założone wskaźniki zostały w pełni osiągnięte. Wszystkie zaplanowane cele zostały uzyskane, a zadania zrealizowane, nawet w niektórych przypadkach ich zakres był szerszy niż planowano. Poprzez stworzenie warunków do integracji i edukacji kulturalnej w ramach przygotowanej oferty tj. poprzez organizację spotkań integracyjnych oraz udział adresatów zadania w działaniach projektowych w zakresie edukacji kulturalnej (tj. uczestnictwo w przedsięwzięciach kulturalnych: teatr, kino, opera, muzeum) zwiększyła się aktywność społeczno-kulturowa uczestników Projektu. Zwiększenie aktywności fizycznej, prozdrowotnych i aktywnych postaw wśród seniorów nastąpiło poprzez ich udział w cyklu wykładów/warsztatów prozdrowotnych oraz zajęć z gimnastyki i nordic walking. Dzięki udziałowi w szkoleniu z obsługi komputera, Internetu i komunikatorów typu Skype, aż 16 uczestników projektu nabyło nowe umiejętności i wiedzę, w tym właśnie w zakresie nowoczesnych technologii. Nastąpił także wzrost aktywnych form spędzania wolnego czasu poprzez udział uczestników projektu w ciekawych i podnoszących wiedzę wycieczkach i zajęciach edukacyjno-rozwojowych. 2.2. Wnioski szczegółowe w odniesieniu do poszczególnych zagadnień ewaluacyjnych. Wnioski z samooceny dokonanej przez uczestników projektu "Kolpingowska Akademia Zdrowia i Kultury" przed przystąpieniem do projektu - w maju 2015 roku oraz po zakończeniu działań projektowych w grudniu 2015 roku w obszarze następujących zagadnień: aktywność społeczno-kulturalna; 4
- MAJ 2015 Przed rozpoczęciem działań projektowych zdecydowana większość ankietowanych seniorów oceniła swoją aktywność społeczno-kultularną na poziomie średnim, natomiast aż 29% jako niską lub bardzo niską. - MAJ 2015 W grudniu 2015 roku prawie wszyscy uczestnicy projektu (blisko 95%) ocenili swoją aktywność społeczno-kulturalną na poziomie wysokim lub bardzo wysokim. 5
ŚREDNIA aktywność fizyczna; ŚREDNIA 6
W przypadku oceny aktywności fizycznej w maju przeważają oceny średnie, pojawiła się tu także duża grupa osób oceniających swoją fizyczną aktywność nisko lub bardzo nisko (38% ankietowanych). Po zakończeniu działań projektowych ankietowani seniorzy wskazali na zdecydowany wzrost swojej aktywności fizycznej. Wysoko i bardzo wysoko oceniło ją 29. z 32. badanych osób, czyli 90% respondentów. ŚREDNIA 7
świadomość i wiedza dotycząca postaw prozdrowotnych i idei aktywnego życia; ŚREDNIA 63% uczestników badania ankietowego w pytaniu o ocenę swojej świadomości i wiedzy dotyczącej postaw prozdrowotnych i idei aktywnego życia, ocenili je w maju na poziomie średnim, natomiast 25% na poziomie niskim lub bardzo niskim. Tylko jedna osoba zadeklarowała bardzo wysoki poziom swojej świadomości i wiedzy w tym zakresie, a trzy osoby wysoki. 8
Zmieniło się to zdecydowanie po zakończeniu działań projektowych, w wyniku których, 30. uczestników projektu wskazało zdecydowany wzrost swojej świadomości, wiedzy i aktywności w omawianym obszarze. ŚREDNIA 9
aktywności w zakresie różnych form spędzania wolnego czasu; ŚREDNIA Respondenci zapytani o ocenę swojej aktywności w zakresie różnych form spędzania wolnego czasu wskazywali przed przystąpieniem do projektu na jej różny poziom. Najwięcej osób oceniło ją na poziomie średnim, ale pojawiły się też osoby wskazujące poziom niski lub bardzo niski (25% zapytanych) i wysoki (18%). W grudniu 2015 roku aż 56% uczestników projektu oceniło swoją aktywność w tym zakresie na poziomie bardzo wysokim, a blisko 38% na poziomie wysokim. 10
ŚREDNIA wiedzy i umiejętności w zakresie nowoczesnych technologii informatycznych; ŚREDNIA 11
Pytanie dotyczące oceny wiedzy i umiejętności w zakresie nowoczesnych technologii informatycznych (obsługi komputera) zostało zadane uczestnikom deklarującym chęć przystąpienie do szkolenia komputerowego. W maju 2015roku, ponad połowa ankietowanych seniorów, deklarujących udział w szkoleniu komputerowym oceniła poziom swojej wiedzy i umiejętności w tym zakresie jako niski lub bardzo niski. Po szkoleniu komputerowym jego uczestnicy ocenili swoją wiedzę i umiejętności na poziomie średnim, wysokim, a nawet bardzo wysokim, odpowiednio 25%, 37,5% i 37,5% ankietowanych. 12
ŚREDNIA Podsumowując wyniki badań ankietowych, seniorzy, uczestnicy Projektu, wysoko ocenili użyteczność działań projektowych. W ustnych wywiadach przeprowadzonych w trakcie działań projektowych, podkreślali, że wszystkie działania zostały starannie dobrane i zrealizowane, a za szczególnie wartościowe uznawali aktywizację ruchową. W badaniu ankietowym przeprowadzonym na początku i na końcu realizacji projektu zdecydowana większość osób wskazała wzrost, świadomości, wiedzy i aktywności w różnych obszarach działań projektowych. Należy zauważyć, że niektórzy seniorzy 13
bardzo ostrożnie podchodzili do wysokiej oceny swoich umiejętności. Zgłaszali obawę, że zaznaczając bardzo wysoki poziom aktywności i wiedzy, stracą w przyszłości szansę na udział w ewentualnych kolejnych projektach, jako osoby wykazujące wysoką aktywność i wiedzę. Wartości wskaźników w stosunku do zakładanych na początku realizacji projektu zostały znacznie zwiększone. Projekt Kolpingowska Akademia Zdrowia i Kultury spełnił zatem swoje zadanie. Działania podjęte w ramach projektu odniosły swój skutek m. in. dlatego, że miały zróżnicowany charakter: obejmowały wykłady, zajęcia ruchowe, wycieczki, edukację kulturową i prozdrowotną oraz szkolenie z nowoczesnych technologii informatycznych. Dzięki zróżnicowaniu oferty dla seniorów możliwe było skuteczniejsze osiągnięcie zamierzonych celów. Obserwacje poczynione w trakcie realizacji projektu oraz wnioski do jakich doszli uczestnicy spotkania podsumowującego, pozwalają na konkluzję, że jest duże zapotrzebowanie wśród seniorów na podobne działania. Bardzo dużo dobrego w kierunku aktywizacji seniorów poczyniły wszystkie działania projektowe, a w szczególności zajęcia ruchowe oraz szkolenie komputerowe. W dzisiejszym świecie osoby starsze często nie mające nawet elementarnej wiedzy w zakresie obsługi komputera często czują się wyalienowane a to nie sprzyja ich aktywności. Przełamanie naturalnego poniekąd lęku przed nowoczesnymi technologiami spowodowało, że seniorzy poczuli się pewniej jako pełnowartościowi obywatele w XXI wieku. Należy ocenić, że Projekt okazał się skuteczny i użyteczny, a jego efekty mają charakter trwały i umożliwiają kontynuację i rozwijanie dalszych działań w obszarze wsparcia osób starszych. Co potwierdzają powyższe szczegółowe wyniki badań ankietowych. Bochnia, 29.12.2015 r. 14
Załącznik: Formularz kwestionariusza ankiety dla uczestników projektu Ankieta ewaluacyjna badająca aktywność, świadomość, wiedzę i umiejętności uczestników projektu "Kolpingowska Akademia Zdrowia i Kultury" przed przystąpieniem do projektu oraz po jego zakończeniu. Imię i nazwisko uczestnika: Proszę określić i zaznaczyć na skali od 1 do 5 (gdzie 1 to niska, 5 wysoka) swoją aktywność, świadomość oraz wiedzę i umiejętności dotyczące poniższych zagadnień: 1. Jak ocenia Pan/i swoją aktywność społeczno-kulturalną? W chwili przystąpienia do projektu maj 2015 r.: W rezultacie udziału w projekcie grudzień 2015 r.: 15
2. Jak ocenia Pan/i swoją aktywność fizyczną? W chwili przystąpienia do projektu maj 2015 r.: W rezultacie udziału w projekcie grudzień 2015 r.: 3. Jak ocenia Pan/i swoją świadomość i wiedzę dotyczącą postaw prozdrowotnych i idei aktywnego życia? W chwili przystąpienia do projektu maj 2015 r.: W rezultacie udziału w projekcie grudzień 2015 r.: 16
4. Jak ocenia Pan/i swoją aktywność w zakresie różnych form spędzania wolnego czasu? W chwili przystąpienia do projektu maj 2015 r.: W rezultacie udziału w projekcie grudzień 2015 r.: 5. Jak ocenia Pan/i swoją wiedzę i umiejętności w zakresie nowoczesnych technologii informatycznych (poziom obsługi komputera)? W chwili przystąpienia do projektu maj 2015 r.: W rezultacie udziału w projekcie grudzień 2015 r.:... Czytelny podpis uczestnika projektu 17