Informacja z kontroli jakości i prawidłowości oznakowania dżemów, powideł, konfitur, galaretek oraz syropów W przedmiotowym zakresie przeprowadzono kontrole w 5 placówkach na terenie Częstochowy. Kontrolą objęto 30 partii przetworów owocowych łącznej wartości 3461 zł, w tym 29 partii wyprodukowanych metodami konwencjonalnymi wartości 3345 zł, kwestionując w 5 placówkach 18 partii wartości 1896 zł, co stanowi 60 proc. zbadanych partii, w tym 1 partię produktu ekologicznego wartości 116 zł. W poszczególnych grupach zbadano: 8 partii dżemów wartości 1139 zł, kwestionując 4 partie wartości 433 zł, 6 partii powideł wartości 589 zł, kwestionując 3 partie wartości 232 zł, 10 partii konfitur wartości 1224 zł, kwestionując 7 partii wartości 789 zł, co stanowi 70 proc., 5 partii innych przetworów, tj. 3 partie marmolady, mus jabłkowy oraz jabłka prażone z brzoskwiniami wartości 393 zł, kwestionując 3 partie wartości 326 zł, co stanowi 60 proc. partię produktu rolnictwa ekologicznego wartości 116 zł, który kwestionowano, Nieprawidłowości stwierdzone we wszystkich placówkach dotyczyły: niewłaściwej jakości przetworów owocowych, niewłaściwego oznakowania tych produktów, nieuwidocznienia cen towarów oferowanych do sprzedaży. Ocena jakości przetworów owocowych W badaniach laboratoryjnych zbadano jakość 9 partii przetworów owocowych konwencjonalnych wartości 2008 zł a zakwestionowano 2 partie konfitur wartości 351 zł, tj.: 14 op. a` 330 g konfitury z malin wartości 167 zł, z uwagi na zaniżoną zawartość ekstraktu 58,6% zamiast zadeklarowanej w oznakowaniu 65%, 16 op. a` 340 g konfitury z owoców leśnych wartości 184 zł, z uwagi na wyraźnie zżelowaną konsystencję. W związku z powyższym, wszczęto postępowanie administracyjne w sprawie ukarania przedsiębiorcy karą pieniężną z art. 40 a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21.12.2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Ponadto skierowano wystąpienia do producenta i dystrybutora zakwestionowanych produktów, Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno
Spożywczych w Krakowie oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Warszawie. Stanu opakowań jednostkowych zbadanych 29 partii przetworów owocowych konwencjonalnych nie kwestionowano. W oznakowaniu 23 partii tych produktów wartości 3050 zł, w wykazie składników, zadeklarowano substancje dodatkowe, które zastosowano zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 roku w sprawie dodatków do żywności (Dz. U. L 354 z 31.12.2008 s.16). Zawartość netto W badaniach laboratoryjnych sprawdzono zgodność zawartości netto produktu z deklarowaną w 27 opakowaniach jednostkowych produktów konwencjonalnych z 9 partii, mając na uwadze przepisy ustawy z dnia 7 maja 2009 roku o towarach paczkowanych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 91, poz. 740 ze zm.), nie kwestionując żadnej z nich. W ww. partii konfitury z malin a` 330 g wartości 167 zł, stwierdzono w 2 op. zaniżenie masy netto, przekraczające dopuszczalną ujemną wartość błędu T1, jednak nie przekraczające dwukrotnej wartości błędu T1. O powyższym powiadomiono Okręgowy Urząd Miar w Krakowie. Prawidłowość oznakowania przetworów owocowych. Pod względem prawidłowości oznakowania przetworów owocowych, kontrolą objęto 29 partii produktów konwencjonalnych wartości 3345 zł a zakwestionowano 16 partii wartości 1596 zł., co stanowi 55 proc., w tym w grupie: dżemy zbadano 8 partii wartości 1139 zł a zakwestionowano 4 partie wartości 433 zł, powidła - zbadano 6 partii wartości 589 zł a zakwestionowano 3 partie wartości 232 zł, konfitury - zbadano 10 partii wartości 1224 zł a zakwestionowano 6 partii wartości 605 zł, tj. 60 proc., inne produkty - zbadano 5 partii wartości 393 zł a zakwestionowano 3 partie wartości 326 zł, tj. 60 proc. Nieprawidłowości w oznakowaniu polegały na: w grupie dżemy: oznaczeniu cyfrowej daty ważności i numeru partii produkcyjnej w sposób mało czytelny, tj. czarną punktową czcionką na kolorowej grafice wieczka, niepodaniu warunków przechowywania w sąsiedztwie daty minimalnej trwałości, tj. na dwóch etykietach, po przeciwnych stronach słoika, na jednej podano datę ważności, a na drugiej warunki przechowywania, 2
użyciu dwóch nazw Dżem wiśniowy oraz Dżem wiśniowy niskosłodzony co może wprowadzać konsumenta w błąd, w zakresie charakterystyki produktu, braku informacji o: warunkach przechowywania, zawartości cukru w produkcie gotowym do spożycia przy użyciu wyrażenia Łączna zawartość cukru. g na 100 g, w grupie powidła: oznaczeniu cyfrowej daty ważności i numeru partii produkcyjnej w sposób mało czytelny, tj. czarnym nadrukiem na granatowym wieczku oraz czarną czcionką na czarno-brązowym tle, niepodaniu w tym samym polu widzenia nazwy środka spożywczego, zawartości netto oraz cyfrowej daty ważności, tj. na wieczku podano nazwę i masę netto, natomiast na słoiku datę, braku informacji o warunkach przechowywania, niepodaniu zawartości owoców i zawartości cukru w tym samym polu widzenia, co nazwa środka spożywczego, tj.: zawartość owoców i cukru, oraz nazwę podano po przeciwnych stronach słoika, nazwę środka spożywczego i zawartość owoców podano na wieczku a zawartość cukru na bocznej stronie wieczka ww. partia powideł śliwkowych z rumem Kowalewski, w grupie konfitury: poprzedzeniu cyfrowej daty minimalnej trwałości określeniem najlepiej spożyć przed końcem zamiast najlepiej spożyć przed, nieprawidłowej kolejności cyfrowej daty minimalnej trwałości tj. rok, miesiąc zamiast miesiąc, rok, niewłaściwym określeniu funkcji technologicznej dodatku E 202, tj. środek konserwujący zamiast substancja konserwująca, podaniu dwóch nazw konfitura brzoskwiniowa oraz konfitura brzoskwiniowa niskosłodzona, co może wprowadzać konsumenta w błąd, w zakresie charakterystyki produktu, braku wskazania zawartości cukru i owoców w produkcie przy użyciu wyrażeń łączna zawartość cukru. g na 100 g produktu oraz sporządzono z. g owoców na 100 g produktu, nieokreśleniu zasadniczej funkcji technologicznej 2 substancji dodatkowych tj. pektyny jabłkowo-cytrusowej i kwasu cytrynowego wymienionych w składzie surowcowym, braku oznaczeń w języku polskim partii konfitury z malin, niepodaniu określenia poprzedzającego cyfrową datę ważności, oraz warunków przechowywania, poprzedzeniu masy netto określeniem waga zamiast zawartość netto, nieokreśleniu rodzaju środka spożywczego, 3
braku informacji o zawartości owoców i cukru przy użyciu wyrażeń sporządzono z...g owoców na 100 g produktu oraz łączna zawartość cukru. g na 100 g produktu, nierzetelnym tłumaczeniu na język polski składu produktu - z uwagi na niepodanie w polskiej wersji językowej substancji dodatkowych i ich funkcji technologicznych, które podano w niemieckiej wersji językowej, w grupie inne produkty owocowe: podaniu nazw Marmolada o smaku różanym oraz Marmolada wieloowocowa miękka o smaku różanym co może wprowadzać konsumenta w błąd w zakresie charakterystyki produktu, uwidocznieniu informacji o produkcie w sposób słabo czytelny, tj. czerwona litografia na kolorowej, z przewagą czerwieni, szacie graficznej przedstawiającej użyte do produkcji owoce, podaniu informacji otrzymano z...g owoców na 100 g produktu zamiast sporządzono z...g owoców na 100 g produktu W toku kontroli nie stwierdzono : na przetworach wyprodukowanych metodami konwencjonalnymi określeń bio, eko lub podobnych, bezprawnego stosowania zarejestrowanych chronionych nazw środków spożywczych. Prezentacja środków spożywczych w miejscu sprzedaży nie naruszała postanowień art. 16 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002 roku ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. L 31 z 01.02.2002 s.1 ze zm.). Aktualność dat minimalnej trwałości oraz warunki i sposób przechowywania Na stanie placówek nie stwierdzono przetworów owocowych przeterminowanych. Sposób i warunki ich przechowywania były zgodne z deklaracjami producentów oraz wymaganiami higieny, określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie higieny środków spożywczych (Dz.U. L 139 z 30.04.2004 s.1, ze zm.). Identyfikowalność towarów oraz identyfikacja przedsiębiorców i legalność prowadzonej działalności gospodarczej Na wszystkie zbadane przetwory owocowe przedsiębiorcy okazali dowody dostaw. W dokumentach tych podano informacje w zakresie nazwy i adresu dostawcy, rodzaju i ilości dostarczanego towaru oraz daty transakcji. Działalność kontrolowanych przedsiębiorców prowadzona była zgodnie z wpisami do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. 4
Inne zagadnienia W toku przeprowadzonych kontroli w 2 placówkach stwierdzono brak wywieszek cenowych oraz oznaczenia cenami, bezpośrednio na towarze. Brakujące oznaczenia cenowe zostały uzupełnione a osoby odpowiedzialne ukarano mandatami karnymi z art. 137 1 KW. Działania podjęte przez WIIH W związku z ustaleniami kontroli skierowano: 10 wystąpień do Wojewódzkich Inspektoratów Jakości Handlowej Artykułów Rolno - Spożywczych, wystąpienie do Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej, wystąpienie do organu nadzoru sanitarnego, 13 wystąpień do producentów i dystrybutorów, 4 wystąpienia do jednostek nadrzędnych, 1 wystąpienie do urzędu miar. Ponadto 3 osoby ukarano mandatami karnymi z art. 137 par. 1 KW oraz art. 136 par. 2 KW na łączną kwotę 400 zł, oraz wszczęto 1 postępowanie administracyjne celem ukarania przedsiębiorcy karą pieniężną z art. 40 a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21.12.2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych. Produkty rolnictwa ekologicznego Ocena jakości Do badań laboratoryjnych pobrano próbę ekologicznego syropu owocowego Malina a` 500 ml z partii wartości 116 zł. Badania przeprowadzone w zakresie następujących parametrów: ocena organoleptyczna, objętość, zawartość kwasu benzoesowego, sorbowego, słodzików, obecność syntetycznych barwników nie wykazały nieprawidłowości Ilość nominalna w 2 op. wartości 58 zł była zgodna z deklarowaną. Stanu opakowań jednostkowych powyższego syropu nie kwestionowano. Prawidłowość oznakowania W oznakowaniu ww. syropu stwierdzono poprzedzenie cyfrowej daty minimalnej trwałości, wyrażonej datą dzienną, określeniem najlepiej spożyć przed końcem zamiast najlepiej spożyć przed. W związku z powyższym skierowano informacje Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w Szczecinie oraz producenta, który poinformował że podjął działania mające na celu wyeliminowanie zaistniałej niezgodności. 5
Prezentacja syropu w miejscu sprzedaży nie naruszała postanowień art. 16 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002 roku ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. L 31 z 01.02.2002 s.1 ze zm.). Aktualność dat minimalnej trwałości oraz warunki i sposób przechowywania Zbadany syrop nie był przeterminowany. Przechowywano go zgodnie z warunkami określonymi przez producenta na opakowaniu. Identyfikowalność towaru Na przedmiotową partię syropu, kontrolowany przedsiębiorca okazał dowód zakupu identyfikujący dostawcę, w którym określono także rodzaj i ilość dostarczanego towaru oraz datę sprzedaży. Podsumowanie Ogólny wskaźnik wadliwości zbadanych produktów wyniósł 60 proc. Nieprawidłowości dotyczyły głównie oznakowania wyrobów. Badania laboratoryjne wykazały niewłaściwą jakość 22 proc. skontrolowanych produktów, natomiast 57 proc. produktów posiadało nieprawidłowości w oznakowaniu. W badaniach laboratoryjnych stwierdzono niewłaściwą konsystencję konfitur, z uwagi na ich zżelowanie, co jest charakterystyczne dla dżemu oraz zaniżoną zawartość ekstraktu. Nieprawidłowości w oznakowaniu, mające istotne znaczenie dla konsumenta dotyczyły braku informacji o produkcie w polskiej wersji językowej, podaniu daty ważności produktu w sposób słabo czytelny oraz stosowaniu podwójnych nazw produktów. 6