jmwq A`TvIN nwgirk SwSqr do AMkW vwly prsn smivdwn Aqy kwnmun smivdwn ki humdw hy? BwrqI smivdwn iqawr krn iv`c ikmnw smw l`gw? gwdi ji ny nmk kwnmun ik`qy qoivaw? Bwrq dy pihly rwstrpqi kox sn? Awjwd Bwrq dy pihly prdwn mmqri kox sn? BwrqI nwgirkw nmu ikmny moilk AiDkwr id`qy gey hn? ikhviaw rwj srkwrw ny SrwbbMdI kwnmun lwgu kiqy? BrUx hiq`aw dw mul kwrx ki hy? Bwrq pwiksqwn di vmf kdo hoei[ dwj roku kwnmun kdon bxwieaw igaw? kwnmun (Law) iks Sbd qon auqpmn hoieaw? Lag (lyg) dw SbdI ArQ ki hy? isivl nw PrmwnI qy nw imlvrqn AMdoln iksny clwey[ AwdrSw lei kwnmun Aqy Drm fbogzysk Drm fbogzysk qon ki Bwv hy? pwiksqwn iv`c iks Drm nmu mwxqw id`qi gei hy? BwrqI ;ftxkb d/ 3 AwdrS d`so? BwrqI nwgirkw nmu ikhvw inaw id`qw igaw hy? smwnqw dw AiDkwr ikhvy AnuCyd iv`c hy? ki Bwrq iv`c s`b lei ieko ijhw kwnmun hy? 'BweIcwry' qon ki Bwv hy? eykqw qy AKMfqw Sbd smivdwn iv`c kdon Aqy iks sod rwhi joivaw igaw? Bwrq iv`c Dwrimk smwnqw lei ikhvy kdm cu`ky gey hn? mu`fly AiDkwr qy mu`fly k`rqv AiDkwrW qon ki Bwv hy? mu`fly AiDkwr ki hn? CUqCwq di smwpqi iks AnuCyd iv`c hy? w"ilk AiDkwrW iv`cly aupcwrw dy AiDkwr dw ki Bwv hy? mu`fly AiDkwrW di ku`l igxqi ikmni hy? BwrqI smivdwn ny mu`fly AiDkwr iks dys qon ley hn? BwrqI nwgirkw nmu ikhviaw suqmqrqwvw prwpq hn? Page 1 of 69
Dwrimk suqmqrqw dw AiDkwr iks AnuCyd iv`c hy? jykr iksy nwgirk dy AiDkwrW di aulgmxw hovy qw auh iksdi Srn ly skdw hy? BwrqI nwgirkw nmu ikmny moilk kr`qv imly hn[ smsd BwrqI ivdwn pwilkw dw dujw nw d`so? BwrqI smsd dy do sdn ikhvy hn? lok sbw dy mynbr ikmny hn? rwj sbw dy ikmny mynbr hn? lok sbw dw kwrjkwl ikmnw hy? rwj sbw dw kwrjkwl d`so? Dn dy mwmly iv`c lok sbw qy rwj sbw iv`con kox vdyry SkqISwlI hy? srkwr dy ikmny AMg humdy hn? kwnmun bxwaux dw kmm kox krdw hy? Bwrq iv`c nw mwqr kwrjpwilkw kox hy? prdwnmmqri di inxukqi kox krdw hy? rwstrpqi di cox kox krdw hy? Bwrq dy vrqmwn prdwnmmqri kox hn? Bwrq iv`c dys dw AslI mu`ki kox khwaundw hy? rwstrpqi AwpxI SkqIAW di vrqon iks di mrji Anuswr krdw hy? Bwrq dy pihly prdwnmmqri kox sn? inawpwilkw di kwrj ivdi inawpwilkw ki krdi hy? Bwrq di s`b qon au`ci Adwlq ikhvi hy qy ikqy siqq hy? j`jw di inxukqi kox krdw hy? srv au`c Adwlq q/ au`c Adwlq dy j`j iks aumr q`k Awpxy Ahudy qy kwrj krdy hn? POjdwrI AdwlqW ki hn? divwni mu`kdmy ki humdy hn? jnih`q mu`kdmy ki humdy hn? AYP.AweI.Awr ki humdi hy? srkwri vkil iks v`lon mu`kdmy lvdy hn? qusi cori, durgtnw jw h`iqaw di sucnw s`b qon pihlw ik`qy idmdy ho? mu`k qor qy mu`kdmy ikmni qrhw dy humdy hn? cmfigvh siqq au`c Adwlq ikhvy rwjw lei hy? Page 2 of 69
smwijk AsmwnqwvW, smwijk inaw qy srkwri Xqn AYny swlw di AjwdI mgron ki Bwrq iv`c smwijk qy AwriQk smwnqw AweI hy? simwq gru`p qon ki Bwv hy? G`t igxqi qon ki Bwv hy? smprdwiekqw iks AwDwr hy? smprdwiekqw dw iek v`fw dos d`so? jwq-pwq qy CUqCwq dy Kwqmy lei smivdwn ny ki kiqw hy? srv-is`ikaw AiBAwn ADIn srkwr ki Xqn kr rhi hy? iks BwSw nmu rwstri BwSw mminaw igaw hy? rwkvwkrx qon ki Bwv hy? Bwrq iv`c rwjw di vmf iks AwDwr qy kiqi gei hy? smwijk surikaw di ki lov hy? koei 2 mnu`ki AiDkwr d`so? jn aupxogi syvwvw ki hn? mnu`k AiDkwr AwXog dw gtn kdo hoieaw? smwijk smwnqw ikaun jruri hy? 4 AMkW vwly prsn smivdwn qy kwnmun smivdwn qy kwnmun qon qusi ki smjdy ho? kwnmun dw ArQ Aqy BUimkw d`so? nwgirkw dy AiDkwrW dw vrnx kro? mhwqmw gwdi ji ny ibrits kwnmun di aulgmxw ikaun kiqi? inawpwilkw nmu srv au`c Aqy inrp`k ikaun bxwieaw igaw? AwdrSw lei kwnmun Aqy Drm ibogzysk 1. Drm inr`pkqw dy ArQW di ivawikaw kro? 2. inaw ki hy? iesnmu ikvyn lwgu kiqw igaw hy? 3. smwnqw nmu lwgu krn lei smivdwn iv`c ki-ki kiqw igaw hy? 4. rwstri eykqw qy AKMfqw nmu ikvyn purw kiqw jw skdw hy? 5. Bwrq nmu Drm inrp`kqw di lov ikaun hy? mu`fly AiDkwr qy mu`fly k`rqv 1. BwrqI smivdwn iv`c mu`fly AiDkwr ikaun Swiml hn? 2. smwnqw dy AiDkwr iv`c ki-ki AwauNdw hy? 3. suqmqrqw dy AiDkwr iv`c ikhviaw suqmqrqwvw Swiml hn? 4. SoSx ivru`d AiDkwr dw vrnx kro? 5. nwgirkw dy mu`fly kr`qvw qy not ilko[ 6. AiDkwr qy krqv ikvyn nwl-nwl cldy hn? Page 3 of 69
pwt-4-smsd BwrqI ivdwn pwilkw dw dujw nw d`so? BwrqI smsd dy do sdn ikhvy hn? lok sbw dy mynbr ikmny hn? rwj sbw dy ikmny mynbr hn? lok sbw dw kwrjkwl ikmnw hy? rwj sbw dw kwrjkwl d`so? Dn dy mwmly iv`c lok sbw qy rwj sbw iv`con kox vdyry SkqISwlI hy? srkwr dy ikmny AMg humdy hn? kwnmun bxwaux dw kmm kox krdw hy? Bwrq iv`c nw mwqr kwrjpwilkw kox hy? prdwnmmqri di inxukqi kox krdw hy? rwstrpqi di cox kox krdw hy? Bwrq dy vrqmwn prdwnmmqri kox hn? Bwrq iv`c dys dw AslI mu`ki kox khwaundw hy? rwstrpqi AwpxI SkqIAW di vrqon iks di mrji Anuswr krdw hy? Bwrq dy pihly prdwnmmqri kox sn? smsd 1. smsd qy not ilko? 2. smsdi prxwli diaw mu`k ivsysqwvw d`so? 3. smsd di kwnmun bxwaux di ivdi d`so? 4. smsdi prxwli iv`c rwstrpqi qy prdwnmmqri di BUimkw ide? inawpwilkw di kwrj ivdi 1. inawpwilkw di BUimkw (m`hqqw) d`so? 2. AYP.AweI.Awr qy not ilko? 3. srv a`uc Adwlq dw ApIlI AiDkwr Kyqr d`so? 4. j`jw di inxukqi kox krdw hy? 5. isivl qy POjdwrI mu`kdmy qy not ilko? 6. srv au`c Adwlq, au`c Adwlq, ijlhw qy qhsil p`dr diaw AdwlqW ik`qy-ik`qy hn? smwijk AsmwnqwvW, smwijk inaw qy srkwri Xqn 1. jn aupxogi syvwvw qy not ilko? 2. smwijk ;[ozfynk nmu ikvyn XkInI bxwieaw jw skdw hy? 3. mu`fly AiDkwrW dw lokw qy ki prbwv hy? 4. mnu`ki AiDkwr AwXog ADIn ikhvy-ikhvy mnu`ki AiDkwr Swiml hn? Page 4 of 69
5. BwSwvwd dy durprbwv d`so? 6. jwqivwd ki hy iesdy bury prbwvw dw vrnx kro? 7. smprdwiekqw BwrqI FWcy qy ikhvy-ikhvy mwvy prbwv pw rhi hy vrnx kro? 8. rwkvwkrx- hoxw cwhidw hy jw nhin? ividawrqi Awpxy ivcwr dyx? jmwq 9vIN do AMkW vwly prsn mnu`k ie`k smwijk prwxi "mnu`k subwa qon ie`k smwijk prwxi hy" vrxn kro? iek AwdrS nwgirk dy do guxw dw vrxn kro? nwgirk Aqy ivdysi iv`c AMqr sp`st kro? nwgirk Aqy nwgirkqw dw ArQ sp`st kro? jmwdru jw jnm jwq nwgirkqw qon ki Bwv hy? rwjikrq nwgirkqw prwpq krn dy koei do FMg ilko? 'pirvwr b`cy lei pihlw skul hy" qon ki Bwv hy? mnu`k ikhviaw lovw di purqi lei smwj iv`c rihmdw hy? mnu`k lei pirvwr dw ki mh`qv hy? bxqr dy AwDwr qy pirvwr ikmni qrhw dy humdy hn? nwgirkqw dy do mu`k l`cx d`so? dohri nwgirkqw qon ki Bwv hy? srkwr srkwr qon qusi ki Bwv smjdy ho? rwj dy inrmwx lei cwr jruri q`q ikhvy hn? ivdwn pwilkw srkwr dw mh`qvpurn AMg hy[ iken? inaw pwilkw di suqmqrqw qon quhwfw ki Bwv hy? rwj dy iv`c srkwr dw hoxw ikaun jruri hy? ivdwn pwilkw Dn qy kmtrol ikvyn krdi hy? krjpwilkw dy syink kmm dw smkyp vrxn kro? inawpwilkw di suqmqrqw kwiem r`kx lei j`jw di inxukqi dw sb qon vdiaw FMg ki hy? inawpwilkw dw kwrjpwilkw qon v`k hoxw ikaun jruri hy? ivdwn pwilkw dw mu`k kmm ki humdw hy? kwrjpwilkw dw mu`k kmm ki humdw hy? suprim kort dy j`jw dw kwrjkwl ikmnw insicq kiqw igaw hy? suprim kort dy j`jw di ki XogqwvW insicq kiqiaw geiaw hn? Page 5 of 69
srkwr diaw iksmw qwnwswhi rwj qon ki Bwv hy? qwnwswhi rwj dy koei do AOgux ilko? lokqmqr srkwr iks nmu kihmdy hn? lokqmqr di splqw lei koei do jruri SrqW ilko? lokqmqr srkwr diaw ivsysqwvw dw vrxn kro? smgwqmk srkwr qon ki Bwv hy? smgwqmk srkwr diaw koei do ivsysqwvw dw vrxn kro? iekwqmk srkwr dy koei do jruri q`q ilko? prdwnqmk srkwr dhnk koei do ivsysqwvw ilko? AwDuink srkwr diaw koei do ivsysqwvw ilko? AwDuink srkwr dy do mu`k rup ikhvy hn? dujy mhwxu`d qon pihlw ikmnhw dysw iv`c qwnwswhi rwj sqwipq ho cu`kw si? likwk ny AwDuink rwj nmu ikmnhw do mu`k SRyxIAW iv`c vmifaw hy? smgwqmk srkwr iv`c smivdwn dw ilkqi hoxw ikaun jruri hy? sqwnk srkwr (pynfu Aqy SihrI) sqwnk srkwr Aqy sqwnk svy-swsn iv`c ki AMqr hy? sqwnk srkwr dw lokqmqri rwj lei ki mh`qv hy? sqwnk srkwrw ikmny qrhw diaw humdiaw hn? nwm ilko[ AMgryjI rwj dw Bwrq dy pmcwieqi rwj qy ki prbwv ipaw? AwDuink pmcwieqi rwj iks di ispwrs qy sqwpq kiqw igaw? smivdwn di 73vIN sod kdon Aqy iks lei pws kiqi gei? grwm pmcwieq dy srpmc di cox ikmny icr lei kiqi jwdi hy? 4 AMkW vwly prsn mnu`k ie`k smwijk prwxi mnu`k ikhviaw lovw kwrx smwj iv`c rihmdw hy? pirvwr smwijk/nwgirk guxw dw gzx{vkhy[ ivawikaw kro? smwijk jivn Gr qon hi AwrMB humdw hy, ivawikaw kro? nwgirkqw ikvyn prwpq kiqi jwdi hy? nwgirkqw dy koei cwr l`cx ilko? ie`k AwdrS nwgirk iv`c ikhvy gux hoxy cwhidy hn? rwjikrq nwgirkqw prwpq krn dy koei cwr FMg ilko? mnu`k lei pirvwr dw ki mh`qv hy? auh ikhviaw lovw hn jo mnu`k nmu smwj iv`c rihx lei mjbur krdiaw hn? bxqr dy AwDwr qy pirvwr diaw iksmw d`so? Page 6 of 69
srkwr srkwr dy mu`k AMgW dw smkyp vrxn kro? inawpwilkw smivdwn di r`ikak hy? vrxn kro[ suqmqr inawpwilkw nmu cmgi srkwr di ksv`ti ikaun mminaw jwdw hy? kwrjpwilkw dy mu`k kmm d`so[ kwrjpwilkw qon qusi ki smjdy ho? inawpwilkw di ki mh`qv hy? inawpwilkw dy koei cwr mu`k kmm ilko? ivdwn pwilkw dy koei cwr mu`k kmm ilko? inawpwilkw nmu suqmqr r`kx dy koei cwr sujwa ilko[ j`jw di inxukqi dy koei iqmn FMg d`so? ivdwnpwilkw dys dy Dn qy iks qrhw kmtrol r`kdi hy? srkwr diaw iksmw ki qwnwswhi rwj Xu`D nmu auqswihq krdw hy? smsdi srkwr iv`c kwrjpwilkw Aqy ivdwn pwilkw dw AwpsI sbmd ikho ijhw humdw hy? prdwnwqmk srkwr iv`c kwrjpwilkw, ivdwnpwilkw A`gy jvwb dyh ikaun nhin humdi? smgwqmk srkwr iv`c kyndr Aqy rwjw iv`c SkqIAW di vmf iks AwDwr qy kiqi jwdi hy? iekwqmk srkwr iv`c SwSn di iekrupqw ikvyn kwiem r`ki jwdi hy? lokqmqr srkwr di splqw lei koei cwr lovindiaw SrqW ilko? lokqmqr srkwr diaw ivsysqwvw dw vrxn kro? swry dys iv`c lokqmqr rwj sqwpq hy prmqu AsI ies nmu spl lokqmqr nhi kih skdy iken? smgwqmk srkwr diaw ivsysqwvw ilko? iekwqmk srkwr diaw ivsysqwvw d`so? prdwnwqmk prxwli diaw ivsysqwvw bwry d`so? smsdi srkwr dy mu`k l`cxw dw vrxn kro? inrmkus jw qwnwswhi rwj qon ki Bwv hy? lokqmqri srkwr qon ki Bwv hy? lokqmqr srkwr diaw do jruri SrqW ilko? smgwqmk srkwr qon ki Bwv hy? smgwqmk srkwr diaw koei do ivsysqwvw ilko? sqwnk srkwr (pynfu Aqy SihrI) sqwnk srkwr dy mh`qv bwry ilko? grwm pmcwieqw di cox Bwv bxqr sbmdi not ilko? Page 7 of 69
grwm sbw Aqy grwm pmcwieq iv`c ki AMqr hy? grwm pmcwieq dy mu`k kmm ikhvy ikhvy hn? pmcwieq smmqi dy mu`k kmm ikhvy ikhvy hn? pmcwieq smmqi dy smgtn sbmdi ilko? ijlhw prisd di bxqr dw ivsqwr purvk vrxn kro? ijlhw prisd dy kmmw dw vrxn kro? ngrpwilkw di bxqr dw smkyp vyrvw ide? ngrpwilkwvw Coty SihrW iv`c ki-ki kmm krdiaw hn? ngrpwilkw di Awmdn dy swdn d`so? ngrpwilkw di bxqr bwry smkyp not ilko? ngrpwilkw dy AiDkwr ikhvy-ikhvy hn? ngrpwilkw di sqwpnw iks duawrw Aqy ikvyn kiqi jwdi hy? ngringm dy kmmw dw smkyp vrxn kro? ngringm di Awmdn dy swdn bwry d`so? Bwrq ie`k rwstr Bwrq nmu ibmnqwvw dw dys ikaun ikhw jwdw hy? rwstri inrmwx Aqy rwstri eykikrx iv`c ki AMqr hy? Bwrq ie`k rwstr hy? ies kqn di ivawikaw kro? gribi di sm`isaw Bwrq di rwstri eykqw iv`c iks qrhw rukwvt pwaundi hy? lokqmqri Bwvnw Aqy jwqivwd iek dusry dy ivrodi ikvyn hn? byrozgwri Bwrq dw gmbir mwmlw hy? Awpxy ivcwr d`so[ dys dy swhmxy mu`k cuxoqiaw ikhviaw-ikhviaw hn? iksy iek dw vrxn kro? smprdwiekqw sbmdi Awpxy ivcwr d`so? Bwrq iv`c jwqivwd nmu iks qrhw smwpq kiqw jw skdw hy? ielwkw prsqi qy Kyqrvwd qon quhwfw ki Bwv hy? dys di vdi jnsmikaw dy mu`k kwrx d`so? ibrstwcwr diaw koei cwr hwniaw d`so? ibrrstwcwr nmu dur krn dy koei do sujwe d`so? jl prdusn dy ki is`ty inkldy hn? vrqmwn smyn iv`c Bwrq iv`c nwri dy sqwn sbmdi ki qbdili AweI hy? vwqwvrn kdrw kimqw qy mnu`ki sdwcwr iesqriaw di BlweI lei srkwr v`lon cu`ky XqnW dw vrxn kro? iesqriaw qy b`cy vwqwvrx nmu smbwlx lei ki kr skdy hn? bwl BlweI lei srkwr ki Xqn kr rhi hy? bwl BlweI lei qusi Awpxy skul iv`c ki-ki sudwr dyky hn? Page 8 of 69
smivdwn v`lon vwqwvrx bcwaux lei nwgirkw nmu ikhvy moilk k`rqv d`sy hn? vwqwvrx qy mnu`ki sdwcwr di lov ikaun hy? iesqriaw nmu zulm, AiqAwcwr qy AinAW qon bcwaux lei srkwr v`lon ikhvy Xqn kiqy gey hn? iwks d;th Bkrfoe ;ak;so ;w?;no^1 1 nzek tkb/ gq;ab Gkosh ;zftxkb dhnk ftp/psktk ;zftxkb eh j[zdk j? < Gkosh ;zftxkb pd e/ ed'a fsnko j'fjnk< Gkosh ;zftxkb ed'a bkr{ ehsk frnk< Gkosh ;zftxkb dh gq;sktbk d/ Po{ d/ nzyok dk todb eo'< gqg[skpkbh oki eh j[zdk j?< Xow fbogzy oki eh j[zdk j?<' Gkosh ;zftxkb ftzu fezb/ nb[s/d s/ fezbhnk nb{;{uhnk jb< ;zxkswe YKu/ dhnk 2 ft;a/p/sktk dz;'< b'eszso oki eh j[zdk j?< rdoki s'a eh Gkt j?< ;z;dh ;ak;b gqdkbh ftzu ekoigkfbek fe; gqsh T[ZsodkJh j[zdh j?< Gkos B/ ;z;dh ;oeko fe; d/;a s' bjh j?, Gkos ok;anogsh d/;a ftzu fejv/^2 ;zen dh x';adk eo ;edk j?< Gkosh BkrfoeK d/ d' w"fbe eoszt dz;'< pkbr^ws nfxeko fe; B{z efjzd/ jb< ;wkbsk dk nfxeko nxhb 2 ;wkbsktk dz;'< ;[szsosk d/ nfxeko nxhb^2 ;[szsosktk d/ BK dz;'< Gkosh BkrfoeK B{z e[zb fezb/ nfxeko gqkgs jb< e'jh 2 w'fbe nfxekok d/ BK dz;'< fejvk nfxeko pkeh ;G nfxekok dh ozfynk eodk j?< oki dh Bhsh d/ fbod/;ae f;xks fejbk bjh jb< e'jh^2 fbod/;ae f;xks dz;'< e'jh^2 T[dkotkdh f;xks dz;'< e'jh^2 rkxhtkdh f;xks dz;'< e'jh^2 nzsook;anotkdh f;xks dz;'< Gkos ftzu fbnk eob dk ezw fe; B{z ;"fgnk frnk j?< e/ado s/ okik ftueko MrfVQnK dk fbgnkok e"d eo ;edk j?< Gkosh b'eszso dk ;o{g b'eszso B{z nzro/ih Gk;ak ftzu eh fejk ikdk j/< b'eszso fejvh Gk;ak dk ;apd j?< fvw'; dk ;apdh noeh j?< Page 9 of 69
e/qnhnk dk ;apdh noe eh j?< v?w'e/a;h dk ;apdh noe eh j?< fbzeb nb{;ko b'eszso dh gqhgk;ak dz;'< b'eszso d/ d' o{g fejv/ jb< b'ezsso dh ;cbsk bjh io{oh szs dz;'< Gkosh b'eszso d/ w[zy d';ak d/ BK dz;'< Gkosh gq;sktbk d/ w[zy ;apd fejv/ jb< ;wkfie ;wkbsk s'a eh Gkt j?< nkofee ;wkbsk s'a eh Gkt j?< okibhfse ;wkbsk s'a eh Gkt j?< Gkosh BkrfoeK B{z fejvhnk ;[szsosktk fdzshnk jb< pkbr ws nfxeko ftzu t'n dh T[wo fezbh j?< pkbr ws nfxeko s'a eh Gkt j/?< ;zgodkfje u'd gqdkbh s' eh Gkt j?< Xow fbogzysk s'a eh Gkt j?< rdokih gqdkbh s' eh Gkt j?< u'd gqfefonk d/ gvqknk d/ BK dz;'< ngqszy u'd s'a eh Gkt j?< wsdksk ;{uhnk e"d pdkt[adk j?< ekro; gkonh dk u'd fb;akb eh j?, Gkosh ibsk gkonh dk u"d fb;akb eh j?< u'd w[fjzw s'a eh Gkt j?< u'dk d'okb j'j/ MrfVQnK dh nghb feze/ ehsh ik ;edh j?< ok;anogsh,t[gok;anogsh s/ ;z;d dhnk u'dk e"d eokt[dk j?< b'ews s'a eh Gkt j?< b'ews d/ fbowkd s/ gqrnkt/ d/ 4 ;kxbk d/ BK fby'< eh b'eszso b'ews Bkb ubdk j?^ fet/< e'jh 3 ok;anoh okibhfse dbk d/ BK dz;'< fjzvhnb B?;aBb ekro; dk ibw ed'a j'fjnk< ;o^j/ au afjt{w e"d ;B< ekro; gkonh dh ftd/;a Bhsh eh j?< SAARC dk g{ok Bk dz;'< BJP (Gkosh ibsk gkonh)dk gqxkb e"d j?< ekro; gkonh d/ gqxkb e"d jb< Gkosh efwt{fb;n gkonhnk fejvhnk ftukoxkok s/ nxkos jb< ;kwtkdh s/ efwt{fb;n gkonhnk Gkos ftzu fe; fe;w dk oki pdkt[dk ukj[zdhnk jb < ;q'wdh nekbh db dk ibw ed'a j'fjnk< ;q'wdh nekbh db dk ibw dksk e"d ;B< gzikp dk g[bo rmb ed'a ehsk frnk< nekbh db d/ w[zy^2 wzst dz;'< fto'xh fxo e"d j[zdk j?< fto'xh db dk w[zy ezw eh j?< fto'xh fxo b'ek B{z okibhfse f;zfynk fet/a fdzd/ jb< b'eszso ftzu pdbth ;oeko pbkt[d dk ekoi e"d eodk j?< fto'xh gkonh d/ d' ezw dz;'< Page 10 of 69
;w?;no^2 e/adoh ;oeko Gkosh ;z;d d/ fezb/ ;db jb< Gkosh ;z;d dk j/mbk ;db fejvk j?< b'e ;Gk dk w/apo pdb bjh tzx s' tzx fezb/ ;kb dh nk:{j't/< b'e ;Gk d/ tzx s' tzx fezb/ w?apo j' ;ed/ jb< 1973 ftzu 31t/A ;zftxkfbe ;'X d[nkok b'e ;Gk d/ w?pok dh ;zfynk fezbh fb;afus ehsh rjh< ok;anogsh b'e ;Gk ftzu fezb/ w?apo Bkwid eo ;edk j?< b'e ;GK dhnk p?mek dh gqxkbrh e"d eodk j?< ;gheo dh r?o jkiaoh ftzu T[;dk ekoi e"d ;zgkbdk j?< oki ;Gk d/ tzx s' tzx fezb/ w?apo j' ;ed/ jb< oki ;Gk ftzu ok;anogsh fezb/ w?pok B{z Bkwiad eodk j?< b'e ;Gk dk ekoiekb fezbk j[zdk j?< oki ;Gk dk ekoiekb fezbk j[zdk j?< oki ;Gk dk w?apo pdb d/ bjh fezbh ;kb dh T[wo j'dh ukjhdh j?< oki ;Gk fjze ;EkJh ;db j? ik n;ekjh ;db< Gkos ftzu j[d sze b'e ;Gk dhnk fezbhnk u''dqk j'jhnk ns/ nkyoh u'dk ed'a j'jhnk< oki ;Gk dhnk p?mek dh gqxkbrh e"d eodk j?< fpzb fezbh soqk d/ j[zd/ jb< ;XkoB fpzb fe;b{z efjzd/ jb< ftzs fpb s' eh Gkt j?< ok;anogsh B{z e"d u[ddk j?< ok;anogsh dk ekoiekb fezbk j[zdk j?< ok;anogsh B{z fezb/ o[gj/ wjhbk sbykj fwbdh j?< d/; dk w[yh e"d j[zdk j?< ok;anogsh fezbk T[u nfxekohnk dh fb:[esh eodk j?< ok;anogsh dh gyr^jkiaoh ftzu T[; d/ ezw B{z e"d ;zgkbdk j?, T[g^ok;aNogsh fezb/ ;kb bjh u[fdqnk ikdk j?< gqxkb wzsoh dh fb:[esh e"d eodk j?< ;XkoB s"o s/ wzsoh gfo;ad ftzu fezb/ soqk d/ wzsoh fb:[es ehs/ ikd/ jb< d/;a dh ;G s' T[Zu ndkbs feze/ ;fes j?< ;[gohw e'on ftzu e[zb fezb/ izi j[zd/ jb< ;ot T[u ndkbs d/ izi fezbh ;kb sze gdth d/ ezw eod/ jb< ;ot T[u ndkbs d/ izi B{z fezbh sbykj fwbdh j?< ;ot T[u ndkbs d/ izik dhnk :'rsktk dz;'< ;ot T[u ndkbs d/ izik B{z e"d u[ddk j?< fbnkfje g[zbo fbohyd ;aesh s' eh Gkt j?< wzsoh gfo;ad dk fbowkd fe; soqk j[zdk j?< wzsoh gfo;ad dk fbowkd e"d eodk j?< d/;a dh n;b ekoigkfbek fejvh j?< nfgb/y ndkbs fe; B{z wzfbnk ikdk j/< T[u ndkbs d/ c?a;b/ fto[zx nghb feze/ ehsh ik ;edh j?< wzsoh wzvb s/ wzsoh gfo;ad ftzu' fejvh ;z;ek tx/o/ wjzstg{od j? s/ fet[< Page 11 of 69
;ot T[u ndkbs d/ izik B{z gdtha s' e"d jnk ;edk j?< ;z;d d/ d'bk ;dbk ftzu'a gk; fpb fe; dh wzbi{oh s' pknd kwnmun dk o{g XkoD eodk j?< oki ;oeko d/;a dk ;k;ab gqpzx e"d ubkt[adk j?< Gkosh ;zftxkb nb[;ko fezbqk ftzu ;aeshnk dh tzv ehsh rjh j?, Gkos ftzu fj; ;w/ fezb/ oki ns/ ;zxh y/so jb< oki ftxkb wzvb d/ fezb/ ;db j[zd/ jb< oki ftxkb wzvb d/ w?pok bjh :'rsktk dz;'< oki ftxkb wzvb ftzu xzn s' xzn s/ tzx s' tzx fezb/ w?apo j' ;ed/ jb< gzikp ftzu ftxkb ;GK d/ fezb/ w?po jb< ftxkb ;GK d/ w?pok dh fb:[esh gqszy o{g ftzu fezbqk d[nkok ehsh ikdh j?< ftxkb ;Gk dk w?apo pdb bjh xzn' xzn fezb/ ;kb T[wo ukjhdh j?< ftxkb ;Gk dk ekoigkb fezbk j[zdk j?< oki ftxkb ;Gk dk ekotkjh ubkt'[d bjh e'ow eh fb;afus ehsk j?< ftxkb gfo;ad fe;b{z efjzd/ jb< ftxkb gfo;ad d/ w?pok dh xzn' xzn ;zfynk fezbh fb;fus ehsh rjh j?, ftxkb gfo;ad d/ w?pok dhnk :'rsktk eh fb;fus ehshnk rjhnk jb< ftxkb gfo;ad dk w?po pdb bjh xzn' xzn fezb/ ;kb T[wo fb;fus ehsh rjh j?< ftxkb gfo;ad d/ w?pok ek ekoiekb fezbk fb;fus ehsk frnk j?< ftxkb gfo;ad nkgd/ w?pok ftzu' jh ;db dh ekotkjh ubkt[d bjh fe; B{z u[ddh j?< ;XkoB fpzb oki ftxkb gkfbek d/ fejv/ ;db ftzu g/;a ehsk ik ;edk j?< oki dk ;zftxkfbe w[zyh e'd j[zdk j?< okigkb dh fb:[esh fe; d[nkok j[zdh j?< okigkb dh fb:[esh fezb/ ;kb bjh j[zdh j?< okigkb B{z fezb o[gj? wjhbk sbykj fwbdh j?< okigkb dh fb:[esh bjh fezb/ ;kb T[wo fb;afus ehsh rjh j?< w[zy wzsoh dh fb:[esh e"d eodk j?< w[zy wzsoh dh fb:[esh fet/ j[zdh j?< ok;anogsh oki ed'a bkr{ ehsk ikdk j?< e/ado ns/ okik ftzu' ;G s' tzx ;aeshnk fe;d/ e'b jb< e/doh ;oeko fe; ;{uh d/ fezb/ ftf;ank s/ ekb{zb pdkt[adhnk jb< oki ;oeko fe; ;{uh d/ fezb/ ftf;ank s/ ekb{zb pdkt[adhnk jb< ;kv/ oki ftzu ftxkb gkfbek fje ;dbh j? ik d' ;dbh< fezbk okik ftzu ;KMh jkjhe'on j?< jkjhe'on ftzu e[zb fezb/ izi j[zd/ jb< jkjhe'on dk izi fb:[es j' ikd s/ pknd fezbh T[wo sze nj[zd/ s/ ofj ;ed/ jb< jkjhe'on d/ w[zy izi B{z fezbh sbykj fwbdh j?< jkjhe'on B{z nkgd/ nxhb ndkbsk d/ c?;fbnk fto[zx fezb/ gqeko dhnk nghbk ;[DB dk nfxeko j?< fibqk gzxo s/ ;G s' tzvh ndkbs fejvh j[zdh j? < b'e ndkbsk s' s[jkvk eh Gkt j?< Page 12 of 69
b'e ndkbsk dh XkoBk d/ pkbh fe;b{z wzfbqnk ikdk j?< gfjbh b'e ndkbs feze/ p[bkjh rjh< ;zx ;{uh ftzu e"wh wjzst d/ fezb/ ft;a/ ;akfwb jb< oki ;{uh ftzu fezb/ ft;a/ ;akfwb jb< shih ;{uh ;wtosh ;{uh ftzu fezb/ ft;a/ ;akfwb ehs/ rj/ jb< e/ado s/ okik ftueko seoko s/ fe; d/ j[ew nb[;ko ekb{zb pddk j?< oki ;oekok XB dh gqkgs bjh fe; s/ fbogo eodhnk jb< ;zx ;{uh s/ oki ;{uh s/ e"d ekb{zb pdkt[adk j?< ok;anogsh fe;dh fog'on nb[;ko fe;/ oki ftzu ok;anogsh oki bkr{ eo ;edk j?< oki wzsoh gfo;ad dk X[ok fe;b{z wzfbnk ikdk j?< ;?;ab izi dh ndkbs fejv/ gzxo s/ ;Ekgs ehsh ikdh j?< Gkos dh ftd/;a Bhsh s/ ;z:[es ok;ano Gkosh ftd/;a Bhsh d/ pkbh e"d ;B< ftd/;a Bhsh eh j[zdh j?< r[zn fbob/gsk s'a eh Gkt j?< ;z;ko ftzu gfjbk fejv/ d' r[zn ;B< r[zn fbob/gsk dh Bhsh fe;b/ ngdkjh< gzu;ahb dk ;wm"sk ed'a j'fjnk< gzu;ahb dk ;wm"sk fejv/ dysw ftueko j'fjnk< gzu;hb d/ e'jh 2 f;xks dz;'< eh Gkos ;kwokitkd s/ p;shtkd dk fto'xh j?< fb;asoheod s'a eh Gkt j?< Gkos dh gowkd{ Bhsh eh j?< Gkos B/ g'yob ftzu (gowkd{ Xwke/)ed'A ehs/< nkslvwd s'a eh Gkt j?< '';koe'' dk g{ok BK eh j?< ;koe dk ibw ed' j'fjnk< Gkos B/ rwstr wzvb dh w?apoh ed'a gqkgs ehsh< ;z:[es rwstr dk ibw fejv/ wjk:[zx s' pknd j'fjnk< d{ik ft;at :{ZX ed'a s'a ed'a sze j'fjnk< ;z:[es ok;ano dk ibw ed'a j'fjnk< ;z:[es ok;ano d/ w"fbe w?apo fezb/ ;B< toswkb ;w/ ;z:[es ok;ano d/ fezb/ w?apo jb< ;z:[es ok;ano d/ 3 nzrk d/ BK dz;'< ;[ozfynk gfo;ad d/ e[zb w?apo fezb/ jb< thn' ;aesh eh j[zdh j?< thn' ;aesh tkb/ 5 mynbr d/;ak d/ BK dz;'< No;aNhf;g gfo;ad eh ezw eodh j?< nzso ok;anoh ndkbs d/ izik dk ekoiekb eh j?< Gkos B/ ;z:[es ok;ano B{z fejv/ d' soqk Bkb ;fj:'r fdzsk< 1954 ftzu Gkos dh fejvh fj;soh ;z:[es ok;ano dh wjk;gk d/ w?apo pdh< ;qh Br/Ado f;zx s/ ;h anko agkme ;z:[es ok;ano ftzu fe; nj[zd/ s/ oj/ jb< Page 13 of 69
NPT ;zxh eh j?,)gkt fj; dk BK dz;'< Gkos s/ nwohek ftzu qxwa d/ d' ekod dz;'< Gkos s/ gke (gkfe;skb)ftueko qxwa dk fjze ekod dz;'< Gkos s/ uhb ftueko ;wm"s/ dh e'jh 2 ;aosk dz;'< Gkos s/ gke ftueko tzv fe; ekod j'jh< e;awho ;wzf;nk fe; fe; d/;a ftzu j?< wb[zyh nfxekok s' eh Gkt j?< fb;asoheod fet[a io{oh j?< 3 nzek tkb/ gq;ab Gkosh ;zftxkb dhnk ft;a/;sktk ;zftxkb s' eh s[jkvk Gkt j?< ;zftxkb dh gq;sktbk eh do;akt[dh j?< gq;sktbk eh j[zdh j?< gq;sktbk fejv/ ;apdk s' nkozg j[zdh j? s/ T[;dk eh Gkt j?< Gkosh ;zftxkb dhnk 3 gqw[zy ft;a/;sktk dz;'< ;zxkswe ;zftxkb s'a s[jkvk eh Gkt j?< ;zxkswe ;ak;b dhnk 3 ft;a/;sktk dz;'< Gkosh BkrfoeK d/ uko nfxekok d/ BK fby'< Gkosh BkrfoeK d/ 3 w"fbe eoszt dz;'< Gkos gqg[sk;akbh d/;a j?, todb eo'< Gkos Xow fbogzy d/;a j?< tobd eo'< Xow fbogzy d/;a eh j[zdk j?< eh Gkos Xow fbogzy d/;a j?< ;wkitkdh dk noe ehj?< Gkos B{z ;wkkitkdh d/;a pdkt[d ftzu eh^eh ftt;ektk ehshnk jb< b'eszso oki fe;b[z efjzd/ jb< Gkos fjze b'eszsoh oki j?^todb eo'< rdszso dys fejvk j[zdk j?< Gkos rdszso j?^fjj fejv/ szek s' gsk bzrdk j?< Gkos ;zftxkb ed'a fsnko j'fjnks/ fe; fwsh B{z bkr{ ehsk frnk< Gkosh ;zftxkb bzwk s/ ft;sfos j? tobd eo'< Gkosh ;zftxkb ftzu fejv/ fjekswe szs gkj/ ikd/ jb< e'jh 3 szsk dk tobd eo'< ;z;dh gqdkbh eh j[zdh j?< ;[szso s/ fbogzy fbnkgkfbek fejvh j[zdh j?< Gkosh ok;anogsh B{z ;azenekb B{z BfiZmD bjh fejvhnk ;aeshnk fdzshnk jb< pkbr ws nfxeko eh j[zdk j?< w'fbe nfxekok s/ fbod/;ae f;xksk ftzu ^2 nzso dz;'< e'jh 3 fbod/;ae f;xks fby'< e/doh ;oeko Gkosh e/adoh ;oeko d/ 3 w[zy nzr dz;'< n;bh ekoigkfbek s/ Bk wkso ekoigkfbek e"d e"d jb< Gkosh ;z;d d/ fezb// ;db jb^ Bk dz;'< Page 14 of 69
b'e ;Gk d/ w?pok bjh :'rsktk dz;'< b'e ;Gk d/ w?pok s/ B'N fby'< b'e ;Gk d/ ekoiekb s/ B'N fby'< b'e ;Gk d/ ;gheo dh fb:[esh fet/ j[zdh j?< nft;atk; d/ gq;skt s'a eh Gkt j?< ok;anogsh b'e ;Gk ftzu fezb/ s/ fejv/ w?apo Bkwiad eodk j?< Gkos ftzu j[d sze b'e ;Gk dhnk fezbhnk u'dk j'jhnk s/ nkyoh u"d ed' j'jh< oki ;Gk d/ w?pok dh frdsh dz;'< Bkwid w?pok dk th todb eo'< ;z;d dh ftzsh ;aesh eh j?< ok;anogsh B{z ;z;d fet/a jnk ;edh j?< ;z;d izik B{z fet/ jnk ;edh j?< fpb fezbh soqk d/ j[zd/ jb BK dz;'< XB fpb fejvk j[zdk j? s/ T[;B{z e"d gk; eodk j?< Gkosh ok;nogsh BK wkso dk w[zyh fet[ j?< Gkosh ok;anogsh bjh fejvh :'rsktk io{oh jb< gqxkb wzsoh dh fb:[esh fet/a j[zdh j?< ;ErB wsk eh j[zdk j?< b'e ;Gk fet/ Gzr ehsh ikdh j?< Gkosh ;z;d ftzu fxnkb fdtkt{ ws/ dk eh Gkt j?< Gkosh ok;anogsh oki ;Gk ftzu fezb/ w?apo Bkwiad eodk j? s/ fejv/< oki ;Gk dh p?mek dh gqxkbrh e"d eodk j? ns/ T[; d/ io{oh ezw dz;'< oki ;Gk d/ w?pok bjh :'rsktk dz;'< oki ;Gk fjze ;EkJh ;db j?^tobd eo'< wjkd';a dk w[ezdwk eh j[zdk j?< nfxnkd/;a eh j[zdk j? s/ e"d ikoh eodk j?< wzsoh wzvb dh ;w[fje fizw/tkoh eh j?< wzsoh wzvb dh ftneshrs fizw/tkoh eh j?< ok;anogsh B{z e"d u[ddk j?< ;ot T[u ndkbs d/ izik dhnk :'rsktk dz;'< ;ot T[Zu ndkbs d/ izik B{z e"d fet/a u[ddk j?< ;ot TZ[u ndkbs d/ izik dk ekoiekb fezbqk j? ns/ fjbqk B{z fet/a jnkfjnk ikdk j?< fbnkfje g[bo fbohyd s'a eh Gkt j?, fbnkgkfbek fet/a ;[szso pd ;edh j?< nfgb/y ndkbs s'a eh Gkt j?< ;ota T[u ndkbs fejv/ ;bkjekoh ekoi eodh j?< ;ot T[Zu ndkbs d/ w[zyb/ nfxeko y/so ftzu eh^eh nkt[adk j?< wzsoh gfo;ad dk fbowkd fet/ j[zdk j? s/ e"d eodk j/< wzsoh gfo;ad d/ e'jh w[zy ezw dz;'< wzsoh gfo;ad s/ wzsoh wzvb ftzu nzso dz;'< ;z;d ftzu ;gheo d/ fszb w[zy ezwk dk tobd eo'< oki ;oeko ;zxkswe YKu/ nxhb fejvhnk ;oekok ezw eodhnk jb< toswkb ;w/a Gkos ftzu fezb/ oki s/ fezb/ e/adoh ;ak;s gqd/;a jb< Page 15 of 69
oki ftxkb wzvb d/ fezb/ ;db j[zd/ jb< T[jBK ;dbk dk todb eo'< oki ftxkb wzvb d/ w/pok bjh :'rsktk dz;'< oki ftxkb wzvb d/ w/?pok bjh :'rsktk dz;'< oki ftxkb ;Gk ftzu xzn s'a xzn fezb/ s/ tzx s' tzx fezb/ w?apo j' ;ed/ jb< oki ftxkb ;Gk dk ;gheo fet/a u[fdqnk ikdk j?< oki ftxkb gfo;ad d/ w?apok dh :'rsktk dz;'< fezbqk d' okik ftzu ftxkb gfo;ad ;Ekgs j?< ftxkb gfo;ad d/ ekoiekb dk tobd eo'< oki ftxkb ;GK dhnk ;aeshnk dz;'< okigkb dh fb:[esh fet/a ehsh ikdh j?< w[zy wzsoh dh fb:[esh fet/a jz[dh j? s/ e"d eodk j?< okigkb dk ekoiekb fezbqk j?< ;zenekb ;w/a okiigkb dh eh ;fesh j?< jkjhe'on d/ izik dk ekoiekb eh j?< fjjbk B{z fet/a jnkfjnk ik ;edk j?< jkjhe'on d/ izik dhnk eh :'rsktk jb< jkjhe'on d/ izik dh frdsh s/ B'N fby'< jkjhe'on dhnk 2 ;aeshnk dz;'< b'e ndkbsk s' s[jkvk eh Gkt j?< s[jkv/ oki ftzu ftxkb gkfbek fjze ;dbh j? ik d' ;dbh< e/ado s/ okik ftzu' ;aeshnk fe; e'b tzx jb s/ fet[< e/adoh ;oeko fe; ;{uh d/ fezb/ ftf;ank s/ ekb{zb pdkt[dhnk jb< oki ;oekok fe; ;{uh d/ fezb/ ftf;ank s/ ekb{zb pdkt[dhnk jb< todb eo'< oki ;oekok^xb bjh fe; s/ fbogo eodhnk jb< Gkosh b'e szso dk ;o{g b'eszso dk noe dz;'< Gkos ftzu b'eszsoh ;oeko dh eh ;fesh j?< Gkosh b'eszso dhnk 3 ft;a/;sktk dz;'< u'd ftxhnk fezb/ gqeko dhnk j[zdhnk jb< b'ews s'a s[jkvk eh Gkt j?< b'ews d/ fbowkd s/ gqrnkt/ d/ 3 ;kxbk dk todb eo'< ;t;e$txhnk b'ews d/ okj ftzu nkjhnk e'jh 3 o[ektnk dk tobd eo'< uzr/ s/ ;t;e b'ews bjh fejvhnk ;aosk io{oh jb tobd eo'< Gkosh ok;anoh ekro; d/ ibw s/ B'N fby'< ;q'wdh nekbh db dk ibw ed'a s/ fe;dh nrtkjh nxhb j'fjnk< Gkos d/ w[zy ok;anoh okibhse dbk d/ BK dz;'< ;q'wdh nekbh db dh gqw[zy ftukoxkok s/ B'N fby'< Gkosh ibsk gkonh dhnk w[zy BhshnK dk tobd eo'< Gkos dh efwt{fb;n gkonh s/ ;kwtkdh gkonh Gkos ftzu fe; soqk dk YKuk ukj[zdhnk jb< b'eszso ftzu fto'xh gkonh d/ 3 ezw dz;'< fto'xh gkonh dh G{fwek s/ B'N fby'< Gkosh wkoe;tkdh efwt{fb;n gkonh dhnk BhshnK dz;'< Gkosh ok;noh ekro; dhnk gqw[zy BhshnK s/ B'N fby'< Gkosh u'd gqfeqnk d/ gfjb/ 3 gvktk dk tobd fdu< Page 16 of 69
okibhfse dbk B{z u"d fb;akb s/ wkdsk e"d fdzdk j?< gqszy u"d s'a eh Gkt j?< T[dkjoD fdu< ngqszy u'd s'a eh Gkt j?< T[dkjoD fdu< ;z:[es u'd gqdkbh eh j[zdh j?< pkbr ws nfxeko s'a eh Gkt j?< Gkosh Bkrfoe B{z ;wkbsk fejv/^2 gzyk s' fdzsh rjh j?< Gkosh BkrfeoK B{z fejvhnk^fejvhnk ;[szsoktk fdzshnk rjhnk jb< gqszy b'eszso s'a eh Gkt j?< T[dkjoD fdu< ngqszy b'eszso s' eh Gkt j?< T[dkjoD fdu< d{ik ;w?;no Gkos dh ftd/;a Bhsh s/ ;z:[es ok;ano ;zx ftd/;a Bhsh eh j[zdh j?< Gkosh ftd/;a Bhsh d/ pkbh e"d ;B s/ T[jBK d/ ftd/;a Bhsh ;pzxh eh nk;aktk ;B< r[zn fbob/gsk s'a eh Gkt j?< Gkos B/ r[zn fbob/gsk B{z fet[a ngdkfjnk< gzu;ahb dh ;zxh ed' fe; ftueko j'jh< gzu;ahb d/ w[zy f;xks dz;'< eh Gkos ;kwokitkd s/ T[g fbt/;adtkd dk fto'xh j? fet[< fb;a;soheod s'a eh Gkt j?< Gkos dh gqwkd{ Bhsh eh j?< eh Gkos B;btkd dk fto'zxh j/ ik ;woee tobd eo'< ;z:[es ok;no ;zx d/ ibw s/ B'N fby'< ;z:[es ok;ano ;zx dk ibw fet[ j'fjnk< ;z:[es ok;ano ;zx d/ w[zy T[d/;a eh jb< ;z:[es ok;ano d/ w[zy nzrk d/ BK dz;'< wjk ;Gk s/ B'N fby'< ;[ozfynk gfo;d d/ ;EkJh w?po fejv/ ns/ fezb/ jb< nzso ok;anoh ndkbs eh ezw eodh j?< Gkos ;z:[es ok;ano B{z fet/a ;fj:'r fdzdk j?< 3 f;ob/yk ftzu dz;'< Gkos s/ nwohek ftzu sbkt d/ 2 ekodk dz;'< Gkos B/ gowkd{ r?o^g;ob ;zxh B/ j;skyo eob s' fet[a fjbeko eo fdzsk< Gkos s/ uhb d/ ;pzxk dk tobd eo'< 1992 ftzu Gkos uhb ;pzxk d/ e'jh 2 io{oh c?;b/ dz;' < Gkos s/ gkfe;skb ftueko sbkt (wkv/ ;pzxsk)d/ 2 w[zy ekod dz;'< Gkos s/ gke ftueko e;awho ;wzf;nk eh j?, Gkosh ftd/;a Bhsh d/ 4 w[zy f;xks dz;'< ;z:[es ok;ano dk ibw ed'a j'fjnk s/ fj;d/ ez[b w?apo fezb/ ;B< ;[ozfynk gfo;ad d/ e'jh 3 ezw dz;'< Gkos dh r[zn fbob/gsk dh Bhsh d/ d' gfjb{nk T[s/ o';abh gku< Gkos gke ftueko sbkt d/ d' ekod dz;'< Gkosh ftd/;a Bhsh d/ uko p[fbnkdh f;xks dz;'< Gkos gke ftukeo ;[Xko d/ d' sze dz;'< Page 17 of 69
jmwq 11vIN rwjniqi SwSqr pihlw smystr (Bwg-ey) 1 AMkW vwly prsn rwjniqi SwSqr ArQ, Kyqr, m`hqv rwjniqi Sbd di vrqon s`b qon pihlw iksny kiqi? rwjniqi Sbd di au`qpqi iks BwSw dy iks Sbd qon hoei? rwjniqi SwSqr rwj qon SurU ho ky rwj qy iesdw AMq humdw hy iksdw kqn hy? Politics nw di pusqk iksny ilki? rwjniqi SwSqr nmu ikhvy BwgW iv`c vmifaw hy? rwjniqi SwSqr dw hor smwjk ivigawnw nwl sbmd rwjniqi SwSqr lei ikhvw ivsw prxogswlw hy? rwjniqi SwSqr dw sbmd rwj dy iks kwl nwl hy? ikhvw ivdvwn ArQ ivvsqw nmu rwjniqi dw AwDwr mmndw hy? niqi SwSqr mnu`ki jivn dy iks pihlu nwl sbmdq hy? iks ivdvwn ny ArQ SwSqr nmu rwjniqi qon v`k mminaw? nwgirk qy nwgirkqw nwgirk kox humdw hy? ivdysi nmu ikhvy AiDkwr prwpq nhin humdy? nwgirk nmu ikhvy AiDkwr prwpq humdy hn? nwgirk qy ivdysi iv`c iek AMqr d`so? nwgirkqw prwpq krn dy 3 qriky d`so? nwgirkqw Kus jwx dy 3 qrikiaw dw vrnx kro? nwgirkqw sbmdi 2 isdwq ikhvy-ikhvy hn? AwdrS nwgirkqw lei 3 jruri SrqW d`son? AiDkwr Aqy k`rqv AiDkwr iksnmu ikhw jwdw hy? koei 2 AwrQk AiDkwr d`so? koei 2 rwjniqk AiDkwr d`so? moilk AiDkwrW ip`cy ikhvi ikhvi SkqI humdi hy? nwgirk AiDkwr ki hn? kmm dw AiDkwr iks dys iv`c prwpq hy? mnu`ki AiDkwrW di srv ivawpk GoSxw kdon hoei? cox lvnw qy vot pwauxw iks qrhw dy AiDkwr hn? Page 18 of 69
kwnmun kwnmun au`cy dw ninvy nmu id`qw AwdyS hy? suqmqr rwjw dy AwpsI inxmw nmu inxmq krn vwly inxmw nmu ki ikhw jwdw hy? AMgRyjI BwSw dw nwa (Law) Sbd ikhvy Sbd qon ilaw igaw hy? kwnmun dw s`b qon purwxw sroq ki hy? kwnmun di iek ivsysqw d`so? suqmqrqw suqmqrqw dw r`ikak d`so? koei Aijhw q`q d`so ijhvw suqmqrqw dw r`ikak hy? AwrQk suqmqrqw ki hy? AMgryjI BwSw dw ilbrti Sbd lwqini BwSw dy ikhvy Sbd qon ilaw hy? suqmqrqw ikhvi BwSw dy iks Sbd qon ilaw igaw hy? suqmqrqw Aiq-SwSn dw ault rup hy- iksdw kwrn hy? ikhvi suqmqrqw ivakqi dy SwSn ivc Bwg lyx dw AiDkwr id`qi hy? smwnqw PRWs iv`c krwqi kdo AweI? AwrQk smwnqw dw ki ArQ hy? suqmqrqw qy smwnqw dw ki sbmd hy? smwnqw di au`icq mwqrw suqmqrqw di ivrodi nw ho ky aus dy lei jruri hy- ieh kqn iksdw hy (Awr.AYc.twlI)[ CUAwCUq dw AMq iks qrhw di smwnqw sqwpq krdw hy? iks smwnqw iv`c jwqi, rmg, ilmg, Drm Awid dy AwDwr qy BydBwv nhin kiqw jwdw? "ij`qy AmIr qy grib, is`ikaw qy AnpVH lok humdy hn auhnw iv`c hmysw svwmi qy dws dw sbmd humdw hy" iksdw kqn hy- lwski[ inaw inaw dw ki ArQ hy? inaw Sbd iks Sbd qon bixaw hy? Justice ikhvi BwSw dw Sbd hy? ;mwijk inaw diaw inswniaw d`so? AwrQk inaw di prwpqi lei ki jruri hy? Page 19 of 69
pihlw smystr (Bwg-bI) BwrqI smivdwn dy mu`fly isdwq smivdwn sbw kdon bxi si? Bwrq dw pihlw gvrn jnrl kox si? BwrqI smivdwn kdon lwgu hoieaw? BwrqI smg iv`c ikmny rwj hn? Bwrq iv`c hux q`k ikmniaw lok sbw diaw coxw hoeiaw hn? smg suci dy ikmny ivsy hn? Bwrq iv`c ikhvi SwSn prxwli ApxweI gei hy? Bwrq iek Drm inrp`k rwj hy-fet/a? BwrqI smivdwn di prsqwvnw BwrqI smivdwn di prsqwvnw iv`c smwjvwdi qy Drm inrpk Sbd kdo jovy gey? BwrqI smivdwn dy iks Bwg nmu ausdi Awqmw ikhw jwdw hy? BwrqI smivdwn di prsqwvnw iks dys qon lei gei hy? prsqwvnw iv`c iks inaw dw vrnx kiqw hy? prsqwvnw dy SurU dy A`KrW dw vrnx kro? BwrqI smivdwn diaw ivsysqwvw BwrqI smivdwn dw inrmwx iksdy duawrw kiqw igaw? smivdwn sbw duawrw Bwrq dw smivdwn kdon pws kiqw igaw? Bwrq dy smivdwn iv`c ikmniaw AnusUcIAW hn? BwrqI smivdwn iv`c ku`l ikniaw DwrW (AnuCyd) hn? Bwrq iv`c ikhvi SwSn prxwli ApnweI gei hy? Bwrq iv`c mqdwn di aumr ikmni hy? BwrqI smivdwn nmu ikmny BwgW iv`c vmifaw geiaw hy? BwrqI smivdwn iv`c dyvnwgri ilpi iv`c ikhvi rwstri BwSw GoiSq kiqi gei hy? iks qrhw di SwSn prxwli iv`c SkqIAW di vmf kiqi jwdi hy? rwj di niqi dy inrdysk isdwq iks AnuCyd iv`c drj hn? moilk AiDkwr iks qrhw dy lokqmqr di is`ikaw idmdy hn? Bwrq iv`c iksy ivakqi dw SwSn ho jw kwnmun dw Swsn? moilk AiDkwr BwrqI smivdwn ny moilk AiDkwr iks dys qon ley hn? moilk AiDkwr iks AnuCyd qon iks q`k hn? moilk AiDkwr smivdwn dy ikhvy Bwg iv`c sn? moilk AiDkwr igxqi iv`c ikmny hn? mupq qy jruri is`ikaw iks sod rwhin lwgu ehsh gei? Page 20 of 69
mupq qy jruri is`ikaw ikmny aumr dy b`icaw lei hy? kydiaw dy AiDkwr iks AnuCyd iv`c hy? Dwrimk suqmqrqw dw AiDkwr iks AnuCyd iv`c hy? ki moilk AiDkwr inawxog hn ik nhin? moilk AiDkwrW di r`ikaw dy lyk jwri krn dw AiDkwr iks kol hn? rwj di niqi dy inrdysk isdwq smivdwn dy ikhvy Bwg iv`c inrdysk isdwq AMikq hn? inrdysk isdwqw di pryrxw iks smivdwn qon imli? inrdysk isdwqw dw audys ki hy? ikhvy AnuCyd iv`c ivdysi isdwqw dw vrnx hy? inrdysk isdwqw ip`cy ikhvi SkqI kwrj krdi hy? moilk k`rqv ikhvi smivdwnk sod rwhin moilk AiDkwr AMikq hn? smivdwn dy ikhvy AnuCyd iv`c moilk krqv AMikq hn? moilk k`rqv smivdwn dy ikhvy Bwg iv`c hn? moilk k`rqv di ku`l igxqi ikmni hy? dujw smystr (Bwg-ey) 1 AMkW vwly prsn rwj Sbd iks BwSw dy iks Sbd qo auqpmn hoieaw[ rwj dy cwr q`q ikhvy hn[ rwj dw s`b qon jruri q`q ikhvw hy? "rwjniqi SwSqr rwj qon SurU ho ky rwj qy iesdw AMq humdw hy[" ieh iksdy ivcwr hn[ Srkwrw dw vrgikrx iks ivdvwn ny kiqw? rwj qy srkwr iv`con kox vdyry ivswl hn? Srkwr iksdw AMg mminaw jwdw hy? rwjqmqr dw ault rup iksnmu mminaw jwdw hy? ik purwqn ivdvwn lokqmqr nmu auqm rup mmndy hn? lokqmqr dw SbdI ArQ dso? lokqmqr sbmdi iebrwihm ilmkn di pirbwsw ide[ Bwrq iv`c smsdi prxwli hy jw prdwngi? iks SwSn prxwli iv`c SkqIAW kyndri srkwr kol hn? iekwqmk FWcy vwly do dysw dy nw d`so? smgwqmk FWcy vwly do dysw dy nw d`so? BwrqI ivdwnpwilkw dy do sdnw dy nw d`so? Page 21 of 69
iekhri nwgirkqw qy iekhrw smivdwn iks swsn di ivsysqw hy? BwrqI smivdwn rup iv`c smgwqmk hy pr Bwvnw iv`c eykqwmk ieh iksdw kqn hy- pro: fi.ayn. bynrji[ BwrqI smgwqmk FWcy ADIn iqmn suciaw dy nw d`so? inawiek g[bofbfoyd di SkqI iks kol humdi hy? inawiek g[bofbfoyd ADIn inawpwilkw iksdy glq kwnumn qy nmu r`d kr skdi hy? AslI jw vwsqivk kwrjpwilkw di audhwrx ide[ nw mwqr kwrjpwilkw di audhwrx ide[ "iksy SwSn ki splqw p`rkx lei ausdi inaw ivvsqw qon v`d koei ksoti nhin[" iksdw kqn hy- lwrf brweis[ kwrjpwilkw qy ivdwnpwilkw iv`c nyvlw sbmd iksdi ivsysqw hy? prdwngi SwSn vwly 2 dysw dy nw d`so? smsdi SwSn iv`c AslI mu`ki kox humdw hy? iek`li qy bhu-purki kwrjpwilkw di audwhwrxw ide? kwnmunw nmu lwgu krn qy SwqI SQwpq krn dw kwrj iks v`lon kiqw jwdw hy? kwnmunw di r`ikaw qy ivawikaw dw kwrj kox krdw hy? dusrw smystr (Bwg-bI) BwrqI smivdwn smgwqmk hy jw iekwqmk? BwrqI smivdwn ADIn suciaw di vmf ikmny BwgW iv`c hy? smg suci qy ikhvi srkwr kwnmun bxw skdi hy? smvrqi suci dy bxy kwnmun dy ivrod di idrsti iv`c iks srkwr dw kwnmun pws humdw hy? Bwrq iv`c iks qrhw di nwgirkqw hy? ktor qy srvau`c smivdwn iks SwSn lei jruri hy? BwrqI smivdwn iv`c ikmny AnuCyd, ikmni AnUsUcIAW hn? BwrqI smivdwn iv`c do sdni ivdwnpwilkw dw nw d`so? rwjpwlw di inxukqi kox krdw hy? BwrqI smivdwn iv`c qkribn ikmniaw sodw ho cu`kiaw hn? iv`q kmisn di inxukqi kox krdw hy? Bwrq qy AmrIkw iv`c ikhvw dys puri qrhw smgwqmk hy? ivdwnk mwmilaw iv`c kyndr qy rwj iv`con kox sjbuq hy? rwj suci qy kox kwnmun bxwaudw hy? AMqrrwStrI smdiaw, smjoiqaw nmu lwgu krn dw AiDkwr kyndr jw rwj iks kol hy? rwjw dy AwpsI JgiVAW dw inptwrw krn lei iks pirsd di sqwpnw kiqi jwdi hy? Page 22 of 69
rwstrpqi di pdvi iks AnuCyd ADIn vrixq hy? rwstrpqi di cox ikvyn kiqi jwdi hy? rwstrpqi ikhvy AnuCydW ADIn smkrkwl di GoSxw krdw hy? ki rwstrpqi di cox iv`c nwmjd mynbr ih`sw lyndy hn? rwstrpqi dw kwrjkwl ikmnw hy? rwstrpqi nmu ikhvy mu`kdmy rwhin pdvi qon htwieaw jw skdw hy? iksdi mmjuri qy hsqwkrw nwl koei ib`l kwnmun bxdw hy? lok sbw nmu kox iksdi slwh qy BMg krdw hy? dys dy Acncyq PMf qy iksdw kmtrol hy? Bwrq iv`c iksnmu iqmn syvwvw dw mu`ki sminaw jwdw hy? ki BwrqI rwstrpqi qwnwswh bx skdw hy? rwstrpqi lok sbw qy rwj sbw iv`c ikmny-ikmny mynbr nwmzd kr skdw hy? AiDAw dys kox jwri krdw hy? BwrqI prdwnmmqri di inxukqi kox krdw hy? iks prsqwv dy pws hox qy prdwnmmqri nmu AsqIPw dyxw pyndw hy? prdwnmmqri dw kwrjkwl ikmnw hy? lok sbw nmu kox iksdy kihx qy BMg krdw hy? mmqri mmfl nmu ikvy BMg kiqw jw skdw hy? BwrqI smsd dw nyqw iks nmu mminaw jwdw hy? ivakqigq ijmmyvwri ki hy? smuihk ijmmyvwri ki hy? sb qon au`c drjy dy mmqriaw nmu ki ikhw jwdw hy? mmqriaw lei iks dw mynbr hox jruri hy? BwrqI smsdw dy do sdnw dy nwm d`so? loksbw dy mynbrw di igxqi qy vmf d`so? rwj sbw dy mynbrw di igxqi qy vmf d`so? rwjsbw dw kwrjkwl d`so? rwj sbw dw prdwn iksnmu mminaw jwdw hy? Dn ibl sbmdi rwj sbw di SkqI d`so? BwrqI smsd dw hytlw sdn ikhvw hy? BwrqI kwrjpwilkw qy kox kmtrol krdw hy? Bwrq iv`c kwnmun bxwaux dw kwrj kox krdw hy? BwrqI smivdwn iv`c sod krn dw AiDkwr iks kol hy? pmjwb lok sbw qy rwj sbw iv`c ikny mynbr Byjdw hy? ivdwink mwmilaw iv`c lok sbw qy rwj sbw iv`con kox mjbuq hy? lok sbw dy spikr di cox kox krdw hy? rwjpwl lei aumr simw ikni inscq kiqi hy? rwjpwl di inxukqi kox krdw hy? Page 23 of 69
rwjpwl nmu kyndri srkwr dw eyjmt ikanu ikhw jwdw hy? mu`k mmqri di inxukqi kox krdw hy? rwj ivdwnmmfl dy mynbrw di igxqi G`t qon G`t qy v`d qon v`d ikmnin inscq kiqi gei hy? pmjwb rwj ivdwn sbw dy ikmny mynbr hn? ij`qy rwj ivdwnpwilkw dy do sdn hn auqy dujy sdn dw ki nwm hy? pmjwb ivdwn sbw dw mojudw spikr kox hy? BwrqI prswsn dw mu`ki kox hmudw hy? ijly iv`c is`ikaw mu`ki nmu ki ikhw jwdw hy? ijlhy dy pils mu`ki nmu ki ikhw jwdw hy? kulyktr qon ki Bwv hy? S.D.M dw pmjwbi purw Anuvwd ki hy? ijlhw prswsn iksdy Awly-duAwly GuMmdw hy? ijlhw prswsn di inxukqi ikvyn humdi hy? ifpti kimsnr di inxukqi ikvyn humdi hy? mu`k cikqsw qy ishq AiDkwrI dw ki kmm hy? ijlhy iv`c hiqawrw dy lweisyns kox jwri krdw hy? BwrqI inawpwilkw di s`b qon aupri kvi ikhvi hy? inawpwilkw punrnrikx di SkqI iks kol hy? srv au`c Adwlq dy j`j bnx lei ikmny swl auc Adwlq iv`c vkwlq krni jruri hy? srv au`c Adwlq dy jjw di inxukqi kox krdw hy? kyndr qy rwjw dy AwpsI JgVy dw mu`kdmw is`dw ik`qy pys ho skdw hy? nwgirkw dy AiDkwrW Aqy smivdwn di r`ikaw kox krdw hy? inawpwilkw di ;[zsossk lei 2 jruri SrqW d`so? pmjwb qy hirawxw rwj di au`c Adwlq ik`qy hy? au`c Adwlq dy j`jw dw kwrjkwl ki hy? ki au`c Adwlq kol vi inawiek punrnrikx dw AiDkwr prwpq hy? Gkm okibhsh ;k;so dk noe gfogk;ak,y/so ns/ wjzssk Page 24 of 69 3/4 AMkW vwly prsn okibhsh Pk;so s' s[jkvk eh Gkt j?, wb[zy B{z ;wkfie gqdkbh fet[ fejk ikdk j?< okibhsh ;ak;so dk frnkb ftfdnkoehnk bjh ft;a/p eoe/ fet[ io{oh j? < okibhsh dk ;apdh noe dz;'< okibhsh ;ak;so B{z ;aesh dk nfxn?b fet[ wzfbnk ikdk j?< okibhsh ;k;so dhnk e[m nkx[fbe gfogk;aktk dz;'<
okibhsh ;k;so dk frnkb b'eszso dh ;cbsk bjh fe; soqk ;jkfje f;zx j[zdk j?< okibhsh ;k;so dk y/so todb eo'< okibhsh ;ak;so dh T[g:'rsk dk tobd eo'< okibhsh ;k;so B{z ftfrnkb fet[ Bjh wzfbnk ikdk j?. fejv/ nxkok s/ okibhsh ;k;so B{z ftfrnkb wzfbnk ik ;edk j?< okibhsh ;k;so d/ ft;a/ t;s{ ;pzxh siop/ fet[ Bjh ehs/ ik ;ed/ jb< "okibhsh ;ak;so ;Zsktkdh fbofdnk dk nfxn?b j?<" fj; eeb dk eh Gkt noe j?< fejv/ ekobk eoe/ okibhsh ;k;so B{z G'fse ftfrnkbk d/ ;wkb Bjh wzfbnk ikdk j?< gkm^2 okibhsh ;k;sod/ d{i/ ;wkfie ftfrnkbk Bkb ;pzx fjfsjk; dh okibhsh ;k;so B{z eh d/d j?< okibhsh ;k;so ns/ ;wki ;k;so ftzu uko gqw[zy nzso dz;'< fjfsjk; ns/ okibhsh ;k;so ftzu uko w[zy nzso dz;'< okibhsh ;k;so ns/ noe ;k;so d/ go;go ;pzx dz;'< okibhsh ;k;so ns/ Bhsh ;k;so ftzu nkg;h ;pzx dz;'< okibhsh ;k;so ns/ Bhsh ;k;so ftzu uko w[zy nzso dz;'< okibhsh ;k;so ns/ ;wki ;k;so d/ nkg;h ;pzx dk todb eo'< noe ;k;so ns/ okibhsh ;k;so ftzu w[zy nzso todb eo'< okibhsh ;k;so Bz{ nkdo;wjh ;wkfie ftfrnkb fet[ fejk ikdk j?< ;wki ;k;so fe; B{z efjzd/ jb< ;wki ;k;so okibhsh ;k;so bjh fe; soqk ;jkfje f;zx j[zdk j?< ;wki ;k;so dh okibhsh ;k;so B{z eh d/d j?< Bkrfoe ns/ Bkrfoesk Bkrfoe dhnk e[zm wjzstg{ob gfogk;aktk dk todb eo'< Bkrfoesk dh gfogk;ak dz;'< Bkrfoesk dhnk wjzstg{ob gfogk;aktk dk tobd eo'< iwkdo{ Bkrfoesk fe; soqk gqkgs j[zdh j?< okifeqs Bkrfoesk fe; soqk gqkgs ehsh ik ;edh j?< fe;/ ftnesh dh Bkrfoesk ;wkgs fe; soqk j' ;edh j?< nkdo;a Bkrfoesk d/ o;s/ ftzu nkt[d tkbhnk o[ektnk B{z fe; soqk d{o ehsk ik ;edk j?< Bkrfoe ns/ ftd/;ah ftzu eh nzso j[zdk j?< Bkrfoesk d/ ibw f;xks ik bj{^f;xks dk eh noe j?< Bkrfoesk d/ G{wh f;xks s' eh Gkt j?< uzrk ik nkdo;a Bkrfoe e"d j[zdk j?< BkrfoeK d/ nfxeko ns/ eoszt nfxeko fe; B{z efjd/ jb< nfxeko d/ gzi wjzstg{ob szs todb eo'< B?fse nfxeko eh j[zd/ jb< Page 25 of 69
e[dosh nfxeko fe; B{z efjzd/ jb< B?fse nfxeko ns/ ekb{zbh nfxeko ftzu w[zy nzso eh jb< ekb{zb d/ ;kjwd/ ;wkbsk d/ nfxeko dk eh noe j?, ezw d/ nfxeko s' eh Gkt j?< ezw d/ nfxeko s' eh Gkt j?< w"fbe nfxekok dk eh noe j?< Bkrfoe ik ;wkfie nfxeko dk eh noe j?< gzi wjzstg{ob nfxekok dk tobd eo'< nkofee nfxeko fe; B{z efjzd/ jb < gzi wjzstg{ob nkofee nfxeko dz;'< okibhfse nfxekok s' eh Gkt j?< gzi wjzstg{ob nkofee nfxeko dz;'< B?fse eoszt fe; B{z fejk ikdk j?< ekb{zbh eoszt s' s[jkvk eh Gkt j?< nfxeko ns/ eoszt fe; soqk go;go ;pzfxs jb< @w/ok nfxeko d{fink dk eoszt j?@. fj; eeb dk eh Gkt j?< ekb{zb ekb{zb dh gfogk;ak dz;'< ekb{zb dhnk tzy tzy fe;wk fejvhnk jb< okpnoh ekb{zb s' s[jkvk dh Gkt j?< nzso okpnoh ekb{zb fe; B{z efjzd/ jb< nzso okpnoh ekb{zb ns/ okpnoh ekb{zb ftzu eh nzso j[zdk j?< ;zftxkfbe ekb{zb fe; B{z efjzd/ jb< ;otifbe ekb{zb s' s[jkvk eh Gkt j?, gq;k;eh ekb{zb fe; B{z efjzd/ jb< ;wki B{z ekb{zb dh b'v fet[ g?adh j?< gozgokrs ekb{zb dk eh noe j?< ekb{zb dhnk w[zy ft;a/;sktk fejvhnk j[zdhnk jb< izik d[nkok pdkj/ ekb{zb dk eh Gkt j?< nfxnkd/;a fe; B{z efjzd/ jb< ;[szsosk ;[szsosk d/ ;apdh noe todb eo'< ;[szsosk dhnk wjzstg{ob gfogk;aktk dk todb eo'< ;[szosk d/ Bekoswe gzy dk eh noe j?< ;[szsosk d/ ;ekokswe gzy s' eh Gkt j?< ;[szsosk d/ d' gzy fejv/ jb< Bkrfoe ;[szossk fe; B{z efjzd/ jb< ok;noh ;[szsosk s' s[jkvk eh Gkt j?< nkofee ;[szsosk s' s[jkvk eh Gkt j?< nkx[fbe oki ftzu ;[szsosk B{z fe; soqk ;[ozfyns ozfynk ik ;edk j?< ;[szsosk dhnk wjzstg{ob fe;wk dk tobd eo'< okibhfse ;[szsosk pko/ s[;h eh ikdd/ j'< ekb{zb ns/ ;[szsosk ftzu eh ;pzx j?< ;wkbsk ;wkbsk d/ noe todb eo'< ;wkbsk dhnk tzy^tzy fe;wk dz;'< ;wkfie ;wkbsk fe; B{z fejk ikdk j?, Bkrfoe ;wkbsk dk eh noe j?< Page 26 of 69
nkofee ;wkbsk dk eh noe j?< okibhfse ;wkbsk fe; B{z efjzd/ jb< e[dosh ;wkbsk s' s[jkvk eh Gkt j?< ;wkbsk d/ ekb{zbh gzy ik ekb{zbh ;wkbsk dk eh noe j?< ;wkbsk ns/ ;[szsosk d/ nkg;h ;pzxk pko/ s[;h eh ikdd/ j'< ;wkbsk dk Bkekoswe gzy dk todb eo'< ;wkbsk dk ;kekoswe gzy tobd eo'< ;wkbsk dhnk w[zy ftp/psktk dh ftnkfynk eo'< eh fjj efjdk mhe j? fe nkofee ;wkbsk s' fpbqk okibhfse ;[szsosk ftnoe j?< ;wkbsk d/ d' gzy fejv/ jb< fbnk fbnk dh XkoBK s' s[jkvk eh Gkt j?< fbnk dhnk tzy tzy XkoBktK dk todb eo'< i;fn; dk ;apdh noe fby'< fbnk dhnk e[m wjzstg{ob gfogk;aktk fby'< fbnk dhnk w[zy ft;a/;sktk dk tobd eo'< fbnk d/ ekb{zbh gzy ik ekb{zbh fbnk s' s[jkvk dh Gkt j?< fbnk d/ ;wkfie gzy ik ;wkfie fbnk dh ftnkfynk eo'< fbnk d/ nkofee gzy ik nkofee fbnk s' s[jkvk dh Gkt j?< fbnk d/ okibhfse gzy ik okibhfse fbnk dh ftnkfynk eo'< Gkosh ;zftxkb d/ w[zyb/ f;xks Gkosh ;zftxkb d/ w[zy w{b f;xks fejv/ jb< Gkosh ;zftxkb ftzu ;zxtkd dhnk gzi ft;a/psktk dz;'< Gkosh ;zftxkb ftzu fjekswesktkd dhnk gzi ft;a/psktk dz;'< Gkosh ;zftxkb d/ Xow^fBogZy ;o{g B{z ;gz;an eob tkbhnk gzi ft;pa/sktk dz;'< fejv/ nkxkok s/ s[;h b'eszso B{z Gkosh ;zftxkb dk fjze w"fbe f;xks wzbd/ j'< fe; nkxko s/ ;wkitkd B{z Gkosh ;zftxkb dk fjze w[zybk f;xks fejk ikdk j?< eh ;zxtkd Gkosh ;zftxkb dk w"fbe f;xks j?< Gkosh ;zftxkb d/ w[zyb/ ik w"fbe f;xks fejv/ jb< Gkosh ;zftxkb dh gq;sktbk ;zftxkb dh gq;sktbk eh j[zdh j?< gq;sktbk ftzu@ n;h Gkos d/ b'e@;apd tos/ rj/ jb. fjjbk ;apdk dk eh Gkt j?< eh Gkosh ;zftxkb B{z Gkos d/ b'ek d[nkok pdkfjnk ;zftxkb fejk ik ;edk j?< eh Gkos fjze b'eszsoh oki j?< eh Gkos fje rdszso j?< Gkosh oki d/ ;o{g ;pzxh gq;sktbk ftzu eh fejk frnk < eh Gkos fjze ;wkitkdh oki j?< Gkos B{z Xow fbogzy oki fet[ fejk ikdk j?< Page 27 of 69
gq;sktbk B{z ;zftxkbekok d/ wbk dh e[zih fet[ fejk ikdk j?< 42th ;zftxkfbe ;'X d[nkok Gkosh ;zftxkb dh gq;sktbk ftzu eh gfotosb ehs/ rj/ ;B< @eh gq;sktbk ;zftxkb dk Gkr j? @< gq;kstbk dh wjzssk dz;'< Gkosh ;zftxkb dhnk w[zy ft;a/p ;a/psktk @Gkosh ;zftxkb fjze fbysh ;zftxkb j?@. fj; eeb dk eh noe j?< Gkosh ;zftxkb ftzu e[zb fezb/ nb[s/d ns/ nb[;{uhnk jb< Gkos ftzu ;zgsh d/ nfxeko dh ekb{zbh ;fesh eh j?< Gkosh ;zftxkb ftzu sowhw fe; soqk ehsh ik ;edh j?< Gkosh ;zftxkb d/ fejv/ fejv/ f;xks ik ftt;ektk d{i/ d/;ak d/ ;zftxkbk s' bjhnk rjhnk jb< fjj fe; soqk f;zx eo'r/ fe Gkos ftzu ;zwdh gqdkbh dh ftt;ek j?< Gkos ftzu fjzefjoh Bkrfoesk dh ftt;ek s' eh Gkt j?< nb[;{fus ikshnk ns/ nb[;{fus ephfbnk bjh ok;noh nk:'rk dh pdso ns/ w[zy ezw todb eo'< nzsookih gqh;ad fe; B{z efjzd/ jb< Gkos ftzu db pdbh dh wbkjh j?@.fj; eeb dh ftnkfynk eo'< w"fbe nfxeko Gkosh ;zftxkb ftzu fejv/ fejv/ w"fbe nfxeko nzfes jb< ;wkbsk d/ w"fbe nfxekok dhnk w[zy ft;a/;sktk fejvhnk jb< ;'a;d d/ fto[zx nfxeko dh ftnkfynk eo'< ;zftxkb ftzu nzfes ;fgnkukoens/ ftfdne nfxeko eh jb< nb[s/d^19 ftzu nzfes ;[szsosktk dk tobd eo'< ;kxkob nt;ektk ftzu pdh pdkj/ rj/ ftnesh dh ;[szsosk ;pzxh nfxekok dk tobd eo'< f;zfynk d/ nfxeko s/ fjze ;zy/g B'N fby'< ;zftxkfbe T[gukoK d/ nfxeko dh ftnkfynk eo'< w"fbe nfxekok dh ;[ozfynk bjh ;zftxkb ftzu fejvhnk ftt;ektk ehshnk rjhnk jb< eh Gkosh w"fbe nfxeko n;hws jb< oki dh Bhsh d/ fbod/;ae f;xks Gkosh ;zftxkb ftzu fbod/;ae f;xksk dh ftt;ek pko/ s[;h eh ikdd/ j'< fbod/;ae f;xksk dk w[zy T[d/;a eh j?< rkxthdkh fbod/;ae f;xks fejv/ jb< ;wkitkdh ;o{g d/ e'jh gzi fbod/;ae f;xks dz;'< fbod/;ae f;xksk B{z wjzstjhb fet[ wzfbqnk ikdk j?< fejv/ fbod/;ae f;xks fejv/ w"fbe nfxekok s' ;q/;an jb< fj; dk eh Gkt j? fe fbod/;ae f;xks fbnk :'r Bjh jb< fbod/;ae f;xks s/ w"fbe nfxekok ftzu eh nzso jb< fbod/;ae f;xksk dk torheob fe; soqk ehsk ik ;edk j?< Page 28 of 69
w"fbe eoszt Gkosh ;zftxkb ftzu w"fbe eoszt ed'a nzfes ehsk rj/ ;B< Gkosh w"fbe eosztk fgzs/ ekb{zbh ;aesh fejvh j?< e'jh fszb wjzstg{ob w"fbe eozst dk tobd eo'< w"fbe eosztk dh B?fse wjzssk eh j?< okpnoh Mzv/ ns/ ok;noh rhs ;pzxh ;kvk w"fbe eozst eh j?< Gkosh w'fbe eosztk dk ;o{g eh j?< fejv/ nkxkok s/ w"fbe eosztk dh nkb'ubk ehsh rjh j?< oki fj; dhnk ft;a/;sktk ik szs d{ik ;w?;no oki dh gfogk;ak fdu< oki d/ w[zy szs fejv/ jb< oki d/ uko nkxko G{s szsk ftu'a fejvk ;G s' finkdk wjzstg{ob szs j?< fjze oki dh ;EkgBk bjh tzx s' tzx ns/ xzn s' xzn fezbh fb;afsu G{wh j'dh io{oh j?< oki dh ;EkgBk bjh fezbh e[ t;'a dk j'dk io{oh j?< oki dh nzdobh ns/ pkjobh gqg{;zsk dk eh noe j?< ;z:[es oki ;zx B{z oki fet[ Bjh wzfbnk ikdk j?< oki dk ;apdh noek ns/ fj; dh gfogk;ak dh ftnkfynk eo'< oki d/ r?o^io{oh szs dz;'< oki d/ fbowkd bjh fejvk sze ;G s' tzx io{oh j?< ;wki, ok;no ns/ ;oeko^ okibkb fjbqk dk nzso ;wki dh gfogk;ak dz;'< ;oeko s' s[jkvk eh Gkt j?< fjj fet[ fejk ikdk j? fe ;wki oki gfjbk ;h< oki ns/ ;wki ftzu w[zy nzso dz;'< ok;no d/ fbowkd bjh fejv/ szs ;jkfje f;zx/ j[zd/ jb< oki ns/ ok;no ftzu w[zy nzso fejv/ jb< oki ns/ ;oeko ftzu w[zy nzso dz;'< oki ns/ ;w[dkfj ekoi ekb d/ nkxko s/ ;w[dktk dhnk fejvhnk fe;wk j[zdhnk jb< ;w[dkfj dh gfogk;ak fdu< ;w[dkfj dhnk wjzstg{ob ft;a/;sktk fejvhnk jb< oki ns/ ;w[dkfj ftzu nzso dz;'< ;zftxkbk dk torheob ;zftxkb d/ noe dk todb eo'< ;zftxkb dh gfogk;ak fdu< ftef;s ;zftxkb fe; B{z efjzd/ jb< Page 29 of 69
pdkfjnk j'fjnk ;zftxkb s' s[jkvk eh Gkt j?< fbysh ;zftxkb fe; B{z efjzd/ jb< nd fbysh ;zftxkb dk noe ;gz;an eo'< buehbk ;zftxkb fe; B{z efjzd/ jb< ;zftxkb dh wjzssk dz;'< fjze uzr/ ;zftxkb dhnk w[zy ft;a/psktk fby'< ;oekok dk torheob no;s{ B/ fejv/ f;xksk d/ nkxko s/ okik dk torheob ehsk ;h< no;s{ nb[;ko okiszso ns/ fboze[;szso s' eh Gkt j?< no;s{ B/ okikd/ fejv/ fejv/ o{g dz;/ jb< no;s{ B/ oki d/ fejv/ o{gk B{z ykfb; ns/ fejvhnk B{z ftrfvnk o{g dzf;nk j?< no;s{ d[nkok fdzsk okik dk torheob nkx[fbe :[r ftzu Y[etk fet[ Bjh j?< bheked[nkok fdzsk ;oekok dk torheob todb eo'< ;oeko d/ o{g ^b'eszsoh ns/ ;Zsktkdh (skbk;akjh) b'eszso dh gfogk;ak fdu< b'eszsod/ gzi wjzstg{ob r[dk dk tobd eo'< b'eszso d/ gzi wjzstg{ob n"r[dk dh ftnkfynk eo'< b'eszso dh ;cbsk B{z s[;h fe; soqk :ehbh pdkt[r/. skbk;akjh dh gfogk;ak fdu< skbk;akjh dhnk w[zy wjzstg{b ftp/psktk dz;'< nzro/ih Gk;ak d/ ;pd v?w'eq/;h dk ;pd noe eh j?< fj;dk eh noe j? fe b'eszso ftzu r[dk Bkb' frdsh T[s/ finkdk i'ao fdzsk ikdk j?< gqszy b'eszso fe; B{z efjzd/ jb< ngqszy b'eszso s' s[jkvk eh Gkt j?< ibws ;zrqfj fe; B{z efjzd/ jb< b'eszso ns/ skbk;akjh ftzu wjzstg{ob f;xkse nzso dz;'< T[BQK S/ d/;k d/ Bk dz;' fize/ b'eszsoh gqdkbh j?< ;oeko d/ o{g ;z;dh ns/ gqxkbrh ;z;dh ;oeko dh gfogk;ak dz;'< ;z;dh gqdkbh ftzu n;b ekogkfbek fe; B{z wzfbnk ikdk j?< Bk^wkso ns/ n;bh ekoigkfbek ftzu nzso dz;'< ;z;dh ;k;ab gqdkbhdhnk wjzstg{ob ft;a/;sktk fejvhnk jb< ;z;dh PkPB gqdkbh d/ wzjstg{ob r[dk dk tobd eo'< ;z;dh ;oeko d/ n"r[d fejv/ jb< gqxkbrh ;k;b gqdkbh dh gfogk;ak dz;'< gqxkbrh ;oeko dhnk wjzstg{ob ft;a/psktk fejvhnk jb< gqxkbrh ;oeko d/ r[dk dk todb eo'< gqxkbrh ;oeko d/ n"r[d dz;'< ;oeko d/ ;z;dh ns/ gqxkbrh o{gk ftzu w[zy nzso fejv/ jb< Page 30 of 69
;z;dh ns/ gqxkbrh gqdkbh ftzu' fejvh gqdkbh uzrh j?< ;oeko d/ o{g fjekswe ns/ ;zxkswe fjekswe ;oeko fe; B{z efjzd/ jb< ;zxkswe ;oeko dk eh noe j?< ;zxkswe s/ fjekswe ;oeko ftzu nzso dz;'< fjekswe ;oeko dhnk S/ wjzstg{ob ft;a/psktk fby'< fjekswe ;oeko B{z xzn youhbh ;k;ab gqdkbh fet[ wzfbnk ikdk j?< oki ;zx fe; B{z efjzd/ jb< ;zx d/ fbowkd bjh fejvhnk ;aosk io{oh jb< ;zxkswe gqdkbh nxhb ;zftxkb dk fbysh j'dk fet[ io{oh j?< ;zxkswe ;oeko d/ S/ wjzstg{ob r[dk dk tobd eo'< ;zxkswe ;oeko d/ e'jh S/ n"r[d dz;'< ;oeko d/ nzr ^ ekoigkfbek ekoigkfbek dhnk d' gfogk;aktk fby'< ekoigkfbek dhnk tzy tzy fe;wk fejvhnk jb< n;bh ekoigkfbek s' eh Gkt j?< Bk^wkso ekoigkfbek fe; B{z efjzd/ jb< pj[ g[oyh ekoigkfbek fe; B{z efjzd/ jb< okibhfse ekoigkfbek dk eh noe j?< ;EkJh ekoigkfbek fe; B{z efjzd/ jb< ekoigkfbek d/ w[zy ezw fejv/ jb< ;oeko d/ nzr^ ftxkbgkfbek ;oeko d/ w[zy nzr fejv/ jb< d'^;dbh ftxkb wzvb fe; B{z efjzd/ jb< ftxkb gkfbek d/ ;zrmb dhnk w[zy ftxhnk dk tobd eo'< d' ;dbh ftxkb wzvb d/ jze ftzu dbhbk fdu< d'^;dbh ftxkb wzvb d/ fto[zx dbhbk fdu< ftxkb wzvb d/ w[zy ezw fejv/ fejv/ jb< nft;atk; dk gq;skt eh j[zdk j?< ftxkb gkfbek,ekoigkfbek B{z fe; soqk fb:zsfos eodh j?< ;ErB gq;skt eh j[zdk j?< ;oeko d/ nzr fbnkgkfbek ;[szso fbnkgkfbek dk eh noe j?< s[;h fbnkgkfbek dh ;[szsosk B{z fe; soqk :ehbh pdkt[r/. fbnk gkfbek d/ w[zy ezw fejv/ fejv/ jb< fbnkgkfbek Bt/ ekb{zb dk fbowkd fe; soqk eodh j?< pzdh^gqsyeob b/y dk eh noe j?< Page 31 of 69
fbnkgkfbek BkrfoeK d/ nfxekok ns/ ;[szsosktk dh ozfynk fe; soqk eodh j?< izik dk ekoiekb fezbk j'dk ukjhdk j?< fonkfjo j'd wro'a izi B{z tekbs eob bjh wbkjh fet[ ehsh ikdh j?< fbnkgkfbek ns/ ekoigkfbek dh nbfjdrh dk eh noe j?< b'ek d[nkok izik dh u'd ftxh d/ w[zy d';a fejv/ jb< Gkosh ;zxtkd dk ;o{g ;zxtkd fe; B{z efjzd/ jb< Gkosh ;zftxkb B{z em'o ;zftxkb fet[ wzfbnk ikdk j?< Gkosh ;zftxkb dhnk ;zxkswe ft;a;sktk dk todb eo'< Gkosh ;zftxkb dhnk nfijhnk ft;a/;sktkdz;' i' fjekswe ;o{g dhnk jb< Gkos B{z nox^;zxkswe oki fet[a fejk ikdk j?< Gkos ftzu ;aeshnk dh tzv fe; soqk ehsh rjh j?< ;zx ns/ oki ftzu ;pzx e/ado ns/ okik ftzu ftxkfbe ;pzxk pko/ ;zftxkb ftzu eh ftt;ektk jb< ;zx ;{uh eh j?< oki ;{uh s' s[jkvk eh Gkt j?< ;wtosh ;{uh fe; B{z efjzd/ jb< e/adoh ;z;d fejv/ ftf;ank ;pzxhekb{zb pdk ;edh j?< fejvhnk^2 nt;ektk ftzu e/adoh ;z;d B{z oki ;{uh ftzu nzfes ftf;ank T[s/ ekb{zb pdkt[d dk nfxeko gqkgs j' ;edk j?< Gkosh ;z;d dhnk puhnk ;aeshnkdk eh noe j?< ;zxh ekoigkfbek ^ ok;anogsh ok;anogsh dh gdth bjh u'd e'd bv ;edk j?< eh w'i{dk ok;anogsh d'pkok u'd bv ;edk j?< ok;anogsh B{z sbykj fezbh fwbdh j?< fejvh nt;ek ftzu fe;/ okiftzu ok;anogsh okibkr{ ehsk ik ;edk j?< ok;anogsh B{z gdth s' fe;soqk jnkfjnk ik ;edk j?< ok;anogsh dh u''d e"d eodk j?< ok;anogsh dh nfxnk d/;a ikoh eob dh ;aesh dk todb eo'< ok;anogsh dhnk ;zenekbh ;aeshnk fby'< T[g^ ok;anogsh dh u'd fe; soqk j[zdh j?< nb[s/d 352nXhB bkr{ ehsh ikdh ;zenekbh x';adk d/ Gkosh ;zftxkb gqdkbh s/ gqgkt dk tobd eo'< wzsoh gfo;d ns/ gqxkb wzsoh gqxkb wzsoh dh fb:[esh ;pzxh ok;anogsh dh eh G{fwek j?< wzsoh gfo;ad ftzu fejv/ fejv/ wzsoh ;akwb j[zd/ jb< e/adoh wzsoh gfo;ad dk fbowkd fe; soqk j[zdk j?< Page 32 of 69