MIEJSKI OŚRODEK DOSKONALENIA NAUCZYCIELI w KONINIE ul. Szymanowskiego 5, 62-510 Konin tel/fax. 632433352 lub 632112756 sekretariat@modn.konin.pl www.modn.konin.pl
Odpowiedzialność nauczyciela i dyrektora za proces kształcenia w przedszkolu, w tym w szczególności w zakresie wymagań Art. 6 ustawy Karty Nauczyciela opracowała Ewa Gryczman
Cel szkolenia: Pogłębienie wiedzy dyrektorów, szczególnie z zakresu odpowiedzialności za planowanie pracy, przebieg procesu kształcenia oraz sprawdzanie osiągnięć dzieci w przedszkolu
ODPOWIEDZIALNOŚĆ 1. obowiązek moralny lub prawny odpowiadania za swoje lub czyjeś czyny 2. przyjęcie na siebie obowiązku zadbania o kogoś lub o coś (Słownik języka polskiego PWN)
odpowiedzialność cywilna - obowiązek wynagrodzenia wyrządzonej komuś szkody lub straty odpowiedzialność dyscyplinarna - odpowiadanie przez pracownika przed organem dyscyplinarnym w razie poważnego naruszenia obowiązków odpowiedzialność karna, sądowa - obowiązek odpowiadania przed sądem za czyn przestępczy odpowiedzialność służbowa - konieczność odpowiadania przez pracownika przed przełożonym za naruszenie obowiązków służbowych (Słownik języka polskiego PWN)
ZA CO ODPOWIEDZIALNY JEST DYREKTOR? ZA CO ODPOWIEDZIALNY JEST NAUCZYCIEL?
Co wynika z zapisów prawa oświatowego?
USTAWA z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. 2018 poz. 996) Art. 5. Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską, z poszanowaniem godności osobistej ucznia. Art. 6. Prawa i obowiązki nauczycieli przedszkoli, szkół i placówek określa ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. 2018 r. poz. 967),
USTAWA z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela ze zmianami (Dz. U. z 2018 r. poz. 967) Art. 6. Nauczyciel obowiązany jest: 1. rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę; 2. wspierać każdego ucznia w jego rozwoju; 3. dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego; 3a) /od 1.09.2018/ doskonalić się zawodowo, zgodnie z potrzebami szkoły; 4. kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka; 5. dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.
Ustawa Prawo oświatowe Art. 70. 1. Do kompetencji stanowiących rady pedagogicznej należy: 1) zatwierdzanie planów pracy szkoły lub placówki po zaopiniowaniu przez radę szkoły lub placówki; 2) podejmowanie uchwał w sprawie wyników klasyfikacji i promocji uczniów; 3) podejmowanie uchwał w sprawie eksperymentów pedagogicznych w szkole lub placówce, po zaopiniowaniu ich projektów przez radę szkoły lub placówki oraz radę rodziców; 4) ustalanie organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli szkoły lub placówki; 5) podejmowanie uchwał w sprawach skreślenia z listy uczniów; 6) ustalanie sposobu wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego, w tym sprawowanego nad szkołą lub placówką przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny, w celu doskonalenia pracy szkoły lub placówki
Karta Nauczyciela Art. 7. 1. Szkołą kieruje dyrektor, który jest jej przedstawicielem na zewnątrz, przełożonym służbowym wszystkich pracowników szkoły, przewodniczącym rady pedagogicznej. Dyrektor sprawuje opiekę nad dziećmi i młodzieżą uczącą się w szkole. 2. Dyrektor szkoły odpowiedzialny jest w szczególności za: 1) dydaktyczny i wychowawczy poziom szkoły; 2) realizację zadań zgodnie z uchwałami rady pedagogicznej i rady szkoły, podjętymi w ramach ich kompetencji stanowiących, oraz zarządzeniami organów nadzorujących szkołę; 3) tworzenie warunków do rozwijania samorządnej i samodzielnej pracy uczniów i wychowanków; 4) zapewnienie pomocy nauczycielom w realizacji ich zadań i ich doskonaleniu zawodowym; 5) zapewnienie w miarę możliwości odpowiednich warunków organizacyjnych do realizacji zadań dydaktycznych i opiekuńczo-wychowawczych; 6) zapewnienie bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę.
Rozporządzenie MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (DZ. U. z 2017 r. poz. 1658) 22. 1. Dyrektor szkoły lub placówki we współpracy z innymi nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze, w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego: 1) przeprowadza ewaluację wewnętrzną i wykorzystuje jej wyniki do doskonalenia jakości pracy szkoły lub placówki; 2) kontroluje przestrzeganie przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki; 3) wspomaga nauczycieli w realizacji ich zadań, w szczególności przez: a) diagnozę pracy szkoły lub placówki, b) planowanie działań rozwojowych, w tym motywowanie nauczycieli do doskonalenia zawodowego, c) prowadzenie działań rozwojowych, w tym organizowanie szkoleń i narad; 4) monitoruje pracę szkoły lub placówki. 2. Ewaluację wewnętrzną przeprowadza się w odniesieniu do zagadnień uznanych w szkole lub placówce za istotne w jej działalności. 23.2 Plan nadzoru pedagogicznego ( ) jest opracowywany z uwzględnieniem wniosków z nadzoru pedagogicznego ( ) w poprzednim roku szkolnym oraz podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa ( )
Rozporządzenie MEN z dnia 10 listopada 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu podziału środków na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli ( ) (Dz. U. z 2015 r. poz. 1973) 6. 1. Na każdy rok szkolny dyrektor szkoły lub placówki określa potrzeby w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli szkoły lub placówki, uwzględniając: 1) wyniki ewaluacji wewnętrznej i zewnętrznej oraz wynikające z nich wnioski, 2) wyniki odpowiednio sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie i egzaminu maturalnego, 3) zadania związane z realizacją podstawy programowej, 4) wymagania wobec szkół i placówek, 5) wnioski nauczycieli o dofinansowanie form doskonalenia zawodowego, o których mowa w 2 ust. 2. 2.
Rozporządzenie MEN z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. z dnia 16 sierpnia 2018 r.) Nauczyciel stażysta uczestniczyć w doskonaleniu zawodowym, zwłaszcza w zakresie doskonalenia metod i form pracy. Nauczyciel kontraktowy doskonalić kompetencje w związku z wykonywanymi obowiązkami, zwłaszcza w zakresie kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych; Nauczyciel mianowany podejmować działania mające na celu doskonalenie warsztatu pracy, w tym umiejętności stosowania technologii informacyjnej i komunikacyjnej; pogłębiać wiedzę i umiejętności służące własnemu rozwojowi oraz podniesieniu jakości pracy szkoły, samodzielnie lub przez udział w różnych formach doskonalenia zawodowego;
INFORMATOR STR 5 Tematyka proponowanych szkoleń powiązana jest z Podstawowymi kierunkami realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2018/2019: 1. 100 rocznica odzyskania niepodległości wychowanie do wartości i kształtowanie patriotycznych postaw uczniów. (tematy nr: 9, 69) 2. Wdrażanie nowej postawy programowej kształcenia ogólnego. Kształcenie rozwijające samodzielność, kreatywność i innowacyjność uczniów. (tematy nr: 3, 4, 5, 6, 7, 8, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 26, 28, 30, 31, 32, 40, 41, 44, 45, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 70, 71, 73, 74, 75, 85, 86, 87, 90, 92, 93, 99, 100, 102, 107, 108, 109, 110, 111, 113, 114, 115, 117, 122, 123, 124, 125, 126, 128, 133, 134, 143, 151) 3. Kształcenie zawodowe oparte na ścisłej współpracy z pracodawcami. Rozwój doradztwa zawodowego. (tematy nr: 39, 94, 95, 96, 101, 112, 152) 4. Rozwijanie kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli. Bezpieczne i odpowiedzialne korzystanie z zasobów dostępnych w sieci. (tematy nr: 11, 18, 42, 43, 46, 47, 48, 105, 116, 118, 136)
ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej
Celem wychowania przedszkolnego jest wsparcie całościowego rozwoju dziecka. Wsparcie to realizowane jest przez proces opieki, wychowania i nauczania uczenia się, co umożliwia dziecku odkrywanie własnych możliwości, sensu działania oraz gromadzenie doświadczeń na drodze prowadzącej do prawdy, dobra i piękna. W efekcie takiego wsparcia dziecko osiąga dojrzałość do podjęcia nauki na pierwszym etapie edukacji. Zadania przedszkola Warunki i sposób realizacji
Kompetencje nauczycieli 1. merytoryczne (rzeczowe) dotyczące zagadnień związanych z wychowaniem przedszkolnym 2. psychologiczno-pedagogiczne związane ze znajomością założeń i procedury uczenia się oraz podstawowych zasad kształcenia i wychowania; 3. diagnostyczne, związane z poznawaniem dzieci i ich środowiska 4. planowania i projektowania pracy 18
Kompetencje nauczycieli 5. dydaktyczno-metodyczne dotyczące warsztatu nauczyciela a więc metod, technik, form nauczania i uczenia się; 6. komunikacyjne wyrażające się w skuteczności zachowań językowych i niewerbalnych w sytuacjach edukacyjnych; 7. medialne i techniczne wyrażają się umiejętnością wykorzystywania technologii informacyjnej i komunikacyjnej w doskonaleniu procesów edukacyjnych; 19
Kompetencje nauczycieli 8. sprawdzania osiągnięć dzieci oraz jakościowym diagnozowaniem pracy przedszkola; 9. projektowania i oceny programów oraz materiałów pomocniczych; 10. kreatywne związane z innowacyjnością i otwartością na zmiany objawiające się w innowacyjności i niestandardowości działań nauczycielskich; 11. współpracy manifestujące się skutecznością zachowań prospołecznych i sprawnością działań integracyjnych; 12. autoedukacyjne dotyczące planowania własnej koncepcji doskonalenia i samokształcenia zawodowego. 20
Kompetencje dyrektora placówki WSZYSTKIE KOMPETENCJE NAUCZYCIELA + 1) przywództwa edukacyjnego i stosowanie go adekwatnie do etapu rozwoju organizacyjnego placówki, 2) organizowania procesu uczenia się i budowania przedszkola jako organizacji uczącej się, 3) efektywnej współpracy wewnątrz i międzyinstytucjonalnej jako podstawy dobrego funkcjonowania szkoły w środowisku lokalnym, 4) zarządzania zasobami ludzkimi, inicjowania, wspierania i monitorowania doskonalenia rozwoju zawodowego własnego i pracowników, 5) organizacji pracy przedszkola z uwzględnieniem kontekstu ekonomicznego i prawnego. 21
Wszystkie działania w szkole/przedszkolu mają charakter systemowy (system kształcenia w przedszkolu) Najważniejsze ogniwa (dotyczące nauczycieli) PLANOWANIE ROZWIĄZANIA MERYTORYCZNO-METODYCZNE KOMUNIKACJA MONITORING I EWALUACJA (SPRAWDZANIE I OCENIANIE) CHĘĆ ZMIANY (MOTYWACJA)
Planowanie procesu kształcenia jeden z głównych warunków skuteczności wszelkiego świadomego i celowego działania, (zwłaszcza długotrwałego i złożonego) Polega na przewidywaniu przebiegu i rezultatów określonych procesów zgodnie z projektem czynności. Obejmuje listę zadań, jakie mają być wykonane w ustalonych terminach, oraz wskazuje realizatorów, metody oraz środki urzeczywistnienia tych zadań, a ponadto sposoby kontroli i oceny uzyskanych wyników.
JAKIE RODZAJE PLANÓW TWORZY SIĘ W PRZEDSZKOLU?
Drogę trzeba zobaczyć nim się na nią wstąpi (Przysłowie chińskie) PLANOWANIE KIERUNKOWE OD CELÓW DO STRATEGII (wizja absolwenta wpływ przedszkola/nauczyciela)
Sprawdzanie osiągnięć dzieci = upewnianie się, czy dzieci opanowały określone osiągnięcia, zapisane w podstawie programowej = (auto)monitorowanie realizacji programu wychowania przedszkolnego (podstawy programowej) Procesu kształcenia nie da się oddzielić od sprawdzania
Sprawdzanie może prowadzić do oceniania Wynik oceniania przekazywany jest dziecku i jego rodzicom Ważne jest by komunikaty oceniające motywowały dziecko do rozwoju
Pułapki pseudomotywacji Nauczyciel: przedstawia dzieciom negatywne konsekwencje niewykonania zadań: straszenie, że dziecko nie da sobie rady w szkole, wzmacnianie lęku przed rodzicami. zwracając się do dzieci używa formy nakazu: musicie!, powinniście! przytłacza ilością zadań rozwijających dziecko lub stosuje za dużą presję czasową. manipuluje reakcją dziecka poprzez jego zawstydzanie przed grupą. Czy tak zachowa się odpowiedzialny nauczyciel?
Komunikat oceniający ma dostarczać dziecku i jego rodzicom informacji o postępach czynionych przez dziecko w danej dziedzinie, o napotykanych przez dziecko trudnościach, o specjalnych uzdolnieniach dziecka oraz spowodować doskonalenie organizacji i metod pracy nauczycieli
ODPOWIEDZIALNOŚĆ NAUCZYCIELA ZA WSPIERANIE ROZWOJU DZIECKA!
Nauczyciel ponosi odpowiedzialność wobec: samego siebie - odpowiada za swoje działania, oraz za zmiany, które one w nim wywołują - kontroluje swoje działania - przewiduje skutki swoich działań świata zewnętrznego - jest gotów przyjąć konsekwencje wynikające z poziomu skuteczności kształcenia (w tym strategii pracy, wyników diagnozowania/sprawdzania) - sprawuje kontrolę nad pracą z dziećmi w celu zapobiegania nieprawidłowościom, nadużyciom i przejawom niesprawiedliwości w przedszkolu - odpowiada za przyszłe skutki swoich oddziaływań na dzieci
CZY JESTEM ODPOWIEDZIALNYM NAUCZYCIELEM?
ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYREKTORA ZA WSPIERANIE ROZWOJU NAUCZYCIELI!
Dyrektor ponosi odpowiedzialność wobec: samego siebie - odpowiada za swoje działania, oraz za zmiany, które one w nim wywołują - kontroluje swoje działania - przewiduje skutki swoich działań świata zewnętrznego - jest gotów przyjąć konsekwencje wynikające z poziomu skuteczności kształcenia w placówce, którą kieruje (w tym strategii pracy, wyników diagnozowania i sprawdzania) - sprawuje kontrolę nad pracą nauczycieli w celu zapobiegania nieprawidłowościom, nadużyciom i przejawom niesprawiedliwości, - odpowiada za przyszłe skutki oddziaływań przedszkola na dzieci
CZY JESTEM ODPOWIEDZIALNYM DYREKTOREM?
PROPOZYCJA DIAGNOZA POTRZEB
Źródła informacji B. Niemierko Ocenianie szkolne bez tajemnic, 2002; B. Niemierko (red.) Diagnostyka edukacyjna. Teoria i praktyka, Kraków, 2004; Materiały z ogólnopolskich konferencji Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Edukacyjnej (www.ptde.org); K. Stróżyński, Ocenianie szkolne dzisiaj, WSz PWN 2003; A. Janowski, Nauczanie w praktyce t. 1. i 2. ORE 2010; Podstawa programowa kształcenia ogólnego z 14 lutego 2017 r., 18 stycznia 2018 K. Klimczyk-Piegza, J. Szymonek, Ocenianie-istota, funkcje i rola oceny szkolnej, www.eduforum.pl; www.ore.edu.pl www.ceo.org.pl www.men.gov.pl