MIEJSKI OŚRODEK DOSKONALENIA NAUCZYCIELI w KONINIE. ul. Szymanowskiego 5, Konin tel/fax lub

Transkrypt

1 MIEJSKI OŚRODEK DOSKONALENIA NAUCZYCIELI w KONINIE ul. Szymanowskiego 5, Konin tel/fax lub sekretariat@modn.konin.pl

2 ODPOWIEDZIALNOŚĆ NAUCZYCIELA ZA WDRAŻANIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ opracowała Ewa Gryczman

3 Cel szkolenia: Pogłębienie wiedzy nauczycieli, szczególnie z zakresu odpowiedzialności za planowanie pracy, sprawdzanie osiągnięć uczniów i ocenianie szkolne

4 ZA CO ODPOWIEDZIALNY JEST NAUCZYCIEL?

5 USTAWA z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U poz. 996) Art. 5. Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską, z poszanowaniem godności osobistej ucznia. Art. 6. Prawa i obowiązki nauczycieli przedszkoli, szkół i placówek określa ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U r. poz. 967),

6 Art Szkołą publiczną jest szkoła, która: 4) realizuje: a) programy nauczania uwzględniające podstawę programową kształcenia ogólnego, a w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe również podstawę programową kształcenia w zawodach, b) ramowy plan nauczania; 5) realizuje zasady oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów, o których mowa w rozdziałach 3a i 3b ustawy o systemie oświaty. (UPO)

7 USTAWA z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela ze zmianami (Dz. U. z 2018 r. poz. 967) Art. 6. Nauczyciel obowiązany jest: 1. rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę; 2. wspierać każdego ucznia w jego rozwoju; 3. dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego; 3a) /od / doskonalić się zawodowo, zgodnie z potrzebami szkoły; 4. kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka; 5. dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.

8 ROZPORZĄDZENIA W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej

9 Najważniejszym celem kształcenia w szkole podstawowej jest dbałość o integralny rozwój biologiczny, poznawczy, emocjonalny, społeczny i moralny ucznia. Celem edukacji ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym jest budowanie jego tożsamości, rozwijanie autonomii i poczucia godności, wdrażanie go do funkcjonowania społecznego oraz do rozumienia i przestrzegania norm społecznych, a w szczególności wyposażenie go w takie umiejętności i wiadomości, które pozwolą mu na korzystanie na miarę indywidualnych możliwości z jego wolności i praw człowieka, a także pozwolą mu na postrzeganie siebie jako niezależnej osoby.

10 Działalność edukacyjna szkoły określona jest przez: 1) szkolny zestaw programów nauczania (który uwzględniając wymiar wychowawczy, obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego); 2) program wychowawczo-profilaktyczny szkoły (obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i profilaktycznym) Szkolny zestaw programów nauczania oraz program wychowawczoprofilaktyczny szkoły tworzą spójną całość i muszą uwzględniać wszystkie wymagania opisane w podstawie programowej. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły, jak i każdego nauczyciela. Obok zadań wychowawczych i profilaktycznych nauczyciele wykonują również działania opiekuńcze odpowiednio do istniejących potrzeb.

11 Zadania wynikające z zapisów w podstawie programowej, do realizacji w każdej sytuacji dydaktycznej i wychowawczej (na każdym przedmiocie i innych zajęciach) Kształtowanie: - kompetencji językowych i komunikacyjnych uczniów; - umiejętności czytania (umiejętność rozumienia, wykorzystywania i refleksyjnego przetwarzania tekstów); - umiejętności potrzebnych do rozwiązywania problemów z wykorzystaniem metod i technik wywodzących się z informatyki, w tym logicznego i algorytmicznego myślenia, programowania, posługiwania się aplikacjami komputerowymi, wyszukiwania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, posługiwania się komputerem i podstawowymi urządzeniami cyfrowymi

12 Zadania wynikające z zapisów w podstawie programowej, do realizacji w każdej sytuacji dydaktycznej i wychowawczej Szkoła oraz poszczególni nauczyciele podejmują działania mające na celu zindywidualizowane wspomaganie rozwoju każdego ucznia, stosownie do jego potrzeb i możliwości. Stosowanie metody projektu Edukacja zdrowotna

13 Kompetencje nauczycieli 1. merytoryczne (rzeczowe) dotyczące zagadnień nauczanego przedmiotu nauczyciel jest ekspertem i doradcą przedmiotowym; 2. psychologiczno-pedagogiczne związane ze znajomością założeń i procedury uczenia się oraz podstawowych zasad kształcenia i wychowania; 3. diagnostyczne, związane z poznawaniem uczniów i ich środowiska 4. planowania i projektowania pracy dydaktycznej 13

14 Kompetencje nauczycieli 5. dydaktyczno-metodyczne dotyczące warsztatu nauczyciela i ucznia, a więc metod i technik nauczania i uczenia się, zwłaszcza aktywizujących, projektowych i pracy grupowej nauczyciel jest doradcą dydaktycznym 6. komunikacyjne wyrażające się w skuteczności zachowań językowych i niewerbalnych w sytuacjach edukacyjnych; 7. medialne i techniczne wyrażają się umiejętnością wykorzystywania technologii informacyjnej i komunikacyjnej w doskonaleniu procesów edukacyjnych; 14

15 Kompetencje nauczycieli 8. kontroli i oceny osiągnięć uczniów oraz jakościowym diagnozowaniem pracy szkoły; 9. projektowania i oceny programów oraz podręczników szkolnych; 10. kreatywne związane z innowacyjnością i otwartością na zmiany objawiające się w innowacyjności i niestandardowości działań nauczycielskich; 11. współpracy manifestujące się skutecznością zachowań prospołecznych i sprawnością działań integracyjnych; 12. autoedukacyjne dotyczące planowania własnej koncepcji doskonalenia i samokształcenia zawodowego. 15

16 Planowanie procesu nauczania jeden z głównych warunków skuteczności wszelkiego świadomego i celowego działania, (zwłaszcza długotrwałego i złożonego) Polega na przewidywaniu przebiegu i rezultatów określonych procesów zgodnie z projektem czynności. Obejmuje listę zadań, jakie mają być wykonane w ustalonych terminach, oraz wskazuje realizatorów, metody oraz środki urzeczywistnienia tych zadań, a ponadto sposoby kontroli i oceny uzyskanych wyników.

17 Rodzaje planów Plany wieloletnie, roczne i kwartalne Plan miesięczny Plan tygodniowy Długość okresu planowania Plan dzienny Plan godzinowy Szczegółowość

18 (Wg prof. B. Niemierki) Rodzaje planowania Zasięg Aspekty (wymiary) Planowanie kierunkowe etap edukacji rok szkolny cele poznawcze cele motywacyjne materiał nauczania Planowanie wynikowe dział programowy część programu (rok szkolny) materiał nauczania wymagania programowe Planowanie metodyczne lekcja cykl lekcji wymagania programowe sekwencja czynności ucznia i nauczyciela środki dydaktyczne

19 Sprawdzanie osiągnięć uczniów = upewnianie się, czy uczniowie opanowali określoną treść nauczania (wyrażoną poprzez wymagania szczegółowe w PP). Ocenianie osiągnięć uczniów = wartościowanie tych osiągnięć według określonych kryteriów (wyrażonych obowiązującą skalą stopni szkolnych).

20 NAJWAŻNIEJSZE POWODY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW ustalenie poziomu osiągnięć uczniów z nauczanego przez nas przedmiotu; weryfikowanie efektywności stosowanych metod nauczania; gromadzenie informacji do różnicowania planu zajęć dydaktycznych dla poszczególnych oddziałów korygowanie planów pracy; wdrażanie uczniów do systematycznej nauki; ukierunkowanie pracy uczniów; rozwijanie zainteresowań przedmiotem indywidualizowanie nauczania; obserwowanie rozwoju poszczególnych uczniów;

21 Nauczania nie da się oddzielić od sprawdzania można natomiast oddzielić je od oceniania. W praktyce szkolnej najczęściej czynności sprawdzania są ukierunkowane na uzyskiwanie ocen/stopni szkolnych przez poszczególnych uczniów.

22 Nauczyciele, oceniając osiągnięcia uczniów, poza wymaganiami programowymi (ocenianie dydaktyczne) uwzględniają wiele innych kryteriów. Takie ocenianie wielokryterialne prof. B. Niemierko nazywa społecznowychowawczym ocenianiem osiągnięć szkolnych.

23 Jakie czynniki bierzemy pod uwagę w ocenianiu wewnętrznym?

24 Ocena szkolna to rezultat pracy ucznia określony stopniem szkolnym, bądź opinią nauczyciela w formie słownej, opisowej lub w inny, wcześniej uzgodniony z uczniami, sposób. Ocena spełnia zasadnicze funkcje wtedy, gdy dokonywana jest zgodnie z jej podstawowymi cechami, co oznacza, że ocena musi być obiektywna, sprawiedliwa, trafna, rzetelna, jawna i mobilizująca.

25 Obiektywność - podstawowa cecha oceny. Obiektywną jest taka ocena, która została wydana nie według mniemania egzaminatora, a na podstawie z góry ustalonych kryteriów (Enc. Ped.) Osiągnięcie pełnego obiektywizmu jest niezmiernie trudne, można jednak do niego się zbliżyć. Ocena obiektywna wyraża rzeczywisty poziom wiadomości ucznia w odniesieniu do wymagań (programowych).

26 Czy ocena obiektywna oznacza to samo co sprawiedliwa? Wymaganie aby ocena była sprawiedliwa jest najbardziej trudne do spełnienia ze wszystkich możliwych wymagań w stosunku do ucznia. Między tymi cechami jest zasadnicza różnica. Obiektywna ocena jest wystawiona na podstawie z góry ustalonych kryteriów, jednakowa dla wszystkich uczniów. Sprawiedliwa ocena jest wystawiona tylko wtedy, gdy nauczyciel uwzględni indywidualne cechy rozwojowe każdego ucznia.

27 Ocena rzetelna - przy sprawdzaniu osiągnięć ucznia z tego samego zakresu materiału, otrzymujemy ten sam lub zbliżony wynik stopień. Rzetelność oceny jest tym większa, im wynik jest bardziej uzależniony od poziomu wiedzy uczniów, a mniej od niekontrolowanych czynników, takich jak usposobienie nauczyciela, jego samopoczucia w danym dniu, uprzedzenia lub sympatie do niektórych uczniów, zmęczenie uczniów czy niezrozumienie pytania.

28 Jawność jest w ocenie szkolnej warunkiem koniecznym. Każdy oceniany musi znać wynik swojej pracy, dlatego nauczyciel powinien przekazywać tę informację możliwie jak najszybciej. Jawne muszą być również kryteria wystawienia oceny. Ważnym elementem jest również to, aby nauczyciel uzasadnił swoją ocenę i wskazał uczniowi kierunek dalszej pracy. Znając oceny i zalecenia uczeń może usprawnić swoją pracę. Nie znając, rzadko tego dokona.

29 Mobilizacja ucznia do pracy - warunek ten jest spełniony, gdy nauczyciel potrafi ukazać zarówno pozytywne jak i negatywne strony wyników pracy ucznia (a nie ucznia). Bezstronna, rzeczowa analiza odpowiedzi dopinguje ucznia do dalszej pracy nad sobą, podsyca wiarę we własne siły i zachęca do uzyskiwania coraz lepszych wyników w nauce.

30 Ocenianie nie jest celem samym w sobie Ocenianie jest procesem i systemem, który ma wspomagać pracę nauczycieli i rodziców nad sprawnym i mądrym wchodzeniem w życie młodego pokolenia

31 Ocenianie wewnątrzszkolne, niezależnie od tego, czy jest ocenianiem bieżącym, semestralnym czy rocznym - powinno informować ucznia o poziomie jego osiągnięć w danej dziedzinie w stosunku do wymagań programowych - pomagać uczniowi w samodzielnym planowaniu własnego rozwoju

32 - motywować ucznia do dalszej pracy - dostarczać uczniowi, rodzicom i nauczycielom informacji między innymi o postępach czynionych przez ucznia w danej dziedzinie, trudnościach napotykanych przez ucznia, specjalnych uzdolnieniach ucznia oraz spowodować doskonalenie organizacji i metod pracy nauczycieli

33 Ocena jest stresogenna. Cechą oceny (czy oceniania) jest powszechność. Bardzo ważna jest jakość komunikatów oceniających

34 Każde ocenianie tylko wtedy będzie skuteczne i przyniesie oczekiwane efekty, jeżeli: jego zasady będą jasne i realne znane uczniom i rodzicom sformułowane prostym językiem, w sposób jasny i czytelny respektowane przez uczniów i nauczycieli zgodne z obowiązującym prawem

35 Jak konstruować kryteria na stopnie szkolne? wiedza umiejętności postawy A. Zapamiętanie wiadomości A. Naśladowanie działania A. Uczestnictwo w działaniu B. Zrozumienie wiadomości B. Odtwarzanie działania B. Podejmowanie działania C. Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych C. Sprawność działania w stałych warunkach C. Nastawienie na działanie D. Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych D. Sprawność działania w zmiennych warunkach D. System działań (poszukujących)

36 ODPOWIEDZIALNOŚĆ NAUCZYCIELA ZA WSPIERANIE ROZWOJU UCZNIA!

37 Odpowiedzialność nauczyciela jako konstruktora i realizatora programów nauczania, podręczników, testów sprawdzających OGROMNY RYNEK PROGRAMÓW, PODRĘCZNIKÓW, ZADAŃ TESTOWYCH (RÓŻNEJ JAKOŚCI) Nauczyciel: ocenia jakość tych materiałów dokonuje wyborów wprowadza modyfikacje lub buduje programy, zadania, testy ZAWSZE MAJĄC NA UWADZE DOBRO I ROZWÓJ UCZNIÓW, ICH MOŻLIWOŚCI I POTRZEBY, A TAKŻE WARUNKI, W JAKICH ZACHODZI PROCES KSZTAŁCENIA!

38 Nauczyciel ponosi odpowiedzialność wobec: samego siebie - odpowiada za swoje działania, oraz za zmiany, które one w nim wywołują - kontroluje swoje działania - przewiduje skutki swoich działań świata zewnętrznego - jest gotów przyjąć konsekwencje wynikające z poziomu skuteczności kształcenia (w tym strategii pracy, wyników sprawdzania) - sprawuje kontrolę nad pracą z uczniami w celu zapobiegania nieprawidłowościom, nadużyciom i przejawom niesprawiedliwości w trakcie oceniania w szkole - odpowiada za przyszłe skutki swoich oddziaływań na uczniów

39 CZY JESTEM ODPOWIEDZIALNYM NAUCZYCIELEM?

40 Źródła informacji B. Niemierko Ocenianie szkolne bez tajemnic, 2002; B. Niemierko (red.) Diagnostyka edukacyjna. Teoria i praktyka, Kraków, 2004; Materiały z ogólnopolskich konferencji Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Edukacyjnej ( K. Stróżyński, Ocenianie szkolne dzisiaj, WSz PWN 2003; A. Janowski, Nauczanie w praktyce t. 1. i 2. ORE 2010; Podstawa programowa kształcenia ogólnego z 14 lutego 2017 r., 18 stycznia 2018 K. Klimczyk-Piegza, J. Szymonek, Ocenianie-istota, funkcje i rola oceny szkolnej,