WYKŁAD 7 Układy pięcioczłonowe z jednym heteroatomem Furan 1-Pirol Tiofen Benzofuran 1-Indol Benzo[b]tiofen Tetrahydrofuran Pirolidyna Tiolan 1
1. Muskaryna (I, muscarine) Alkaloid pochodzenia naturalnego obecny w wielu grzybach. ie ma zastosowania terapeutycznego. Ze względu na silne właściwości trujące i podobieństwo strukturalne, pierwszy systematycznie zbadany analog acetylocholiny. C MUKAYA C ACETYLCLIA Acetylocholina - neurotransmiter odpowiedzialny za funkcjonowanie układu pokarmowego i oddechowego, wzroku, serca oraz gruczołów wydzielania (np.: potowych, ślinowych, łojowych, trawiennych).
1 C C C C (1) ; () /i-c 7 C C C(C ) C C + C B 4 C C (C ) ( C) C C [] 6 ( C) C C C 7 ( C) C C Mieszanina izomerów
1.1. Wyjaśnienie przebiegu wybranych etapów. eakcja Curtiusa (1890 r) C C rg. eact. III, 1946, pp. 7. a C C azydek kwasowy C izocyjanian C C - - C C C (lub lub ) - lub + LiAl 4 (lub lub ) + C C uretan poch. mocznika amina metyloamina = - lub + aldehyd lub keton 4
. Amiodaron (I, amiodarone) Fr. Patent 1.9.89 (196). 1 (C 7 C), P 4 U Patent.48.401 (1966). C 7, T C 4 9 C C 4 C 4 9 * C 4 9 I /KI 6 I I C 4 9 (C ) C C I I C 4 9 Lek stosowany w arytmii serca.
.1. Wyjaśnienie przebiegu wybranych etapów. egioselektywność aromatycznej substytucji elektrofilowej benzofuranu E E E E E E E E E F G A B C D E 6
. Trimetafan (I, trimethaphan) Lek stosowany do kontroli ciśnienia krwi w czasie operacji chirurgicznych, do szybkiej interwencji podczas ostrych skoków ciśnienia krwi oraz w wypadkach gdy inne leki nie mogą być użyte. C C C C C 1 C C C C C PhC C 4 C C (C C) 6 ab 4 7
6 7 K Mg C 8 C 9 C /i-a 10 C, C C 8
11 PhC C Ph C C C Ag C C C C C U Patent.489.8 (1949); U Patent.19.70 (190); U Patent.740.416 (197); Agr. Biol. Chem. 1976, 40, 168; J. Am. Chem. oc. 1978, 100, 18. 9
.1. Wyjaśnienie przebiegu wybranych etapów.1.a. Dobór wyjściowego substratu: dlaczego kwas fumarowy a nie maleinowy? C C ( E) C C 1 kwas fumarowy forma mezo C C C C 4 cyklizacja (Z) C C kwas maleinowy C C C C C C C C mieszanina racemiczna C C (+/-) 10
.1.B. Przekształcenie laktonu (6) w tiolakton (7) K 6 7 A B 11
4. Fluwastatyna (I, fluvastatin) 1 F Leki stosowane w hipercholesterolemii. F C a Fluwastatyna (I, fluvastatin) i-pr F C 6 4 F-4 Zn, Al C a 4 i-pr C 6 4 F-4 Ph, P C ymwastatyna (I, symvastatin) i-pr C 6 4 F-4 C Bu t, a, BuLi Ca 6 i-pr C 6 4 F-4 Bu t C F (1) ab 4, Et B; () Atorwastatyna (I, atorvastatin) i-pr C 6 4 F-4 7, = C Bu t FLUWATATYA, =C a 1
4.1. Wyjaśnienie przebiegu wybranych etapów 4.1.A. Bischlera-Möhlau synteza indolu (wariant klasyczny ) + α -b romoacetofenon * 00 C Ph -fenyloindol Postulowany mechanizm: + Ber. 1881, 14, 171; Ber. 188, 1, 480; Ber. 189,, 860; Ber. 189, 6, 16. * (lub I) 1 A Ph- 4 tautomeria 1 4 Ph- B - ( )Ph- * - ( )Ph- * Ph- -aryloindol Ph- -aryloind ol Produkt 1
Wariant zmodyfikowany reakcja z dodatkiem Zn (-10 ekw.); w większości przypadków powstają pochodne -aryloindolu. Zn, Et, reflux Zn A Ph- -4 B Zn Ph- -4 Zn Ph- -4 C - Zn, - 4 Ph- -4 -aryloindol 14
4.1.B. eakcja Vilsmeiera-aacka X X X C + P, DMF, T C X = gr. elektronodonorowa: C,, eakcja służy także do formylowania związków heterocyklicznych. 1. Utworzenie soli chloroiminiowej. Alkilowanie pochodnej benzenu P P X X P P X P X sól chloroiminiowa (reagent Vilsmeiera-aacka) X X C 1
Modyfikacja reagenta Vilsmeiera-aacka w celu wprowadzania ugrupowania formylowinylowego Ph-F-4 Ph C i-pr P i-pr 4 Ph-F-4 C eakcja ze slajdu 1 = lub Ph + chlorek oksalilu + C + C eter alkilowo-win ylwy = Et, Bu A C,-dipodstawiona -aminoakroleina P P J. rg. Chem. 199, 7, 0; Coll. Czech. Commun. 198,, 4. 16
4.1.C. Alkilowanie aldehydu () Bu t a, BuLi Ph-F-4 Ph-F-4 Bu t eakcja ze slajdu 1 6 pk a = 11 B B- pk a = 0-1 B B- Bu t B 1 - B 1 - Bu t B - B - Bu t Ph-F-4 Bu t 17
. ikotyna (I, nicotine) tosowana w eksperymentach medycznych ze względu na występowanie w tytoniu, którego palenie jest czynnikiem ryzyka w wielu chorobach, m. in. w chorobie nowotworowej. Jedyne zastosowanie terapeutyczne - składnik gumy do żucia w terapii nikotynizmu. C + 1 C aet C + - C C 4 C C [] 6 C kat. + Ber. 189, 6, 94. Ber. 1904, 7, 1. J. Am. Chem. oc. 19,, 84. J. rg. Chem. 1978, 4, 9. C - C - + C ikotyna 18