Cyfrowy Polsat S.A. ul. Łubinowa 4a Warszawa

PREZES URZĘDU KOMUNIKACJI Warszawa, dnia 11 marca 2009 r. ELEKTRONICZNEJ Anna StreŜyńska DART SMP 6043-5/08 (20) Cyfrowy Polsat S.A. ul. Łubinowa 4a 03-878 Warszawa DECYZJA Na podstawie art. 24 ust. 1 i ust. 2 w związku z art. 25 ust. 2 i ust. 4, art. 34, art. 36, art. 37, art. 44 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2004 r., Nr 171, poz. 1800 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą Prawo telekomunikacyjne lub PT i 2 pkt 9 i 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 października 2004 r. w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (Dz. U. z 2004 r., Nr 242, poz. 2420), zwanego dalej rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w związku z art. 206 ust. 1 i art. 206 ust. 2a ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz art. 104 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071), zwanej dalej k.p.a.: I. ustalam, Ŝe na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu S.A. nie występuje skuteczna konkurencja; II. wyznaczam Cyfrowy Polsat S.A. jako przedsiębiorcę zajmującego pozycję znaczącą na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu S.A.; III. nakładam na Cyfrowy Polsat S.A. następujące obowiązki regulacyjne w celu świadczenia przedsiębiorcom telekomunikacyjnym usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu S.A.: 1. obowiązek, o którym mowa w art. 34 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na uwzględnianiu uzasadnionych wniosków przedsiębiorców telekomunikacyjnych o zapewnienie im dostępu telekomunikacyjnego, w tym uŝytkowania elementów sieci oraz udogodnień towarzyszących, w celu zakańczania połączeń głosowych w sieci Cyfrowego Polsatu S.A. poprzez: Warszawa, ul. Kasprzaka 18/20, tel. (22) 53 49 335, fax (22) 53 49 327

- zapewnienie moŝliwości zarządzania obsługą uŝytkownika końcowego przez uprawnionego przedsiębiorcę telekomunikacyjnego i podejmowania rozstrzygnięć dotyczących wykonywania usług na jego rzecz; - zapewnienie określonych elementów sieci telekomunikacyjnej, w tym linii i łączy, niezbędnych do zapewnienia dostępu do sieci; - oferowanie usług na warunkach hurtowych w celu ich dalszej sprzedaŝy przez innego przedsiębiorcę; - przyznawanie dostępu do interfejsów, protokołów lub innych kluczowych technologii niezbędnych dla interoperacyjności usług, w tym usług sieci wirtualnych; - zapewnienie infrastruktury telekomunikacyjnej, kolokacji oraz innych form wspólnego korzystania z budynków; - zapewnienie funkcji sieci niezbędnych do zapewnienia pełnej interoperacyjności usług, w tym świadczenia usług w sieciach inteligentnych; - zapewnienie systemów wspierania działalności operacyjnej lub innych systemów oprogramowania niezbędnych dla skutecznej konkurencji, w tym systemów taryfowych, systemów wystawiania faktur i pobierania naleŝności; - zapewnienie połączenia sieci lub urządzeń telekomunikacyjnych oraz udogodnień z nimi związanych; - prowadzenie negocjacji w sprawie dostępu telekomunikacyjnego w dobrej wierze oraz utrzymanie uprzednio ustanowionego dostępu telekomunikacyjnego do określonych sieci telekomunikacyjnych, urządzeń lub udogodnień towarzyszących; oraz przez zapewnienie kaŝdej innej formy korzystania z urządzeń telekomunikacyjnych, udogodnień towarzyszących lub usług świadczonych przez innego przedsiębiorcę telekomunikacyjnego, w celu świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w publicznej ruchomej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu S.A.; 2. obowiązek, o którym mowa w art. 36 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na równym traktowaniu przedsiębiorców telekomunikacyjnych w zakresie dostępu telekomunikacyjnego, w szczególności przez oferowanie jednakowych warunków w porównywalnych okolicznościach, a takŝe oferowaniu usług oraz udostępnianiu informacji na warunkach nie gorszych od stosowanych w ramach własnego przedsiębiorstwa lub w stosunkach z podmiotami zaleŝnymi; 3. obowiązek, o którym mowa w art. 37 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na ogłaszaniu informacji w sprawach zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego, dotyczących specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci, a takŝe opłat, przy czym: - zakres informacji obejmuje wszystkie informacje dotyczące specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci a takŝe opłat, niezbędne do przygotowania przez zainteresowanych operatorów wniosku w sprawie zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego; - publikacja wskazanych powyŝej informacji nastąpi w formie elektronicznej 2

na oficjalnej stronie internetowej Cyfrowego Polsatu S.A.; - informacje naleŝy ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niŝ w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia niniejszej decyzji; w przypadku zmiany zakresu bądź treści publikowanej informacji naleŝy ją ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niŝ w terminie 1 tygodnia od dnia wprowadzenia zmiany; 4. obowiązek, o którym mowa w art. 44 ustawy Prawo telekomunikacyjne polegający na zakazie stosowania zawyŝonych stawek za zakańczanie połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu S.A. IV. Decyzja niniejsza na podstawie art. 206 ust. 2a w związku z art. 206 ust. 2 PT podlega natychmiastowemu wykonaniu. 1. Przebieg postępowania UZASADNIENIE 1. W dniu 18 września 2008 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (zwany dalej równieŝ Prezesem UKE lub Regulatorem ) zwrócił się do Cyfrowego Polsatu S.A. (zwanego dalej równieŝ Spółką, Cyfrowym Polsatem, CP lub Operatorem ) o przekazanie danych do analizy rynku zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu S.A. na podstawie art. 21 ust. 3 PT. 2. Pismem z dnia 6 października 2008 r. Prezes UKE zwrócił się do Cyfrowego Polsatu o przekazanie kopii umowy handlowej dotyczącej współpracy międzyoperatorskiej zawartej między Cyfrowym Polsatem a Polską Tefonią Cyfrową Sp. z o.o. (zwaną dalej PTC ), na mocy której Cyfrowy Polsat wykorzystuje infrastrukturę PTC do świadczenia usług o charakterze operatora wirtualnej sieci ruchomej. 3. W odpowiedzi na pismo Prezesa UKE z dnia 18 września 2008 r., pismem z dnia 15 października 2008 r. (data wpływu do Urzędu 17 października 2008 r.) Cyfrowy Polsat przekazał informacje dotyczące usług świadczonych w ramach sieci Cyfrowego Polsatu, wskazując równocześnie, które z przedstawionych informacji są zastrzeŝone, zgodnie z art. 9 ust. 1 PT. 4. W dniu 7 listopada 2008 r. do Urzędu wpłynęło pismo Cyfrowego Polsatu, do którego dołączono kopię umowy o połączeniu sieci zawartej w dniu 8 listopada 2007 r. pomiędzy PTC a Cyfrowym Polsatem. 5. Pismem z dnia 5 grudnia 2008 r. Prezes UKE zawiadomił Cyfrowy Polsat o wszczęciu postępowania w sprawie wyznaczenia tej Spółki jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego pozycję znaczącą na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu oraz nałoŝenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych przewidzianych w ustawie Prawo telekomunikacyjne. 3

6. Pismem z dnia 5 grudnia 2008 r. Prezes UKE powiadomił Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (zwanego dalej równieŝ Prezesem UOKiK ) o rozpoczęciu postępowania konsultacyjnego dotyczącego projektu decyzji w sprawie ustalenia, Ŝe na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu, zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia Cyfrowego Polsatu jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałoŝenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. 7. W dniu 5 grudnia 2008 r. Prezes UKE notyfikował Komisji Europejskiej (zwanej dalej równieŝ Komisją lub KE ) projekt decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w sprawie ustalenia, Ŝe na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu, nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia Cyfrowego Polsatu jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałoŝenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. 8. TakŜe w dniu 5 grudnia 2008 r. Komisja Europejska zarejestrowała pod numerem PL/2008/0855 notyfikację Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 5 grudnia 2008 r. dotyczącą projektu decyzji w sprawie ustalenia, Ŝe na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w publicznej ruchomej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia Cyfrowego Polsatu jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałoŝenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. 9. W dniach 5 grudnia 2008 r. 5 stycznia 2009 r., Prezes UKE przeprowadził postępowanie konsultacyjne w sprawie ustalenia, Ŝe na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia Cyfrowego Polsatu jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałoŝenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. W ramach ww. postępowania konsultacyjnego do Prezesa UKE wpłynęły trzy niezastrzeŝone opinie złoŝone przez: Polkomtel S.A. (zwany dalej Polkomtel ), Polską Telefonię Komórkową Centertel Sp. z o.o. (zwaną dalej PTK Centertel ), PTC a takŝe jedno zastrzeŝone stanowisko Cyfrowego Polsatu. NiezastrzeŜone stanowiska wraz z komentarzem Prezesa UKE zostały opublikowane na stronie internetowej UKE w dniu 23 stycznia 2009 r. 10. Komisja Europejska pismem z dnia 23 grudnia 2008 r., znak: SG-Greffe (2008) D/2058654 (data wpływu do UKE 6 stycznia 2009 r.) przekazała swoje stanowisko w przedmiotowej sprawie. W ww. stanowisku Komisja stwierdziła, iŝ mechanizm kontroli cen nałoŝony przez krajowy organ regulacyjny powinien słuŝyć promowaniu wydajności, zrównowaŝonej konkurencji i maksymalizowaniu korzyści dla konsumentów. W związku z tym Komisja wezwała Prezesa UKE do nałoŝenia obowiązku kontroli cen, który byłby spójny z takim podejściem. Nadto Komisja wyraziła pogląd, Ŝe jeśli 4

zorientowanie kosztowe moŝe być osiągnięte tylko w określonym przedziale czasowym, okres przejściowy nie moŝe być nadmiernie długi. Jeśli w okresie przejściowym Prezes UKE zdecyduje o nałoŝeniu obowiązku cenowego, powiązanego z obniŝeniem stawek za zakańczanie połączeń zgodnie z harmonogramem stosowanym dla innych operatorów o znaczącej pozycji rynkowej, powinien on, zdaniem Komisji Europejskiej, starannie określić w przyjętej decyzji ceny maksymalne oraz kalendarz, o który oparta zostanie regulacja cenowa nałoŝona na CP. Komisja wskazała, Ŝe stawki za zakańczanie połączeń co do zasady powinny być symetryczne oraz Ŝe ewentualna asymetria wymaga odpowiedniego uzasadnienia. Zdaniem Komisji, uznaje się, Ŝe w pewnych wyjątkowych sytuacjach asymetria moŝe być uzasadniona obiektywnymi róŝnicami kosztów, które są poza kontrolą danych operatorów, na tak długo, jak uzasadnienie to pozostaje słuszne. Komisja wskazała, iŝ nie jest przekonana, Ŝe data wejścia na rynek mogłaby uzasadniać asymetrię w poziomie stawek za zakańczanie połączeń przez Cyfrowy Polsat do roku 2013, tj. 5 lat po wejściu na rynek. Co więcej, Komisja zauwaŝyła, Ŝe Prezes UKE uzasadnia asymetrię stawek CP za zakańczanie połączeń efektami sieci, które mogą powodować zaburzenia równowagi w ruchu połączeń. JednakŜe, w opinii Komisji, tego rodzaju zaburzenia w ruchu połączeń mogą być spowodowane obecną asymetrią poziomu stawek za zakańczanie połączeń, jak równieŝ poprzez podział cen detalicznych na wewnątrzsieciowe (on-net) / poza sieć (off-net), który pozostaje w gestii operatorów. Z tego powodu, Komisja podkreśliła wagę redukcji stawek za zakańczanie połączeń do poziomu kosztów wydajnego operatora, który bierze pod uwagę obiektywne róŝnice kosztów, w taki sposób, jak to zostało zdefiniowane powyŝej w piśmie Komisji Europejskiej. W związku z tym, Komisja wezwała Prezesa UKE do ponownego rozwaŝenia zaproponowanego poziomu asymetrii oraz powtórzyła, iŝ koniecznym jest zapewnienie, Ŝeby asymetria, której podłoŝem nie są róŝnice kosztów znajdujące się poza kontrolą operatorów, nie pozostawała w mocy zbyt długo oraz Ŝe stawki za zakańczanie połączeń kaŝdego operatora sieci ruchomej powinny być obniŝone do poziomu kosztów efektywnego operatora tak szybko, jak to moŝliwe. Komisja wezwała takŝe Prezesa UKE do rozwaŝenia wyników prac prowadzonych obecnie na poziomie europejskim w celu osiągnięcia spójnej metody kalkulacji kosztów i w związku z tym zachęciła Prezesa UKE do ponownego rozwaŝenia niniejszej analizy oraz do ustalenia konkretnych stawek za zakańczanie połączeń dla wszystkich operatorów o znaczącej pozycji na rynku niezwłocznie po ustaleniu wspólnej polityki na poziomie europejskim. 11. W dniu 29 stycznia 2009 r., w związku z zakończeniem postępowania konsultacyjnego i konsolidacyjnego, Prezes UKE pismem znak: DART-SMP-6043-5/08(12) przekazał Prezesowi UOKiK projekt decyzji ustalającej, Ŝe na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu S.A. nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczającej Cyfrowy Polsat S.A. jako przedsiębiorcę telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nakładającej na tego przedsiębiorcę obowiązki regulacyjne przewidziane w ustawie Prawo telekomunikacyjne, z prośbą o zajęcie przez Prezesa UOKiK stanowiska w tej sprawie, stosownie do art. 106 1 k.p.a. Kolejnym pismem z dnia 29 stycznia 2009 r., znak: DART-SMP-6043-5/08(13) Prezes UKE powiadomił Cyfrowy Polsat, Ŝe projekt rozstrzygnięcia 5

w przedmiotowej sprawie został przekazany Prezesowi UOKiK celem zajęcia stanowiska. 12. W dniu 12 lutego 2009 r. Prezes UKE otrzymał postanowienie Prezesa UOKiK z dnia 12 lutego 2009 r., znak: DOK2-0730-1/09/KR, w którym Prezes UOKiK stwierdził, co następuje: I. Na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu S.A. z siedzibą w Warszawie, zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia nie występuje skuteczna konkurencja; II. Cyfrowy Polsat S.A. z siedzibą w Warszawie posiada pozycję znaczącą na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu S.A. z siedzibą w Warszawie, zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia; III. Zasadne jest nałoŝenie na Cyfrowy Polsat S.A. z siedzibą w Warszawie obowiązków regulacyjnych określonych w art. 34, 36, 37 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne oraz obowiązku wynikającego z art. 44 ww. ustawy polegającego na zakazie stosowania zawyŝonych stawek za zakańczanie połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu. Prezes UOKiK stwierdził w ww. postanowieniu, iŝ nałoŝone przez Prezesa UKE obowiązki spełniają wymogi ustawowe w zakresie adekwatności, proporcjonalności oraz uwzględniają cele ustawy Prawo telekomunikacyjne. Powinny one, zdaniem Prezesa UOKiK, ułatwić prowadzenie działalności operatorom, którzy będą chcieli skorzystać z usług oferowanych przez Cyfrowy Polsat na analizowanym rynku hurtowym. Ich skutkiem, zdaniem Prezesa UOKiK, będzie bez wątpienia poprawa pozycji negocjacyjnej przedsiębiorców, szczególnie tych niewielkich, dokonujących zakupu na przedmiotowym rynku. Operatorom zostanie bowiem zapewniony równy dostęp do sieci i usług świadczonych przez Spółkę. Jednocześnie fakt, iŝ Cyfrowy Polsat jest przedsiębiorcą rozwijającym działalność na analizowanym rynku uzasadnia, zdaniem Prezesa UOKiK, odstąpienie od nałoŝenia na Spółkę obowiązków kosztowych, o których mowa w art. 39-40 PT. Prezes UOKiK zgodził się z twierdzeniem Prezesa UKE, zgodnie z którym nałoŝenie tych obowiązków byłoby nieproporcjonalne do zidentyfikowanych problemów. Prezes UOKiK stwierdził, Ŝe obowiązki takie zostały nałoŝone w 2006 roku na trzech zasiedziałych operatorów telefonii ruchomej (Polkomtel, PTC, PTK Centertel.). Natomiast, jak wskazał Prezes UOKiK, Cyfrowy Polsat świadczy usługi telefonii komórkowej niespełna 6 miesięcy, co wiąŝe się równieŝ z ponoszeniem przez Spółkę znacznych nakładów finansowych w celu rozbudowy własnej infrastruktury dostępowej czy zwiększania bazy abonenckiej. Zdaniem Prezesa UOKiK, zasadne jest równieŝ utrzymanie przez pewien czas asymetrii pomiędzy stawkami za zakańczanie połączeń głosowych w sieciach ruchomych (tzw. stawkami MTR ang. Mobile Termination Rate) pobieranymi przez zasiedziałych operatorów ruchomych publicznych sieci telefonicznych, a operatorem nowowchodzącym na rynek, jakim jest Cyfrowy Polsat. Zdaniem Prezesa UOKiK, zasadne jest nałoŝenie na Cyfrowy Polsat obowiązku wynikającego z przepisu art. 44 PT. ZałoŜeniem tego obowiązku jest bowiem co najmniej proporcjonalnie obniŝanie stawek MTR przez Cyfrowy 6

Polsat w stosunku do harmonogramu ich obniŝania ustalonego wobec operatorów zasiedziałych. NałoŜenie takiego obowiązku, zdaniem Prezesa UOKiK, stanowi jednocześnie narzędzie umoŝliwiające Prezesowi UKE kontrolę stawek ustalanych przez Cyfrowy Polsat, bowiem w razie próby pobierania przez Spółkę zawyŝonych opłat za zakańczanie połączeń głosowych w swojej sieci Regulator będzie miał moŝliwość podjęcia interwencji administracyjnej. 13. W dniu 6 lutego 2009 r. wpłynęło stanowisko PTK Centertel Sp. z o.o., które zostało włączone do akt postępowania. 14. Pismem z dnia 16 lutego 2009 r., znak: DART-SMP-6043-5/08(19), Cyfrowy Polsat na podstawie art. 10 1 k.p.a. został zawiadomiony o zakończeniu postępowania dowodowego w niniejszej sprawie oraz o moŝliwości zapoznania się z materiałem dowodowym i wypowiedzenia się co do zebranych materiałów i dowodów. 15. W dniu 24 lutego 2009 r. Spółka skorzystała z moŝliwości zapoznania się z materiałem dowodowym, a takŝe otrzymała kopie wybranych dokumentów. Biorąc pod uwagę ustalony stan faktyczny Prezes UKE zwaŝył, co następuje. Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne, jeŝeli Prezes UKE ustali, Ŝe na rynku właściwym nie występuje skuteczna konkurencja, wyznacza przedsiębiorcę lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na rynku właściwym oraz nakłada obowiązki regulacyjne przewidziane w ustawie. Zgodnie z definicją, określoną w art. 24 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, znaczącą pozycję rynkową zajmuje przedsiębiorca telekomunikacyjny, który na rynku właściwym samodzielnie posiada pozycję ekonomiczną odpowiadającą dominacji w rozumieniu przepisów prawa wspólnotowego. Kryteriami stosowanymi przez Prezesa UKE przy ocenie pozycji znaczącej przedsiębiorcy telekomunikacyjnego na rynku właściwym są, w szczególności (art. 24 ust. 3 ustawy Prawo telekomunikacyjne): 1) udział przedsiębiorcy w rynku właściwym, 2) brak technicznej i ekonomicznej zasadności budowy alternatywnej infrastruktury telekomunikacyjnej, 3) istnienie przewagi technologicznej przedsiębiorcy, 4) brak albo niewielki poziom równowaŝącej siły nabywczej, 5) łatwy bądź uprzywilejowany dostęp przedsiębiorcy do rynków kapitałowych bądź zasobów finansowych, 6) ekonomie skali, 7) ekonomie zakresu, 8) pionowe zintegrowanie przedsiębiorcy, 9) poziom rozwoju sieci dystrybucji i sprzedaŝy przedsiębiorcy, 10) brak potencjalnej konkurencji, 11) istnienie barier dla dalszego rozwoju przedsiębiorcy oraz rynku właściwego, 12) istnienie barier wejścia na rynek właściwy. Jednocześnie naleŝy mieć na względzie, Ŝe zgodnie z art. 24 ust. 6 ustawy Prawo telekomunikacyjne, uznanie przedsiębiorcy za posiadającego znaczącą pozycję 7

rynkową moŝe nastąpić na podstawie wyników oceny kryteriów, o których mowa wyŝej, przy czym kryteria te nie muszą być spełnione łącznie. Stosownie do normy art. 25 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, decyzje dotyczące wyznaczenia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców o znaczącej pozycji na rynku właściwym lub nałoŝenia obowiązków regulacyjnych określonych w ustawie są wydawane przez Prezesa UKE w porozumieniu z Prezesem UOKiK. W przedmiotowych decyzjach Prezes UKE nakłada, utrzymuje, zmienia lub znosi jeden lub więcej obowiązków regulacyjnych, o których mowa w art. 34, art. 36-40, art. 42, art. 44-47 i art. 72 ust. 3 ustawy Prawo telekomunikacyjne, biorąc pod uwagę adekwatność danego obowiązku do zidentyfikowanego problemu, proporcjonalność oraz cele określone w art. 1 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, jakimi jest stworzenie warunków dla: 1) wspierania równoprawnej i skutecznej konkurencji w zakresie świadczenia usług telekomunikacyjnych, 2) rozwoju i wykorzystania nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej, 3) zapewnienia ładu w gospodarce numeracją, częstotliwościami oraz zasobami orbitalnymi, 4) zapewnienia uŝytkownikom maksymalnych korzyści w zakresie róŝnorodności, ceny i jakości usług telekomunikacyjnych, 5) zapewnienia neutralności technologicznej, z uwzględnieniem art. 1 ust. 3 ustawy Prawo telekomunikacyjne, tj. biorąc pod uwagę, Ŝe przepisy ustawy nie naruszają przepisów ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm. zwanej dalej: ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów lub ustawą o o.k.i.k ) oraz przepisów ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2004 r., nr 253, poz. 2531, z późn. zm.). 2. Definicja rynku właściwego 2.1. Prawne podstawy dla analizy rynków właściwych Pojęcie rynku właściwego zostało określone w art. 4 pkt 9 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, do której odsyła art. 21 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne. Jest to rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty, oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące róŝnice cen i koszty transportu, panują zbliŝone warunki konkurencji. Zgodnie z art. 21 ust 1 PT rynki właściwe podlegające analizie i regulacji przez Prezesa UKE, określa w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw łączności. W dniu 25 października 2004 r. Minister Infrastruktury wydał rozporządzenie w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa URTiP, w którym wymienił rynki podlegające analizie. Jednym z nich jest rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w publicznej ruchomej sieci telefonicznej ( 2 pkt 9 rozporządzenia) odnoszący się do wyrobów i usług telekomunikacyjnych koniecznych dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych do świadczenia usług na rzecz uŝytkowników końcowych, który został określony 8

jako rynek zgodny z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia ( 4 rozporządzenia). Zgodnie z art. 23 ust. 2 PT analiza rynków właściwych następuje z uwzględnieniem wytycznych Komisji Europejskiej (zwanej dalej równieŝ Komisją lub KE ). Zgodnie z Wytycznymi KE nr 2002/C165/03 w sprawie analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej zgodnie z ramami regulacyjnymi Wspólnoty dotyczącymi sieci i usług łączności elektronicznej (Dz.U. C165/6 z 2002 r.) zwanymi dalej Wytycznymi rynki, które mają być regulowane, definiuje się zgodnie z zasadami europejskiego prawa konkurencji, tak jak zostały one przedstawione przez Komisję w zaleceniu dotyczącym właściwych rynków produktów i usług zgodnie z art. 15 ust. 1 dyrektywy ramowej 1. W dniu 17 grudnia 2007 r. Komisja Europejska wydała Zalecenie 2007/879/WE w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante (Dz.U. L344/65 z 2007 r.) zwane dalej Zaleceniem. Zalecenie to wymienia między innymi rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w poszczególnych sieciach telefonii komórkowej. NaleŜy zauwaŝyć, iŝ jest to kolejne zalecenie Komisji dotyczące właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante. Pierwsze Zalecenie Komisji nr 2003/311/WE z dnia 11 lutego 2003 r. równieŝ obejmowało ten rynek. Jakkolwiek przedmiotowy rynek właściwy został określony w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, to w akcie tym brak jest wskazania szczegółowego zakresu produktowego tego rynku. Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej Punktem wyjścia dla definicji i określenia rynków jest scharakteryzowanie rynków detalicznych w perspektywie czasowej z uwzględnieniem substytucji po stronie popytu i po stronie podaŝy. Po scharakteryzowaniu i określeniu rynków detalicznych, czyli rynków, na których odbywa się gra podaŝy i popytu uŝytkowników końcowych, naleŝy określić właściwe rynki hurtowe, czyli rynki, na których odbywa się gra popytu i podaŝy produktów dla osób trzecich zaopatrujących uŝytkowników końcowych. 2 Mając na względzie powyŝsze, Prezes UKE uznał za celowe przeanalizowanie w szczególności, jakie usługi i produkty wchodzą w skład rynku zakańczania połączeń w sieci Cyfrowego Polsatu, w odniesieniu do wskazanego w rozporządzeniu rynku geograficznego. 2.2. Rynek produktowy na szczeblu detalicznym Analiza Prezesa UKE wskazała połączenie telefoniczne jako produkt detaliczny powiązany bezpośrednio z hurtowym rynkiem zakańczania połączeń w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu. Połączeniem telefonicznym zgodnie z art. 2 pkt 26 ustawy Prawo telekomunikacyjne jest połączenie ustanowione za pomocą publicznie dostępnej 1 Wytyczne Komisji (pkt 1.1.4). 2 Nota wyjaśniająca do Zalecenia Komisji (ust. 3.1.) 9

usługi telefonicznej, pozwalającej na dwukierunkową łączność w czasie rzeczywistym. Publicznie dostępną usługą telefoniczną jest natomiast zgodnie z art. 2 pkt 30 PT usługa telekomunikacyjna, która jest dostępna dla ogółu uŝytkowników, w celu inicjowania i odbierania połączeń krajowych i międzynarodowych oraz uzyskania dostępu do słuŝb ustawowo powołanych do niesienia pomocy, za pomocą numeru lub numerów ustalonych w krajowym lub międzynarodowym planie numeracji telefonicznej. Usługa połączeń telefonicznych zakłada więc zarówno inicjowanie, jak i odbieranie połączeń telefonicznych. KaŜdy uŝytkownik końcowy powinien więc mieć moŝliwość odbierania połączeń telefonicznych, realizowanych przez róŝnych przedsiębiorców telekomunikacyjnych i ich uŝytkowników końcowych. Precyzując, Prezes UKE za detaliczny odpowiednik hurtowej usługi zakańczania połączeń w sieci Cyfrowego Polsatu uznał następujące połączenia telefoniczne: - ze stacjonarnych publicznych sieci telefonicznych oraz - z ruchomych publicznych sieci telefonicznych. 2.3. Rynek produktowy na poziomie hurtowym Zalecenie Komisji Europejskiej wyodrębniło na poziomie hurtowym rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w poszczególnych sieciach telefonii ruchomej. Nota wyjaśniająca do Zalecenia Komisji z dnia 17 grudnia 2007 r. 3 zwana dalej Notą wyjaśniającą przedstawia wskazany rynek produktowy w następujący sposób: Zakańczanie połączeń w telefonii komórkowej stanowi element zarówno usług połączeń w ramach telefonii komórkowej (które są zakańczane w innych sieciach telefonii komórkowej), jak równieŝ połączeń, które wychodzą od uŝytkowników sieci stacjonarnych, które są zakańczane w sieciach telefonii komórkowej. W Nocie wyjaśniającej Komisja stwierdza dalej, iŝ Na poziomie usług detalicznych połączenie (lub wiadomość tekstowa) przesyłane na terminal danego uŝytkownika nie stanowi substytutu połączenia (lub wiadomości tekstowej) do innego uŝytkownika, a to ograniczenie substytucji popytu utrzymuje się równieŝ na poziomie hurtowym. W odniesieniu do substytucji podaŝy, jeśli dostawca zakańczania połączenia podniesie jego cenę, wówczas alternatywnym dostawcom nie jest łatwo przejść na dostawy na tym rynku, poniewaŝ potrzebowaliby oni w tym celu danych z kart SIM uŝytkowników. JednakŜe rynek jest szerszy niŝ zakańczanie połączeń na danym terminalu uŝytkownika, poniewaŝ operatorzy nie są w stanie stosować dyskryminacji cenowej względem opłat za zakańczanie połączeń do róŝnych uŝytkowników swojej sieci. Właściwy rynek jest zatem co najmniej tak szeroki, jak zakańczanie połączeń przez kaŝdego operatora 4. Kierując się ustaleniami Komisji Europejskiej oraz własną analizą, Prezes UKE stoi na stanowisku, iŝ usługa zakańczania połączeń głosowych w sieci Cyfrowego Polsatu jest usługą dostępu do sieci Spółki dla operatorów publicznych stacjonarnych i ruchomych sieci telefonicznych, niezbędną do świadczenia uŝytkownikom 3 http://ec.europa.eu/information_society/policy/ecomm/doc/implementation_enforcement/article_7/sec _2007_1483_2.pdf. 4 Nota wyjaśniająca (par 4.3.). 10

końcowym usług telekomunikacyjnych. Operatorzy sieci stacjonarnych i ruchomych są zmuszeni nabyć usługi zakańczania połączeń od Cyfrowego Polsatu, podobnie jak i od innych operatorów sieci stacjonarnych i ruchomych, jednak te usługi nie są substytutami ze względu na preferencje strony popytowej. Strona popytowa, czyli pośrednio uŝytkownicy końcowi operatorów sieci stacjonarnych i ruchomych, są w danym momencie zainteresowani zakończeniem połączenia w sieci Cyfrowego Polsatu i nie moŝe być ono wtedy zastąpione zakańczaniem połączeń w innej sieci, ze względu na posiadanych przez Cyfrowy Polsat uŝytkowników końcowych. Ci uŝytkownicy, u których zakończenie połączenia jest poŝądane są pośrednio stroną podaŝową tego rynku i nie ma moŝliwości dotarcia do nich w inny sposób. Biorąc pod uwagę powyŝsze Prezes UKE postanowił włączyć do zakresu produktowego rynku na szczeblu hurtowym następujące usługi: zakańczanie połączeń głosowych inicjowanych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (tzw. połączenia F2M ang. fixed-to-mobile), zakańczanie połączeń głosowych inicjowanych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (tzw. połączenia M2M ang. mobile-to-mobile). 2.4. Rynek geograficzny Zgodnie z Wytycznymi Komisji właściwy rynek geograficzny obejmuje obszar, na którym dane przedsiębiorstwa są zaangaŝowane w proces popytu i podaŝy właściwych produktów i usług, na którym to obszarze warunki konkurencji są podobne lub wystarczająco jednorodne i który to obszar moŝna odróŝnić od obszarów sąsiadujących, gdzie przewaŝające warunki konkurencji są znacząco róŝne. Podobną definicję rynku geograficznego zawiera art. 4 pkt. 9 ustawy o o.k.i.k., do której odsyła art. 21 ust. 2 Prawa telekomunikacyjnego, o której była mowa w punkcie 2.1. niniejszej decyzji. Zakres geograficzny rynku podlegającego analizie przez Prezesa UKE został określony w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury jako rynek zgodny z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia. Tym samym na terenie Polski funkcjonuje tyle odrębnych rynków właściwych, ile ruchomych publicznych sieci funkcjonuje na obszarze kraju. Analiza przeprowadzona przez Prezesa UKE potwierdziła stanowisko Ministra Infrastruktury. Usługa zakończenia połączenia telefonicznego świadczona w sieci Cyfrowego Polsatu nie moŝe być zastąpiona usługą zakończenia połączenia w sieci innego operatora. Jest to toŝsame z faktem, iŝ obszar geograficzny rynku właściwego jest zawęŝony do zasięgu geograficznego sieci Cyfrowego Polsatu. Fakt, Ŝe zasięg ten pokrywa się z zasięgiem dzierŝawionej od Polskiej Telefonii Cyfrowej Sp. z o.o. infrastruktury dostępowej ma charakter drugorzędny dla analizy rynku właściwego, wynika bowiem z przyjętego przez Cyfrowy Polsat modelu działalności jako operatora full MVNO i nie świadczy o toŝsamości sieci tych dwóch podmiotów. W wyŝej wymienionym rozporządzeniu mowa jest o obszarze sieci, w której następuje zakończenie połączenia, co nie moŝe być zasadnie utoŝsamione z obszarem sieci wykorzystywanej technicznie do świadczenia usług telekomunikacyjnych, choćby z tego względu, Ŝe usługi telekomunikacyjne mogą być wykonywane z wykorzystaniem elementów sieci innego operatora. W przypadku Cyfrowego Polsatu istotne jest to, Ŝe kontroluje 11

on dostęp do sieci uŝytkowników posiadając własne rejestry uŝytkowników (ang. Home Location Register). 3. Struktura podmiotowa rynku właściwego W niniejszej decyzji Prezes UKE poddał analizie rynek właściwy, który tworzy na terenie Polski ruchoma publiczna sieć telefoniczna wykorzystywana przez Cyfrowy Polsat do świadczenia usług zakańczania połączeń głosowych. Klientami (kupującymi) tworzącymi popyt na tym rynku są przedsiębiorcy telekomunikacyjni działający na rynku telefonii stacjonarnej i ruchomej, którzy chcą świadczyć uŝytkownikom końcowym usługi połączeń głosowych zakańczanych w sieci operatora Cyfrowy Polsat. Dostawcą usług (sprzedającym) na tym rynku jest Cyfrowy Polsat, do którego uŝytkowników końcowych wykonywane są połączenia głosowe inicjowane w sieciach stacjonarnych i sieciach ruchomych. Działalność na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych zgodnym z obszarem publicznej ruchomej sieci telefonicznej Cyfrowego Polsatu prowadzi zatem jedynie Cyfrowy Polsat. Przy czym zgodnie z art. 2 pkt 41 PT świadczenie usług telekomunikacyjnych to wykonywanie usług za pomocą własnej sieci, z wykorzystaniem sieci innego operatora lub sprzedaŝ we własnym imieniu i na własny rachunek usługi telekomunikacyjnej wykonywanej przez innego dostawcę usług. Oznacza to, Ŝe świadczenie usług telekomunikacyjnych (w tym równieŝ usługi zakańczania połączeń głosowych w publicznej ruchomej sieci telefonicznej) moŝe polegać na wykonywaniu usług z wykorzystaniem sieci innego operatora lub teŝ na sprzedaŝy we własnym imieniu i na własny rachunek usługi telekomunikacyjnej wykonywanej przez innego dostawcę usług. Ma to istotne znaczenie w przypadku operatora takiego jak Cyfrowy Polsat, korzystającego częściowo z elementów infrastruktury sieciowej innego operatora. 3.1. Działalność na rynku detalicznym Spółka, działająca pod marką Cyfrowy Polsat, rozpoczęła komercyjną działalność na analizowanym rynku 30 czerwca 2008 r. na podstawie wpisu do rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Cyfrowy Polsat działa w charakterze operatora wirtualnego MVNO (ang. Mobile Virtual Network Operator), który świadczy usługi z wykorzystaniem elementów sieci operatora infrastrukturalnego MNO (ang. Mobile Network Operator). W przypadku kooperacji Cyfrowego Polsatu z zapewniającą częściową obsługę infrastrukturalną Polską Telefonią Cyfrową Sp. z o.o., Cyfrowy Polsat funkcjonuje w modelu współpracy międzyoperatorskiej określanym mianem pełnego MVNO (ang. full MVNO). Cyfrowy Polsat świadczył m.in. następujące usługi w analizowanym okresie tj. 30.06.2008 30.09.2008: połączenia głosowe, SMS, 12

MMS, transmisja danych, poczta głosowa. Operator świadczył takŝe inne usługi przy wykorzystaniu eksploatowanej sieci tj.: (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 1 zał. 1). Jako operator telefonii ruchomej działający w modelu pełnego MVNO, Cyfrowy Polsat rozpoczął rynkową działalność w momencie osiągnięcia juŝ przez rynek telefonii ruchomej w Polsce poziomu pełnego nasycenia. Z końcem 2007 roku, penetracja rynku wyniosła w Polsce 108,6%. W dniu 30 września 2008 r. liczba klientów Cyfrowego Polsatu wynosiła (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 2 zał. 1). PrzewaŜającą większość klientów sieci Cyfrowego Polsatu stanowili uŝytkownicy usług przedpłaconych. Wykres 1. Rozkład klientów sieci Cyfrowego Polsatu w okresie 30.06.2008 30.09.2008 (tajemnica przedsiębiorstwa pkt. 3 zał. 1) Źródło: Cyfrowy Polsat. Wykres 2. Liczba klientów sieci telefonii ruchomej Polsce (stan na 31.12.2007) (tajemnica przedsiębiorstwa pkt. 4 zał. 1) Źródło: UKE. Wykres 3. Liczba uŝytkowników oraz penetracja rynku telefonii ruchomej w Polsce w latach 1997-2007 45,00 40,00 35,00 120,0% 41,39 108,6% 36,70 100,0% 96,3% [mln] 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 29,20 76,4% 23,10 60,4% 17,40 13,90 45,6% 36,4% 10,00 6,60 25,9% 4,00 17,6% 0,90 2,00 10,2% 5,0% 2,1% 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% [%] liczba uŝytkow ników penetracja Źródło: UKE. Podobnie jak większość debiutujących w ostatnich latach MVNO, Cyfrowy Polsat kieruje swoją ofertę w pierwszej kolejności do segmentu klientów własnych usług telewizyjnych. Posiadający zarówno ofertę abonamentową i przedpłaconą, Operator proponuje potencjalnym klientom rozwiązania, w których członkowie rodziny mają moŝliwość dopasowania oferty do własnych potrzeb. Spółka rozwaŝa w przyszłości poszerzenie oferty o usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu i telefonii 13

stacjonarnej. Przyjęty model działalności, jako pełny MVNO, stwarza Operatorowi moŝliwość działania takŝe w charakterze pośrednika dla innych operatorów wirtualnych działających jako dostawcy usług, czego wg. doniesień prasowych Spółka nie wyklucza. 3.2. Struktura własnościowa Według stanu na wrzesień 2008 r. głównym udziałowcem Cyfrowego Polsatu jest firma Polaris Finanse B.V., kontrolowana przez Zygmunta Solorza-śaka. Szczegółowo strukturę własnościową Spółki przedstawia Wykres 4. Zygmunt Solorz-śak jest jednym z największych przedsiębiorców prywatnych w Polsce. W 1993 roku uruchomił pierwszą w Polsce prywatną telewizję satelitarną Polsat, która w wyniku otrzymania koncesji w tym samym roku przekształciła się w telewizję ogólnopolską. Zygmunt Solorz-śak od początku istnienia Telewizji Polsat sprawuje funkcję Przewodniczącego Rady Nadzorczej. W obrębie zainteresowań inwestycyjnych Zygmunta Solorza-śaka znajdują się równieŝ inne segmenty rynku biznesowego, poprzez firmy takie jak Elektrim S.A., Invest-Bank S.A., PAK S.A., PTE Polsat czy TU Polisa śycie. Wykres 4. Struktura własnościowa Cyfrowego Polsatu (wrzesień 2008) Totalizator Sportowy Sp. z o.o. 2% PTE Polsat S.A. 14% 84% 16,666% Invest-Bank S.A. 4,327% PAI Media S.A. Rexon Overseas Ltd. 30,459% 2,597% 85% Zygmunt Solorz-śak 15% Hieronim Ruta 0,70% Członkowie Zarządu Cyfrowy Polsat S.A. 0,24% Polaris Finanse B.V. 3,95% pozostali 68,18% 31,82% Cyfrowy Polsat S.A. Źródło: www.cyfrowypolsat.pl, www.ptepolsat.com.pl, www.investbank.pl, (z dn. 25.09.2008). 3.3. Infrastruktura 14

Jak juŝ wspomniano wcześniej, Cyfrowy Polsat świadczy usługi telefonii ruchomej jako operator wirtualny w pełnym modelu full MVNO. Operator typu full MVNO posiada własną infrastrukturę telekomunikacyjną niezbędną do realizacji usług telefonii ruchomej, z wyjątkiem podsystemu radiowego BSS (ang. Base Station System), a więc stacji bazowych BTS oraz zarządzających nimi sterowników BSC. Cyfrowy Polsat posiada infrastrukturę szkieletową, realizującą funkcje komutacyjne w systemie komórkowym. Kontroluje dostęp do sieci swoich abonentów posiadając własne rejestry Home Location Register (zawierają one informacje o abonentach systemu zarejestrowanych w danej sieci telefonii komórkowej, niezaleŝnie od ich aktualnego połoŝenia; zapisują one aktualne połoŝenie abonenta w sieci GSM z dokładnością do obszaru centralowego). Wg stanu na 30.09.2008 r. infrastruktura Cyfrowego Polsatu obejmowała m.in.: Tabela 1. Elementy infrastruktury Cyfrowego Polsatu (stan na 30.09.2008) (tajemnica przedsiębiorstwa pkt. 5 zał. 1) Źródło: Cyfrowy Polsat. 4. Analiza cen na rynku zakańczania połączeń głosowych w sieci Cyfrowego Polsatu Kształtowanie się cen stanowi jeden z istotnych elementów analizy, który umoŝliwia ocenę tendencji występujących na rynku i pomaga ocenić panującą na nim sytuację konkurencyjną. Na rynku zakańczania połączeń głosowych w ruchomych publicznych sieciach telefonicznych mamy do czynienia z indywidualnymi rynkami tworzonymi w obrębie sieci poszczególnych operatorów. W związku z tym, na kaŝdym takim rynku występuje tylko jeden podmiot. Operatorzy, na których obecnie spoczywają obowiązki regulacyjne związane z ich znaczącą pozycją na rynkach świadczenia usług zakańczania połączeń głosowych we własnych sieciach (PTK Centertel Sp. z o.o., Polkomtel S.A. oraz Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o.), zobligowani są do pobierania symetrycznych stawek za zakańczanie połączeń, tzw. MTR (ang. Mobile Termination Rate), ustalonych decyzją Prezesa UKE z dnia 26 kwietnia 2007 r. oraz z dnia 30 września 2008 r. i z dnia 22 października 2008 r. Tabela 2. Stawki MTR (netto) za zakończenie połączenia w sieciach PTK Centertel Sp. z o.o., Polkomtel S.A., PTC Sp. z o.o. Rodzaj stawki Od 01.05.2007 Od 01.05.2008 Od 01.01.2009 do 30.06.2009 Od 01.07.2009 Wysokość MTR (groszy/min.) 40,00 33,87 21,62 16,77 Źródło: UKE. Cyfrowy Polsat stosuje stawki za zakańczanie połączeń ustalone na podstawie Umów o Połączeniu sieci z : Polską Telefonią Cyfrową Sp. z o.o., 15

Telekomunikacją Polską S.A., Polską Telefonią Komórkową Centertel Sp. z o.o. (zgodnie z Decyzją Prezesa UKE nr DHRT-WWM-60600-6/08 (40) z dnia 16 kwietnia 2008), Polkomtel S.A. (zgodnie z Decyzją Prezesa UKE nr DHRT-WWM-60600-8/08 (31) z dnia 16 kwietnia 2008 r.), GTS Energis Sp. z o.o., P4 Sp. z o.o. W przypadku zakańczania przez Cyfrowy Polsat połączeń inicjowanych w sieciach ruchomych i stacjonarnych MTR kształtują się następująco: Wykres 5. Stawki (netto) Cyfrowego Polsatu za zakańczanie połączeń inicjowanych w sieciach ruchomych (tajemnica przedsiębiorstwa pkt. 6 zał. 1) Źródło: Cyfrowy Polsat. Stosowane przez Cyfrowy Polsat MTR są wyŝsze od regulowanych decyzją Prezesa UKE stawek za zakańczanie połączeń w sieciach PTK Centertel Sp. z o.o., Polkomtel S.A. oraz Polskiej Telefonii Cyfrowej Sp. z o.o. Wykres 6. Relacja MTR stosowanych przez Cyfrowy Polsat oraz PTK Centertel, Polkomtel, Polską Telefonię Cyfrową (tajemnica przedsiębiorstwa pkt. 7 zał. 1) Źródło: UKE. Stosowane przez Cyfrowy Polsat MTR są dla dwóch z trzech okresów taryfikacyjnych niŝsze w porównaniu do stawek stosowanych przez P4 Sp. z o.o. Wykres 7. Relacja MTR stosowanych przez Cyfrowy Polsat oraz P4 (tajemnica przedsiębiorstwa pkt. 8 zał. 1) Źródło: UKE. Podsumowując, Cyfrowy Polsat oferuje swoim hurtowym klientom ceny MTR wyŝsze niŝ stosowane przez PTK Centertel Sp. z o.o., Polkomtel S.A. oraz Polską Telefonię Cyfrową Sp. z o.o., oraz niŝsze niŝ ceny stosowane przez P4 Sp. z o.o (dla większości okresów taryfikacyjnych). W aspekcie konkurencji cenowej Cyfrowego Polsatu z operatorami infrastrukturalnymi naleŝy więc uznać wskazaną sytuację za typową dla relacji MVNO-MNO, w której operator wirtualny pobiera wyŝsze stawki hurtowe oraz często stosuje wyŝsze ceny detaliczne, celem podniesienia rentowności prowadzonej działalności telekomunikacyjnej. 5. Analiza rynku pod kątem występowania znaczącej pozycji rynkowej 5.1. Prawne podstawy do wyznaczenia znaczącej pozycji rynkowej na rynku właściwym Zgodnie z normą art. 24 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne, jeŝeli Prezes UKE ustali, Ŝe na rynku właściwym nie występuje skuteczna konkurencja, wyznacza przedsiębiorcę lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na rynku właściwym oraz nakłada obowiązki regulacyjne przewidziane w ustawie. 16

Prawo telekomunikacyjne zawiera definicję pozycji znaczącej oraz kolektywnej pozycji znaczącej. Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne: znaczącą pozycję rynkową zajmuje przedsiębiorca telekomunikacyjny, który na rynku właściwym samodzielnie posiada pozycję ekonomiczną odpowiadającą dominacji w rozumieniu przepisów prawa wspólnotowego. Ze względu na specyfikę przedmiotowego rynku (moŝe działać na nim tylko jeden przedsiębiorca telekomunikacyjny), w dalszej części nie będzie natomiast analizowana kwestia występowania kolektywnej pozycji znaczącej, która ze swojej istoty moŝe dotyczyć co najmniej dwóch przedsiębiorców. Ustawa Prawo telekomunikacyjne zobowiązuje Prezesa UKE do stosowania, przy ocenie obu pozycji znaczących szeregu kryteriów. Kryteria dla oceny indywidualnej pozycji znaczącej określone zostały jako katalog otwarty w art. 24 ust. 3 PT. Jednocześnie naleŝy zauwaŝyć, iŝ zgodnie z art. 24 ust. 6 ustawy Prawo telekomunikacyjne, uznanie przedsiębiorcy telekomunikacyjnego za posiadającego znaczącą pozycję rynkową następuje na podstawie wyników oceny tych kryteriów, przy czym kryteria te nie muszą być spełnione łącznie. PowyŜsze regulacje są zgodne z zapisami prawa wspólnotowego w kwestiach związanych z pojęciem dominacji, o której mowa w art. 82 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską (tekst skonsolidowany, uwzględniający zmiany wprowadzone Traktatem z Nicei, Dziennik Urzędowy UE C 325 z 24 grudnia 2002 r.). Jak wynika z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości 5 : Pozycja dominująca, o której mowa w tym artykule [82 TWE], oznacza pozycję siły ekonomicznej posiadanej przez danego przedsiębiorcę, która umoŝliwia mu powstrzymanie skutecznej konkurencji na danym rynku poprzez swobodę zachowania się w duŝej mierze niezaleŝnie od konkurentów, klientów (dostawców) i w końcu konsumentów. W punkcie 5 Wytycznych, stwierdza się, Ŝe Komisja oraz NRA muszą: opierać się na zasadach prawa konkurencji i metodologiach słuŝących definiowaniu rynków, podlegających regulacji ex-ante oraz określeniu czy przedsiębiorstwo posiada znaczącą pozycję rynkową na tych rynkach. Jak podkreślają to Wytyczne Komisji, na podstawie zasad wywodzących się z orzecznictwa, udział w rynku przedsiębiorstwa stanowi zasadnicze kryterium, odzwierciedlające siłę rynkową, to znaczy pozycję dominującą na tym rynku. Orzecznictwo wspólnotowe oparte jest na przekonaniu, Ŝe posiadanie duŝych udziałów w rynku przekraczających 50% pozwala, poza wyjątkowymi okolicznościami załoŝyć, Ŝe dane przedsiębiorstwo posiada pozycję dominującą. Poza tym, ewolucja odpowiednich udziałów w rynku przedsiębiorstwa i jego konkurentów stanowi dodatkowy czynnik przy ocenie posiadania pozycji dominującej na danym rynku. Poza tym, zgodnie z Wytycznymi Komisji, wymiar dynamiczny i przyszłościowy analiz, które mają zostać przeprowadzone na potrzeby regulacyjne, oznacza, Ŝe wymagane informacje obejmują okres odpowiednio długi. Niemniej samo 5 Case 27/76; [1978] ECR 207; [1978] 1 CMLR 429 za Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów: Problem naduŝywania pozycji dominującej w świetle przepisów i orzecznictwa wspólnotowego, Warszawa 2003, str. 46. 17

kryterium dotyczące udziałów w rynku nie moŝe wystarczać do ustalenia pozycji dominującej (znaczącej) przedsiębiorstwa. Na podstawie aktów prawa wspólnotowego i krajowego naleŝy wziąć pod uwagę takŝe inne wskaźniki określone w art. 24 ust. 3 PT. Niniejsza analiza, prowadzona jest w aspekcie przyszłościowym, mając na celu określenie moŝliwości regulacyjnych ex-ante na rynku. MoŜe więc prowadzić do wyników odmiennych niŝ te, które wynikałyby z zastosowania reguł konkurencji expost w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Przedmiotem niniejszej analizy nie jest bowiem badanie zachowań rynkowych przedsiębiorców w przeszłości, w szczególności pod kątem potencjalnego naduŝywania pozycji dominującej lub zawierania niedozwolonych przez prawo konkurencji porozumień ograniczających konkurencję. Analizy dokonywane przez Regulatora róŝnią się takŝe od przyszłościowo zorientowanych analiz, które przeprowadzają organy ochrony konkurencji podczas badania koncentracji przedsiębiorstw. 5.2. Udział przedsiębiorcy w rynku właściwym Wskaźnik ten określa w procentach udział przedsiębiorcy telekomunikacyjnego w danym rynku właściwym, mierzony wartością bądź wolumenem jego sprzedaŝy na tym rynku. Posiadanie przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego znacznego udziału w danym rynku właściwym wskazuje na jego silną pozycję na tym rynku i sygnalizuje brak skutecznej konkurencji. Im większy udział w rynku ma przedsiębiorca, tym większe jest prawdopodobieństwo, Ŝe zajmuje on indywidualną pozycję znaczącą na tym rynku. W niniejszej analizie trzeba jednak podkreślić specyfikę rynku świadczenia usług zakańczania połączeń głosowych w sieciach telefonii ruchomej. Ich świadczenie związane jest z realizacją połączeń inicjowanych w dowolnej sieci (stacjonarnej, ruchomej, IP), które kończone są w sieci ruchomej Cyfrowego Polsatu, tzn. u uŝytkownika końcowego tego operatora. Numer telefonu takiego uŝytkownika końcowego, działający w sieci Cyfrowego Polsatu, jest unikalny i kaŝde połączenie kierowane na ten numer jest zakańczane w sieci Cyfrowego Polsatu. Rynkiem produktowym na poziomie hurtowym jest usługa zakańczania połączenia w sieci Cyfrowego Polsatu, tj. u uŝytkownika końcowego Operatora. Inicjowane w sieci stacjonarnej lub innej sieci ruchomej połączenie kierowane jest do sieci Cyfrowego Polsatu. Nie ma znaczenia fakt, Ŝe połączenie kierowane do uŝytkownika sieci Cyfrowego Polsatu zakańczane jest z wykorzystaniem BTS / Node B dzierŝawionych przez Operatora od Polskiej Telefonii Cyfrowej Sp. z o.o. Z punktu widzenia usługi, połączenie zakańczane jest w sieci Cyfrowego Polsatu, niezaleŝnie od technologicznego rozwiązania przyjętego przez Operatora celem udostępnienia usług. Rynek właściwy związany jest więc z zakresem świadczonej usługi, a nie z zakresem posiadania sieci dostępowej wykorzystywanej w procesie zakańczania połączenia. Fakt ten znajduje równieŝ swoje odzwierciedlenie w przytoczonym, w pkt 3 niniejszej decyzji, art. 2 pkt 41 PT. Stroną podaŝową rynku jest Cyfrowy Polsat świadczący, usługę zakańczania połączenia stronie popytowej rynku, 18

tj. operatorom telefonii stacjonarnej i ruchomej, w których sieciach inicjowane jest połączenie skierowane do uŝytkowników CP. Ponadto rozliczenie hurtowe kaŝdego operatora inicjującego połączenie do sieci Cyfrowego Polsatu następuje z operatorem Cyfrowy Polsat, a nie z innym operatorem, którego elementy infrastruktury równieŝ biorą udział w procesie transportu usługi do klienta sieci Cyfrowego Polsatu. Za dzierŝawę BTS / Node B Cyfrowy Polsat rozlicza się indywidualnie z Polską Telefonią Cyfrową Sp. z o.o. Uwzględniając powyŝsze, naleŝy stwierdzić, Ŝe w obrębie rynku zakańczania połączeń głosowych w sieci wykorzystywanej przez Cyfrowy Polsat brak jest alternatywnych dostawców usługi zakańczania połączeń. PoniewaŜ po stronie podaŝowej na szczeblu hurtowym nie ma moŝliwości nabycia usługi zakańczania połączenia od innego podmiotu niŝ ten, w którego sieci chcemy zakończyć połączenie, oznacza to, iŝ operator kontrolujący daną sieć ruchomą jest jedynym dostawcą tej usługi w tej sieci. W związku z tym Cyfrowy Polsat posiada z uwagi na brak substytutów dla tego rodzaju usługi 100% udziałów w rynku zakańczania połączeń. NaleŜy przy tym podkreślić, iŝ udziały Cyfrowego Polsatu na tak oznaczonym rynku są niezmienne i niezaleŝne od czynnika czasu, albowiem od początku prowadzenia takiej działalności (świadczenia usługi zakańczania połączeń w sieci ruchomej) kaŝdy operator jest na nim naturalnym monopolistą, niezaleŝnie od poziomu rozwoju sieci, czy teŝ liczby korzystających z niej uŝytkowników. Co więcej, z uwagi na brak technologii, mogącej zmienić opisaną wyŝej sytuację, naleŝy stwierdzić, Ŝe w perspektywie najbliŝszych lat nie pojawi się substytucja dla usługi zakańczania połączeń świadczonej przez Cyfrowy Polsat. Podsumowując analizowane kryterium naleŝy stwierdzić, iŝ 100% udział Cyfrowego Polsatu w rynku zakańczania połączeń we własnej publicznej sieci ruchomej niewątpliwie wskazuje na znaczącą pozycję Cyfrowego Polsatu na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w obrębie własnej publicznej ruchomej sieci telefonicznej. 5.3. Brak technicznej i ekonomicznej zasadności budowy alternatywnej infrastruktury telekomunikacyjnej Kryterium to bada, czy konkretny przedsiębiorca telekomunikacyjny posiada na danym rynku właściwym kontrolę nad infrastrukturą telekomunikacyjną, która jest trudna do powielenia przez innych operatorów działających na tym rynku bądź mogących na niego wejść w badanym okresie. Posiadanie przez przedsiębiorcę kontroli nad trudną do powielenia infrastrukturą telekomunikacyjną wzmacnia jego pozycję na danym rynku właściwym i stanowi czynnik utrudniający skuteczną konkurencję. Im trudniejsza do powielenia jest ta infrastruktura oraz im pełniejsza jest kontrola nad nią konkretnego przedsiębiorcy, 19