PREZES URZĘDU KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ Anna Streżyńska Warszawa, dnia 2007 r. DRTD-SMP /07 ( )

Transkrypt

1 PREZES URZĘDU KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ Anna Streżyńska Warszawa, dnia 2007 r. DRTD-SMP /07 ( ) Okręgowa Spółdzielnia Telefoniczna w Tyczynie ul. Kościuszki Tyczyn DECYZJA Na podstawie art. 24 ust. 1 w związku z art. 25 ust. 2 i 4, art. 34, art. 36 oraz art. 37 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz z późn. zm.) i 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 października 2004 r. w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (Dz. U. Nr 242, poz. 2420), zwanego dalej rozporządzeniem Ministra Infrastruktury oraz w związku z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 12, poz. 66), art. 4 i art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o przekształceniach i zmianach w podziale zadań i kompetencji organów państwowych właściwych w sprawach łączności, radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2258), art. 206 ust. 1 i art. 206 ust. 2a ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz art Kodeksu postępowania administracyjnego: I. ustalam, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie z siedzibą w Tyczynie (zwanej dalej również OST oraz Spółdzielnią ), zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia, nie występuje skuteczna konkurencja; II. wyznaczam Okręgową Spółdzielnię Telefoniczną w Tyczynie jako przedsiębiorcę telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie, zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia; III. nakładam na Okręgową Spółdzielnię Telefoniczną w Tyczynie następujące obowiązki regulacyjne: 1. obowiązek, o którym mowa w art. 34 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na uwzględnianiu uzasadnionych wniosków przedsiębiorców telekomunikacyjnych o zapewnienie im dostępu telekomunikacyjnego, w tym użytkowania elementów sieci

2 oraz udogodnień towarzyszących, w zakresie świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie, poprzez: a) zapewnienie elementów sieci telekomunikacyjnej niezbędnych do korzystania z usług zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie, b) przyznawanie dostępu do interfejsów lub protokołów niezbędnych dla interoperacyjności usług, c) zapewnienie infrastruktury telekomunikacyjnej niezbędnej do korzystania z usług zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie, d) zapewnienie funkcji sieci niezbędnych do zapewnienia pełnej interoperacyjności usług, e) zapewnienie połączenia sieci lub urządzeń telekomunikacyjnych oraz udogodnień z nimi związanych niezbędnych dla korzystania z usług zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie, f) prowadzenie w dobrej wierze negocjacji w sprawie dostępu telekomunikacyjnego w zakresie usług zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie oraz utrzymywaniu uprzednio ustanowionego dostępu telekomunikacyjnego w tym zakresie; 2. obowiązek, o którym mowa w art. 36 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na równym traktowaniu przedsiębiorców telekomunikacyjnych co do dostępu telekomunikacyjnego w zakresie usług zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie, w szczególności przez oferowanie jednakowych warunków w porównywalnych okolicznościach, a także oferowanie usług oraz udostępnianie informacji na warunkach nie gorszych od stosowanych w ramach własnego przedsiębiorstwa lub w stosunkach z podmiotami zależnymi; 3. obowiązek, o którym mowa w art. 37 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na ogłaszaniu informacji w sprawach zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego w zakresie świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie, dotyczących specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci, a także opłat, przy czym: - zakres ogłaszanych informacji obejmuje wszystkie informacje dotyczące specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci a także opłat, niezbędne do przygotowania przez zainteresowanych przedsiębiorców telekomunikacyjnych wniosku w sprawie zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego w zakresie usług zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie, - publikacja wskazanych powyżej informacji nastąpi w formie elektronicznej na oficjalnej stronie internetowej (www) Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie, 2

3 IV. - informacje należy ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie trzech miesięcy od dnia doręczenia niniejszej decyzji, a w przypadku zmiany zakresu bądź treści publikowanej informacji należy ją ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 1 tygodnia od wprowadzonej zmiany; Decyzja niniejsza podlega natychmiastowemu wykonaniu stosownie do art. 206 ust.2 i ust. 2a ustawy Prawo telekomunikacyjne. UZASADNIENIE Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o przekształceniach i zmianach w podziale zadań i kompetencji organów państwowych właściwych w sprawach łączności, radiofonii i telewizji (Dz. U z 2005 r. Nr 267, poz. 2258), do zakresu działania Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej przeszły dotychczasowe zadania i kompetencje Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (zwany również Prezesem URTiP). Z kolei zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy, sprawy wszczęte przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty w zakresie zadań przejmowanych przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (zwanego dalej: Prezesem UKE lub Regulatorem) i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy toczą się przed Prezesem UKE według przepisów ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne Dz. U. Nr 171, poz z późn. zm. (zwana dalej: ustawą Prawo telekomunikacyjne oraz PT). Ponadto, w dniu 9 lutego 2006 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 12, poz. 66) i stan prawny ustalony wskazaną ustawą został uwzględniony w niniejszej decyzji. 1. Implementacja procedury regulacji ex ante do polskiego porządku prawnego Podstawowe zasady i reguły nowego reżimu regulacyjnego dla rynku usług i sieci łączności elektronicznej, w tym również procedurę regulacji ex ante określa przede wszystkim dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa). Mając na uwadze postanowienia dyrektywy ramowej, Komisja Europejska wydała: Zalecenie Komisji Europejskiej 2003/311/W z dnia 11 lutego 2003 r. w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante (OJ L114/45 z 2003 r.) zwane dalej Zaleceniem wskazujące na przesłanki uzasadniające poddanie rynku właściwego regulacji ex ante, a także określające listę rynków produktów i usług sektora łączności elektronicznej, których cechy mogą uzasadniać wprowadzenie regulacji ex ante; Notę wyjaśniającą do Zalecenia Komisji Europejskiej w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante zgodnie z Dyrektywą 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych Ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej ( nes/relevant_markets/en1_2003_497.pdf.) zwaną dalej Notą wyjaśniającą; Wytyczne Komisji Europejskiej 2002/C165/03 w sprawie analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej zgodnie z ramami regulacyjnymi Wspólnoty dotyczącymi sieci i usług łączności elektronicznej (OJ C165/6 z 2002 r.) zwane dalej Wytycznymi 3

4 skupiające się przede wszystkim na kwestiach związanych z definiowaniem rynków, ich analizą pod kątem występowania podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej, a także procedurach konsultacyjnych. Zgodnie z art. 15 dyrektywy ramowej, po przeprowadzeniu publicznej konsultacji oraz konsultacji z krajowymi organami regulacyjnymi (NRA), Komisja Europejska przyjęła Zalecenie określające rynki produktów i usług sektora łączności elektronicznej, których cechy mogą usprawiedliwiać nałożenie obowiązków regulacyjnych, określonych w dyrektywach szczegółowych. Rynki te zostały określone zgodnie z przepisami prawa konkurencji. Jednocześnie Komisja opublikowała Wytyczne dotyczące analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej. Mając na uwadze treść Zalecenia i Wytycznych NRA mają definiować rynki właściwe zgodnie z zasadami konkurencji i stosownie do okoliczności występujących w danym państwie (możliwe jest również zdefiniowanie rynków spoza zaleceń Komisji, po uzyskaniu jej zgody), a w szczególności mają definiować rynki geograficzne w obrębie danego terytorium. Art. 16 dyrektywy ramowej stanowi, że niezwłocznie po wydaniu Zalecenia lub jego zmian, NRA są zobowiązane do przeprowadzenia analizy odnośnych rynków. Analiza ta powinna zostać przeprowadzona w miarę potrzeb we współpracy z organem ds. konkurencji. Jeżeli wyniki analizy wskażą, że na rynku występuje skuteczna konkurencja, wtedy NRA nie będzie nakładał obowiązków regulacyjnych, a istniejące zostaną zniesione. Jeżeli wyniki analizy określą, iż dany rynek nie jest skutecznie konkurencyjny, wtedy NRA wskaże przedsiębiorcę lub przedsiębiorców posiadających znaczącą pozycję rynkową oraz nałoży lub zmieni istniejące obowiązki regulacyjne. Jednocześnie dyrektywa ramowa przewiduje, że dla rozstrzygnięć związanych z nałożeniem obowiązków regulacyjnych należy zastosować mechanizm konsultacji określony w art. 6 dyrektywy, a także mechanizm odnoszący się do konsolidacji wewnętrznego rynku w zakresie łączności elektronicznej, wskazany w art. 7 dyrektywy ramowej. Wskazana powyżej procedura regulacji ex ante została zaimplementowana do polskiego porządku prawnego. Ustawa Prawo telekomunikacyjne przewiduje następujący tryb regulacji rynku: a) wydanie rozporządzenia ministra właściwego do spraw łączności w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa UKE (art. 22 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne); b) wszczęcie i przeprowadzenie przez Prezesa UKE postępowania w sprawie określenia, czy na rynku właściwym, określonym w rozporządzeniu, występuje skuteczna konkurencja (art. 23 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne); c) w przypadku stwierdzenia występowania na rynku skutecznej konkurencji wydanie przez Prezesa UKE postanowienia w sprawie stwierdzenia, że na analizowanym rynku występuje skuteczna konkurencja (art. 23 ust. 3 ustawy Prawo telekomunikacyjne); d) w przypadku ustalenia, że na rynku właściwym nie występuje skuteczna konkurencja przygotowanie przez Prezesa UKE decyzji wyznaczającej przedsiębiorcę lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na rynku właściwym oraz nakładającej obowiązki regulacyjne przewidziane w ustawie (art. 24 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne); e) poddanie projektu rozstrzygnięcia w sprawie wyznaczenia podmiotu lub podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej i nałożenia określonych obowiązków regulacyjnych postępowaniu konsultacyjnemu oraz konsolidacyjnemu (art. 15 i art. 18 ustawy Prawo telekomunikacyjne); 4

5 f) wydanie postanowienia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - zwanego dalej Prezesem UOKiK w sprawie przyjętego przez Prezesa UKE projektu rozstrzygnięcia w kwestii ustalenia skutecznej konkurencji, wyznaczenia podmiotu lub podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych w trybie art. 106 Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 206 ust. 4 ustawy Prawo telekomunikacyjne); g) wydanie decyzji wyznaczającej podmiot o znaczącej pozycji rynkowej oraz nakładającej obowiązki regulacyjne (art. 25 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne). Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy tj. przed dniem 9 lutego 2006 r. postępowania w sprawie ustalenia czy na rynku właściwym występuje skuteczna konkurencja, stają się postępowaniami w sprawie ustalenia czy na rynku właściwym występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na rynku właściwym oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych przewidzianych w ustawie Prawo telekomunikacyjne. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że niniejsza decyzja jest efektem procesu opisanego w punktach a g. 2. Przebieg postępowania w sprawie ustalenia, czy na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie, zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia przedsiębiorcy telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych przewidzianych w ustawie 1. Pismem z dnia 20 grudnia 2004 r. (znak: DRT-WAI /04(1)) Prezes URTiP na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne wszczął z urzędu postępowanie sprawie ustalenia, czy na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych występuje skuteczna konkurencja. 2. Przedmiotowe postępowanie nie zostało zakończone do dnia 9 lutego 2006 r. 3. Wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego, tj. z dniem 9 lutego 2006 r., postępowanie w sprawie ustalenia, czy na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych występuje skuteczna konkurencja, stało się z mocy prawa postępowaniem w sprawie ustalenia, czy na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na tym rynku właściwym oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych. 4. Pismem z dnia 10 maja 2007 r., Prezes UKE powiadomił Okręgową Spółdzielnię Telefoniczną w Tyczynie o rozszerzeniu postępowania, stosownie do powołanego wyżej art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz Kodeks postępowania cywilnego. 5

6 5. W związku z prowadzonym postępowaniem zwrócono się do operatorów telefonii stacjonarnej o wypełnienie formularzy informacyjnych. Dane i informacje przekazane przez wskazanych operatorów były następnie w odpowiedzi na kolejne pisma Regulatora uzupełniane i doprecyzowane. Do analizy użyto także informacji udostępnianych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych na oficjalnych stronach internetowych. 6. Pismem z dnia 10 maja 2007 r. Prezes UKE powiadomił Prezesa UOKiK o rozpoczęciu postępowania konsultacyjnego w sprawie ustalenia, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej OST w Tyczynie, zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia OST z siedzibą w Tyczynie jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. 7. W dniu 10 maja 2007 r. Prezes UKE notyfikował Komisji Europejskiej projekt decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w sprawie ustalenia, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń zgodnym z obszarem stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej OST w Tyczynie, nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia OST w Tyczynie jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. 3. Definicja rynku właściwego 3.1. Prawne podstawy dla analizy rynków właściwych Przez "rynek właściwy" rozumie się zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331) (zwanej dalej: ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów), do której odsyła art. 21 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty, oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji. Rynki właściwe podlegające analizie i regulacji przez Prezesa UKE, określa w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw łączności. W dniu 25 października 2004 r. Minister Infrastruktury, działając na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne, wydał stosowne rozporządzenie, w którym wymienił rynki, podlegające analizie. Jednym z nich jest odnoszący się do wyrobów i usług telekomunikacyjnych koniecznych dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych do świadczenia usług na rzecz użytkowników końcowych [szczebel hurtowy] rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych ( 2 pkt 2 rozporządzenia). Wytyczne, którymi zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, powinien kierować się Prezes UKE przy analizie rynków właściwych i ustalania pozycji znaczącej przewidują, iż na mocy nowych ram regulacyjnych, rynki które mają być regulowane, definiuje się zgodnie z zasadami europejskiego prawa konkurencji, tak jak zostały one 6

7 przedstawione przez Komisję w Zaleceniu dotyczącym właściwych rynków produktów i usług. 1 Jakkolwiek rynek właściwy został określony w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, to w akcie tym brak jest wskazania szczegółowego zakresu produktowego tego rynku. Mając na względzie powyższe, Prezes UKE uznał za celowe przeanalizowanie w szczególności, jakie usługi i produkty wchodzą w skład rynku właściwego, jak również odniesienie się do wskazanego w rozporządzeniu rynku geograficznego Rynek produktowy na szczeblu detalicznym Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej Punktem wyjścia dla definicji i określenia rynków jest scharakteryzowanie rynków detalicznych w perspektywie czasowej z uwzględnieniem substytucji po stronie popytu i po stronie podaży. Po scharakteryzowaniu i określeniu rynków detalicznych, czyli rynków, na których odbywa się gra podaży i popytu użytkowników końcowych, należy określić właściwe rynki hurtowe, czyli rynki, na których odbywa się gra popytu i podaży produktów dla osób trzecich zaopatrujących użytkowników końcowych. 2 Mając powyższe na uwadze, Prezes UKE przed określeniem zakresu produktowego rynku hurtowego zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej OST, przeanalizował odpowiadający mu rynek na szczeblu detalicznym. Analiza ta ustaliła, które produkty oferowane na rynku detalicznym są powiązane z rynkiem zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. Połączeniem telefonicznym zgodnie z art. 2 pkt 26 ustawy Prawo telekomunikacyjne jest połączenie ustanowione za pomocą publicznie dostępnej usługi telefonicznej, pozwalającej na dwukierunkową łączność w czasie rzeczywistym. Publicznie dostępną usługą telefoniczną jest natomiast usługa telekomunikacyjna, która jest dostępna dla ogółu użytkowników, w celu inicjowania i odbierania połączeń krajowych i międzynarodowych oraz uzyskania dostępu do służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy, za pomocą numeru lub numerów ustalonych w krajowym lub międzynarodowym planie numeracji telefonicznej. Usługa połączeń telefonicznych zakłada więc zarówno inicjowanie, jak i odbieranie połączeń telefonicznych. Każdy użytkownik końcowy powinien więc mieć możliwość odbierania połączeń telefonicznych, realizowanych przez różnych przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Odpowiednikiem na rynku detalicznym hurtowej usługi zakańczania połączeń są więc wszystkie te połączenia telefoniczne zainicjowane przez użytkowników końcowych, dla realizacji których wymagane jest zakończenie połączeń z wywoływanymi lokalizacjami lub abonentami w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. Będą to więc połączenia telefoniczne: - stacjonarne lokalne, strefowe, międzystrefowe i międzynarodowe, - z ruchomych publicznych sieci telefonicznych, - komutowane (wdzwaniane) do sieci Internet, - do numeracji dostępu do usług sieci inteligentnych, - do numerów abonenckich usług specjalnych (AUS). 1 Wytyczne Komisji (pkt 1.1.4) 2 Nota wyjaśniająca do Zalecenia Komisji (ust. 3.1.) 7

8 Każdy z ww. rodzajów połączeń wiąże się z zakończeniem połączenia w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci PSTN). Zakończenie połączenia następuje w stałej lokalizacji (adresie), przyporządkowanej określonej sieci stacjonarnej należącej do operatora telekomunikacyjnego z wyjątkiem połączeń kierowanych do numerów niegeograficznych. Należy zauważyć, iż w Polsce, podobnie jak w Europie w ramach systemu rozliczania usług telekomunikacyjnych obowiązuje zasada dzwoniący płaci (ang. calling party pays ). Oznacza to, iż brak jest presji ze strony abonentów, do których wykonywane są połączenia, by operator, do którego sieci są przyłączeni, obniżał swoje stawki za zakańczanie połączeń przychodzących z sieci innych operatorów. Powyższy mechanizm jest jeszcze wzmocniony przez fakt, iż brak jest możliwości technicznych, które pozwoliłyby na zakończenie połączenia w sieci danego operatora, przez inny podmiot, niż ten, w którego sieci następuje zakończenie połączenia. W ten sposób, popyt na rynku hurtowym, jest całkowicie uzależniony od popytu na rynku detalicznym, na którym użytkownicy zainteresowani są możliwościami skontaktowania się z konkretnymi abonentami w danej sieci stacjonarnej. W ten sposób nie istnieje inna możliwość dla strony popytowej na poziomie hurtowym, jak tylko zakupienie usługi zakańczania połączeń od operatora abonenta wywoływanego. Technologie świadczenia usług na rynku detalicznym Świadczenie usług połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci PSTN) zapewnione jest dzięki połączeniu telekomunikacyjnego urządzenia końcowego użytkownika zainstalowanego w jego lokalu z siecią operatora za pomocą systemu dostępu i utrzymaniu w gotowości takiego połączenia. Usługi połączeń telefonicznych są świadczone przy wykorzystaniu następujących rodzajów łączy: 1) łączy analogowych (POTS 3 ) użytkownikowi udostępniane jest jedno łącze dla pasma telefonicznego Hz, służące do obsługi usług głosowych, które umożliwia też korzystanie z faksów i modemów o prędkości do 56 kbit/s (jest to dominująca forma dostępu do sieci PSTN); 2) łączy cyfrowych (ISDN 4 ), dwóch typów: dostęp cyfrowy podstawowy tzw. 2B+D (o przepływności 2 x 64 kbit/s + 16 kbit/s), umożliwiający: - jednoczesne korzystanie z dwóch urządzeń (np. modemu i telefonu/faksu), - podłączenie do sieci do 8 urządzeń końcowych (telefony/faksy, modemy), z których każdy dysponuje własnym zewnętrznym numerem telefonicznym; dostęp cyfrowy pierwotny tzw. 30B+D (o przepływności 30 x 64 kbit/s + 64 kbit/s) lub częściowy pierwotny (np. 15B+D) umożliwiający: - podłączenie centrali abonenckiej (ISDN-PABX, głównie w sygnalizacji DSS1), - transmisję danych z prędkościami od 64 kbit/s do 2 Mbit/s, - podłączenie urządzeń specjalnych, takich jak mostki wideokonferencyjne bądź routery, - dostęp cyfrowy poprzez wykorzystanie łączy o przepływności 2 Mbit/s z sygnalizacją R2. 3 z ang. Plaine Old Telephone Service 4 z ang. Integrated Services Digital Network 8

9 Jako medium transmisyjne służące do realizacji usług telefonicznych za pośrednictwem ww. rodzajów łączy wykorzystywane są: - kable z miedzianymi torami symetrycznymi, - kable z miedzianymi torami współosiowymi, - kable z torami światłowodowymi, - urządzenia radiowe Rynek produktowy na poziomie hurtowym Główne elementy niezbędne do świadczenia omówionych wyżej detalicznych usług telefonicznych, to rozpoczęcie połączeń, przekazywanie (tranzyt) połączeń oraz zakończenie połączeń. Stosownie do tego, zgodnie z Zaleceniem Komisji, zostały wyodrębnione trzy rynki hurtowe zapewniające realizację połączeń w publicznej stacjonarnej sieci na poziomie hurtowym, tj. rynek rozpoczynania, rynek zakańczania i rynek tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. Usługi na hurtowych rynkach rozpoczynania, zakańczania i tranzytu połączeń w stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych mogą być dostarczane w formie minut lub pojemności. Rynkiem hurtowym, wymienionym w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, podlegającym analizie w niniejszej decyzji, jest rynek świadczenia usług zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych (sieciach PSTN). Zakup usługi zakańczania połączeń telefonicznych w sieciach stacjonarnych pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym realizować połączenia telefoniczne pomiędzy różnymi adresami (numerami), w tym pomiędzy użytkownikami różnych sieci telekomunikacyjnych. Dzięki zakupowi tej usługi możliwe jest dotarcie przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego do użytkowników poszczególnych operatorów telekomunikacyjnych. Zakańczanie połączeń jest więc usługą oferowaną przez operatorów telekomunikacyjnych, posiadających stacjonarną publiczną sieć telefoniczną z przydzieloną pulą numerów geograficznych i niegeograficznych (strona podażowa rynku). Klientami (kupującymi) tworzącymi popyt na tym rynku są ci wszyscy przedsiębiorcy telekomunikacyjni działający na rynku telefonii stacjonarnej i ruchomej, którzy świadczą użytkownikom końcowym usługi połączeń telefonicznych. Zakańczanie połączeń telefonicznych możliwe jest poprzez zakup u operatora, posiadającego stacjonarną publiczną sieć telefoniczną, określonej ilości minut bądź pojemności połączeń zakończonych w tej sieci. Realizacja usługi zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych polega zaś na tym, że operator sieci stacjonarnej, w której zakańczane jest połączenie telefoniczne, kieruje połączenie od miejsca styku z dostawcą, świadczącym usługę połączeń telefonicznych, do miejsca stałej lokalizacji zakończenia w swojej sieci (przydzielonego numeru geograficznego lub niegeograficznego). Obrazuje to poniższy schemat. 9

10 Rys. 1. Schemat usługi zakańczania połączeń Rozpoczynanie połączeń Tranzyt połączeń Zakańczanie połączeń Międzyoperatorski punkt styku Szkieletowa sieć telefoniczna Międzyoperatorski punkt styku Sieć telefoniczna Sieć telefoniczna Użytkownik inicjujący połączenie Miejsce przyłączenia użytkownika (LSU / RSU) Miejsce przyłączenia użytkownika (LSU / RSU) Użytkownik odbierający połączenie Uwzględniając powyższe, należy stwierdzić, że rynek zakańczania połączeń w poszczególnych sieciach stacjonarnych obejmuje następujące usługi (produkty): Zapewnianie zakańczania połączeń telefonicznych (inicjowanych zarówno w sieci stacjonarnej, jak w sieci ruchomej), kierowanych do abonentów poszczególnych stacjonarnych publicznych sieci telefonicznych Świadcząc usługę zakańczania połączeń telefonicznych operator stacjonarnej sieci dostępowej, przyjmuje połączenie od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, który zakupuje od niego usługę zakańczania połączeń i przekazuje połączenie abonentowi przyłączonemu do jego sieci (zakańcza połączenie). W zależności od przyjętego modelu rozliczeń, opłaty za realizację połączeń telefonicznych, będą uzależnione od ilości, zaangażowanych w przesył sygnału, elementów sieci (np. central tranzytowych) bądź od odległości między abonentem, na rzecz którego ma być świadczona usługa zakańczania połączeń, a określonym punktem styku. Usługa ta pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym na zapewnienie użytkownikom końcowym realizacji połączeń telefonicznych do abonentów poszczególnych publicznych stacjonarnych sieci telefonicznych. Zapewnienie zakańczania połączeń do numerów sieci teleinformatycznych (NDSI) Świadcząc usługę zakańczania połączeń do numerów sieci teleinformatycznych operator stacjonarnej sieci dostępowej, przyjmuje połączenie od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, który zakupuje od niego usługę zakańczania połączeń i realizuje połączenie do sieci teleinformatycznej. W zależności od przyjętego modelu rozliczeń, opłaty za realizację połączeń do numerów sieci teleinformatycznych, będą uzależnione od ilości, zaangażowanych w przesył sygnału, elementów sieci (np. central tranzytowych) bądź od odległości między abonentem na rzecz którego ma być świadczona usługa zakańczania połączeń, a określonym punktem styku. Usługa ta pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym oferować użytkownikom końcowym usługi wdzwanianego dostępu do sieci Internet. 10

11 Zapewnianie zakańczania połączeń do numeracji dostępu do usług sieci inteligentnych (0-80X) Świadcząc usługę zakańczania połączeń do numeracji dostępu do usług sieci inteligentnych (m.in.: 0-800, 0-801), operator sieci dostępowej, w której te numery funkcjonują, przyjmuje połączenie od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, który zakupuje od niego usługę zakańczania połączeń. Następnie operator sieci dostępowej zakańcza połączenia do tych właśnie numerów. Należy zauważyć, że operator sieci dostępowej, któremu przydzielono numerację dostępu do usług sieci inteligentnych, może obsługiwać je samodzielnie bądź robią to przedsiębiorcy, którzy poprzez ten numer świadczą usługi o wartości dodanej. W zależności od przyjętego modelu rozliczeń, opłaty za realizację połączeń, będą uzależnione od ilości zaangażowanych w przesył sygnału elementów sieci (np. central tranzytowych) bądź od odległości między abonentem na rzecz którego ma być świadczona usługa zakańczania połączeń, a określonym punktem styku. Usługa ta pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym zapewnić abonentom połączenia do numeracji dostępu do usług sieci inteligentnych i korzystanie ze świadczonych tam usług informacyjnych wykonywanych przez operatora danej sieci, jak i inne podmioty mające dostęp do jego sieci (dostawcy usług o wartości dodanej). Zapewnianie zakańczania połączeń do numeracji dostępu do usług audioteksowych w sieciach inteligentnych (m.in.: 0-70X, 0-400, 0-300) Świadcząc usługę zakańczania połączeń do numeracji dostępu do usług audioteksowych sieci inteligentnych, operator sieci dostępowej, w której te numery funkcjonują, przyjmuje połączenia od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, który zakupuje od niego usługę zakańczania połączeń. Następnie operator sieci dostępowej zakańcza połączenia do tych właśnie numerów. Należy zauważyć, że operator sieci dostępowej, któremu przydzielono numerację dostępu do usług audioteksowych sieci inteligentnych, może obsługiwać je samodzielnie bądź robią to przedsiębiorcy, którzy poprzez ten numer świadczą usługi o wartości dodanej. W zależności od przyjętego modelu rozliczeń, opłaty za realizację połączeń, będą uzależnione od ilości zaangażowanych w przesył sygnału elementów sieci (np. central tranzytowych) bądź od odległości między abonentem na rzecz którego ma być świadczona usługa zakańczania połączeń, a określonym punktem styku. Usługa ta pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym zapewnić abonentom połączenia do numeracji dostępu do usług audioteksowych sieci inteligentnych (0-70X,0-400, 0-300), świadczonych zarówno przez operatora danej sieci, jak i inne podmioty mające dostęp do jego sieci (dostawcy usług o wartości dodanej). Zapewnianie zakańczania połączeń do numerów AUS Numery AUS to numery abonenckich usług specjalnych. Przydzielane są w numeracji skróconej i polegają na udzielaniu różnych informacji, przyjmowaniu zleceń oraz przyjmowaniu wywołań alarmowych dotyczących wypadków i innych zagrożeń. 11

12 Uwzględniając powyższe w ramach tych numerów, wyróżniamy 3-cyfrowe numery alarmowe (policja, straż pożarna, pogotowie ratunkowe itp.), 4-cyfrowe numery, za pośrednictwem których przyjmowane są zlecenia lub udzielane różnego typu informacje (usługi Radio Taxi, usługi udzielania informacji handlowych) oraz numery 6-cyfowe, przeznaczone do świadczenia usług biura numerów. Świadcząc usługę zakańczania połączeń do numerów AUS, operator sieci dostępowej, w której te numery funkcjonują, przyjmuje połączenie od operatora, który zakupuje od niego usługę zakańczania połączeń i przekazuje połączenie do tego numeru funkcjonującego w jego sieci (zakańcza połączenie). Należy zauważyć, że operator telekomunikacyjny, któremu przydzielono numery AUS, obsługuje je samodzielnie bądź robią to przedsiębiorcy, którzy poprzez ten numer świadczą różne usługi o charakterze handlowym. Usługa ta pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym zapewnić użytkownikom końcowym połączenia do numerów AUS, w tym co jest bardzo istotne do numerów alarmowych. Zdaniem Prezesa UKE, w skład rynku produktowego zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej nie wchodzą zakończenia połączeń do numerów sieci informatycznych (NDSI), do numerów niegeograficznych i do numerów abonenckich usług specjalnych (AUS), gdyż w przypadku usług realizowanych poprzez te numery nie mamy do czynienia ze stałą lokalizacją zakończenia w sieci danego operatora. Powyższe skutkuje tym, że istnieją różne warunki konkurencyjne pomiędzy zakańczaniem połączeń do numerów geograficznych, a zakańczaniem połączeń do ww. grup numerów niegeograficznych używanych przez usługodawców. W przypadku numerów niegeograficznych użytkownik końcowy nie wybiera numeru osoby, której obojętna jest płacona przez stronę dzwoniącą opłata za zakończanie połączenia. Wybór operatora zakańczającego połączenie i wynikająca z tego cena będą miały wpływ na przychody wywoływanego usługodawcy, tak więc w odróżnieniu od typowego rynku zakańczania połączeń strona, do której się dzwoni jest zarówno świadoma jak i wrażliwa na cenę usług zakańczania połączeń. W przypadku połączeń do usługodawców, usługodawca może zakupić zakańczanie połączeń od jakiegokolwiek operatora sieciowego i ma możliwość zmiany operatora w celu zwiększenia swoich zysków i/lub zmniejszenia kosztów. Operator zakańczający połączenie jest zatem poddany ograniczeniom ze strony konkurencji: w przypadku próby nałożenia zbyt wysokich stawek za zakańczanie połączeń, usługodawca może przenieść się do sieci innego operatora, a operator zakańczający połączenia utraci przychody związane z połączeniami wykonywanymi do tego usługodawcy. Powyższa sytuacja nie odnosi się jedynie do przypadku usługi zakańczania połączeń do numerów abonenckich usług specjalnych (AUS), które są numerami alarmowymi: 99X, 98X, 112, przydzielonymi służbom ustawowo powołanym do niesienia pomocy. Powyższe uzasadnia konieczność włączenia ich w zakres produktowy badanego rynku właściwego na poziomie hurtowym. Podsumowując, Prezes UKE uznał, że z punktu widzenia produktowego rynek właściwy na poziomie hurtowym składa się z usług zakańczania: połączeń telefonicznych, kierowanych do abonentów poszczególnych stacjonarnych publicznych sieci telefonicznych, połączeń do numerów alarmowych (99X, 98X, 112 przydzielonych służbom ustawowo powołanym do niesienia pomocy) 12

13 Należy przy tym wskazać, że powyższe kategorie połączeń mogą być realizowane w oparciu o łącza analogowe i cyfrowe, przy użyciu następujących mediów transmisyjnych: - kabli z miedzianymi torami symetrycznymi, - kabli z miedzianymi torami współosiowymi, - kabli z torami światłowodowymi, - urządzeń radiowych Rynek geograficzny Zgodnie z Wytycznymi Komisji właściwy rynek geograficzny obejmuje obszar, na którym dane przedsiębiorstwa są zaangażowane w proces popytu i podaży właściwych produktów i usług, na którym to obszarze warunki konkurencji są podobne lub wystarczająco jednorodne i który to obszar można odróżnić od obszarów sąsiadujących, gdzie przeważające warunki konkurencji są znacząco różne. Definicja rynku geograficznego nie wymaga tego, by warunki konkurencji pomiędzy handlowcami lub dostawcami usług były doskonale jednorodne. Wystarczy, gdy będą one podobne lub dostatecznie jednorodne, a zatem tylko te obszary, na których warunki konkurencji są niejednorodne nie mogą stanowić jednego rynku. 5 Podobną definicję rynku geograficznego zawiera ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów, do której odsyła art. 21 ust. 2 Prawa telekomunikacyjnego. Zgodnie z tą definicją rynek geograficzny oznacza obszar, na którym, ze względu na rodzaj i właściwości towarów, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji. W aspekcie geograficznym, hurtowy rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń ze względu na swe właściwości będzie posiadał szczególny wymiar i charakter. Specyficzny sposób definiowania tego rynku akcentują zarówno Minister Infrastruktury w rozporządzeniu w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa URTiP, jak i Komisja Europejska w Zaleceniu, gdzie mówi się o zakańczaniu połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych. Tak więc zasięg geograficzny będziemy odnosić do poszczególnych stacjonarnych sieci telefonicznych. Podyktowane jest to zasadniczo dwoma elementami: brakiem substytucji po stronie podaży dla usługi zakańczania połączeń w sieciach stacjonarnych (mało realną w praktyce alternatywą mogłaby być np. sytuacja, w której lokalizacje stacjonarne byłyby podłączone do dwóch lub więcej sieci). Komisja podkreśla, że kluczowym aspektem będącym bodźcem do podniesienia opłat za zakończenie połączenia [wskazującym na brak substytucji dla tego typu usługi] jest fakt, że nie ma technicznej alternatywy zakończenia połączenia (innej niż przez operatora sieci, której abonentem jest odbiorca połączenia) oraz że w zasadzie dzwoniący pokrywa w całości opłatę za rozmowę 6. Powyższe odnosi się również do usług zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych sieciach telefonicznych na terenie Polski. W każdym przypadku, użytkownik końcowy inicjujący połączenie płaci w całości cenę detaliczną za jego zakończenie w sieci danego operatora. Z tych względów na co zwraca się uwagę w Zaleceniu Komisji właściwym rynkiem powinno być zakończenie połączeń w sieciach indywidualnych, tj. w sieciach poszczególnych operatorów. 5 Wytyczne Komisji w sprawie analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej zgodnie z ramami regulacyjnymi Wspólnoty dotyczącymi sieci i usług łączności elektronicznej /C 165/03 (pkt 56) 6 Nota wyjaśniająca (pkt ) 13

14 Mamy tu więc do czynienia z sytuacją, w której każdy operator stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej jest jedynym dostawcą usługi zakańczania połączeń we własnej sieci. Oznacza to, że tylko w obszarze sieci konkretnego operatora można mówić o jednorodnej usłudze zakańczania połączeń. Lokalizacja stacjonarna jest bowiem ściśle związana z siecią danego operatora. Przyłączenie użytkownika końcowego do sieci operatora powoduje, że tylko on uzyskuje techniczną możliwość zakańczania połączeń kierowanych do lokalizacji (numerów) funkcjonujących w jego sieci. Tak więc, to zasięg poszczególnych stacjonarnych publicznych sieci telefonicznych decyduje o zakresie dostępności usługi zakańczania połączeń dla dostawców usług zainteresowanych jej kupnem. Warunki zakupu tej usługi mogą więc różnić się w zależności od wielkości sieci i jej poziomu technologicznego. Wreszcie to operator danej sieci będzie decydował o stawce międzyoperatorskiej za świadczenie tej usługi. Z tych względów Prezes UKE uznaje za zasadne wyodrębnienie tyle rynków właściwych zakańczania połączeń, ile funkcjonuje dostarczanych przez poszczególnych operatorów stacjonarnych publicznych sieci telefonicznych. Należy zatem podkreślić, że rynek właściwy określony przez Ministra Infrastruktury w rozporządzeniu, nie będzie rynkiem stricte krajowym, ale rynkiem odnoszącym się do zasięgu stacjonarnych publicznych sieci telefonicznych poszczególnych operatorów. Nie oznacza to jednak, że należy całkowicie pominąć ten element, albowiem mamy tu do czynienia z takimi sieciami, które nie wykraczają swym zasięgiem poza obszar Polski. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę co podkreśla się zresztą także w Wytycznych Komisji że: w sektorze łączności elektronicznej zasięg geograficzny właściwego rynku tradycyjnie był determinowany poprzez odniesienie się do dwóch głównych kryteriów: (a) obszaru objętego zasięgiem sieci oraz (b) występowaniem prawnych i innych instrumentów regulacyjnych. 7 Uwzględniając te dwa kryteria, będziemy więc wyodrębniać w odniesieniu do usługi zakańczania połączeń tyle rynków właściwych, ile funkcjonuje odrębnych stacjonarnych publicznych sieci telefonicznych. W analizowanej sprawie mamy więc do czynienia z rynkiem który w ujęciu geograficznym będzie zgodny z obszarem stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej OST, w której następuje zakończenie połączenia. 4. Struktura podmiotowa rynku właściwego Analizując strukturę podmiotową rynku zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych, należy raz jeszcze podnieść, iż jest to rynek usług powiązanych z dostarczaniem sieci telekomunikacyjnej. Tylko bowiem operatorzy telekomunikacyjni, posiadający publiczną, stacjonarną telefoniczną sieć dostępową i przyłączonych do niej użytkowników mogą świadczyć usługę zakańczania połączeń. Dysponują bowiem adresami zakończeń w swoich sieciach stacjonarnych. W efekcie, w obszarze sieci każdego takiego operatora co wykazano wyżej istnieje odrębny rynek hurtowych usług zakańczania połączeń. 7 Wytyczne Komisji w sprawie analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej zgodnie z ramami regulacyjnymi Wspólnoty dotyczącymi sieci i usług łączności elektronicznej /C 165/03 (pkt 59) 14

15 Przedmiotem niniejszej decyzji jest analiza rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń zgodnym z obszarem stacjonarnej sieci telefonicznej Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie. Okręgowa Spółdzielnia Telefoniczna w Tyczynie jest przedsiębiorcą telekomunikacyjnym świadczącym usługi w sieci stacjonarnej na poziomie detalicznym i hurtowym. Obszarem działalności spółdzielni (stan na marzec 2007 r.) jest teren czterech gmin województwa podkarpackiego: Tyczyn, Chmielnik, Błażowa i Hyżne. Spółdzielnia powstała w 1991 r. z inicjatywy władz samorządowych oraz w oparciu amerykański model spółdzielczości telefonicznej. OST rozpoczęła działalność telekomunikacyjną w 1992 r. W zakresie prowadzonej przez operatora działalności telekomunikacyjnej świadczone są następujące usługi: - Świadczenie usługi abonamentu telefonicznego; - Dzierżawa łączy analogowych i cyfrowych do transmisji danych; - Kompleksowe projektowanie, wykonawstwo i remonty sieci telefonicznych; - Projektowanie i wykonawstwo sieci okablowania strukturalnego; - Spawanie i pomiary światłowodów Działalność Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie na rynku detalicznym W zakresie usług świadczonych na rzecz użytkownika końcowego OST posiada ofertę, w której znajdują się następujące usługi: przyłączenie do sieci; usługi telefoniczne (połączenia lokalne, strefowe, międzystrefowe i międzynarodowe); usługi dostępu do sieci Internet (połączenia wdzwaniane); usługi dostępu szerokopasmowego do sieci Internet; usługi dostępu do usług sieci inteligentnych; usługi dostępu do abonenckich usług specjalnych (AUS). Liczba abonentów Spółdzielni na koniec 2005 roku wyniosła: (dane zastrzeżone) użytkowników końcowych. Natomiast liczba minut zrealizowanych połączeń do użytkowników końcowych wyniosła na koniec 2005 roku (dane zastrzeżone) minut. Udział Spółdzielni w rynku detalicznym obejmującym obszar całego kraju, mierzony liczbą abonentów stanowił w 2005 roku 0,08 %, natomiast nie ma możliwości obliczenia prawidłowego udziału w rynku mierzonego czasem trwania połączeń telefonicznych w analizowanym roku, ze względu na błędnie obliczony przez operatora wolumen ruchu oraz brak sprostowania określonych danych Opis infrastruktury telekomunikacyjnej Okręgowej Spółdzielni Telefonicznej w Tyczynie. Każdy przedsiębiorca telekomunikacyjny do świadczenia usług telekomunikacyjnych wykorzystuje infrastrukturę telekomunikacyjną, która jest jego własnością lub jest dzierżawiona od innego operatora w celu świadczenia usług telekomunikacyjnych. Wielkość sieci zależy przede wszystkim od zasięgu oferowanych usług telekomunikacyjnych ale również od rodzaju świadczonych usług. Najbardziej rozbudowaną sieć telekomunikacyjną posiadają operatorzy, którzy oferują różnorodne usługi telekomunikacyjne 15

16 (połączenia głosowe, dostęp do sieci Internet, transmisję danych i inne) na dużym obszarze np. na obszarze całego kraju. Poniższa tabela przedstawia podstawowe wskaźniki obrazujące wykorzystywaną infrastrukturę telekomunikacyjną oraz zasięg sieci OST (stan na marzec 2007 r.) Nazwa Operatora Tab. 1 Wskaźniki charakteryzujące sieć OST w Tyczynie (dane zastrzeżone) Pokrycie Stosunek liczby Stosunek Całkowita geograficzne użytkowników do wykorzystania długość linii własną siecią liczby ludności infrastruktury telekom. (w (w %) kraju (w %) własnej do km) dzierżawionej (%) OST w Tyczynie Źródło: dane z formularzy informacyjnych gromadzone przez Prezesa UKE Liczba stacji bazowych Liczba central końcowych Aktualna wartość infrastruktury (w mln PLN) Z powyższej tabeli wynika, że sieć Spółdzielni zajmowała w roku 2007 prawie % (dane zastrzeżone) powierzchni Polski. Za jej pośrednictwem OST świadczyła usługi telekomunikacyjne użytkownikom końcowym stanowiącym % (dane zastrzeżone) ludności naszego kraju. Infrastruktura wykorzystywana przez Spółdzielnię do świadczenia usług telekomunikacyjnych w % (dane zastrzeżone) stanowiła w analizowanym okresie jej własność. Dodatkowo OST do świadczenia usług telekomunikacyjnych wykorzystywała dostęp radiowy. 5. Brak skutecznej konkurencji na rynku właściwym Jak wskazano wyżej rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych sieciach telefonicznych jest rynkiem charakterystycznym jeśli chodzi o pozycję rynkową przedsiębiorców na nim działających. Mamy tu bowiem do czynienia z sytuacją, w której każdy operator stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej jest jedynym dostawcą usługi zakańczania połączeń we własnej sieci. Oznacza to, że tylko w obszarze sieci konkretnego operatora można mówić o jednorodnej usłudze zakańczania połączeń. Lokalizacja stacjonarna jest bowiem ściśle związana z siecią danego operatora. Przyłączenie użytkownika końcowego do sieci operatora powoduje, że tylko on uzyskuje techniczną możliwość zakańczania połączeń kierowanych do lokalizacji (numerów) tego użytkownika, funkcjonujących w jego sieci. Oznacza to, że każdy operator jest monopolistą w zakresie zakańczania połączeń we własnej sieci. Opisana powyżej sytuacja występuje na rynku zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej OST. Spółdzielnia posiada zatem pozycję dominującą w rozumieniu prawa konkurencji i prawa wspólnotowego, której odpowiednikiem w Prawie telekomunikacyjnym jest pozycja znacząca. Zajmowanie takiej pozycji oznacza w ocenie Prezesa UKE że OST działa w sposób niezależny od swych kontrahentów. Taka siła rynkowa zapewnia Spółdzielni bowiem swobodę przy podejmowaniu działań, bez konieczności liczenia się z otoczeniem rynkowym. Powyższe oznacza zaś, że rynek, na którym taki podmiot działa, nie jest rynkiem skutecznie konkurencyjnym. W ten sam sposób do powyższego problemu podchodzi również Komisja Europejska. W Wytycznych w punkcie 112 Komisja podnosi, że pojęcie skutecznej konkurencji oznacza, 16

17 iż na właściwym rynku nie istnieje przedsiębiorstwo posiadające dominację. Innymi słowy, ustalenie iż właściwy rynek jest skutecznie konkurencyjny w rezultacie polega na stwierdzeniu, iż na tym rynku nie istnieje ani pojedyncza ani wspólna dominacja. Odmiennie do powyższego, ustalenie, że właściwy rynek nie jest skutecznie konkurencyjny, oznacza stwierdzenie, iż istnieje pojedyncza lub wspólna dominacja na tym rynku. Biorąc powyższe pod uwagę, Prezes UKE stwierdził, że rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej OST z siedzibą w Tyczynie, zgodny z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia, nie jest skutecznie konkurencyjny. 6. Analiza rynku pod kątem występowania znaczącej pozycji rynkowej 6.1. Prawne podstawy do wyznaczenia znaczącej pozycji na rynku właściwym Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne, jeżeli Prezes UKE ustali, że na rynku właściwym nie występuje skuteczna konkurencja, wyznacza przedsiębiorcę lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na rynku właściwym oraz nakłada obowiązki regulacyjne przewidziane w ustawie. Powyższa ustawa zawiera definicje pozycji znaczącej oraz kolektywnej pozycji znaczącej. Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy: znaczącą pozycję rynkową zajmuje przedsiębiorca telekomunikacyjny, który na rynku właściwym samodzielnie posiada pozycję ekonomiczną odpowiadającą dominacji w rozumieniu przepisów prawa wspólnotowego. Ustawa Prawo telekomunikacyjne zobowiązuje Prezesa UKE do stosowania określonych kryteriów przy ocenie pozycji przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych na rynkach właściwych i przy ustaleniu, czy podmioty te posiadają odpowiednio: pojedynczą lub kolektywną pozycję znaczącą. Kryteria te określone zostały jako katalog otwarty w art. 24 ust. 3 lub 5 niniejszej ustawy. Jednocześnie należy zauważyć, iż zgodnie z jej art. 24 ust. 6, uznanie przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych za posiadających znaczącą pozycję rynkową następuje na podstawie wyników oceny kryteriów, o których mowa w art. 24 ust. 3 lub 5, przy czym kryteria te nie muszą być spełnione łącznie. Powyższe regulacje są zgodne z zapisami prawa wspólnotowego w kwestiach związanych z pojęciem dominacji, o której mowa w art. 82 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (zwanego dalej Traktatem lub TWE) z dnia 25 marca 1957 r. Jak wynika z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (zwanego dalej: ETS) w sprawie United Brands Company and United Brands Continental Bv v Commission 8 : Pozycja dominująca, o której mowa w tym artykule [82 TWE], oznacza pozycję siły ekonomicznej posiadanej przez danego przedsiębiorcę, która umożliwia mu powstrzymanie skutecznej konkurencji na danym rynku poprzez swobodę zachowania się w dużej mierze niezależnie od konkurentów, klientów (dostawców) i w końcu konsumentów. Stanowisko powyższe zostało powtórzone w wyroku w sprawie Hoffman La Roche & Co AG v 8 Case 27/76; [1978] ECR 207; [1978] 1 CMLR 429 za Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów: Problem nadużywania pozycji dominującej w świetle przepisów i orzecznictwa wspólnotowego, Warszawa 2003, str