A R C H I V E S o f F O U N D R Y E N G I N E E R I N G Pulished qurterly s the orgn of the Foundry Commission of the Polish Ademy of Sienes ISSN (1897-3310) Volume 14 Speil Issue 3/2014 49 54 10/3 Określenie możliwośi zstosowni drewn sosnowego n oprzyrządownie odlewnize do pry w polu mikroflowym B. Opyd *, M. Sthowiz, K. Grnt Ktedr Odlewnitw, Automtyki i Tworzyw Sztuznyh, Politehnik Wrołwsk, ul. Smoluhowskiego 25, 50-372 Wrołw, Polsk *Kontkt korespondenyjny. e-mil: et.opyd@pwr.edu.pl Otrzymno 18.06.2014; zkeptowno do druku 22.08.2014 Streszzenie W pry przedstwiono wyniki dń odpornośi n śiernie drewn sosnowego, typownego, ze względu n korzystne prmetry elektryzne, do zstosowni w udowie oprzyrządowni odlewnizego dl proesów suszeni i/lu utwrdzni ms formierskih i rdzeniowyh w polu mikroflowym o zęstotliwośi fli elektromgnetyznej 2,45 GHz. Do podstwowyh kryteriów oeny przydtnośi mteriłów n oprzyrządownie odlewnize, do zstosowni w polu mikroflowym, nleżą głównie ih prmetry elektryzne orz tehnologizne i użytkowe, wśród któryh njwżniejszym jest śierlność, wyrżon w pry z pomoą wskźnik średniej śierlnośi. Bdni śierlnośi drewn sosnowego prowdzono z pomoą tester T-07. Śierlność dno dl trzeh wyrnyh gtunków osnowy ms formierskih, którymi yły piski: kwrowy średni, hromitowy i korundowy. Do próy śierni poierno próki drewn sosnowego w trzeh płszzyznh związnyh z jego kierunkową udową. Wyniki pró śierlnośi drewn sosnowego odniesiono do wyników średniej śierlnośi populrnego do udowy oprzyrządowni odlewnizego prująego w polu mikroflowym politetrfluoroetylenu. Stwierdzono, że przy dniu zużyi z zstosowniem pisku kwrowego średni śierlność drewn sosnowego jest zliżon do średniej śierlnośi droższyh mteriłów polimerowyh. Zuwżono, że w przypdku drewn njrdziej odporną n zużyie luźnym śierniwem, niezleżnie od gtunku śierniw, jest powierzhni prostopdł do kierunku słojów. Słow kluzowe: Mikrofle, Drewno sosnowe, Odporność n śiernie, Oprzyrządownie modelowe, Osnow ms formierskih 1. Wprowdzenie Zstosownie mikrofl do wykonywni wysokiej jkośi form i rdzeni odlewnizyh w relih prująej odlewni niesie ze soą trudność dooru n oprzyrządownie odlewnize mteriłów o odpowiednih, po zęśi speyfiznyh, włśiwośih fizykohemiznyh i trwłośi eksplotyjnej. Aktulnie nie stnowi już prolemu doór urządzeń mikroflowyh [1] wyposżonyh w duże komory rooze z równomierną gęstośią pol elektromgnetyznego o zęstotliwośi fli 2,45 GHz. Jednk doór włśiwyh mteriłów konstrukyjnyh do udowy oprzyrządowni, które możn zstosowć w tkim proesie, stnowi dużą rierę w rozpowszehniniu tej innowyjnej tehnologii wytwrzni form i rdzeni odlewnizyh. Jest on zdeterminowny pondto odpowiednimi włśiwośimi użytkowymi orz względmi tehnologiznymi i ekonomiznymi [2]. Spośród trdyyjnyh mteriłów konstrukyjnyh stosownyh do wytwrzni oprzyrządowni odlewnizego duże znzenie m drewno. Znjduje ono szerokie zstosownie w udowie modeli, rdzenni, wzorników formierskih, płyt modelowyh zy modeli ukłdu wlewowego [2, 3, 4] i tk jk inne mteriły oprzyrządowni odlewnizego nrżone jest n A R C H I V E S o f F O U N D R Y E N G I N E E R I N G V o l u m e 1 4, S p e i l I s s u e 3 / 2 0 1 4, 4 9-5 4 49
iągłe śiernie powierzhni, dltego powinno hrkteryzowć się możliwie jk njwiększą odpornośią n zużyie podzs eksplotji. Stł oeność mteriłów sypkih pełniąyh rolę śierniw, w proesh wykonywni form i rdzeni metodmi trdyyjnego formowni ręznego orz mszynowego, np. nrzuni, ndmuhiwni i wstrzeliwni [5], silnie wpływ n trwłość oprzyrządowni odlewnizego. Współzesne możliwośi modyfikji prmetrów fizyznyh drewn lu wytwrzni z niego drewnopohodnyh mteriłów stwrzją nieogrnizone możliwośi ih dostosowni do speyfiznyh zstosowń, w tym do wytwrzni modeli lu rdzenni do pry w polu mikroflowym [3]. Celem pry jest ustlenie, z punktu widzeni odpornośi n śiernie i włśiwośi dielektryznyh, przydtnośi drewn do udowy oprzyrządowni odlewnizego, przeznzonego do pry w komorze pie mikroflowego. Określon zostnie odporność n śiernie drewn, wyrnymi gtunkmi osnowy piskowej, o korzystnyh z punktu widzeni ngrzewni mikroflowego włśiwośih elektryznyh [6], stosownego w udowie oprzyrządowni odlewnizego, przewidzinego do utwrdzni i/lu suszeni w polu mikroflowym ms formierskih i rdzeniowyh. 2. Pomir śierlnośi 2.1. Bdne mteriły Politetrfluoroetylen PTFE jest mteriłem o dorej trnsprentnośi dl mikrofl (tgδ = 0,0011, t. 1) [7], zlenym do udowy oprzyrządowni odlewnizego (rys. 1). Jest on dorze orilny i odznz się dorą odpornośią n śiernie. Wdą tego mteriłu jest jego duży koszt i trudność łązeni elementów oprzyrządowni. Z oserwji włsnyh wynik również, że przeszkodą w stosowniu PTFE do udowy modeli i rdzenni, może yć, uzleżnion od włśiwośi osnowy msy, mł odporność niektóryh powierzhni oprzyrządowni n śiernie. Jednym z powszehnie stosownyh mteriłów do udowy oprzyrządowni odlewnizego jest drewno. Określenie możliwośi jego zstosowni jko tńszego, dostępnego, dorze orilnego i przyjznego środowisku mteriłu wymgło przeprowdzeni dń określjąyh jego prmetry elektryzne, tj. przeniklnośi elektryznej ε r orz współzynnik strtnośi tgδ, deydująe o skuteznośi i efektywnośi pohłnini mikrofl, któryh wrtośi zmierzone dl różnyh gtunków zmieszzono w teli 1. Szzególnie jednk wżnym jest przeprowdzenie dń trwłośi zudownego z drewn oprzyrządowni poprzez określenie jego odpornośi n śiernie. Tel 1. Włsnośi elektryzne i wilgotność wyrnyh mteriłów [7, 9, 13] Wilgotność Mterił średni ε r tgδ ε r tgδ [%] Buk 6,25 2,350 0,0359 0,0844 Sosn 5,78 2,299 0,0372 0,0855 Dą 7,45 2,446 0,0439 0,1074 Modrzew 6,24 2,542 0,0478 0,1215 PTFE - 2,043 0,0011 0,0023 W przypdku zstosowni do udowy oprzyrządowni odlewnizego drewn nleży zwróić uwgę n jego speyfizne włśiwośi, tkie jk łtwość oróki ręznej i mehniznej, mł gęstość, łtwość łązeni poprzez klejenie, dosttezn wytrzymłość orz mły koszt. Drewno hrkteryzuje się jednk również wdmi, w szzególnośi niejednorodną udową orz higroskopijnośią sprzyjjąą zminom jego wilgotnośi [4, 8]. N podstwie rozpoznni literturowego do dń wstępnyh wytypowno drewno sosnowe. Wyór ten podyktowny ył jego włśiwośimi tkimi jk: niski koszt zkupu, mł hłonność wilgoi, niewielk skłonność do pzeni się, dor orilność i zlene przeznzenie do udowy średnih i dużyh modeli orz rdzenni [3] dl produkji jednostkowej i seryjnej. Anlizują wyniki dotyhzsowyh dń włśiwośi elektryznyh: ε r i tgδ (t. 1) dl różnyh gtunków drewn, zuwż się, że równie korzystne, z punktu widzeni efektywnośi i skuteznośi ngrzewni mikroflowego wyrżonyh ilozynem ε r i tgδ (t. 1), jest zstosownie tk drewn sosnowego (gęstość 0,52 g/m 3, twrdość wg. Jnki 28-30 MP), jk również ukowego (gęstość 0,73 g/m 3, twrdość wg. Jnki 78 MP) [8]. Mniejsz gęstość i twrdość drewn sosnowego, sugerują mniejszą odporność n śiernie, stnowiły podstwę jego wytypowni do oeny odpornośi n zużyie tej grupy mteriłów pohodzeni nturlnego, przewidzinyh do udowy oprzyrządowni prująego w polu mikroflowym. 2.2. Metodyk dń Rys. 1. Widok rdzenniy, do utwrdzni ms ze szkłem wodnym w polu mikroflowym, wykonnej z mteriłu PTFE Trwłość eksplotyjn oprzyrządowni odlewnizego z drewn jest uwrunkown odpornośią n śiernie jego powierzhni i stnowi jego podstwową włśiwość użytkową. Zużyie, które określ się występowniem zmin zhodząyh n powierzhni mteriłu, polegjąyh m.in. n jego uytku n skutek tri, zhodzi podzs użytkowni oprzyrządowni 50 A R C H I V E S o f F O U N D R Y E N G I N E E R I N G V o l u m e 1 4, S p e i l I s s u e 3 / 2 0 1 4, 4 9-5 4
i związne jest z oddziływniem śierniw przemieszzjąego się względem powierzhni zespołu modelowego lu rdzenniy [10, 11]. Prktyznie wszystkie włśiwośi eksplotyjne drewn są rozptrywne w spekie jego nizotropowej udowy [3, 8], o sprwi, że większość z nih możn przypisć trzem kierunkom: wzdłużnemu (W), poprzeznemu (P) orz promieniowemu (S). które uwzględniono w próie dni śierlnośi (rys. 2). skłdnikmi pokryć zezpiezjąyh drewno są pohodne żywi syntetyznyh ędąyh sorermi mikrofl [13]. Próki o wilgotnośi 5,78% zostły porne z sezonownyh desek sosnowyh. Doświdzlnie wyznzono prmetry dni: ilość orotów rolki, o średniy d = 0,05 m, równą 300 orotów i zs pomiru 5 minut. Drog zużyi dl kżdej z wyrnyh próek wynosił 47 m. Pomiry przeprowdzono n trzeh prókh dl poszzególnyh kierunków tri i porównywno je z wynikmi dń śierlnośi politetrfluoroetylenu (PTFE), którego pomiry wykonno przy jednkowyh jk w przypdku drewn, prmetrh [7]. 2.3. Mteriły śierjąe Rys. 2. Kierunki przemieszzni śierniw podzs dni odpornośi n zużyie: W wzdłuż włókien, P prostopdle do ułożeni włókien, S w kierunku promieniowym Powiąznie shemtu ukłdni się słojów z kierunkmi śierni (W, P, S) jest wżne tk ze względu n próę uśrednieni prmetru odpornośi n śiernie, jk również ze względu n sposó łązeni np. desek w płyty, z któryh wytwrz się elementy oprzyrządowni. Do dni śierlnośi drewn zstosowno urządzenie T07, stosowne do dń mteriłów i pokryć metlowyh, którego szzegółowy opis przedstwiono w pulikji [7]. Stnowisko pomirowe zpewni: nieokreślony rodzj styku mteriłu śiernego i próki (zużyie luźnym śierniwem), ślizgowy rodzj ruhu zpewnijąy trie tehnizne suhe orz stłe oiążenie Q [12]. Stły doisk F próki do przeiwpróki (44 N), którą jest metlowy krążek pokryty gumą o twrdośi 78-85oSh, orjąy się z prędkośią 60 ± 2 or./min, wywierny ył odpowiednimi oiążnikmi z pomoą ukłdu dźwigni. Bdne próki drewn miły ksztłt płytek o wymirh 30 x 30 x 3 mm wymgnyh zgodnie z proedurą dń i wymirmi uhwytu. Zstosowno próki drewn ez pokryi n powierzhni (np. fry, lkier), o podyktowne yło rkiem informji o zhowniu się tkih mteriłów i tego typu ukłdów wrstwowyh w polu mikroflowym. Często Dooru mteriłu śierjąego dokonno n podstwie ogólnej wiedzy n temt njzęśiej stosownyh rodzjów osnowy ms formierskih, którą są piski: kwrowy i hromitowy [5]. Dodtkowo, dl porównni, użyto trdyyjnego śierniw, którym ył elektrokorund nr 90, wg PN-76/M-59115, zleny do dń mteriłów o dużej odpornośi n śiernie. W dnih stosowno kwrowy pisek formierski średni o wielkośi zirn wyrżonej frkją główną 0,20/0,315/0,40 i średnim wskźniku kulistośi orz zokrąglonyh zirnh (rys. 3) [14] orz pisek hromitowy typu FS o rozkłdzie zirnowym 0,20/0,315/0,40 (zliżonym do rozkłdu pisku kwrowego), o dużym wskźniku kulistośi orz lekko nieregulrnym ksztłie ziren (rys. 3) [14]. Wyniki pomirów śierlnośi dnego drewn i uzyskne z zstosowniem trdyyjnego śierniw korundu o rdzo nieregulrnyh, droniejszyh zirnh (wielkość zirn wyrżon frkją główną 0,10/0,16/denko), młym wskźniku kulistośi [14] orz dużej jednorodnośi (rys. 3) zestwiono n rys. 4 i dl porównni wyniki uzyskne dl politetrfluoroetylenu PTFE. Bdni odpornośi n śiernie prowdzono w njrdziej niekorzystnyh wrunkh, stosują suhe śierniwo, ze względu n dominująą ilość osnowy w typowyh msh formierskih przeznzonyh do utwrdzni w polu mikroflowym, w któryh spoiwo stnowi od 1 do 2,5 z. wg n 100 z. wg. msy [15]. Mterił wiążąy mógły, zwilżją powierzhnię zirn, wpływć n wyniki pomiru śierlnośi. Rys. 3. Widok SEM pisków stnowiąyh śierniwo: ) pisek kwrowy, ) pisek hromitowy, ) pisek korundowy 3. Wyniki dń śierlnośi Wyniki pomirów śierlnośi drewn sosnowego, prowdzone ze stłym doiskiem, włśiwym dl mteriłów trudnośierlnyh, wyrżono z pomoą proentowego wskźnik średniej śierlnośi Sw [8] i zestwiono w teli 2. Wskźnik ten wyznzono n podstwie względnego stosunku różniy msy próek przed i po proesie śierni do msy pozątkowej. Msę próek po proesie śierni określno po ozyszzeniu ARC HI VE S of F OUN DR Y EN GI NE ER ING V ol u me 1 4, S p e i l Iss u e 3 / 2 0 1 4, 49-5 4 51
powierzhni z mteriłu śierniw zlegjąego w wrstwh promieni rdzeniowyh (rys. 6). Stwierdzono, że wielkość zużyi zleży od rodzju śierniw (kwrowego, hromitowego i elektrokorundu). Wynik to z fktu różnorodnośi ksztłtu ziren poszzególnyh mteriłów śierjąyh orz nizotropowyh włśiwośi drewn sosnowego [8, 14]. Njwiększą średnią śierlność próek drewn sosnowego, w przypdku gdy śierniwo przemieszzło się wzdłuż włókien (W), odnotowno po próie śierni piskiem korundowym i jest ono około 1,5-krotnie większe niż dl pisku hromitowego i 3,6krotnie większe od średniej śierlnośi zmierzonej dl pisku kwrowego. W przypdku oznzni śierlnośi drewn sosnowego śierniwem przemieszzjąym się w kierunku poprzeznym do włókien (P), również pisek korundowy powoduje njwiększe zużyie mteriłu. Ntomist pisek hromitowy i kwrowy w mniejszym stopniu śierją drewno w porównniu do korundowego o odpowiednio 28% orz 57%. Proentowy wskźnik średniej śierlnośi drewn sosnowego w kierunku promieniowym (S) przyjmuje podone wrtośi tk dl pisku korundowego jk i hromitowego. W przypdku pisku kwrowego oserwuje się około 5-krotnie mniejsze zużyie powierzhni w tym kierunku niż dl pozostłyh dnyh gtunków śierniw. Tel 2. Wyniki pomirów śierlnośi drewn sosnowego w kierunku: wzdłużnym (W), poprzeznym (P) orz promieniowym (S) wyrżone wskźnikiem średniej śierlnośi Sw Rodzj Kierunek Średni śierlność Sw pisku śierni [%] P 1,43 W 2,09 Kwrowy S 0,32 P 2,39 W 4,47 Chromitowy S 1,59 P 3,31 W 7,53 Korundowy S 1,48 orz kierunku śierni, z tworzywem polimerowym (PTFE) [7]. Drewno sosnowe poddne dziłniu śiernemu pisku kwrowego wykzuje w kierunkh osiowym (S) orz poprzeznym (P) większą odporność n śiernie niż PTFE, ntomist w kierunku wzdłużnym (W) jest on zliżon do tworzyw polimerowego. Njwiększą różnię, wyrżoną z pomoą wskźników Sw pomiędzy drewnem sosnowym tworzywem sztuznym, oserwuje się po śierniu piskiem hromitowym i jest on od około 4, 6 do10 rzy większ dl drewn śiernego w kierunkh odpowiednio S, P i W niż dl tworzyw PTFE. Zstosownie w dnih pisku korundowego wykzło podoną śierlność drewn sosnowego w kierunku promieniowym i PTFE orz około 2 do 3 rzy mniejszą tworzyw polimerowego w porównniu z drewnem dnym poprzeznie i wzdłużnie. Rys. 4. Zestwienie średniej śierlnośi drewn sosnowego i PTFE określonej dl trzeh rodzjów śierniw W elu wyjśnieni mehnizmu śierni drewn sosnowego przeprowdzono oserwje powierzhni z pomoą skningowego mikroskopu elektronowego SEM. Wyniki oserwji dl trzeh zstosownyh gtunków śierniw przedstwiono n rysunkh 5-7. Mikroskopowy orz powierzhni drewn sosnowego po proesie śierni z zstosowniem pisku kwrowego (rys. 5), zgodnie z przewidywnimi, uwypukl zwiększone zużyie mteriłu w oszrh promieni rdzeniowyh, hrkteryzująyh się mniejszą twrdośią orz gęstośią. Świdzą o tym widozne poflowni śiernej powierzhni powstłe w wyniku przejśi ziren pisku. N powierzhni próek zoserwowno również pojedynze zirn pisku. N rysunku 4 zestwiono porównnie wrtośi Sw drewn sosnowego, w zleżnośi od rodzju użytej osnowy piskowej Rys. 5. Widok powierzhni próek drewn sosnowego po śierniu piskiem kwrowym: ) kierunek wzdłużny, ) kierunek poprzezny, ) kierunek promieniowy 52 ARC HI VE S of F OUN DR Y EN GI NE ER ING V ol u me 1 4, S p e i l Iss u e 3 / 2 0 1 4, 49-5 4
Rys. 6. Widok powierzhni próek drewn sosnowego po śierniu piskiem hromitowym: ) kierunek wzdłużny, ) kierunek poprzezny, ) kierunek promieniowy Rys. 7. Widok powierzhni próek drewn sosnowego: po śierniu piskiem korundowym: ) kierunek wzdłużny, ) kierunek poprzezny, ) kierunek promieniowy Zstosownie jko śierniw pisku hromitowego, który hrkteryzuje się podoną hrkterystyką zirnową do pisku kwrowego, le lekko nieregulrnym, knistym ksztłtem ziren, zwiększyło efekt wijni się dronyh ziren w oszrh promieni rdzeniowyh (rys. 6 i 6). Większe gromdzenie się ziren pisku hromitowego zoserwowno w kierunku poprzeznym (P) do słojów. Powierzhni powstł po dniu odpornośi n zużyie z zstosowniem pisku korundowego, przedstwion n rys. 7, n tle pozostłyh (rys. 5 i 6), hrkteryzuje się njmniejszą hropowtośią we wszystkih dnyh kierunkh. Powodem tego ył zpewne intensywny proes śierni polegjąy n skrwniu drewn ostrzmi dronyh ziren korundu. 4. Wnioski Bdni odpornośi n śiernie drewn sosnowego, wyrżone prmetrem średniej śierlnośi, pozwoliły n uzupełnienie dnyh o możliwośi jego zstosowni do udowy oprzyrządowni odlewnizego, przeznzonego do pry w polu mikroflowym. N podstwie nlizy wyników dń i oserwji mikroskopowyh stwierdzono, że: przeprowdzone dni śierlnośi luźnym, zirnistym mteriłem osnowy potwierdziły pełną przydtność drewn, hrkteryzująego się dorymi włśiwośimi elektryznymi, do wytwrzni oprzyrządowni odlewnizego przewidzinego do pry w polu mikroflowym; poddne dniom drewno sosnowe, w porównniu do tworzyw sztuznego PTFE, stnowi mterił lterntywny w przypdku stosowni ms formierskih i rdzeniowyh o osnowie z pisku kwrowego średniego, o średnim wskźniku kulistośi orz zokrąglonyh zirnh, szzególnie wówzs, gdy powierzhnie nrżone n duże zużyie ędą wyięte prostopdle do osi słojów drewn; wykzno, że ksztłt ziren osnowy, wywier istotny wpływ n intensywność proesu śierni drewn sosnowego we wszystkih kierunkh, o wykzły dni z zstosowniem pisku hromitowego i korundowego, i nleży ten fkt uwzględnić przy udowie oprzyrządowni z tego gtunku drewn; niezędn jest dlsz kontynuj dń śierlnośi wszelkih mteriłów, które wykzują korzystne włśiwośi dielektryzne, ih dor orilność ędzie sprzyjł wytwrzniu z nih elementów oprzyrządowni odlewnizego prująego w polu mikroflowym, dlsze dni powinny zostć poszerzone o określenie wpływu n odporność n śiernie i n włśiwośi elektryzne pokryć ohronnyh nnoszonyh n drewnine powierzhnie oprzyrządowni modelowego, tworząyh nowe ukłdy wrstwowe o nieokreślonyh dotyhzs prmetrh dielektryznyh; wyniki przedstwionyh dń uzupełnią grupę dnyh podstwowyh, któryh znjomość jest niezędn do ARC HI VE S of F OUN DR Y EN GI NE ER ING V ol u me 1 4, S p e i l Iss u e 3 / 2 0 1 4, 49-5 4 53
. udowy modelu mtemtyznego proesu ngrzewni mikroflowego ms formierskih i rdzeniowyh znjdująyh się po proesie formowni w oprzyrządowniu odlewnizym. Litertur [1] Wihry Tehnologies Sp. z o. o. (2014, April). Ofert mszyn i urządzeń. Retrieved My 23, 2014, from http://wihry.eu/ [2] Wrhl, T. (1986). Wykonnie modeli i rdzenni. Pordnik Inżynier. Odlewnitwo. Tom 1. Wrszw: Wydwnitwo Nukowo-Tehnizne. [3] Sydor, M. (2011). Drewno w udowie mszyn. Poznń: Wydwnitwo Uniwersytety Przyrodnizego w Poznniu. [4] Piwoński, T. (1977). Pordnik modelrz, formierz i rdzenirz. Wrszw: Wydwnitw Nukowo- Tehnizne. [5] Lewndowski, L. (1997). Tworzyw n formy odlewnize. Krków: Akpit. [6] Sthowiz, M., Mżulis, J., Grnt, K. & Jnus, A. (2014). Influene of molding nd ore snds mtrix on the effetiveness of the mirowves sorption. Metlurgij. 53 (3), 317-319. [7] Sthowiz, M., Opyd, B. & Grnt, K. (2014). Comprehensive evlution of polymeri mterils for foundry tooling used in mirowve field. X Międzynrodow Konferenj Nowozesne Tehnologie Odlewnize i Metlurgizne - Ohron Środowisk Tehnologie Energo i Mteriłooszzędne, 4-6.09.2014 Lipow. [8] Krzysik, F. (1974). Nuk o drewnie. Wrszw: Pństwowe Wydwnitwo Nukowe. [9] Grnt, K., Opyd, B., Nowk, D. & Sthowiz, M. (2013). Określenie możliwośi zstosowni w proesh ngrzewni mikroflowego oprzyrządowni odlewnizego z drewn. Arhives of Foundry Engineering. 13(spe.1), 135-138. [10] Nosl, W. (2012). Triologi. Wprowdzenie do zgdnień tri, zużywni i smrowni. Poznń: Wydwnitwo Politehniki Poznńskiej. [11] Lwrowski, Z. (2009). Triologi. Trie, zużywnie i smrownie. Wrołw: Ofiyn Wydwniz Politehniki Wrołwskiej. [12] Dokumentj DTR stnowisk testowego T-07. [13] Sthowiz, M., Opyd, B., Grnt, K. & Mrkuszewsk K. (2014). Effet of eletril properties of mterils on effetiveness of heting their systems in mirowve field, Arhives of Foundry Engineering. 14(2), 111-114. [14] Rkowsk, J., Rdwn, K. & Ślosorz, Z. (2012) Prolemy oeny wielkośi i ksztłtu ziren mteriłów sypkih. Bezpiezeństwo i Tehnik Pożrniz. 3, 59-64. [15] Sthowiz, M., Grnt, K. & Nowk D. (2013) Dieletri hrdening method of sndmixes ontining hydrted sodium silite. Metlurgij. 52(2), 169-172. Determintion of Possiility of Using the Pine Wood for Foundry Tooling for Work in Mirowve Field Astrt The pper presents the results of the rsion resistne of pine wood, due to its fvorle eletril hrteristis, intended for use in the onstrution of foundry tooling used in mirowve field for drying nd/or hrdening of moulding nd ore snds with the eletromgneti wves frequeny of 2,45 GHz. The si evlution riteri of usility of mterils for foundry tooling used in mirowve field re eletril, tehnologil nd utility properties, in whih the most importnt is rsion, desried in this pper y verge rsion index. Arsion resistne of pine wood ws determined y pprtus T-07. Arsive tests were rried out for three grdes of the moulding snd se: medium high-sili snd, hromite snd type FS nd loxite No. 90. The smples of the pine wood were prepred in three different diretions, dependent to its diretionlity struture. Results of the pine wood rsion tests were referred to the results of verge rsion index of polytetrfluoroethylene whih is populr onstrution mteril of foundry tooling operting in the mirowve field. It ws found tht, verge rsion index of pine wood is similr to verge rsion index of more expensive plstis, oth tested with medium high-sili snd. It ws notied tht, prt from rsive grde, the rsion resistne of pine wood ws the highest in perpendiulr surfe to the rings diretion 54 A R C H I V E S o f F O U N D R Y E N G I N E E R I N G V o l u m e 1 4, S p e i l I s s u e 3 / 2 0 1 4, 4 9-5 4