Analiza mutacji p.d36n i p.n318s oraz polimorfizmu p.s474x genu lipazy lipoproteinowej u chorych z hipercholesterolemią rodzinną.

Analiza mutacji p.d36n i p.n318s oraz polimorfizmu p.s474x genu lipazy lipoproteinowej u chorych z hipercholesterolemią rodzinną. Monika śuk opiekun: prof. dr hab. n. med. Janusz Limon Katedra i Zakład Biologii i Genetyki Akademia Medyczna w Gdańsku 2007

hipercholesterolemia rodzinna dziedziczona w sposób autosomalny dominujący dziedziczenie: autosomalne dominujące przyczyna: mutacja genu receptora LDL, apolipoproteiny B-100 lub genu PCSK9 częstość: 1/500 (heterozygoty) 1/1 000 000 (homozygoty)

hipercholesterolemia rodzinna dziedziczona w sposób autosomalny dominujący FENOTYP zwiększenie stęŝenia cholesterolu całkowitego oraz frakcji LDL współistniejące z prawidłowymi poziomami HDL, VLDL oraz TG w surowicy cholesterol: heterozygoty do 600mg/dl homozygoty do 1000mg/dl złogi cholesterolu pod postacią Ŝółtaków lub rąbka rogówkowego podwyŝszone ryzyko rozwoju przedwczesnej choroby niedokrwiennej serca

hipercholesterolemia rodzinna lipaza lipoproteinowa lokalizacja: 8p22 10 eksonów, 30kb lipaza lipoproteinowa 448 aminokwasów liczba opisanych mutacji: >200

hipercholesterolemia rodzinna lipaza lipoproteinowa enzym katalizujący reakcję hydrolizy trójglicerydów do kwasów tłuszczowych i glicerolu znajduje się w ścianach włosowatych naczyń krwionośnych apolipoproteina C-II jest niezbędna do aktywności tego enzymu aktywny enzym jest homodimerem warianty genu LPL modyfikują aktywność enzymu - mutacje p.d36n i p.n318s obniŝają aktywność LPL - polimorfizm p.s474x zwiększa aktywność LPL

hipercholesterolemia rodzinna lipaza lipoproteinowa

mutacja p.d36n lipaza lipoproteinowa c.106g>a/p.d36n; htz GAC->AAC 1-4% populacji europejskiej obniŝa aktywność LPL o 20% poprzez redukcję sekrecji enzymu TG, HDL podwyŝszone ryzyko choroby wieńcowej i naczyń mózgowych

mutacja p.n318s lipaza lipoproteinowa c.953a>g/p.n318s,htz AAT->AGT 2-5% populacji europejskiej obniŝa aktywność LPL o 40-50% poprzez zwiększenie dysocjacji aktywnego dimeru do nieaktywnej formy monomerycznej TG, HDL 3-krotnie większe ryzyko choroby wieńcowej serca u osób z hipercholesterolemią rodzinną

wariant p.s474x lipaza lipoproteinowa c.1421c>g/p.s474x, htz TCA->TGA 10-25% populacji europejskiej podwyŝsza aktywność LPL poprzez uwydatnienie funkcji pomostowej prowadzące do zwiększenia eliminacji TG z krąŝenia TG, HDL obniŝone ciśnienie krwi oraz mniejsze ryzyko choroby niedokrwiennej serca

Cele pracy określenie częstości występowania mutacji p.d36n i p.n318s oraz wariantu polimorficznego p.s474x genu lipazy lipoproteinowej u osób z klinicznymi objawami hipercholesterolemii rodzinnej określenie związku pomiędzy rodzajem wariantu lipazy lipoproteinowej a poziomami frakcji cholesterolu w surowicy

Materiał DNA z krwi obwodowej 165 pacjentów 80 kobiet i 85 męŝczyzn rozpoznanie hipercholesterolemii rodzinnej określone jako pewne lub wysoce prawdopodobne na podstawie kryteriów WHO oraz badań molekularnych genów LDLR i APOB

DNA Metody PCR elektroforeza oczyszczanie produktu PCR reakcja sekwencjonowania usuwanie terminatorów po reakcji sekwencjonowania elekroforeza kapilarna

Wyniki grupa badana 165 osób p.d36n 4 osoby (2,4%) p.n318s 1 osoba (0,6%) p.s474x 32 osoby (19,4%) WT 128 osób (77,6%)

Wyniki profil lipidowy 165 pacjentów z objawami hipercholesterolemii rodzinnej w zaleŝności od posiadanego wariantu genu LPL p.d36n p.n318s p.s474x WT (n=4) (n=1) (n=32) (n=128) T-CH (mg/dl) 332±53 491 333±66 335±88 LDL (mg/dl) 271±48 441 266±58 274±84 HDL (mg/dl) 47±5 40 48±12 51±13 TG (mg/dl) 115±45 50 94±82 105±51 ratio LDL/HDL 5,9±1,3 11 5,1±1,8 5,3±2,3

Wyniki poziomy lipidów w grupie 165 pacjentów w zaleŝności od genotypu LPL T-CH [mg/dl] LDL [mg/dl] HDL [mg/dl] TG [mg/dl] <300 300 <250 250 <50 50 <150 150 p.d36n, p.n318s* (n=5) 0 5 2 3 4 1 4 1 p.s474x** (n=32) 6 24 13 19 16 14 26 4 WT (n=128) 26 97 42 85 49 72 94 28 * mutacje obniŝające aktywność LPL ** wariant zwiększający aktywność LPL

Wnioski częstość występowania mutacji p.d36n oraz wariantu p.s474x w populacji polskiej jest porównywalna z częstością występowania w innych populacjach europejskich mutacja p.n318s w populacji polskiej występuje z mniejszą częstością w porównaniu do innych populacji europejskich stosunek LDL/HDL jest najmniej korzystny w grupie osób z mutacjami obniŝającymi aktywność lipazy lipoproteinowej (p.d36n, p.n318s), a najbardziej korzystny w grupie osób z wariantem podwyŝszającym aktywność LPL (p.s474x) osoby z mutacjami obniŝającymi aktywność LPL znacznie częściej wykazują poziomy cholesterolu HDL wynoszące <50mg/dl w porównaniu do pacjentów z wariantem zwiększającym aktywność LPL oraz osób, u których nie wykryto Ŝadnej z wymienionych zmian