34 Podstawowe pojęcia i zagadnienia mikroekonomii 88. zysta stopa procentowa zysta stopa procentowa jest teoretyczną ceną pieniądza, która ukształtowałaby się na rynku pod wpływem oddziaływania popytu i podaży pieniądza w sytuacji, gdyby nie występowało zjawisko inflacji i ryzyka gospodarczego. 89. Rynkowa (nominaln stopa procentowa Rynkowa (nominaln stopa procentowa jest ceną pieniądza uwzględniającą występowanie zjawiska inflacji i ryzyka gospodarczego. Jest to określona suma pieniędzy, którą trzeba zapłacić za użytkowanie pożyczonych środków pieniężnych w ciągu roku. 9. Efektywna stopa procentowa Efektywną stopą procentową nazywamy faktycznie zrealizowaną stopę zwrotu z lokaty w skali roku. Jej wielkość zależy od nominalnej stopy procentowej oraz liczby okresów kapitalizacji. ( r e = 1+ n) r n 1, gdzie: r e efektywna stopa procentowa; n liczba okresów kapitalizacji w skali roku; r rynkowa stopa procentowa. 91. Oprocentowanie składane Metoda oprocentowania składanego pozwala obliczyć wartość przyszłą (FV)wartości aktualnej (PV) po upływie okresu lokaty, przy rynkowej stopie procentowej przeliczonej na liczbę okresów kapitalizacji w roku. W tym celu stosujemy wzór: ( FV = PV 1+ n) r n t, gdzie: r rynkowa stopa procentowa; n liczba okresów kapitalizacji w skali roku; t liczba lat w okresie lokaty. 92. Dyskontowanie Dyskontowanie jest działaniem odwrotnym do oprocentowania składanego. Pozwala obliczyć wartość aktualną wartości przyszłej, oczekiwanej po okresie lokaty. Procedura dyskontowania sprowadza się do pomnożenia kwoty podlegającej dyskontowaniu przez współczynnik dyskontujący (a t ): PV = a t FV, gdzie a t = 1 ( ) 1+ r n t. n
58 Zadania d) spowoduje wzrost konsumpcji tego dobra w wyniku działania efektu substytucyjnego; e) wywoła dodatni całkowity efekt popytowy; f) wywoła ujemny całkowity efekt popytowy. 29. Wzrost ceny dobra Giffena: spowoduje wzrost konsumpcji tego dobra w wyniku działania efektu dochodowego; spowoduje zmniejszenie konsumpcji tego dobra w wyniku działania efektu substytucyjnego; c) spowoduje zmniejszenie konsumpcji tego dobra w wyniku działania efektu dochodowego; d) spowoduje wzrost konsumpcji tego dobra w wyniku działania efektu substytucyjnego; e) wywoła dodatni całkowity efekt popytowy; f) wywoła ujemny całkowity efekt popytowy. 3. Na rysunkach i dokonaj rozdzielenia efektu substytucyjnego i dochodowego zmiany ceny dobra według Hicksa oraz wskaż punkty, przez które przebiegać będzie krzywa cenowo-konsumpcyjna (P) i krzywa dochodowo-konsumpcyjna (I). 2 1 1 2 Efekt substytucyjny: Efekt substytucyjny: Efekt dochodowy: Efekt dochodowy: Punkty na P: Punkty na P: Punkty na I: Punkty na I: 31. Na podstawie rysunku wskaż prawidłowe stwierdzenia: ena dobra wzrosła. Efekt dochodowy wywołany zaistniałą zmianą ceny dobra jest ujemny. c) Efekt substytucyjny wywołany zmianą ceny dobra jest wzmacniany efektem dochodowym. d) Efekt substytucyjny i dochodowy mają przeciwne znaki. 1 1 2 1 2
3. Teoria produkcji analiza fizyczna 79 9. Na każdym z poniższych rysunków zaznacz pole całkowitego produktu fizycznego osiąganego przy zaangażowaniu 1 jednostek czynnika. 1 1 1. Na podstawie rysunku odczytaj koszt zatrudnienia czynnika, i dla =5. Zakładamy, że jest jedynym zmiennym czynnikiem produkcji angażowanym przez producenta. P =4 TPP Koszt zatrudnienia czynnika = 1 = c) = 11. Na podstawie rysunku odczytaj, TPP i dla =5.Zakładamy,że jest jedynym zmiennym czynnikiem produkcji angażowanym przez producenta. = TPP = c) = 12. Zakładamy, że jest jedynym zmiennym czynnikiem produkcji angażowanym przez producenta. Na podstawie rysunku odczytaj: w punktach i w punktach, i TPP 25 2 3 5 5 () = () = () = () = 1 () = 2 3 5
4. Przychody, koszty i wynik ekonomiczny 93 14. Na podstawie rysunku przedstawiającego zależności między zmianami produktu krańcowego i przeciętnego wykreśl na rysunku krzywe kosztów i V, zaznaczając na nich punkty odpowiadające: max i max. V 15. Jakim kosztom odpowiadają pola zaznaczone na poniższych rysunkach? max T V T c) d) T V T V F
156 Przykładowe testy sprawdzające Test 2 1. Z posiadanego zasobu czynników produkcji pewien producent może wytworzyć 9 jednostek dobra lub 6 jednostek dobra. Ile jednostek dobra można wyprodukować, jeżeli produkcja = 15? Zakładamy, że krzywa możliwości produkcyjnych dla tych dóbr jest liniowa. 2. Jakimi dobrami są w stosunku do siebie dobra i, jeżeli 1% wzrost ceny dobra powoduje 5% spadek konsumpcji dobra? 3. Zaznacz na rysunku pole odpowiadające TPP dla wielkości zaangażowania czynnika produkcji równej. 4. Na jaki koszt wskazuje pole zaznaczone na rysunku? T V 5. Uzupełnij tabelę: F P TR R F V T F V T WE 1 5 7 2 6. Jeżeli mapa izokwant wygląda tak jak na rysunku, to krzywa T jest: rosnąca; malejąca; c) pozioma. K 7. Zakładamy doskonałe zróżnicowanie cen przez monopolistę. Które zapisy są prawidłowe: R = P ; MR = P ; c) MR = R; d) R = MR = P ; e) R > MR.
2. Popyt, podaż i rynek 175 32. 1) 2) 3) 2 2 1 1 1 2 1 2 1 1 1 1 2 2 1 P P P 2 1 2 1 1 2 4) 5) 6) 1 1 1 2 2 1 2 1 1 2 2 1 1 1 2 P P P 1 2 1 2 2 1 Na każdym rysunku: Efekt substytucyjny: 1 1 Efekt dochodowy: 1 2 ałkowity efekt popytowy: 1 2
3. Teoria produkcji analiza fizyczna 189 8. Metoda I: 1 i 3K; metoda II: 4 i 2K; metoda III: 7 i 1K. Zaproponowane kombinacje czynników produkcji spełniają warunek pełnego rozdysponowania posiadanych zasobów przez modelowego producenta (np. dla metody I: i =1 1 + 3 3 = 1). 9. 1 1 1 = TPP = 1 1 1 = TPP 1. 2 Koszt zatrudnienia czynnika = P =4 5 = 2 2 jednostki wyrobu = TPP/= 1/5 = 2 c) 2 jednostki wyrobu Wartość odczytujemy jako współczynnik kierunkowy stycznej do krzywej TPP. W punkcie owspółrzędnych(5; 1) współczynnik kierunkowy stycznej do krzywej TPP jest równy współczynnikowi kierunkowemu promienia wyprowadzonego z początku układu współrzędnych przechodzącego przez ten punkt (patrz rysunek). W punkcie o współrzędnych (5; 1): dt P P/d = TPP/= 1/5 = 2 11. 3 jednostek wyrobu 3 jednostek wyrobu max = =3 c) 15 jednostek dobra TPP = =3 5 = 15 12. () =,5 () = () odczytujemy jako współczynnik kierunkowy stycznej do krzywej TPP, która jest równoległa do promienia o współczynniku kierunkowym 1/2 =,5. () styczna do TPP jest pozioma, stąd =. () =,5 () =,(6) () =,5 13. Wzrost zaangażowania czynnika K i spadek zatrudnienia czynnika. Ponieważ: K = 4 P K 5 > = 6 P 1, to producent będzie dokonywał zmian metod produkcji zmierzających do wzrostu udziału czynnika K i spadku udziału czynnika. Zmiany metod produkcji będą trwały do czasu, gdy przy w pełni rozdysponowanych środkach finansowych produkty krańcowe w przeliczeniu na jednostkę pieniężną będą sobie równe: K P K = P
244 Przykładowe testy sprawdzające 3. TPP = TPP = lub 4. V. 5. P TR R F V T F V T WE 1 5 5 5 2 5 7 2 5 7 2 6. b. 7. b, e. 8. I =1/ E dp =1/3. 9. a. 1. = 1; T min = =4; T = T = 4; R =4=P ; = T/P = 1. Test 3 1. 56, 8. 2. a, d, e. 3. b. d/d =1/3 =MU /M U,czyliMU =3MU. 4. e. 5. V. Pole pod krzywą ilustruje całkowity koszt zmienny. 6. a. Krzywa T jest zawsze rosnąca. Zmienia się tylko dynamika jej wzrostu. 7. Π e =3. Jeżeli P =21 2, totr = P =21 2 2 i MR =21 4. JeżeliT =5 +2,to =5. W punkcie równowagi = MR,azatem5=21 4, czyli =4. Jeżeli =4,to: P =21 2 =21 8=13, T =5 +2=22, TR = P =13 4=52, Π e =52 22 = 3. 8. e. 9. 1. R P R lub R P = MR 1 P = MR 1 Test 4 R.E. MRP VMP W.T. 1 1. MRT = d/d =3/4. 2. c. Nie znamy cen konsumowanych dóbr, nie możemy zatem stwierdzić, czy konsument wykorzystuje cały swój dochód, co jest jednym z dwóch warunków osiągnięcia optymalnej struktury konsumpcji: MU /P = MU /P ; i = P + P.