Akademia Twórczego Nauczyciela Sylwia Kurcab Jadwiga Mielczarek kurcab@womczest.edu.pl j.mielczarek@womczest.edu.pl
Kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2013/2014 Wspieranie rozwoju dziecka młodszego w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego. Podniesienie jakości kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych. Działania szkoły na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa uczniów. Kształcenie uczniów niepełnosprawnych w szkołach ogólnodostępnych. 2
Akademia Twórczego Nauczyciela nauczyciel twórca nauczyciel innowator kreatywny nauczyciel 3
Tendencje społeczne zmierzają do wychowania ludzi: kreatywnych, a więc zdolnych do przekształcania tego, co wokół nich, ludzi ciekawych świata, krytycznych do wszelkich informacji, innowatorów, przedsiębiorczych.
Kreatywność a innowacyjność Kreatywność Tworzenie nowych rozwiązań w procesie nauki tendencja do generowania nowości. Innowacyjność Wprowadzanie tych rozwiązań do praktyki. Ludzie kreatywni generują pomysły. Innowatorzy wprowadzają je w życie. Człowiek o rozwiniętej postawie twórczej generuje pomysły i wprowadza je w życie. Kreatywność i innowacyjność zintegrowane zostają w postawie twórczej, która łączy zdolność do tworzenia rozwiązań ze zdolnością do ich zastosowania w praktyce (Szmidt, 2007). 5
Akademia Twórczego Nauczyciela I. Budzenie i rozwijanie postaw twórczych: 1. dywergencyjność, 2. różnorodność, komplementarność, 3. heurystyczność, 4. autentyczność. II. Styl pracy pedagoga 1. zasada facylitacji, 2. zasada ludyczności, 3. zasada rozwijania autonomicznej motywacji poznawczej, 4. zasada wzmacniania procesu twórczego, 5. zasada przeciwdziałania przeszkodom, 6. zasada osobistej twórczości nauczyciela- twórczego nauczania. Krzysztof Szmidt (2007)
SNO- SYNDROM NIEADEKWATNYCH OSIĄGNIĘĆ UCZNIA Zjawisko niedostrzegania zdolności uczniów, hamowanie lub nie rozwijanie uzdolnień co skutkuje zniechęceniem do nauki, utratą motywacji i aktywności intelektualnej ucznia.
Akademia Twórczego Nauczyciela WIELORAKIE INTELIGTENCJE, jakie posiada człowiek, są (językowa, inteligencja muzyczna, inteligencja logiczno matematyczna, inteligencja przestrzenna, kinestetyczna) GWARANCJĄ AKTYWNOSCI tych ludzi, którym pozwala się i pomaga z nich czerpać, tzn. wykorzystywać te mocne strony, swe zdolności- wszak z próżnego i Salomon nie naleje! WIGA BEDNARKOWA adiunkt w Instytucie Filologii Polskiej Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie
Zadania wymagające pomysłowości cztery proste 9 kropek tworzy kwadrat jak na rysunku. Przeprowadź cztery proste przez wszystkie kropki nie odrywając ołówka.
Zadania wymagające pomysłowości z trzech cztery Na stole leżą 3 patyczki. Nie dodając ani jednego patyczka zrób z trzech cztery. Patyczków nie wolno przełamywać.
Akademia Twórczego Nauczyciela NAUCZYCIELE POSZUKUJACY KOMPETENTNI POMYSŁOWI ZYCZLIWI ZORGANIZOWANI WIEDZA-szeroka wiedza z zakresu nauczanej dyscypliny UMIEJETNOŚĆ- przekazywania tej wiedzy, tworzenie warsztatu pracy POSTAWA- otwartości w poznawaniu świata, oryginalności myślenia
Ellis Paul Torrance podaje zbiór reguł, którymi powinni kierować się nauczyciele chcący stymulować twórcze myślenie i działanie uczniów: 1. Ceń myślenie twórcze uczniów. 2. Czyń uczniów bardziej wrażliwymi i otwartymi na środowisko. 3. Zachęcaj do zadawania pytań, eksperymentowania i manipulowania rzeczami i ideami. 4. Ucz sposobów systematycznego sprawdzania każdego pomysłu. 5. Strzeż się przed narzucaniem sztywnych schematów poznawczych. 6. Rozwijaj w klasie twórczą atmosferę. 7. Ucz tolerancji w stosunku do nowych lub różnorodnych idei. 8. Ucz dzieci cenić własne pomysły. 9. Ucz umiejętności unikania niepotrzebnej kary ze strony kolegów. 10. Dostarczaj wiedzy o procesie twórczym. 11. Rozwiewaj trwogę przed arcydziełem. 12. Wspieraj i darz zaufaniem uczenie się inicjowane przez samych uczniów. 13. Zabijaj uczniom ćwieka. 14. Stwarzaj sytuacje wymagające twórczego myślenia. 15. Twórz sytuacje wymagające zarówno aktywności, jak i spokoju. 16. Udostępniaj środki do realizacji pomysłów. 17. Popieraj zwyczaj pełnej realizacji pomysłów. 18. Rozwijaj konstruktywny krytycyzm. 19. Wspieraj zdobywanie wiedzy z różnych dziedzin. 20. Bądź śmiałym, pełnym animuszu nauczycielem (Torrance, 1995; za: Szmidt, 2007).
Mistrz i mentor ZNAJOMOŚĆ METODOLOGII PRZEDMIOTU PASJA ROMANS Z DYSCYPLINĄ WIEDZA Z NAUCZANEJ DYSCYPLINY 14
Multi Art. Projekt działania artystyczne w edukacji dziecka Celem szkolenia jest przygotowanie nauczyciela do stosowanie w edukacji zajęć, które pozwolą na pełniejszy rozwój predyspozycji twórczych dzieci oraz nabycia umiejętności wyrażania przeżyć i treści różnorodnymi środkami artystycznymi. Moduł I: : Edukacja artystyczna i kulturalna- integracja treści plastycznych z innymi treściami nauczania Moduł II: Multi Art Projekt- inspiracje do zajęć stymulujące aktywność i ekspresję twórczą dziecka. Kursy doskonalące Improwizacje plastyczno- ruchowe z wykorzystaniem metody Carla Orffa. Stwórz sztukę razem z nami- warsztaty plastyczne. Sztuka i czas- warsztaty muzealne. Gry i zabawy dydaktyczne z dzieckiem w wieku przedszkolnym. Przyjaciele Zippiego program promocji zdrowia psychicznego dziecka w wieku 5-9 lat. Konferencja 16 października Sześciolatek w przedszkolu i szkole. Wspieranie rozwoju dziecka młodszego. Konkurs na scenariusz lekcji poświęconej życiu i twórczości Julian Tuwima 15
Postawa twórcza Możliwości twórcze tkwią w każdym dziecku; Można je rozwijać w każdej sytuacji; Nie liczy się efekt końcowy wykonywanych prac, lecz proces tworzenia; 16
ZABAWA PLASTYKA SYTUACJE DNIA Dziecko w wieku przedszkolnym Zabawa Wymyślają i bawią się tymi pomysłami; Bardzo są mocno zaangażowane w zabawę; Kierowanie zabawą: dziecko inicjuje zabawę, dobiera kolegów, zmienia przebieg zabawy, ma własne pomysły i forsuje je, ocenia i krytykuje inne dzieci; Prace plastyczne Przedstawiają na rysunku fikcje, abstrakcję, symbole, znaki; Przedstawiają humor i ironię; Spontanicznie wymyślają historie, tytuły; Niekonwencjonalnie postępują z kartką papieru, kredkami, farbami; Sytuacje codzienne Bogaty świat symboliczny- dzieci marzą na jawie, wymyślają, przebierają się; Wiedza dotycząca danej dziedziny; Wrażliwość emocjonalna- a jednocześnie wewnętrzna siła i pewność siebie; Wytrwałość 17
Angażowanie różnych zmysłów dziecka pozwala: lepiej zrozumieć i zapamiętać różne treści, dziecko uczy się bawiąc, na kreatywne myślenie, prowadzi do twórczych rozwiązań. 18
Pozwólmy dzieciom eksperymentować Swoboda w podejmowaniu nawet drobnych decyzji uczy dziecko samodzielności. Samodzielność i możliwość eksperymentowania pozwalają dziecku przeżywać pozytywne emocje i wzmacniają wiarę w swoje możliwości. Dziecko, które pracuje głównie pod kierunkiem dorosłych, traci inicjatywę - uczy się słuchać i być wykonawcą poleceń innej osoby. 19
Eksperymentowanie rozwija różne umiejętności, stymuluje zmysły, pozwala poznać właściwości otaczającej dziecko rzeczywistości. Zabawy takie uczą samodzielności, rozwijają fantazję, ćwiczą umiejętność przeprowadzania obserwacji. Nauczycielka może ukierunkować uwagę dziecka zadając mu pytania i w ten sposób zachęcać do obserwacji i wyciągania wniosków. 20
Pytania dziecka To ważna forma aktywności poznawczej dziecka a zarazem jedna z głównych form uczenia się; Wszystkie dzieci mają wrodzoną chęć poznawaniaposzukiwania odkrywania; Pytania wyrażają myśli, przeżycia, doświadczenia,- rozwijają dziecko; 21
Jak stymulować dziecko : Stwarzać sytuacje pobudzające zainteresowania /nowe zadania, ciekawe pomysły/; Zadawać dziecku dużo pytań na temat jego spostrzeżeń i przeżyć; Zachęcać do stawiania pytań; Stwarzać dziecku przestrzeń na jego własną aktywność; 22
Cechy dzieci zdolnych: Posługują się zabawkami, urządzeniami w sposób niezwykły, nowatorski; Wcześnie opanowują czytanie ze zrozumieniem; Wymyślają nowe zabawy, opowiadania; Mają ciekawe i oryginalne pomysły, bogatą wyobraźnię. Chętnie eksperymentują, sprawdzają swoje pomysły; 23
Cechy dzieci zdolnych: Uczą się chętnie i szybko. Są zainteresowane otaczającym światem. Są bystrymi obserwatorami, zaskakują wypowiedziami, wiedzą; Zadają dużo pytań. Wyszukują problemy do rozwiązania. Czerpią przyjemność z wysiłku intelektualnego; Wyrażają myśli i emocje w różniej formie /werbalnej, muzycznej, plastycznej/; 24
25
samokształcenie wymiana doświadczeń wzajemne uczenie się współpraca wzajemne wsparcie Sieć współpracy i samokształcenia Akademia Twórczego Nauczyciela 26
Sieć współpracy i samokształcenia Akademia Twórczego Nauczyciela Formy współpracy OFFLINE 5 spotkań w roku szkolnym 20 25 uczestników Eksperci wykłady warsztaty konsultacje ONLINE forum dyskusyjne e-learning cyfrowe zasoby edukacyjne j.mielczarek@womczest.edu.pl kurcab@womczest.edu.pl 27
Bibliografia Joyce B., Calhoun E., Hopkins D., 1999: Przykłady modeli uczenia się i nauczania, WSiP, Warszawa. Lewandowska-Kidoń T., 2001: Drama w kształceniu pedagogicznym, Wydawnictwo UMCS, Lublin. Limont W., 1996: Analiza wybranych mechanizmów wyobraźni twórczej, Toruń, Wydawnictwo UMK. Nęcka E., 2001: Psychologia twórczości, Gdańsk, GWP. Nęcka E., 2005: Trening twórczości, Gdańsk, GWP. Pankowska K., 1997: Edukacja przez dramę, WSiP, Warszawa. Pankowska K., 2000: Pedagogika dramy. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa. Szmidt K. J., 2007: Pedagogika twórczości, Gdańsk, GWP. Szmidt K. J., 2008: Trening kreatywności. Podręcznik dla pedagogów, psychologów i trenerów grupowych, Gliwice, Wydawnictwo Helion. Szmidt K. J., Bonar J., 1998: Żywioły. Lekcje twórczości w nauczaniu zintegrowanym, Warszawa, WSiP. Szmidt K. J., Borzęcki A., Okraszewski K., Rakowiecka B., 1995: Porządek i przygoda. Lekcje twórczości, Warszawa, WSiP. 28
Dziękujemy za uwagę kurcab@womczest.edu.pl j.mielczarek@womczest.edu.pl 29