Spis przedmiotów: Zakres programowy na kierunku Analityka finansowa Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu w Sochaczewie SEMESTR I... 1 Ewidencja i sprawozdawczość finansowa... 1 Kontrola i rewizja finansowa... 2 Audyt wewnętrzny... 3 Analiza finansowa... 3 Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza... 4 Controlling finansowy... 5 Ceny transferowe... 5 SEMESTR II... 7 Semestr I Ewidencja i sprawozdawczość finansowa 2. Opis przedmiotu Ogólnie sformułowanym celem przedmiotu jest zapoznanie słuchaczy z zawartością informacyjną sprawozdań finansowych oraz zasadami ich sporządzania. W trakcie wykładów szczególny nacisk zostanie położony politykę rachunkowości i jej wpływ na porównywalność danych zawartych w sprawozdaniach finansowych stanowiących przedmiot analizy. Szczegółowy zakres zagadnień przedstawiono poniżej. Po zakończonym wykładzie uczestnik zajęć będzie potrafił: a) określić obowiązki sprawozdawcze podmiotów gospodarczych, b) określić przebieg procesu sporządzania sprawozdania finansowego, c) sporządzić uproszczone sprawozdanie finansowe, d) zinterpretować dane zawarte w sprawozdaniu finansowym e) określić wpływ zastosowanej polityki rachunkowości na dane zawarte w sprawozdaniu finansowym stanowiącym przedmiot analizy finansowej, f) zweryfikować porównywalność sprawozdań finansowych różnych podmiotów gospodarczych. a) Ogólna istota sprawozdań finansowych b) Normy prawne oraz ogólnie akceptowane standardy określające w Polsce zasady prowadzenia rachunkowości i sporządzania sprawozdań finansowych c) Struktura sprawozdań finansowych Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu w Sochaczewie Strona 1 z 7
d) Wprowadzenie do sprawozdania finansowego i jego znaczenie dla analizy finansowej e) Bilans: kryteria ujęcia, wycena, ujawnianie i prezentacja poszczególnych składników aktywów f) Bilans: kryteria ujęcia, wycena, ujawnianie i prezentacja poszczególnych składników pasywów g) Rachunek zysków i strat: przychody i koszty dotyczące podstawowej działalności operacyjnej h) Rachunek zysków i strat: przychody i koszty dotyczące pozostałej działalności operacyjnej oraz działalności finansowej. Zyski i straty nadzwyczajne, wynik brutto, obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego, wynik finansowy netto i) Zawartość informacyjna not objaśniających i ich znaczenie dla analizy finansowej j) Zawartość informacyjna i metodologia sporządzania rachunku przepływów pieniężnych k) Zawartość informacyjna i metodologia sporządzania zestawienia zmian w kapitale własnym l) Etapy procesu sporządzania sprawozdań finansowych m) Manipulacje sprawozdawcze determinujące wyniki analizy finansowej Kontrola i rewizja finansowa 1. Wymiar godzin: 8 Celem wykładu jest zaprezentowanie znaczenia rewizji finansowej w zwiększaniu wiarygodności obrotu gospodarczego, zasad funkcjonowania zawodu biegłego rewidenta i omówienie procedur badania sprawozdań finansowych. a) znał istotę i znaczenie audytu finansowego oraz metod, technik i procedur badania sprawozdań finansowych; b) rozumiał znaczenia rewizji sprawozdań finansowych dla zwiększenia wiarygodności zdarzeń gospodarczych oraz nabycie umiejętności rozumienia treści opinii i raportu z badania; c) rozumiał znaczenie kontroli wewnętrznej w rzetelnym zarządzaniu finansowym 1. System kontroli wewnętrznej a) kontrola jako funkcja zarządzania, b) etapy procesu kontroli, c) kryteria klasyfikacji rodzajów kontroli w przedsiębiorstwie i ich charakterystyka, d) modele kontroli w zależności od typu przedsiębiorstwa, e) zakres kontroli. 2. Funkcjonowanie kontroli wewnętrznej a) związek kontroli wewnętrznej z rachunkowością, b) kontrolne funkcje rachunkowości i sprawozdawczości finansowej, c) elementy i instrumenty kontroli wewnętrznej dla zapewnienia rzetelności ksiąg rachunkowych i sprawozdawczości finansowej, 3. Wymogi prawne dotyczące badania sprawozdań finansowych a) Obowiązek badania i ogłaszania sprawozdań finansowych. b) Biegły rewident w Polsce, zasady prawne, aspekt etyczny jego działania c) Podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych w Polsce. 4. Rewizja finansowa oraz zasady i sposoby jej przeprowadzania a) Cel badania sprawozdania finansowego. b) Sposób badania. c) Dowody badania. d) Planowanie badania. Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu w Sochaczewie Strona 2 z 7
Audyt wewnętrzny 1. Wymiar godzin: 8 Celem zajęć jest przedstawienie istoty audytu wewnętrznego, zasad i procedur związanych z jego funkcjonowaniem, a także powszechnie uznawanych standardów audytu wewnętrznego. Zajęcia są ukierunkowane na nabywanie i doskonalenie umiejętności rozumienia i interpretacji narzędzi oraz standardów audytu wewnętrznego. Umiejętności te przyswajane będą w trakcie ćwiczeń indywidualnych i grupowych (analiza przypadków, dyskusje grupowe) oraz mini wykładów, które będą poprzedzać ćwiczenia bądź stanowić podsumowanie ich przebiegu. a) Zadanie, jakie stawiane jest przed zajęciami to zapoznanie słuchaczy z podstawowymi elementami audytu wewnętrznego identyfikacją i analizą ryzyka związanego z działalnością jednostki, opiniowaniem działań podlegających kontroli dostarczeniem kierownikowi jednostki racjonalnego zapewnienia, że jednostka działa prawidłowo raportowaniem wniosków płynących z kontroli oraz proponowanie działań ulepszających b) Nabycie przez studentów wiedzy i umiejętności rozumowania teoretycznego c) Nabycie przez studentów umiejętności samodzielnego krytycznego myślenia, wnioskowania, oceny i stosowania w teorii w praktyce 1. Pojęcie i klasyfikacja audytu wewnętrznego a. Poznanie istoty i genezy audytu wewnętrznego b. Poznanie podstawowych definicji i zakresu audytu wewnętrznego c. Poznanie różnych kryteriów klasyfikacji audytu wewnętrznego d. Standardy audytu wewnętrznego 2. Filozofia i funkcje audytu wewnętrznego 3. Zakres zastosowań audytu wewnętrznego 4. Metodyka audytu wewnętrznego 5. Model zarządzania ryzykiem a. Budowanie struktury procesów b. Identyfikacja krytycznych punktów w strukturze procesów c. Stworzenie mapy ryzyk Analiza finansowa Celem przedmiotu jest omówienie na przykładzie konkretnego, wybranego przedsiębiorstwa podstawowych zależności finansowych opisujących efektywność funkcjonowania spółki oraz jej kondycję ekonomiczną. Podstawą przeprowadzanych analiz będzie sprawozdanie finansowe jednostki gospodarczej. Analiza będzie przeprowadzona zarówno w ujęciu czasowym, jak i porównawczo w sektorze działania badanej firmy. Omawiana ocena obejmować będzie wstępną analizę sprawozdań finansowych oraz analizę wskaźnikową (płynność, rentowność, sprawność działania, zadłużenie, wskaźniki tworzenia wartości i rynku kapitałowego). a) potrafił obliczyć podstawowe wskaźniki finansowe; b) interpretował uzyskane rezultaty analizy w porównaniach czasowych i w sektorze; c) potrafił rozpoznać sygnały wynikające z analizy o zagrożeniu pozycji finansowej przedsiębiorstwa; d) umiał ocenić płynność finansową firmy i jej rentowność; e) wiedział jak analizować efektywność i wartość rynkową przedsiębiorstwa. Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu w Sochaczewie Strona 3 z 7
1. Istota i zakres analizy finansowej. Rodzaje analiz. Sposoby przeprowadzania analizy finansowej. Źródła informacji dla analizy finansowej. 2. Wstępna analiza sprawozdań finansowych analiza pionowa i dynamiczna bilansu, rachunku zysków i start oraz rachunku z przepływów pieniężnych. 3. Analiza płynności finansowej analiza statyczna i dynamiczna płynności. 4. Analiza sprawności gospodarowania zasobami wskaźniki obrotowości i rotacji. 5. Analiza rentowności działania rentowność sprzedaży, stopa zwrotu z aktywów i kapitałów własnych. Wykorzystanie analizy piramidalnej w ocenie rentowności (piramida Du Pont). 6. Ocena stopnia zadłużenia firmy i ryzyka kredytowego. Dźwignia finansowa. 7. Metody analizy jednowskaźnikowej, m.in. model E. Altmana. Symptomy zagrożenia sytuacji finansowej firmy. 8. Ocena pozycji kapitałowej przedsiębiorstwa. Wskaźniki rynku kapitałowego. Mierniki wartości spółki, m.in. ekonomiczna wartość dodana (EVA), rynkowa wartość dodana (MVA). Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza Celem przedmiotu jest przedstawienie klasycznych i nowoczesnych metod sterowania kosztami przedsiębiorstwa oraz wykorzystanie rachunku kosztów w procesach zarządczych. Szczególna uwaga poświęcona będzie fundamentalnym narzędziom rachunkowości zarządczej, jakimi są rachunek kosztów zmiennych i stałych, metody wyodrębniania kosztów stałych z kosztów działalności operacyjnej, analiza progów rentowności (jedno i wieloasortymentowego, memoriałowego i kasowego), ocena ryzyka operacyjnego firm, dźwignia operacyjna, rachunek kosztów działań (metoda ABC) oraz rachunek kosztów ciągłego doskonalenia (kaizen costing). a) potrafił wyodrębnić z kosztów działalności przedsiębiorstwa koszty stałe i zmienne; b) obliczać i interpretować progi rentowności; c) podejmować decyzje zarządcze na podstawie ustalonych progów rentowności (np. uruchomienia produkcji wyrobu, wycofania się z rynku lub wejścia na nowy rynek, zmiany w strukturze oferowanych produktów itp.) d) ustalać stopień ryzyka struktury kosztów (operacyjnego); e) ustalać pozom kosztów tak, aby został osiągnięty oczekiwany poziom rentowności działania przedsiębiorstwa; f) wyodrębnić koszty poszczególnych czynności i działań przedsiębiorstwa oraz jego komórek organizacyjnych i dokonać rachunku kosztów całej firmy z podziałem na obszary jej aktywności. 1. Istota i zakres rachunkowości zarządczej. Różnice między rachunkowością finansową a zarządczą. 2. Rachunki kosztów pełnych i całkowitych, zmiennych i stałych. Istota kosztu zmiennego i stałego. Metody wyodrębniania kosztów stałych z kosztów działalności przedsiębiorstwa metoda ekspercka, punktów krańcowych i regresji. 3. Analiza koszty-produkt-wynik, czyli analiza progów rentowności. Progi rentowności ilościowe i wartościowe, odnoszące się do zysków i do przepływów pieniężnych. Podejmowanie decyzji na podstawie progów rentowności. 4. Rachunek kosztów działania (activity based costing, metoda ABC). Kryteria podziału kosztów wg obszarów aktywności. Analiza rentowności według metody ABC i porównanie wyników z klasycznymi metodami analizy kosztów opartymi na kluczach podziałowych materiały i robocizna bezpośrednia. 5. Rachunek kosztów ciągłego doskonalenia metoda kaizen costing. Metody sterowania kosztami doprowadzające do osiągnięcia zaplanowanej lub docelowej rentowności. Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu w Sochaczewie Strona 4 z 7
Controlling finansowy Zgodnie z definicją, controlling to połączenie w jedną funkcję analityczno doradczą zagadnień planowania, budżetowania i kontroli, finansowe sterowanie przedsiębiorstwem realizowane przy pomocy technik rachunkowości zarządczej. W trakcie zajęć wskazane zostaną obszary, którymi zajmować się może controlling w przedsiębiorstwa, opisane zostaną różne rodzaje controllingu, zwrócona zostanie uwaga na jego właściwe umiejscowienie w organizacji. Podkreślone zostanie znaczenie decentralizacji przedsiębiorstwa i korzyści, które może przynieść wyodrębnienie ośrodków odpowiedzialności. Uczestnicy dowiedzą się, jak prawidłowo przeprowadzać analizę odchyleń oraz będą mieli okazję zapoznać się z praktycznymi aspektami wdrażania Strategicznej Karty Wyników (BSC) zyskującego coraz większą popularność narzędzia pozwalającego połączyć operacyjne i strategiczne obszary zarządzania w całość. Treść przedmiotu stanowi ważne dopełnienie zajęć realizowanych m.in. w ramach przedmiotów związanych z rachunkiem kosztów i rachunkowością zarządczą. a) potrafił zdefiniować, czym powinien zajmować się dział controllingu w przedsiębiorstwie b) potrafił wskazać korzyści i wady wyodrębniania w przedsiębiorstwie centr kosztów, zysków i inwestycyjnych c) potrafił zaproponować kryteria oceny poszczególnych ośrodków odpowiedzialności d) potrafił przeprowadzać analizę odchyleń oraz wyciągać z niej wnioski e) znał sposoby prawidłowego raportowania wyników analiz f) potrafił omówić, do czego można zastosować w przedsiębiorstwie Strategiczną Kartę Wyników oraz przedstawić przykłady jej wdrożeń. 1. Wprowadzenie. Istota i funkcje controllingu. Miejsce controllingu w organizacji. 2. Centra odpowiedzialności. Wyodrębnianie i kryteria oceny Centra kosztów Centra zysków Centra inwestycyjne 3. Analiza odchyleń plan wykonanie. Konsekwencje różnic między wielkościami budżetowanymi i zrealizowanymi. Raportowanie. 4. Strategiczna karta wyników jako połączenie zagadnień controllingu operacyjnego i strategicznego. Analiza perspektyw: finansowej, klienta, procesów wewnętrznych, infrastruktury i rozwoju. Przykłady wdrożeń. Ceny transferowe W przypadku dokonywania przez podatników transakcji z podmiotami powiązanymi (lub z podmiotami z tzw. rajów podatkowych) istotne jest określenie cen stosowanych pomiędzy tymi podmiotami (tj, cen transferowych) w wysokości, jaką ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, a także właściwe sporządzenie dokumentacji cen transferowych, zapewniających bezpieczeństwo podatkowe podatnikom uczestniczącym w tego typu transakcjach. Celem przedmiotu jest przekazanie słuchaczom umiejętności sporządzenia dokumentacji cen transferowych, która ma na celu potwierdzenie rynkowego charakteru warunków, na jakich dokonywana była dana transakcja z podmiotem powiązanym, a także przedstawienie metody ustalania cen transakcyjnych oraz kalkulacji zysków, dzięki czemu możliwe jest uzasadnienie motywów, jakimi podatnik kierował się przy ponoszeniu określonej wysokości kosztów usług lub towarów będących przedmiotem dokumentowanej transakcji. Ponadto zostanie słuchaczom przekazana wiedza na temat art. 11 ust. l ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, z którego wynika, że w przypadku, gdy w transakcjach pomiędzy Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu w Sochaczewie Strona 5 z 7
podmiotami powiązanymi zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, w związku z czym podatnik nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby powiązania pomiędzy tymi podmiotami nie istniały, wówczas dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań. Celem przedmiotu jest także przekazanie faktów, że niewłaściwy sposób dokonywania transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi może skutkować po stronie podatnika negatywnymi konsekwencjami w podatku dochodowym. Organ podatkowy może na przykład stwierdzić, że dochód podatnika został zaniżony, w związku z czym powstała po jego stronie zaległość podatkowa, którą należy uregulować wraz z odsetkami za zwłokę. W takim przypadku możliwe jest również pociągnięcie podatnika do odpowiedzialności karnoskarbowej w związku z uszczupleniem należności publicznoprawnej. Z perspektywy tych konsekwencji podatkowych niezwykle istotne jest więc sporządzenie przez podatnika dokumentacji podatkowej w oparciu o właściwą metodę szacowania cen transferowych, umożliwiającą stwierdzenie, że warunki transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi nie różnią się od warunków, jakie ustaliłyby między sobą podmioty niezależne. Słuchacz po wysłuchaniu wykładu i praktycznym oraz samodzielnym sporządzeniu dokumentacji podatkowej cen transferowych posiądzie dodatkowe, wysoko oczekiwane i opłacane umiejętności zarządzania ryzykiem podatkowym spółek grupy kapitałowej. Słuchacz zdobywając unikalne umiejętności będzie umiał skutecznie analizować fakty, że: a. Ceny transferowe są jednym ze szczególnie istotnych aspektów zarządzania ryzykiem podatkowym w obrębie grupy kapitałowej. Ich znaczenie wynika z konsekwencji stosowania nierynkowych rozwiązań, do których należy nie tylko niedoszacowanie dochodu do opodatkowania, ale także możliwość zastosowania sankcji karno-skarbowych wobec zarządu. b. Jeśli spółka nie jest w stanie przedstawić na żądanie organów skarbowych wymaganej dokumentacji cen transferowych dla transakcji zawartych z podmiotami powiązanymi, a w wyniku kontroli zostaną one zakwestionowane (metoda ustalenia ceny), skutkować to może zwiększeniem kwoty podatku i będzie on naliczany według stawki sankcyjnej wynoszącej 50 proc. c. Dokumentacja cen transferowych stanowi punkt wyjścia do prezentacji i obrony cen, jednak w praktyce może nie być wystarczająca, szczególnie w przypadku spółek należących do grup kapitałowych, w których realizowane są skomplikowane transakcje o istotnych wartościach. W przypadku kontroli cen transferowych dodatkowym wsparciem do obrony stosowanych rozwiązań będzie polityka cen transferowych opisująca wspólne dla wszystkich spółek grupy zasady ustalania cen w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi. Stosowanie spójnej strategii ustalania cen transferowych stanowi dodatkowe wsparcie do obrony stosowanych rozwiązań. Część I: Podstawy analizy cen transferowych 1. Zasada ceny rynkowej 2. Podmioty powiązane 3. Analiza funkcjonalna transakcji 4. Profil funkcjonalny podmiotów powiązanych 5. Inne czynniki wpływające na porównywalności transakcji i poziom ceny transfero-wej Część II: Dokumentacja podatkowa 1. Zagadnienia ogólne związane z przygotowaniem dokumentacji cen transferowych 2. Ewolucja podejścia do dokumentacji cen transferowych 3. Przygotowanie dokumentacji - planowanie procesu 4. Przygotowanie dokumentacji cen transferowych - omówienie na przykładach 5. Dokumentacja podatkowa dla transakcji finansowej (pożyczka) 6. Dokumentacja podatkowa dla transakcji usługowej 7. Dokumenty wspierające dokumentację podatkową Część III: Porozumienia cenowe 1. Czym jest wiążące porozumienie cenowe? 2. Porozumienia cenowe jako instrument zarządzania ryzykiem podatkowym. 3. Korzyści z zawarcia porozumienia 4. Kiedy warto wystąpić o porozumienie? 5. Strategia postępowania Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu w Sochaczewie Strona 6 z 7
6. Procedura zawierania wiążących porozumień cenowych Semestr II Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu w Sochaczewie Strona 7 z 7