Analiza fali tętna u dzieci z chorobami kłębuszków nerkowych doniesienie wstępne Piotr Skrzypczyk, Zofia Wawer, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Maria Roszkowska-Blaim Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Ryzyko sercowo-naczyniowe u dzieci z glomerulopatiami układ immunologiczny układ współczulny układ renina- angiotensyna-aldosteron ciśnienie tętnicze Uszkodzenie śródbłonka Przyspieszenie tworzenia blaszek miażdżycowych Przebudowa ściany naczyniowej Nowa Pediatria 2003; 1: 30-35 lipidy Przegląd Lek 2006; 63 (supl. 3): 205-207 Am J Nephrol 2008; 28: 197-202 Pediatr Nephrol 2011; 26: 161-163
Analiza fali tętna
Analiza fali tętna Ciśnienie aortalne: AoSP, AoDP, AoPP (Aortal systolic, diastolic, pulse pressure) Ciśnienie wzmocnienia: AP (Augmentation pressure) = AoSP ESP [mm Hg] Wskaźnik wzmocnienia: AIx (Augmentation index) = AP / PP [%] Wskaźnik wzmocnienia skorygowany do akcji serca 75/min: AIx 75-HR Wskaźnik wypełnienia tętnic wieńcowych: SEVR (Subendocardial viability ratio) = DPTI/TTI [%]
Analiza fali tętna u dzieci Zwiększoną sztywność tętnic względem zdrowych rówieśników wykazywano u dzieci z: Cukrzycą typu 1 Hipercholesterolemią Niską masą urodzeniową Diabets Care 2004; 27; 2911-2917 Eur J Clin Invest 2010; 40: 250-257 Hypertension 2003; 41: 646-650 Schyłkową niewydolnością nerek leczonych hemodializami NDT 2005; 21: 729-735 Schyłkową niewydolnością nerek po przeszczepie Pediatr Nephrol 2008; 23: 2241-2245 Ostrym kłębuszkowym zapaleniem nerek Pediatr Nephrol 2011; 26: 233-239
Cel Analiza fali tętna za pomocą tonometrii aplanacyjnej u dzieci z przewlekłymi glomerulopatiami
Pacjenci i metody (1) 33 dzieci (22, 11 ) 13,3±3,9 (3,7 18) lat Choroby kłębuszków nerkowych NS 20 dzieci (15, 5 ) 14,0±3,0 (8,1 18) lat Grupa kontrolna Analiza fali tętna (Sphygmocor, AtCor Medical) ciśnienie skurczowe w aorcie (AoSP) [mm Hg] ciśnienie rozkurczowe w aorcie (AoDP) [mm Hg] ciśnienie tętna w aorcie (AoPP) [mm Hg] ciśnienie wzmocnienia (AP) [mm Hg] wskaźnik wzmocnienia (AIx) [%] wskaźnik wzmocnienia skorygowany do akcji serca 75/min (Aix-75HR) [%] wskaźnik wypełnienia tętnic wieńcowych (SEVR ang. subendocardial viability ratio)
Pacjenci i metody (2) Przebieg choroby nerek: Wiek zachorowania [lata] Obecność nadciśnienia tętniczego Wiek wystąpienia nadciśnienia tętniczego [lata] BMI Z-score Leki Immunosupresyjne Hipotensyjne Parametry biochemiczne: Kreatynina [mg/dl] Mocznik [mg/dl] GFR wg Schwartza [ml/min/1,73m2] Kwas moczowy [mg/dl] Białko całkowite [g/dl] Albuminy [g/dl] Wapń [mg/dl] Cholesterol całkowity [mg/dl] Triglicerydy [mg/dl] Białkomocz [mg/kg/24h]
Statistica 9.0 STATSOFT Analiza statystyczna Średnia±SD, mediana i zakres Test Shapiro-Wilka Test t-studenta Test U-Manna Whitney a Test Chi-kwadrat Dokładny test Fishera Regresja liniowa Wskaźnik regresji Pearsona p < 0.05
WYNIKI dane kliniczne Wiek [lata] 14.8 (3.7 18.0) Chłopcy/dziewczynki (n/n) (%/%) 22/11 (66.7% / 33.3%) Choroba nerek (n) (%): Nefropatia Schoenleina-Henocha 9 (27.3%) Nefropatia IgA 7 (21.2%) Błoniasto-rozplemowe KZN 4 (12.1%) Mezangialno-rozplemowe KZN 3 (9.1%) Zmiana minimalna 3 (9.1%) Ogniskowe i segmentalne szkliwienie kłębuszków nerkowych 3 (9.1%) Inne 4 (12.1%) Obecność NT (n) (%) 13 (39.4%) Wiek zachorowania [lata] 7.9 (0.3 16.0) Wiek wystąpienia NT [lata] 9.0 (0.3 17.5) BMI Z-score 0.3±1.3 Leczenie immunosupresyjne Prednizon (n) (%) Prednizon dawka [mg/kg/24h] Cyklosporyna A (n) (%) Azatiopryna (n) (%) Mykofenolan mofetilu (n) (%) Enalapril (n) (%) Enalapril dawka [mg/kg/24h] Losartan (n) (%) Amlodypina (n) (%) Leczenie hipotensyjne 23 (70.0%) 0.62 (0.03 1.43) 5 (15.2%) 3 (9.1%) 2 (6.1%) 21 (63.6%) 0.11 (0.04-0.21) 6 (18.2%) 7 (21.2%)
WYNIKI dane biochemiczne Kreatynina [mg/dl] 0.6 (0.3 10.1) Mocznik [mg/dl] 25.0 (10.0 131.9) Kwas moczowy [mg/dl] 5.9±2.0 GFR wg Schwartza [ml/min/1,73m2] 110.3 (6.6 166.6) Białko całkowite [g/dl] 6.8 (3.4 8.1) Albuminy [g/dl] 3.8 (1.5 4.9) Cholesterol całkowity [mg/dl] 212.8±60.3 Triglicerydy [mg/dl] 139.6±53.5 Wapń [mg/dl] 9.5±0.6 Białkomocz n (%) 15 (48.4%) 52.0 (4.5 322.1)
Wyniki - analiza fali tętna Analizowany Grupa badana Grupa kontrolna parametr n = 33 n = 20 Wiek [lata] 14.8 (3.7 18.0) 14.7 (8.1 18.0) P Płeć ( / ) (n/n, %/%) 22/11 (66.7% / 33.3%) 15/5 (75.0% / 25.0%) SBP [mm Hg] 121.4±10.9 122.4±11.7 DBP [mm Hg] 73.7±10.7 70.8±8.19 PP [mm Hg] 47.7±10.1 51.6±9.1 NS AoSBP [mm Hg] 102.8±9.7 101.0±9.7 AoDBP [mm Hg] 75.7±10.2 72.2±8.4 AoPP [mm Hg] 27.1±5.3 31.5±13.9 AP [mm Hg] -0.4±3.6-1.8±2.1 P=0.08 AIx [%] -1.3±13.3-6.6±7.3 P=0.07 AIx-75HR [%] 3.9±15.2-4.2±7.6 P=0.033 SEVR [%] 139.8±37.6 154.0±29.3 NS
Wyniki - analiza fali tętna 1,5 4 1,0 0,5 P = 0,08 2 0 P = 0,07 AP 0,0-0,5-1,0-1,5-2,0-2,5 AIx -2-4 -6-8 -10-3,0 Średnia Średnia -12 Średnia±Błąd std Średnia±Błąd std grupa badana grupa kontrolna Średnia±1,96*Błąd std grupa badana grupa kontrolna Średnia±1,96*Błąd std AP 12 AIx 10 8 P = 0,033 6 4 Aix HR75 2 0-2 -4-6 -8-10 grupa badana grupa kontrolna AIx HR-75 Średnia Średnia±Błąd std Średnia±1,96*Błąd std
Wyniki pacjenci z NT i bez NT Analizowany parametr Pacjenci z NT n = 13 Pacjenci bez NT n = 20 Wiek [lata] 14.8 (6.4 17.8) 14.5 (3.7 18.0) Płeć ( / ) (n/n, %/%) 7/6 (53.8% / 46.2%) 15/5 (75.0% / 25.0%) Choroba nerek (n) (%): Nefropatia Schoenleina-Henocha Nefropatia IgA Błoniasto-rozplemowe KZN Mezangialno-rozplemowe KZN Zmiana minimalna FSGS Inne 1 (7.7%) 3 (23.1%) 3 (23.1%) 3 (23.1%) 0 (0.0%) 2 (15.4%) 1 (7.7%) 8 (40.0%) 4 (20.0%) 1 (5.0%) 0 (0.0%) 3 (15.0%) 1 (5.0%) 3 (15.0%) Wiek zachorowania [lata] 7.9 (1.5 16.3) 9.6 (0.3 14.8) P NS BMI Z-score 0.2±1.4 0.5±1.2 Kwas moczowy [mg/dl] 6.5±2.0 5.4±2.0 GFR wg Schwartza [ml/min/1,73m2] 110.8 (6.6 166.6) 109.9 (50.4 137.3) Białko całkowite [g/dl] 6.35 (3.8 7.8) 7.0 (3.4 8.1) P=0.049 Albuminy [g/dl] 3.6 (2.3 4.8) 4.1 (1.5 4.9) P=0.08 Cholesterol całkowity [mg/dl] 242.7±71.5 191.7±41.3 P=0.04 Triglicerydy [mg/dl] 155.4±60.4 129.4±47.6 Białkomocz [mg/kg/24h] 14.8 (0.0 184.6) 0.0 (0.0 322.1) NS
Wyniki pacjenci z NT i bez NT Analizowany Pacjenci z NT Pacjenci bez NT parametr n = 13 n = 20 Wiek [lata] 14.8 (6.4 17.8) 14.5 (3.7 18.0) Płeć ( / ) (n/n, %/%) 7/6 (53.8% / 46.2%) 15/5 (75.0% / 25.0%) SBP [mm Hg] 123.4±9.8 120.1±11.7 NS P DBP [mm Hg] 78.9±9.2 70.3±10.4 P=0.019 PP [mm Hg] 44.5±7.9 49.8±10.9 NS AoSBP [mm Hg] 106.5±8.9 100.5±9.7 P=0.08 AoDBP [mm Hg] 80.6±8.4 72.6±10.2 P=0.019 AoPP [mm Hg] 25.8±4.5 27.9±5.8 AP [mm Hg] 0.8±3.2-1.2±3.8 NS AIx [%] 3.1±11.9-4.1±13.7 AIx-75HR [%] 11.3±13.1-2.5±14.2 P=0.013 SEVR [%] 135.4±23.3 142.7±44.9 NS
Wyniki pacjenci z NT i bez NT 86 112 84 110 82 80 78 P = 0,019 108 106 P = 0,08 DP 76 74 72 70 68 66 AoSP 104 102 100 98 96 64 1 0 Nadciśnienie tętnicze (0/1) Średnia Średnia±Błąd std Średnia±1,96*Błąd std 94 1 0 Nadciśnienie tętnicze (0/1) Średnia Średnia±Błąd std Średnia±1,96*Błąd std DP AoSP 86 20 84 82 P = 0,019 15 P = 0,013 80 10 AoDP 78 76 74 72 70 68 Aix HR75 5 0-5 -10 66 1 0 Nadciśnienie tętnicze (0/1) Średnia Średnia±Błąd std Średnia±1,96*Błąd std -15 1 0 Nadciśnienie tętnicze (0/1) Średnia Średnia±Błąd std Średnia±1,96*Błąd std AoDP AIx HR-75
AoSP 125 120 115 110 105 100 95 90 85 AoDP 105 100 95 90 85 80 75 70 R = 0,44, P = 0,01 R = 0,57, P = 0,001 65 60 105 100 95 80 55-50 0 50 100 150 200 250 300 350-50 0 50 100 150 200 250 300 350 białkomocz mg/kg/24h 0,95 Prz.Ufn. białkomocz mg/kg/24h 0,95 Prz.Ufn. AoSP vs. białkomocz AoDP vs. białkomocz 105 105 100 100 R = -0,36, P = 0,04 95 R = -0,42, P = 0,02 95 R = -0,47, P = 0,03 90 90 90 85 85 85 AoDP 80 AoDP 80 AoDP 80 75 75 75 70 70 70 65 65 65 60 60 60 55 3 4 5 6 7 8 9 55 1,0 białko całkowite 0,95 Prz.Ufn. 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5 55 4,0 4,2 4,4 4,6 4,8 5,0 5,2 5,4 AoDP vs. białko całkowite albuminy 0,95 Prz.Ufn. Ca 0,95 Prz.Ufn. AoDP vs. albuminy AoDP vs. wapń 44 260 42 40 38 36 34 32 R = 0,43, P = 0,03 240 220 200 180 R = -0,43, P = 0,02 AoPP 30 28 26 SEVR 160 140 24 120 22 20 100 18 80 16 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 BMI Z-score 0,95 Prz.Ufn. AoPP vs. BMI Z-score 60 100 150 200 250 300 350 400 450 cholesterol 0,95 Prz.Ufn. SEVR vs. cholesterol
Wnioski Pacjenci z glomerulopatiami cechują się zwiększoną sztywnością tętnic w porównaniu do zdrowych rówieśników. U dzieci z przewlekłymi kłębuszkowymi zapaleniami nerek nadciśnienie tętnicze jest czynnikiem ryzyka sztywności tętnic, natomiast hipercholesterolemia może stanowić czynnik ryzyka niedokrwienia mięśnia sercowego w przyszłości.
DZIĘKUJ KUJĘ ZA UWAGĘ