Jak czytad raport z ewaluacji zewnętrznej szkoły lub placówki oświatowej? dr hab. Aleksander Noworól, prof. UJ Instytut Spraw Publicznych UJ 1
Metodyka ewaluacji Proces ewaluacji z formalnego punktu widzenia prowadzony jest na podstawie następujących głównych aktów prawnych: Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) - zwanej dalej Ustawą oraz wynikającego z jej art. 35 ust. 6 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2009 r. Nr 168, poz. 1324) zwanego dalej Rozporządzeniem 2
Zakres merytoryczny ewaluacji zewnętrznej efekty co osiągają uczniowie i nauczyciele? procesy jak skuteczne, efektywne, angażujące są procesy zachodzące w szkole, jak wspiera się uczących się? środowisko rola współpracy ze środowiskiem w procesie uczenia się zarządzanie jak wygląda przywództwo i strategiczne zarządzanie, zapewnianie jakości ewaluacja i poprawa, zasoby? 3
Hipotezy Najważniejsze elementy lokalnej polityki oświatowej, pozostające w gestii dyrektorów szkół i placówek ukierunkowane zostały zapisami wymagao Rozporządzenia Organ prowadzący ma możliwośd dokonania syntetycznej i strategicznej oceny działalności szkół i placówek po zapoznaniu się z treścią raportów ewaluacyjnych dotyczących podległych jednostek 4
Charakterystyka raportu ewaluacyjnego Stopieo spełnienia wymagao na poszczególnych poziomach 5
Podstawową funkcją raportu jest funkcja poznawcza. Raport powinien także służyd rozwojowi szkół i placówek, ponieważ zebrane informacje mają przyczyniad się do podejmowania decyzji dla doskonalenia działao prowadzonych przez te placówki (a więc ich rozwoju) oraz do skutecznego prowadzenia polityki oświatowej. 6
Raport składa się z dwóch części i obejmuje: podsumowanie ewaluacji zawierające: wyniki ewaluacji zewnętrznej, określenie poziomu spełniania przez szkołę/placówkę wymagao zawartych w Rozporządzeniu wraz z jego uzasadnieniem, wnioski; wyniki ewaluacji zewnętrznej: opisy do kryteriów i charakterystyk wymagao, będących wynikiem przeprowadzonej analizy danych zebranych. 7
Przypisanie poziomu spełniania przy każdym wymaganiu. Można stwierdzid, że bazując na samym Rozporządzeniu zasada określania poziomu spełnienia wymagania przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji sprowadza się do dwóch wytycznych: najpierw analizuje się spełnienie kryteriów, następnie zgodnie z zasadą, iż decyduje najsłabszy element, określa się poziom wymagania. 8
Wymagania / Poziom spełniania wymagania: A - E Obszar: EFEKTY działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki Analizuje się wyniki sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności Uczniowie są aktywni Respektowane są normy społeczne Obszar: PROCESY zachodzące w szkole lub placówce Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy Oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy programowej Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli Kształtuje się postawy uczniów Prowadzone są działania służące wyrównywaniu szans edukacyjnych Obszar: Funkcjonowanie szkoły lub placówki w ŚRODOWISKU LOKALNYM Wykorzystywane są zasoby środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju Wykorzystywane są informacje o losach absolwentów Promowana jest wartośd edukacji Rodzice są partnerami szkoły Obszar: ZARZĄDZANIE szkołą lub placówką Funkcjonuje współpraca w zespołach Sprawowany jest wewnętrzny nadzór pedagogiczny 9 Szkoła lub placówka ma odpowiednie warunki lokalowe i wyposażenie
Unia Europejska Krajowa polityka oświatowa Lokalna polityka oświatowa W praktyce polityka oświatowa oznacza działania paostwa w dziedzinie szkolnictwa i wychowania, realizowanie celów kształcenia oraz podstawy materialno-techniczne funkcjonowania przyjętego systemu oświatowego, jak i zarządzanie instytucjami zajmującymi się tą dziedziną 10
W obszarze edukacji działania zmierzają do: rozwoju wymiaru europejskiego w edukacji m.in. upowszechnianie języków paostw członkowskich sprzyjania mobilności studentów i nauczycieli uznawanie dyplomów akademickich promowania współpracy między placówkami edukacyjnymi rozwoju wymiany informacji i doświadczeo sprzyjania rozwojowi wymiany młodzieży i instruktorów społeczno-edukacyjnych, a także zachęcania młodzieży do uczestnictwa w demokratycznym życiu Europy popierania rozwoju kształcenia na odległośd rozwoju europejskiego wymiaru sportu popieranie uczciwości i dostępności we współzawodnictwie sportowym 11
Krajowy system oświaty respektowanie praw obywatelskich poprzez: realizację prawa obywatela RP do kształcenia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki możliwośd uzupełniania wykształcenia, zdobywania lub zmiany kwalifikacji upowszechnianie dostępu do szkół zmniejszanie różnic w warunkach kształcenia, wychowania i opieki wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny; odpowiednia struktura organizacyjna systemu oświaty zakres treści kształcenia dostosowany do potrzeb rozwoju społeczno-gospodarczego 12
tworzenie warunków kształcenia, zgodnych z potrzebami i sprzyjających włączeniu społecznemu, a w tym: nauczanie dostosowane do możliwości psychofizycznych uczniów możliwośd pobierania nauki przez dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie opieka nad uczniami niepełnosprawnymi zindywidualizowany proces kształcenia opieka nad uczniami szczególnie uzdolnionymi realizowanie indywidualnych programów nauczania utrzymywanie bezpiecznych i higienicznych warunków szkolnictwa opieka nad uczniami pozostającymi w trudnej sytuacji materialnej i życiowej tworzenie warunków do rozwoju zainteresowao i uzdolnieo uczniów 13
samodzielne określanie sieci publicznych przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjalnych (z granicami ich obwodów) nadzór nad kontrolą spełniania obowiązku szkolnego osób w wieku 3-18 lat, współpraca z organami nadzoru pedagogicznego prowadzenie polityki kadrowej wobec dyrektorów zatwierdzanie corocznych projektów arkuszy organizacyjnych zapewnienia lokalowych i materialnych warunków realizacji zadao przez szkoły i placówki wykonywanie prac dotyczących realizacji kompetencji organu wykonawczego JST (przygotowywania projektu budżetu, nadzoru nad jego realizacją) 14
Polityka publiczna powinna, na tle konkretnego celu strategicznego, przedstawiad zasady i sposoby rozwiązywania zidentyfikowanych problemów Zasadniczym elementem polityki jest rekomendacja wybranego wariantu realizacji celu strategicznego, wraz z opisem najkorzystniejszych instrumentów implementacji Polityki wdrażane są poprzez system instrumentów: instrumenty planistyczne instrumenty organizacyjne instrumenty bieżącego zawiadywania wdrażania polityki instrumenty monitoringu i kontroli 15
Istotą tego aspektu polityki jest określenie lokalnych priorytetów oświatowych i opracowaniu zgodnego z nimi wieloletniego planu działao i decyzji finansowych Cele polityki obejmowad winny: wizję lokalnej oświaty cele szczegółowe W zdefiniowaniu wizji i celów konkretyzują się priorytety 16
w obszarze rozwoju przez kształcenie i zdobywanie wiedzy zaszczepienie uczniom potrzeby kreatywności 17
w obszarze rozwoju przez socjalizację wykształcenie w uczniach umiejętności stawiania granic aksjologicznych i w szczególności etycznych, trudnych do ogarnięcia w społeczeostwie sieciowym 18
w obszarze życia społecznego uświadomienie wagi aktywnego uczestnictwa w społeczeostwie obywatelskim, poprzez własną aktywnośd społeczną, zaangażowanie w sprawy wspólnoty terytorialnej, także wolontariat 19
formułowanie lokalnych celów i zadao polityki koordynacja polityki oświatowej z dokumentami planistycznymi dotyczącymi innych obszarów aktywności samorządu lokalnego określenie lokalnych standardów edukacyjnych na poziomie wyższym niż wymagania obowiązujące (wynikające z wytycznych krajowych) 20
zorganizowanie sieci publicznych szkół i placówek wdrożenie polityki inwestycyjnej polegające na zapewnieniu odpowiedniej bazy materialnej i odpowiedniego wyposażenia stworzenie powiązao organizacyjnych (sieci, porozumienia, umowy) z działającymi w środowisku podmiotami, które mogą byd partnerami gminy w realizacji celów polityki oświatowej 21
tworzenie warunków, by uczniowie nabywali wiadomości i umiejętności, zgodnie z podstawą programową tworzenie warunków dla intelektualnej i poznawczej aktywności uczniów oraz kształcenie postaw pro-innowacyjnych wyrównywanie szans uczniów w sferze edukacji poprzez indywidualizację procesu nauczania promowanie w środowisku wartości edukacji, potrzeby uczenia się oraz upowszechnianie informacji o ofercie 22 edukacyjnej
stworzenie warunków skłaniających do przestrzegania przez uczniów norm społecznych kształtowanie postaw uczniów (wspieranie tolerancji i integracji społecznej uczniów zróżnicowanych środowiskowo, kulturowo, religijnie) poprzez podejmowanie działao wychowawczych adekwatnie do potrzeb współpracę szkoły/placówki z otoczeniem społecznym i gospodarczym na rzecz wzajemnego rozwoju 23
zapewnianie wysokiego poziomu profesjonalnego, naukowego i etycznego kierownictwa szkół i placówek oraz kadry nauczycieli, zapewniania finansowania oświaty na poziomie pozwalającym realizowad pozostałe instrumenty polityki edukacyjnej usuwanie i niedopuszczanie do powstawania dysproporcji między warunkami kształcenia w poszczególnych szkołach na terenie jednostki terytorialnej, 24
opracowanie, uzgodnienie (pedagodzy, rodzice) i wdrożenie koncepcji pracy zapewnienie sprawnego i skutecznego przebiegu realizacji procesów edukacyjnych wykorzystywanie informacji o losach absolwentów współpraca z rodzicami i traktowanie ich jako partnerów szkoły współpraca zespołowa nauczycieli sprawowanie wewnętrznego nadzoru pedagogicznego podejmowanie działao poprawiających warunki lokalowe i wyposażenie uczestnictwo w programach i strukturach wojewódzkich, regionalnych, ogólnopolskich i międzynarodowych, podejmujących problematykę oświaty i wychowania 25
Monitoring, ewaluacja i kontrola realizacji lokalnej polityki oświatowej obejmują szereg działao: badawczych, analitycznych, diagnostycznych oraz sugestii interwencji naprawczych, skierowanych na weryfikację lub/i poprawę: trafności i wykonalności celów i zadao polityki wyboru środków organizacyjnych przyjętych dla realizacji celów poziomu wdrażanie przyjętych rozwiązao merytorycznych oraz zarządczych System nadzoru pedagogicznego, określający warunki i tryb sprawowania oraz formy nadzoru pedagogicznego obliguje do prowadzenia analiz w czterech obszarach (efekty, procesy, środowiska, zarządzanie) Analiza i wynikające z niej diagnozy pozwalają na kompleksową ewaluację działalności szkoły / placówki 26
Analiza raportu a instrumenty będące w kompetencjach szkół/placówek Analiza raportu a instrumenty będące w kompetencjach organów prowadzących 27
W pierwszej kolejności, zestawiono tabelarycznie elementy polityki oraz 17 wymagao stawianych przez Rozporządzenie Za przedmiot analizy przyjęto instrumenty bieżącego zawiadywania polityką, pozostające głównym obszarem, a zarazem zbiorem zadao szkoły / placówki oświatowej. 28
Instrumenty rozwoju przez kształcenie - stworzenie warunków dla: Wymagania elementy raportu ewaluacyjnego Efekty Procesy Środowisko lokalne Zarządzanie nabywania wiadomości i umiejętności zgodnie z podstawą programową intelektualnej i poznawczej aktywności uczniów oraz postaw proinnowacyjnych wyrównywania szans uczniów w sferze edukacji promowania wartości edukacji i uczenia się, oraz informacji o ofercie szkoły Wyniki sprawdzianu, egzaminów Nabywanie wiadomości i umiejętności Aktywność uczniów Wyniki sprawdzianu, egzaminów Nabywanie wiadomości i umiejętności przez uczniów Oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy programowej Kształtowanie postaw uczniów Działania służące wyrównywaniu szans Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy Wykorzystanie zasobów środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju Rodzice są partnerami szkoły Sprawowany jest wewnętrzny nadzór pedagogiczny Odpowiednie warunki lokalowe i wyposażenie Odpowiednie warunki lokalowe i wyposażenie Promowana jest wartość edukacji 29
Instrumenty rozwoju przez socjalizację i aktywn.społecz. - stworzenie warunków dla: przestrzegania przez uczniów norm społecznych kształtowanie postaw uczniów (wspieranie tolerancji i integracji społecznej uczniów zróżnicowanych środowiskowo, kulturowo, religijnie) współpraca szkoły / placówki z otoczeniem społecznym i gospodarczym na rzecz wzajemnego rozwoju Wymagania elementy raportu ewaluacyjnego Efekty Respektowanie norm społecznych Aktywność uczniów Nabywanie wiadomości i umiejętności przez uczniów Procesy Kształtuje się postawy uczniów Kształtowanie postaw uczniów - Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy - Kształtuje się postawy uczniów Środowisko lokalne Rodzice są partnerami szkoły Wykorzystanie zasobów środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju Zarządzanie Wykorzystanie zasobów środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju 30
Instrumenty zarządzania procesem edukacji oraz szkołą/plac. opracowanie, uzgodnienie i wdrożenie koncepcji pracy zapewnienie sprawnych i skutecznych procesów edukacyjnych wykorzystywanie informacje o losach absolwentów współpraca z rodzicami funkcjonowania współpracy zespołowej nauczycieli Efekty Wymagania elementy raportu ewaluacyjnego Procesy Szkoła / placówka ma koncepcję pracy Procesy edukacyjne - zorganizowane Procesy edukacyjne efektem współdziałania nauczycieli Środowisko lokalne Informacja o losach absolwentów Rodzice partnerami szkoły Informacja o losach absolwentów Rodzice są partnerami szkoły Zarządzanie Funkcjonuje współpraca w zespołach Wewnętrzny nadzór pedagogiczny Wewnętrzny nadzór pedagogiczny Funkcjonuje współpraca w zespołach 31
Instrumenty zarządzania procesem edukacji oraz szkołą/plac. zapewnienie sprawowania wewnętrznego nadzoru pedagogicznego poprawianie warunków lokalowych i wyposażenia Wymagania elementy raportu ewaluacyjnego Efekty Procesy Środowisko lokalne Zarządzanie Wewnętrzny nadzór pedagogiczny Odpowiednie warunki lokalowe i wyposażenie uczestnictwo w programach i strukturach wojewódzkich, regionalnych, ogólnopolskich i międzynarod. podejmujących problematykę oświaty i wychowania Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy Wykorzystanie zasobów środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju 32
33 Na podstawie zbioru diagnoz sytuacji w poszczególnych jednostkach można też wnioskowad: o stanie oświaty lokalnej o tych elementach zarządzania jednostką samorządową, które wymagają interwencji i modyfikacji Odnosi się to do ukierunkowania zmian w sferach: planowania, organizowania i bieżącego zawiadywania zadaniami oświatowymi w gminie.
Obszar Efekty a polityka oświatowa Cele zadania Planowanie Organizowanie Bieżące zawiadywanie Korelacja z polityka -mi społ. Standardy edukacyjne Sieć szkół / placówek Polityka inwestycyjna Poziom kadry Związki ze środowiskiem Finansowanie Usuwanie dysproporcji Diagnoza ogólna adekwatności lokalnych celów i zadao polityki w sferach: kształcenia socjalizacji, aktywności społecznej Diagnoza skuteczności innych lokalnych polityk społecz. oddziałujących na socjalizację i aktywnośd społeczną Diagnoza adekwatności lokalnych standardów edukacyjnych pod względem jakościowym i ilościowym Diagnoza funkcjonowania przyjętej sieci szkół i placówek Identyfikacja deficytów w strukturze organizacyjnej lokalnej oświaty Identyfikacja ogólnego poziomu zaspokojenia potrzeb lokalowych i sprzętowych w skali JST i w poszczególnych obiektach - rozkład terytorialny Identyfikacja gotowości uczniów do nawiązywania kontaktów z podmiotami spoza szkoły / placówki Identyfikacja ogólnej skuteczności działania kierownictwa i kadry nauczycielskiej Identyfikacja skali niedofinansowania usług edukacyjnych w gminie i w poszczególnych jednostkach (rozkład terytorialny) Identyfikacja zróżnicowao na terenie jednostki terytorialnej w poziomie świadczenia usług edukacyjnych 34
Obszar Procesy a polityka oświatowa Cele zadania Planowanie Organizowanie Bieżące zawiadywanie Korelacja z polityka -mi społ. Standardy edukacyjne Sieć szkół / placówek Polityka inwestycyjna Poziom kadry Związki ze środowiskiem Finansowanie Usuwanie dysproporcji Diagnoza adekwatności lokalnych celów i zadao polityki w sferze sprawności wdrażania procesów kształcenia, socjalizacji, uczenia aktywności społ. Diagnoza możliwości wpływania na lokalne polityki społeczne JST w wyniku prowadzenia polityki oświat. Diagnoza lokalnych standardów edukacyjnych w kontekście sprawności realizacji polityki w sferach kształcenia, socjalizacji, uczenia aktywności społ. Diagnoza sieci szkół i placówek w kontekście sprawności wdrażania polityki oświatowej Identyfikacja poziomu zaspokojenia potrzeb lokalowych i sprzętowych w relacji do sprawności realizowania procesów edukacyjnych Identyfikacja istniejących barier wewnętrznych utrudniających nawiązywanie kontaktów ze środowiskiem Identyfikacja sprawności i poziomu zorganizowania procesów dydaktycznych i wychowawczych wykorzystywanych przez kierownictwo i nauczycieli Identyfikacja barier finansowych w zapewnieniu sprawności realizowania usług w gminie i w jendostkach Identyfikacja zróżnicowao na terenie jednostki terytor. w odniesieniu do sprawności wdrażania polityki 35
Obszar Środowisko a polityka oświatowa Cele zadania Planowanie Organizowanie Bieżące zawiadywanie Korelacja z polityka -mi społ. Standardy edukacyjne Sieć szkół / placówek Polityka inwestycyjna Poziom kadry Związki ze środowiskiem Finansowanie Usuwanie dysproporcji Diagnoza adekwatności celów i zadao polityki w sferze środowiskowego partnerstwa edukacyjnego Diagnoza poziomu współpracy szkół i placówek z organizacjami polityk społecz.: domami kultury, ośrodkami sportowymi, NGO Diagnoza lokalnych standardów edukacyjnych w kontekście udziału szkół i placówek w życiu wspólnoty Diagnoza lokalizacji szkół i placówek w relacji do położenia innych obiektów infrastruktury społ. w kontekście szkoły, jako centrum aktywności lokalnej Identyfikacja obiektów edukacyjnych, które warto zaadaptowad by mogły pełnid cele środowiskowe Identyfikacja poziomu otwartoś ci lokalnych jednostek na sprawy otoczenia: problemy społ., NGO, partnerstwo rodziców Identyfikacja kompetencji i sprawności kierownictwa i nauczycieli w sferze budowania partnerstwa edukacyjnego Identyfikacja działao w sferze budowy partnerstwa edukacyjnego, wymagających dofinansowania ze strony JST Identyfikacja zróżnicowao na terenie JST w poziomie współpracy szkół i placówek z otoczeniem 36
Obszar Zarządzanie: współpraca zespołowa, nadzór wewnętrzny a polityka oświatowa Planowanie Organizowanie Bieżące zawiadywanie Cele zadania Korelacja z polityka -mi społ. Standardy edukacyjne Sieć szkół / placówek Polityka inwestycyjna Poziom kadry Związki ze środowiskiem Finansowanie Usuwanie dysproporcji Diagnoza adekwatności lokalnych celów i zadao polityki w sferze sposobu zarządzania szkołami i placówkami Diagnoza lokalnych standardów edukacyjnych w kontekście sposobów zarządzania szkołami i placówkami Diagnoza funkcjonowania sieci szkół i placówek w kontekście sprawności zarządzania nimi Identyfikacja gotowości dyrekcji i nauczycieli szkół i placówek do nawiązywania kontaktów z podmiotami zewnętrz. Identyfikacja poziomu kadry oraz stylu pracy dyrekcji i nauczycieli w szkołach i placówkach Identyfikacja skali niedofinansowania usług edukacyjnych w gminie i w poszczególnych jednostkach Identyfikacja zróżnicowao na terenie JST w odniesieniu do sposobu zarządzania jednostkami 37
Obszar Zarządzanie warunki lokalowe i wyposażenie a polityka oświatowa Planowanie Organizowanie Bieżące zawiadywanie Cele zadania Korelacja z polityka -mi społ. Standardy edukacyjne Sieć szkół / placówek Polityka inwestycyjna Poziom kadry Związki ze środowiskiem Finansowanie Usuwanie dysproporcji Diagnoza adekwatności celów i zadao polityki w relacji do poziomu infrastruktury (warunki lokalowe, wyposaże nie) Sugestia zaprogramowania wykorzystania innych gminnych obiektów infrastruktury społecznej do celów edukacyjnych Diagnoza lokalnych standardów edukacyjnych w sferze warunkó w lokalowych i wyposażenia Identyfikacja poprawności struktury i stanu bazy lokalowej szkół/ placówek oświatowych Identyfikacja potrzeb lokalowych i wyposażenia wymagających interwencji JST: reorganizacja, poziom usług Identyfikacja warunkó w lokalowych i wyposażenia warunkujących nawiązywanie kontaktów z innymi podmiotami Identyfikacja potrzeb lokalowych i wyposażenia wymagających zaangażowania środków finansowych Identyfikacja zróżnicowao na terenie JST w relacji do stanu infrastruktury 38
WNIOSKI 39
40 dokonanie wszechstronnej diagnozy adekwatności celów i zadao polityki lokalnej, ukazującej zarówno ogólną skutecznośd polityki, jak i sprawnośd: wdrażania procesów kształcenia, socjalizacji, uczenia aktywności społecznej, tworzenia środowiskowego partnerstwa edukacyjnego, wdrażania technik zarządzania szkołami i placówkami, zapewniania odpowiedniego poziomu infrastruktury (warunki lokalowe, wyposażenie); dokonanie ewentualnej rekonstrukcji celów i zadao polityki oświatowej lub kierunków ich wdrażania, na podstawie wyników ww. diagnoz; rekonstrukcja przyjąd może postad: uogólnienia lub uszczegółowienia celów, weryfikacji i uszczegółowienia parametryzacji celów, uszczegółowienia zadao, eliminacji lub/i uzupełnienia wykazu zadao;
dokonanie diagnozy skuteczności innych lokalnych polityk społecznych w sferze ich oddziaływania na socjalizację i aktywnośd społeczną uczniów, dokonanie diagnozy możliwości wpływania przez szkoły i placówki na inne lokalne polityki społeczne, dokonanie diagnozy poziomu współpracy szkół i placówek z organizacjami (publicznymi i społecznymi) innych polityk społecznych, podjęcie na poziomie planu strategicznego JST ewentualnego skorygowania ogółu polityk społecznych, dla sprostania wyzwaniom rozwojowym, poprzez: zintegrowane zarządzanie politykami społecznymi, zaprogramowanie wykorzystania obiektów infrastruktury społecznej m.in. do celów edukacyjnych 41
dokonanie wszechstronnej diagnozy adekwatności lokalnych standardów edukacyjnych pod względem jakościowym i ilościowym, w szczególności w odniesieniu do: sprawności realizacji polityki oświatowej w sferach kształcenia, socjalizacji oraz uczenia aktywności społecznej (obywatelskiej), udziału szkół i placówek w życiu wspólnoty, sposobów zarządzania szkołami i placówkami, warunków lokalowych i wyposażenia szkół i placówek, podjęcie ewentualnych działao korygujących w sferze definicji i implementacji standardów, co może przybrad postad: urealnienia (obniżenia) standardów, zaostrzenia (podniesienia) standardów, zapisania w dokumentach planistycznych konieczności zastosowania środków pozwalających uzyskad założone standardy edukacyjne. 42
dokonanie diagnozy funkcjonowania przyjętej sieci szkół i placówek, z identyfikacją ewentualnych deficytów w zakresie: ogólnej sprawności wdrażania polityki oświatowej, lokalizacji szkół i placówek w relacji do innych obiektów infrastruktury społecznej, sprawności zarządzania szkołami i placówkami, bazy lokalowej szkół i placówek oświatowych; podjęcie ewentualnych działao restrukturyzujących sied szkół i placówek, co obejmuje: przeprowadzenie alternatywnych analiz wariantowych rodzajów i lokalizacji szkół i placówek, w powiązaniu z polityką inwestycyjną JST, przeprowadzenie analiz konsekwencji (społecznych, politycznych, finansowych) wariantów działao restrukturyzacyjnych, podjęcie z wyprzedzeniem odpowiednich kroków w sferze komunikacji społecznej w celu minimalizacji konfliktów na tle restrukturyzacji; 43
identyfikacja poziomu zaspokojenia potrzeb lokalowych i sprzętowych w skali JST oraz w poszczególnych szkołach i placówkach, w układzie rzeczowym (odniesienie do standardów) i terytorialnym, m.in. w kontekście sprawności realizowania procesów edukacyjnych, identyfikacja obiektów edukacyjnych, które warto zaadaptowad (i wyposażyd) tak, by mogły pełnid cele środowiskowe (szkoła, jako centrum aktywności lokalnej), określenie potrzeb lokalowych i wykazu wyposażenia wymagających dodatkowych nakładów i uwzględnienie tych potrzeb w lokalnej strategii lub/i wieloletnim planie inwestycyjnym; 44
identyfikacja współpracy szkół/placówek z podmiotami otoczenia identyfikacja stopnia otwartości jednostek oświatowych na środowisko identyfikacja warunków lokalowych i wyposażenia, warunkujących możliwośd nawiązywania ścisłych kontaktów z innymi podmiotami w gminie; określenie w planie strategicznym i programach samorządowych celów i zasad środowiskowego partnerstwa edukacyjnego, jako modelu angażowania się szkoły (jako wspólnoty wiedzy i wspólnoty uczącej się) w sprawy rozwoju lokalnego; 45
identyfikacja skuteczności działania kierownictwa i kadry nauczycielskiej szkół i placówek wprowadzenie ewentualnych działao naprawczych poprzez ukierunkowanie polityki personalnej z wykorzystaniem pozostałych (poza oceną) narzędzi zarządzania zasobami ludzkimi (określenie standardów rekrutacji, motywacji i szkoleo); 46
identyfikacja, na tle przyjętych standardów, skali niedofinansowania usług edukacyjnych w JST i w poszczególnych szkołach/placówkach w układzie terytorialnym identyfikacja barier finansowych identyfikacja poziomu zarządzania środkami finansowymi w poszczególnych jednostkach (na tle pozostałych) wprowadzenie ewentualnych korekt wykorzystania narzędzi finansowych polityki oświatowej poprzez: restrukturyzację sieci modyfikację alokacji środków pomiędzy poszczególne szkoły/placówki modyfikację alokacji środków na zadania realizowane w ramach skorelowanych polityk społecznych poprawę poziomu zarządzania finansami w szkołach poprzez narzędzia zarządzania zasobami ludzkimi 47
identyfikacja występujących na terenie jednostki terytorialnej zróżnicowao w poziomie świadczenia usług edukacyjnych wyrównywanie poziomu realizowania polityki oświatowej i świadczenia usług edukacyjnych poprzez uwzględnianie aspektu terytorialnego we wszystkich opisanych powyżej działaniach naprawczych 48
Władze samorządowe mogą wszechstronnie wykorzystywad raporty ewaluacyjne do monitorowania, oceny i modyfikacji stosowanych rozwiązao Najważniejsze elementy lokalnej polityki oświatowej, pozostające w gestii dyrektorów szkół i placówek ukierunkowane zostały zapisami wymagao Rozporządzenia Organ prowadzący ma możliwośd dokonania syntetycznej i strategicznej oceny działalności szkół i placówek po zapoznaniu się z treścią raportów ewaluacyjnych dotyczących podległych jednostek 49
Dziękuję za uwagę www.isp.uj.edu.pl www.noworol.eu 50