Wrocław, dnia 19 listopada 2008 r. P/08/163 LWR-41013-1/2008 Pan Gen. broni Waldemar SKRZYPCZAK Dowódca Wojsk Lądowych WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu skontrolowała Dowództwo Wojsk Lądowych, zwane dalej Dowództwem lub DWL, w zakresie funkcjonowania szkół podoficerskich resortu obrony narodowej w latach 2005 2008 (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli, jak teŝ omówione w dniu 18 listopada 2008 r. na naradzie pokontrolnej, NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Generałowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia sprawowany przez DWL nadzór nad działalnością podległych czterech szkół podoficerskich m.in. w zakresie: zapewnienia podległym szkołom struktury organizacyjnej umoŝliwiającej realizację wyznaczonych zadań, oraz, mimo uchybień, wywiązywania się z obowiązku nadania szkołom statutu; negatywnie natomiast ocenić naleŝy m.in. sposób realizacji w podległych szkołach nauczania języka angielskiego, jak teŝ proces planowania i realizacji doskonalenia zawodowego podoficerów. 1. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia dostosowanie struktury organizacyjnej podległych szkół do wykonywania zadań wyznaczonych przez Ministra Obrony Narodowej 1 Dz. U. z 2007 r. nr 231, poz. 1701.
2 rozporządzeniem z dnia 8 marca 2004 r. w sprawie utworzenia szkół podoficerskich 2 ; struktura ta była jednolita dla wszystkich szkół, co pozwoliło szkołom podoficerskim Wojsk Lądowych realizować proces kształcenia i szkolenia w wymaganym zakresie, tj. w ramach kursów: kandydatów na Ŝołnierzy zawodowych, szkolenia rezerw, jak teŝ doskonalenia zawodowego. 2. Jakkolwiek Dowódca Wojsk Lądowych wywiązał się z obowiązku nadania podległym szkołom statutów, to zwrócić uwagę naleŝy, iŝ pierwotnie obowiązujące statuty (do lipca 2006 r.) były opracowane wadliwie, bowiem określono w nich, iŝ szczegółowe programy nauki zatwierdza komendant szkoły. W sytuacji, kiedy 5 ust. 1 i 5 rozporządzenia w sprawie utworzenia szkół podoficerskich nie wymienia szczegółowych programów nauki, jako dokumentu, zgodnie z którym realizowane jest kształcenie w szkole, lecz programy nauki zatwierdzone przez przełoŝonego taki zapis w statucie szkół był sprzeczny z ww. przepisami. Konsekwencją tego, było prowadzenie kształcenia w szkołach w latach szkoleniowych 2004/2005 i 2005/2006, w oparciu o szczegółowe programy nauki zatwierdzone przez komendantów szkół. PowyŜszą nieprawidłowość wyeliminowano w 2006 r., poprzez usunięcie ze statutu kaŝdej ze szkół, wadliwego zapisu. 3. Pomimo podejmowanych, zarówno przez podległe szkoły, jak i DWL działań promujących słuŝbę wojskową, w tym kandydacką w szkołach podoficerskich w trakcie naboru na rok szkoleniowy 2007/2008 nastąpił drastyczny spadek zainteresowania słuŝbą kandydacką. O ile, według danych DWL, w 2005 r. o 536 miejsc w szkołach podoficerskich Wojsk Lądowych, ubiegało się 3.229 kandydatów (na jedno miejsce przypadało więc 6,0 kandydatów), to w 2007 r. na 562 miejsca takich kandydatów było tylko 1.589 (2,83 na jedno miejsce), czyli o 50,8% mniej. Więcej o 35,1%, aniŝeli w 2007 r., bo 2.146 kandydatów starało się o przyjęcie do szkół w 2008 r., przy czym wyznaczony limit przyjęć wynosił 383 (przyjęto 380), co stanowiło 68,1% w stosunku do 2007 r. Jakkolwiek liczba chętnych ubiegających się o przyjęcie do szkół podoficerskich jest podstawowym wyznacznikiem zainteresowania nauką w tych szkołach, to zauwaŝyć naleŝy, iŝ prezentowane dane w tym zakresie, w zaleŝności od źródła, były częstokroć rozbieŝne 3. W tej sytuacji DWL moŝe nie dysponować 2 Dz,U. nr 51, poz. 505 ze zm. 3 Np. w sporządzonym w 2008 r. przez Pełnomocnika Ministra Obrony Narodowej do spraw Reformy Szkolnictwa Wojskowego opracowaniu Analiza funkcjonowania szkół podoficerskich rekomendacje zmian, podano m.in., iŝ liczba złoŝonych wniosków o przyjęcie do szkół podoficerskich Wojsk Lądowych wyniosła w 2005 r. w sumie 2.416, a w 2007 r. 1161. Z kolei z ustaleń kontroli w poszczególnych szkołach podoficerskich Wojsk Lądowych wynika, iŝ w 2005 r. i 2007 r. kandydatów ubiegających się do tych szkół było odpowiednio: 3.540 i 1.825.
3 rzetelną informacją o stopniu zainteresowania potencjalnych Ŝołnierzy podjęciem nauki w szkołach podoficerskich. Zdaniem NIK, celowym jest ustalenie jednolitych zasad gromadzenia i prezentowania takich danych. 4. W ocenie NIK, ograniczenie liczbowego naboru kandydatów na podoficerów do szkół podoficerskich Wojsk Lądowych, moŝe być źródłem dalszego wzrostu liczbowego deficytu Ŝołnierzy w korpusie osobowym podoficerów Wojsk Lądowych; o ile na koniec 2007 r. liczba vacatów w tym korpusie wynosiła 3.143, a stopień ukompletowania korpusu podoficerskiego 85,5%, to w okresie pierwszych sześciu miesięcy 2008 r. liczba ta zwiększyła się do 3.535 podoficerów (o 12,5%), przy zmniejszonym do 83,8% stopniu ukompletowania tej kadry. Podkreślić przy tym naleŝy, iŝ w strukturze kadry podoficerskiej największy deficyt dotyczył stopnia kaprala i wynosił 1.186 (30% w relacji do stanu etatowego). W tej kwestii, Pan Generał stwierdził m.in., Ŝe zwiększenie stanu ukompletowania w korpusie podoficerów (szczególnie w stopniach kapral i st. kapral) w Wojskach Lądowych jest realizowane w oparciu o maksymalnie zwiększany nabór do szkół podoficerskich poprzez stworzenie moŝliwości szkolenia kursowego szeregowych zawodowych i Ŝołnierzy nadterminowych umoŝliwiające im zdanie egzaminu na podoficera, jak teŝ moŝliwość powołania kandydatów spośród Ŝołnierzy rezerwy posiadających stopnie podoficerskie. Tym niemniej NIK zauwaŝa, iŝ na skutek ograniczenia naboru w 2008 r., nie w pełni wykorzystane będą potencjalne moŝliwości szkół podoficerskich w zakresie kształcenia kandydatów na Ŝołnierzy zawodowych, które w skali roku wynoszą około 780 800 kandydatów; istnieje teŝ ryzyko nie pozyskania odpowiedniej liczby kandydatów na podoficerów w ramach wymienionych przez Pana Generała kursów. Podnieść teŝ naleŝy, Ŝe spośród pełniących na koniec czerwca 2008 r. słuŝbę 18.348 podoficerów, 9.546 z nich (52,0%) zajmowało stanowiska słuŝbowe toŝsame z posiadanym stopniem etatowym, ale aŝ 8.673 (47,3%) podoficerów skierowano na stanowiska o wyŝszym stopniu etatowym; pozostała kadra podoficerska w liczbie 129 (0,7%) zajmowała stanowiska etatowe niŝsze od posiadanego stopnia wojskowego. W tej sytuacji istotnym jest odpowiednie skoordynowanie i zaplanowanie kursów doskonalenia zawodowego podoficerów, w szczególności szkoleń na kolejne stopnie wojskowe. Dodać naleŝy, iŝ DWL, pomimo stosunkowo niskiego ukompletowania w korpusie podoficerów (w szczególności w stopniu kaprala), nie dysponowało rachunkiem symulacyjnym dopływu Ŝołnierzy z podległych szkół podoficerskich. 5. Nieskoordynowany, w ocenie NIK, był proces realizacji kursów doskonalenia zawodowego podoficerów, który znacznie odbiegał od przyjętych w tym zakresie załoŝeń. W odniesieniu do kursów na kolejne stopnie wojskowe stwierdzono m.in., Ŝe z planowanych 69
4 kursów obejmujących w załoŝeniu 962 uczestników, w latach 2005 2008 (I półrocze) zrealizowano 45 (65,2%), w których uczestniczyło 356 osób (37,0%). W ogóle nie przeprowadzono zaplanowanych 10 kursów na stopień st. chorąŝego i st. chorąŝego sztabowego, które miały objąć w sumie 124 osoby. Pan Generał wyjaśnił, iŝ przedmiotowe kursy nie były realizowane w wyniku braku imiennych zgłoszeń od jednostek organizacyjnych MON, jak teŝ jednostek Wojsk Lądowych, tym niemniej zauwaŝyć naleŝy, iŝ np. na koniec 2007 r. 1.109 chorąŝych (31,4%) zajmowało stanowiska przeznaczone dla wyŝszych stopni etatowych, tj. st. chorąŝego i st. chorąŝego sztabowego, a na koniec czerwca 2008 r. było ich 1.086 (31,3%). 6. W skontrolowanym okresie podległe szkoły podoficerskie nie osiągnęły poŝądanego poziomu zatrudnienia kadry ogółem, w tym w szczególności kadry instruktorskiej. Pomimo odnotowanej poprawy w tym zakresie (stopień ukompletowania kadry instruktorskiej w 2005 r. wynosił 71,3%; stan etatowy 230, stan ewidencyjny 164) na koniec I półrocza 2008 r. nieobsadzone były 44 etaty instruktorskie, co oznaczało ukompletowanie tej kadry na poziomie 82,3%. Konsekwencją braku pełnej obsady na stanowiskach instruktorskich w szkołach podoficerskich Wojsk Lądowych było m.in. duŝe obciąŝenie tej kadry zajęciami dydaktycznymi, skutkiem czego wystąpiły przypadki niezrealizowania zajęć szkoleniowych w pełnym wymiarze czasu, co wykazały wyniki kontroli NIK przeprowadzone w podległych szkołach. Zdaniem Pana Generała, niepełne ukompletowanie stanowisk słuŝbowych instruktorów spowodowane jest m.in. sytuacją ekonomiczną Ŝołnierzy korpusu podoficerów wiąŝącą się z niepełną ich mobilnością, chęcią słuŝby w jednostkach perspektywicznych najbardziej doświadczonych i wykształconych podoficerów. W ocenie NIK, brak większego zainteresowania podoficerów słuŝbą w szkołach podoficerskich wynika teŝ z niskich stopni etatowych przewidzianych dla instruktorów (sierŝant) i starszych instruktorów (st. sierŝant), a w konsekwencji niŝszych uposaŝeń 4. Dodać teŝ naleŝy, iŝ jakkolwiek w odniesieniu do kadry instruktorskiej posiadanie wykształcenia wyŝszego nie jest wymagane, to spośród 205 podoficerów zaliczanych do tej kadry, wykształceniem wyŝszym legitymowało się 32 z nich (15,6%) a kolejnych 14 podoficerów (6,8%) kontynuowało naukę w uczelniach. 4 Jak wynika z ustaleń kontroli w szkołach podoficerskich, brak dostatecznej liczby chętnych spowodowany jest m.in. niŝszym zaszeregowaniem stanowisk etatowych w szkołach podoficerskich w porównaniu ze stanowiskami w jednostkach wojskowych; np. szef kompanii w jednostce stopień etatowy chorąŝy, grupa uposaŝenia 8 - otrzymuje dodatek do uposaŝenia w związku z pełnioną funkcją; szef kursu w szkole podoficerskiej (funkcjonalnie stanowisko toŝsame z szefem kompanii) stopień etatowy st. sierŝant, grupa uposaŝenia 6 dodatku do uposaŝenia w związku z pełnioną funkcją nie otrzymuje.
5 7. ZastrzeŜenia NIK, budzi określony w 2005 r. przez Dowódcę Wojsk Lądowych sposób realizacji w podległych szkołach nauki języka angielskiego. Stwierdzono, Ŝe rozkazem Dowódcy z marca 2005 r. w sprawie kształcenia językowego w szkołach podoficerskich, komendanci szkół podoficerskich zobowiązani zostali m.in. do zorganizowania i zrealizowania kształcenia językowego w wymiarze 360 godzin lekcyjnych, z tego 200 godzin w ramach szkolenia programowego (programu nauki) i 160 godzin poza takim programem. W sytuacji, kiedy przed datą wydania tegoŝ rozkazu, szkoły realizowały kształcenie językowe w ramach programu nauki w wymiarze 200 godzin, rozkaz ten wprowadzał de facto dodatkowo 160 godzin obowiązkowej nauki języka obcego, lecz poza szkoleniem programowym. Jakkolwiek NIK nie kwestionuje i pozytywnie ocenia załoŝony cel kształcenia, jakim było osiągnięcie przez elewów wymaganej kompetencji językowej w ramach czterech sprawności językowych (słuchanie, mówienie, czytanie, pisanie) na poziomie 1, to negatywnie ocenić naleŝy przyjęty sposób realizacji tego celu. Kształcenia kandydatów na podoficerów poza programem nauki nie przewidują bowiem postanowienia rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie utworzenia szkół podoficerskich. Ponadto kontrola NIK w podległych szkołach wykazała m.in., Ŝe pozostawienie przez DWL w gestii komendantów szkół podoficerskich zagospodarowania tego czasu szkolenia, przełoŝyło się w praktyce na prowadzeniu dodatkowych zajęć z języka angielskiego w godzinach popołudniowych (na 9 i 10 godzinie lekcyjnej) oraz w niektóre wolne soboty, a więc kosztem czasu wolnego elewów i efektywności nauczania. Zwiększone z tego tytułu dodatkowe obciąŝenie dydaktyczne uniemoŝliwiało teŝ skuteczne przeplanowywanie na inne terminy niektórych zajęć, które z róŝnych przyczyn, nie zostały zrealizowane w ustalonym programem nauki harmonogramie. Nie osiągnięto teŝ w zadowalającym stopniu celu, będącego przesłanką do podjęcia nauki w czasie dodatkowym języka angielskiego; sprawność językową na poziomie 1 uzyskała mniej niŝ połowa kształconych w podległych szkołach elewów (w 2006 r. 46,8%, w 2007 r. 38,2%, a w 2008 r. 45,1%). W tej sytuacji pozytywnie naleŝy ocenić uporządkowanie przez Pana Generała, rozkazem z 14 lipca 2008 r., nauki języka angielskiego. Określone w tym dokumencie zasady kwalifikowania, szkolenia i egzaminowania z języka angielskiego w podległych szkołach podoficerskich zakładają czas nauki tego języka w ilości 200 godzin lekcyjnych w ramach zadań programowych, z umoŝliwieniem elewom przystąpienia do egzaminu resortowego na poziomie podstawowym według standardu STANAG 6001.
6 8. W ocenie NIK, przedstawiony za lata 2005 2007 przez DWL poziom kosztów funkcjonowania podległych szkół podoficerskich nie odzwierciedlał realnej ich wielkości i był nieadekwatny do nakładów ponoszonych na zapewnienie bieŝącego ich funkcjonowania, w szczególności nie uwzględniał w pełni wydatków ponoszonych przez rejonowe zarządy infrastruktury na utrzymanie infrastruktury szkół, jak teŝ wydatków na kształcenie elewów i szkolenie podoficerów przez centra szkolenia. Podległe szkoły nie prowadziły bowiem ewidencji księgowej; taką ewidencję, w tym ewidencję kosztów i to w ograniczonym zakresie (m.in. bez kosztów infrastruktury) prowadziły wojskowe jednostki budŝetowe, sprawujące wobec poszczególnych szkół funkcję dysponenta trzeciego stopnia (w zakresie wydatków i dochodów). Ponadto, niejednolita ewidencja księgowa, zwłaszcza w zakresie kwalifikowania kosztów kształcenia i szkolenia, uniemoŝliwiła ocenę tendencji kształtowania się kosztów jednostkowych szkolenia podległych szkół w latach 2005-2006 (nie określono w tych latach takich kosztów w odniesieniu do Szkoły Podoficerskiej we Wrocławiu). Oszacowane za 2007 r. w trakcie kontroli koszty jednostkowe przypadające na jednego elewa kształconego w podległych szkołach wyniosły 32,2 tys. zł, przy czym najniŝsze koszty odnotowała Szkoła Podoficerska we Wrocławiu (21,3 tys. zł), najwyŝsze zaś Szkoła Podoficerska w Poznaniu (34,9 tys. zł). Zdaniem NIK, tak znaczna róŝnica w kształtowaniu się jednostkowych kosztów nauczania, oprócz specyfiki wynikającej ze szkolenia w szkołach, wynika z braku jednolitych zasad sporządzania przedmiotowego rachunku kosztów. 9. NIK negatywnie ocenia nie wywiązywanie się DWL z obowiązku dokonywania w podległych szkołach, co najmniej raz w roku, oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy 5. Działania w tym zakresie ograniczyły się głównie do analizy sprawozdań stanu bhp sporządzanych przez szkoły i wobec stwierdzenia braku istotnych zagroŝeń, komórka BHP Dowództwa Wojsk Lądowych (sekcja w obsadzie dwuosobowej) nie podejmowała kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w podległych szkołach, a zadania kontrolno-nadzorcze ukierunkowała na inne jednostki wojskowe. 10. Jakkolwiek w badanym okresie w ramach nadzoru nad działalnością podległych szkół, DWL w badanym okresie przeprowadziło 13 kontroli ich funkcjonowania, to stwierdzić naleŝy, Ŝe nie w pełni zadawalający był nadzór nad realizacją ustaleń tych kontroli (zaleceń 5 Zgodnie z 6 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie stosowania do Ŝołnierzy zawodowych przepisów Kodeksu pracy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 108, poz. 1148 ze zm.) nadzór nad stanem bhp w odniesieniu do jednostek wojskowych, sprawują przełoŝeni tych jednostek, którzy w myśl 7 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia zobowiązani zostali m.in. do dokonywania, co najmniej raz w roku, oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w podległych jednostkach wojskowych.
7 pokontrolnych); niektóre stwierdzone uchybienia i nieprawidłowości nie zostały wyeliminowane, co potwierdziły wyniki kontroli NIK w podległych szkołach. W protokółach i meldunkach z kontroli podjętych przez DWL, podniesione niedociągnięcia dotyczyły m.in.: braku pełnego ukompletowania kadry szkół, niedostatecznego zabezpieczenia sprzętu specjalistycznego do prowadzenia zajęć, nieprawidłowości w prowadzeniu dokumentacji szkoleniowej, niskich kwalifikacji kadry instruktorskiej w zakresie metodyki szkolenia. 11. NiezaleŜnie od powyŝszego, przeprowadzona, w podległych Dowódcy Wojsk Lądowych szkołach podoficerskich 6, kontrola NIK wykazała, oprócz pozytywów, równieŝ uchybienia i nieprawidłowości, które miały negatywny wpływ na bieŝące funkcjonowanie tych szkół, w szczególności na efektywność prowadzonego szkolenia. Nie wszystkie stwierdzone nieprawidłowości, były wynikiem niedostatecznego nadzoru ze strony komendantów skontrolowanych szkół, lecz równieŝ ograniczonego nadzoru sprawowanego przez DWL: - jako działania nierzetelne, NIK oceniła brak dokumentowania w dziennikach lekcyjnych prowadzonych zajęć, jak teŝ niezrealizowanie w wymaganym wymiarze zajęć określonych w programach nauki; przyczyną tych nieprawidłowości były z jednej strony zaniedbania instruktorów, z drugiej zaś brak odpowiedniego sprzętu i infrastruktury; jak teŝ niepełne obsadzenie etatów kadrą instruktorską; m.in. w Szkole Podoficerskiej we Wrocławiu w roku szkoleniowym 2007/2008 na 7.672 zrealizowanych godzin programowych w ewidencji nie ujęto 191 godzin (w tym z metodyki szkolenia 68 godzin), a w roku 2005/2006 nie przeprowadzono w ogóle 235 godzin zajęć, z tego m.in. 45 godzin z powodu braku sprzętu oraz 150 godzin w ramach szkolenia specjalistycznego grupy osobowej ochrony przeciwpoŝarowej, które za zgodą DWL powinno być realizowane w Ośrodku Szkolenia Kierowców w Grudziądzu; w Szkole Podoficerskiej w Poznaniu w dziennikach lekcyjnych 10 grup szkoleniowych nie zaewidencjonowano 404 godzin nauczania (m.in. w zakresie przedmiotów: szkolenie metodyczne 38 godzin, taktyka 29 godzin, zdobywanie uprawnień do kierowania pojazdami 268 godzin), - negatywnie, oceniono nadzór nad odbywanymi przez elewów w jednostkach wojskowych praktykami, w szczególności w związku z nierzetelnym dokumentowaniem realizacji zadań szkoleniowych; niedbale wypełniano dzienniki praktyk, a zawarte tam wpisy (bądź ich brak) wskazują, Ŝe nie realizowano w obowiązkowym zakresie zadań objętych 6 Kontrolą objęto wszystkie 4 szkoły podoficerskie Wojsk Lądowych, tj. w: Poznaniu, Toruniu, we Wrocławiu i w Zegrzu.
8 programami tych praktyk; m.in.: w Szkole w Poznaniu nie dokumentowano udziału elewów w zajęciach fakultatywnych (w tym w kursach instruktorsko-metodycznych, w szkoleniu poligonowym i strzelaniu); w Szkole we Wrocławiu maksymalny łączny zaewidencjonowany czas praktyki wynosił 264 godzin i 30 minut, a minimalny 36 godzin i 15 minut; w Szkole w Zegrzu na 48 analizowanych dzienników praktyk tylko w dwóch zaewidencjonowany czas zgodny był z zaplanowanym (140 godzin), w odniesieniu do Ŝołnierzy-muzyków, dla których wymiar czasowy praktyk określony został na 404 godziny, udokumentowano od 80 do 373 godzin, - jako niedostateczne ocenić naleŝy wyposaŝenie skontrolowanych szkół w sprzęt techniczny niezbędny w realizacji szkoleń, tak pod względem ilościowym jak i jakościowym; brak tego sprzętu był jedną z przyczyn nie zrealizowania w wymaganym zakresie zadań szkoleniowych; Szkoła w Zegrzu nie dysponowała niezbędną ilością środków technicznych wspomagania szkolenia, zwłaszcza środków nowoczesnych wymaganych programami nauki, a sprzęt, jakim dysponowała, jak np. łódź rozpoznawcza, zestawy minerskie, wykrywacz min głębinowych czy teŝ rentgenoradiometr były nieprzydatne do szkolenia; Szkole Podoficerskiej w Poznaniu nie zabezpieczono w pełni sprzętu wojskowego dla celów szkoleniowych, w tym: bojowego wozu piechoty, samochodu terenowego, samochodu rozpoznawczego BRDM oraz czołgów PT 91 i T 72; Szkole Podoficerskiej we Wrocławiu nie zabezpieczono sprzętu w takiej liczbie egzemplarzy, aby mogła realizować kształcenie dla pełnej etatowej liczby szkolonych; braki w tym zakresie dotyczyły 24 (20,5%) na 117 rodzajów pozycji sprzętowych (m.in. pistoletów treningowych, granatów); ponadto w odniesieniu do 30 pozycji (25,6%) nie zabezpieczono nawet jednego egzemplarza, w tym m.in. trenaŝera do nauki celowania Cyklop, trenaŝera do nauki strzelania do celów stałych i ukazujących się Czantoria ; w większości występujących braków sprzętowych stosowano zamienniki starszego typu; dodać naleŝy, iŝ skontrolowane szkoły zwracały się do DWL o pomoc w zabezpieczenie niezbędnego sprzętu, jednakŝe bezskutecznie. 11.1. Brak odpowiedniej ilości i jakości sprzętu wspomagającego proces szkolenia w szkołach podoficerskich, wpływał negatywnie na jego efektywność; w konsekwencji tego, jednostki wojskowe do których juŝ jako podoficerowie, zostali skierowani absolwenci szkół ponosiły dodatkowe nakłady na doszkalanie nowoprzyjętych Ŝołnierzy. Dowódcy tych jednostek wskazywali m.in. na przypadki poznawania przez absolwentów-podoficerów niektórego rodzaju sprzętu dopiero w jednostkach wojskowych, gdyŝ taki sprzęt był niedostępny podczas kształcenia w szkołach (m.in. trał przeciwminowy BoŜena, kombinezon
9 EID 9, Instalacje WUS), choć m.in. brak teŝ takiego sprzętu szkoły sygnalizowały DWL; wskazywali teŝ na niedostateczną wiedzę absolwentów w zakresie budowy i zasad eksploatacji sprzętu wojskowego. Dowódcy jednostek wojskowych podali w większości, iŝ jakkolwiek posiadana przez absolwentów wiedza gwarantuje skuteczne pełnienie przez nich funkcji dowódczych, tym niemniej sugerowali przy tym, iŝ większą uwagę w szkoleniu elewów naleŝy zwrócić m.in. na kształtowanie umiejętności samodzielnego podejmowania decyzji na szczeblu druŝyny, poszerzenie wiedzy pedagogicznej, a przede wszystkim na wydłuŝenie okresu praktyk w jednostkach wojskowych. 11.2. Stwierdzono ponadto, Ŝe nie we wszystkich podległych szkołach prowadzono kształcenie i doskonalenie zawodowe podoficerów w korpusach i grupach osobowych wymienionych w decyzji Nr 362/MON z dnia 3 grudnia 2004 r. w sprawie procesu kształcenia i doskonalenia zawodowego w poszczególnych korpusach i grupach osobowych 7. Szkolenia nie prowadzono m.in. w korpusie osobowym Ŝandarmerii wojskowej, w korpusie osobowym ogólnowojskowym (grupa osobowa geograficzna), korpusie osobowym łączności i informatyki (grupa osobowa projektowo-programowa informatyki). PowyŜszy stan, jak wyjaśniono, determinowany był potrzebami Sił Zbrojnych, w szczególności brakiem zapotrzebowania przez DWL na przeszkolenie w ww. korpusach i grupach osobowych. Przedstawiając powyŝsze uwagi i spostrzeŝenia Panu Generałowi, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu, wnosi o: 1. KaŜdorazowe zatwierdzanie programów nauki podległych szkół podoficerskich przez Dowódcę Wojsk Lądowych zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie utworzenia szkół podoficerskich. 2. Zwiększenie nadzoru nad realizacją szkolenia w podległych szkołach ukierunkowanego na pełną realizację programów szkolenia, m.in. poprzez podjęcie działań zapewniających tym szkołom dostęp do niezbędnego sprzętu wspomagającego takie szkolenie, zarówno pod względem ilości jak i jakości; zaprzestanie szkoleń bez wymaganego sprzętu. 3. Zapewnienie właściwej organizacji praktyk kandydatów na Ŝołnierzy zawodowych w jednostkach wojskowych oraz zwiększenie nadzoru ich przebiegu. 4. Ujednolicenie zasad gromadzenia i prezentacji przez szkoły podoficerskie Wojsk Lądowych, jak teŝ DWL, danych odnośnie liczby kandydatów na Ŝołnierzy zawodowych ubiegających się o przyjęcie do szkół. 7 Dz.Urz. MON Nr 16, poz. 180 ze zm.
10 5. Podjęcie niezbędnych działań mających na celu uzupełnienie stanu kadrowego szkół podoficerskich Wojsk Lądowych, w szczególności kadry instruktorskiej. 6. RozwaŜenie przeprowadzania cyklicznych szkoleń dla kadry instruktorskiej w zakresie metodyki szkolenia i prawidłowego prowadzenia dokumentacji szkoleniowej. 7. Zintensyfikowanie działań w celu uzupełnienia zatrudnienia w korpusie podoficerów Wojsk Lądowych, m.in. poprzez wykorzystanie potencjalnych moŝliwości podległych szkół podoficerskich w zakresie szkolenia i doskonalenia zawodowego. 8. Planowanie i realizowanie kursów doskonalenia zawodowego podoficerów z większą starannością w celu m.in. zapewnienia przeszkolenia odpowiedniej liczby podoficerów na kolejne stopnie wojskowe. 9. RozwaŜenie opracowania jednolitych, w ramach podległych szkół podoficerskich, zasad sporządzania rachunku kształtowania się jednostkowych kosztów kształcenia kandydatów na Ŝołnierzy zawodowych. 10. Coroczne dokonywanie oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w podległych szkołach podoficerskich stosownie do postanowień rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej w sprawie stosowania do Ŝołnierzy zawodowych przepisów Kodeksu pracy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. 11. RozwaŜenie i ewentualnie wdroŝenie w procesie dydaktyczno-szkoleniowym uwag i wniosków przekazanych przez dowódców jednostek wojskowych. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Generała w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach nie podjęcia takich działań. Zgodnie z treścią artykułu 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego Pan Generał ma prawo zgłosić do dyrektora Delegatury NIK we Wrocławiu umotywowane zastrzeŝenia w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK o sposobie ich rozpatrzenia.
11