Rachunkowość zarządcza a podejmowanie strategicznych decyzji w urzędzie administracji rządowej część II - szkolenie dla osób kierujących komórkami właściwymi ds. budżetu i finansów Szkolenia są realizowane w ramach projektu Poprawa jakości zarządzania w administracji rządowej Akademia Zarządzania Publicznego II etap, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, (PO KL, Priorytet V, Działanie 5.1, Poddziałanie 5.1.1).
Tomasz M. Zieliński Prezes Zarządu firmy ABC Akademia, oraz Lider Centrum Kompetencyjnego ABC/M. Autor książki: Odkrywanie prawdy o zyskach: teoria i praktyka systemów ABC/M Koordynator, Menedżer i wykonawca kilkudziesięciu projektów konsultingowych i wdrożeniowych w zakresie: systemów zarządzania kosztami i rentownością przedsiębiorstw (ABC/M), systemów analitycznych i raportowych klasy Business Intelligence. Autor projektów naukowych z zakresu projektowania systemów ABC/M oraz zarządzania procesowego. Autor szeregu publikacji i artykułów z zakresu systemów zarządzania kosztami i koncepcji ABC/M. Referent tematyki procesowego rachunku na konferencjach zarówno z obszaru rachunkowości zarządczej jak i sprzedaży i logistyki. Wykładowca: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Uniwersytet Łódzki oraz uznanych firm szkoleniowych. Szkolenia są realizowane w ramach projektu Poprawa jakości zarządzania w administracji rządowej Akademia Zarządzania Publicznego II etap, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, (PO KL, Priorytet V, Działanie 5.1, Poddziałanie 5.1.1).
PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 3
MODEL 12 POZIOMÓW DOJRZAŁOŚCI W KALKULACJI KOSZTÓW Międzynarodowa Federacja Księgowych (IFAC), globalna organizacja zrzeszająca 164 organizacji księgowych i rewidentów w 125 krajach, opublikowała Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów. Model ten stanowi materiał uzupełniający do Międzynarodowych Wytycznych Dobrych Praktyk w zakresie Oceny i Ulepszenia Metod Kalkulacji Kosztów zarówno w sektorze komercyjnym, publicznym, edukacyjnym i nie działającym dla zysku. 4
Poziom Ślepy 1 Księgowanie Kosztów Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu lean accounting KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW grup produktowych i grup usług 3 4 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie pośrednich na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług z narzutem pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszona kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased costing (ABC) w kalkulacji poszczególnych produktów i usług obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve Niewykorzystanych zasobów 8 Niewykorzystanych zasobów Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU ZASOBÓW Pull Activitybased Resource Planning 9 (ABRP); Prognozowane wartości nośników x stawki zużycia zasobów; Budżetowanie operacyjne oparte na nośnikach GPK Grenzplankostenrechnung Time-driven ABC 10 (TDABC); Prognozowan e wartości nośników X czasy standardowe; Koncentracja na kosztach bezpośrednich Warunki powtarzalnych działań i procesów ofertowa Cost-Driven ABC Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July 2009. Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu i rentowności 5
DWA KLUCZOWE KRYTERIA OCENY Każdy z 12 poziomów dojrzałości oceniony został pod względem spełnienia dwóch podstawowych kryteriów oceny rachunku : Level# 1.Prawidłowa kalkulacja, 2.Jakość informacji o kosztach krańcowych (marginalnych). 1 Costing Continuum // Levels of Maturity Blind bookkeeping EXPENSE TRACKING, COST REPORTING and CONSUMPTIONS RATES Process Visibillity 2 process& lean accounting Output Visibillity 3 4 Directcostswho (3) andwith(4) supportcoststo outputgroups Improved Output Information/ Approximate Accuracy 5 Standard costing to individual outputs; Project accl; Job order costing Improved Treatment Sensitive ofindeirect Costs 6 Push Activitybased costing (ABC); Product costs Customer Demand 7 Level 6 with Channel& customer profitability Reporting; Costto serve Unused Capacity Aware 8 Unused capacity costs (estimeled) DEMAND DRIVEN PLANNING with CAPACITY SENSITIVITY Pull Activitybased Resource Planning 9 (ABRP); Forecast driver quantitiesx unit consumption rates; Driver based budgeting Timedriven ABC 10 (TDABC); Forecast driver quantitiesx time consumtion rates; Directcost focus; Repetivitive work conditions Resource Consumption Accounting 11 RCA: Level9 with proportional costing at directand supportdepts. Simulation 12 Unlimatein consumtion rates Copyright July 2009 by the International Federation of Accountants (IFAC). 6
1. PRAWIDŁOWA KALKULACJA KOSZTÓW Dotyczy powiązania posiadanego potencjału zasobów (typów i ilości: maszyn, pracowników, mediów, pojazdów, materiałów, systemów informatycznych itp.) z rezultatami, produktami, usługami i klientami, które konsumują te zasoby. Innymi słowy chodzi o poprawność realizowanej kalkulacji rozpoczynając od zasobów, aż do produktów, usług i klientów przedsiębiorstwa. 7
2. JAKOŚĆ INFORMACJI O KOSZTACH KRAŃCOWYCH (MARGINALNYCH) Drugie z kryteriów oceny mówi o prawidłowym odzwierciedleniu natury (zmienności) zużywanych zasobów. Drugie kryterium wymaga pokazania, że niektóre zasoby (a właściwie, ich koszty) zmieniają się wraz ze zmianą popytu na konkretne produkty i usługi firmy, podczas gdy koszty innych zasobów pozostają stałe, niezależnie od zmian w wielkości tego popytu (Oczywiście koszty są stałe, aż do momentu gdy następna dyskretna jednostka danego zasobu nie będzie potrzebna do zwiększenia jego potencjału np. nowa maszyna, nowy pracownik czy nowa licencja systemu informatycznego itp.). 8
ROAD TO... Każdy kolejny z 12 poziomów dojrzałości zapewnia organizacji lepszy stopień spełnienia dwóch podstawowych kryteriów oceny rachunku organizacji. Level# Costing Continuum // Levels of Maturity Blind 1 bookkeeping EXPENSE TRACKING, COST REPORTING and CONSUMPTIONS RATES Process Visibillity 2 process& lean accounting Output Visibillity 3 4 Directcostswho (3) andwith(4) supportcoststo outputgroups Improved Output Information/ Approximate Accuracy 5 Standard costing to individual outputs; Project accl; Job order costing Improved Treatment Sensitive ofindeirect Costs 6 Push Activitybased costing (ABC); Product costs Customer Demand 7 Level 6 with Channel& customer profitability Reporting; Costto serve Unused Capacity Aware 8 Unused capacity costs (estimeled) DEMAND DRIVEN PLANNING with CAPACITY SENSITIVITY Pull Activitybased Resource Planning 9 (ABRP); Forecast driver quantitiesx unit consumption rates; Driver based budgeting Timedriven ABC 10 (TDABC); Forecast driver quantitiesx time consumtion rates; Directcost focus; Repetivitive work conditions Resource Consumption Accounting 11 RCA: Level9 with proportional costing at directand supportdepts. Simulation 12 Unlimatein consumtion rates Copyright July 2009 by the International Federation of Accountants (IFAC). 9
U U S A Poziom Ślepy 1 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów w Procesu lean accounting KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW W I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW w na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług ug z narzutem w grup pośrednich produktowych i grup usług ug 4 3 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie w pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa obsługi i raportowanie Polepszon rentowności a kalkulacja klientów pośrednich 6 Push Activitybased Costing (ABC) w w kalkulacji poszczególnych produktów i usług ug 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów w oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve ofertowa Cost-Driven ABC Niewykorzy - stanych zasobów 8 Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) 9 (ABRP); Prognozowan e wartości nośnik ników x stawki zużycia zasobów; Budżetowani e operacyjne oparte na nośnikach nikach Time- driven ABC Niewykorzy- stanych zasobów GPK Grenzplan- kosten- rechnung PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU U ZASOBÓW Pull Activity- based Resource Planning 10 (TDABC); Prognozowane wartości nośnik ników X czasy standardowe; Koncentracja na kosztach bezpośrednich Warunki powtarzalnych działań i procesów Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Źródło: badania literaturowe ABC Akademia Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu w i rentowności Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July 2009. ABC (poziomy 6 i 7) 40-60% 10
NIEMCY, AUSTRIA, SZWAJCARIA Poziom Ślepy 1 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów w Procesu lean accounting KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW W I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW w grup produktowych i grup usług ug 3 4 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie w pośrednich w na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług ug z narzutem pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszon a kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased Costing (ABC) w w kalkulacji poszczególnych produktów i usług ug obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów w oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve ofertowa Cost-Driven ABC Niewykorzy - stanych zasobów 8 Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) 9 (ABRP); Prognozowan e wartości nośnik ników x stawki zużycia zasobów; Budżetowani e operacyjne oparte na nośnikach nikach Time- driven ABC Niewykorzy- stanych zasobów GPK Grenzplan- kosten- rechnung PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU U ZASOBÓW Pull Activity- based Resource Planning 10 (TDABC); Prognozowane wartości nośnik ników X czasy standardowe; Koncentracja na kosztach bezpośrednich Warunki powtarzalnych działań i procesów Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Źródło: badania literaturowe ABC Akademia Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu w i rentowności Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July 2009. GPK 60 70% 11
PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 12
PROCESY CZY KOSZTY? PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU U ZASOBÓW Poziom Ślep y 1 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów w Procesu lean accounting KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW W I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW w na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług ug z narzutem w grup pośrednich produktowych i grup usług ug 4 3 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie w pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszon a kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased Costing (ABC) w w kalkulacji poszczególnych produktów i usług ug obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów w oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve ofertowa Cost-Driven ABC 8 Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) 9 10 (TDABC); Prognozowane wartości (ABRP); nośnik ników Prognozowane X czasy wartości standardowe; nośnik ników x stawki zużycia Koncentracja zasobów; na kosztach bezpośrednich Budżetowanie operacyjne Warunki oparte na powtarzalnych nośnikach nikach działań i procesów Niewykorzy- stanych zasobów Pull Activity- based Resource Planning Time- driven ABC Niewykorzy- stanych zasobów GPK Grenzplan- kosten- rechnung Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu w i rentowności Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July 2009. 13
TRADYCYJNY RACHUNEK KOSZTÓW PRZYKŁAD: Archiwum Urzędu MPK Archiwum Urzędu: Koszt rodzajowy Wynagrodzenia Świadczenia na rzecz pracowników Zużycie materiałów Czynsze i dzierżawy Leasing Amortyzacja Pozostałe Usługi obce Razem Koszt 6 939 862 zł 1 999 215 zł 1 840 583 zł 1 048 180 zł 945 166 zł 811 172 zł 270 320 zł 102 907 zł 13 957 404 zł Jakie podejmiesz decyzje, których celem jest obniżenie? 14
ZMIANA MYŚLENIA PROCESOWE POSTRZEGANIE ORGANIZACJI PRZYKŁAD: Archiwum Urzędu Tradycyjny rachunek Procesowy rachunek MPK Archiwum Urzędu: Koszt rodzajowy Koszt MPK Archiwum Urzędu: Proces / Działanie Koszt Wynagrodzenia 6 939 862 zł Przyjmowanie i rejestrowanie dokumentów w archiwum 3 434 017 zł Świadczenia na rzecz pracowników 1 999 215 zł Składowanie dokumentów w archiwum 2 527 149 zł Zużycie materiałów 1 840 583 zł Transportowanie dokumentów do archiwum Państwowego 1 724 364 zł Czynsze i dzierżawy 1 048 180 zł Reprodukowanie przechowywanych dokumentów 1 590 619 zł Leasing 945 166 zł Wydawanie odpisów dokumentacji 1 477 954 zł Amortyzacja 811 172 zł Udostępnianie dokumentów zainteresowanym 1 217 673 zł Pozostałe 270 320 zł Przygotowywanie dokumentów do Archiwum Państwowego 1 001 759 zł Usługi obce 102 907 zł Likwidowanie dokumentacji niearchiwalnej 400 322 zł Razem 13 957 404 zł Wydawanie wyciągów 305 343 zł Generowanie raportów z działalności archiwum 278 204 zł Razem 13 957 404 zł Tradycyjne a nowoczesne zarządzanie kosztami! 15
TRADYCYJNY RACHUNEK KOSZTÓW PRZYKŁAD: Oddział Spraw Obywatelskich MPK Oddział Spraw Obywatelskich: Koszt rodzajowy Wynagrodzenia Świadczenia na rzecz pracowników Zużycie materiałów Czynsze i dzierżawy Leasing Amortyzacja Pozostałe Usługi obce Razem Koszt 9 924 002 zł 2 858 877 zł 2 632 034 zł 1 498 897 zł 1 351 587 zł 1 159 976 zł 386 557 zł 147 157 zł 19 959 088 zł Jakie podejmiesz decyzje, których celem jest obniżenie? 16
PROCESOWY RACHUNEK KOSZTÓW PRZYKŁAD: Oddział Spraw Obywatelskich MPK Oddział Spraw Obywatelskich : Proces / Działanie Wydawanie dowodów osobistych Wydawanie zaświadczeń o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej Prowadzenie postępowań administracyjnych Przyjmowanie zgłoszeń dotyczących zameldowania i wymeldowania Wpisanie i skreślenie z rejestru wyborców Przyjmowanie wniosków o wydanie dowodu osobistego Wydawanie zaświadczeń z akt ewidencji ludności Prowadzenie postępowań repatriacyjnych Prowadzenie ewidencji ludności Generowanie sprawozdań Razem Jakie podejmiesz decyzje, których celem jest obniżenie? Koszt 4 910 017 zł 3 613 823 zł 2 465 840 zł 2 274 585 zł 2 113 475 zł 1 741 273 zł 1 432 515 zł 572 460 zł 436 641 zł 397 831 zł 19 959 088 zł 17
ZMIANA MYŚLENIA PROCESOWE POSTRZEGANIE ORGANIZACJI PRZYKŁAD : Archiwum Urzędu Tradycyjny rachunek Procesowy rachunek MPK Oddział Spraw Obywatelskich : Koszt rodzajowy Koszt MPK Oddział Spraw Obywatelskich : Proces / Działanie Koszt Wynagrodzenia 9 924 002 zł Wydawanie dowodów osobistych 4 910 017 zł Świadczenia na rzecz pracowników 2 858 877 zł Wydawanie zaświadczeń: o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej 3 613 823 zł Zużycie materiałów Czynsze i dzierżawy Leasing Amortyzacja Pozostałe Usługi obce Razem 2 632 034 zł 1 498 897 zł 1 351 587 zł 1 159 976 zł 386 557 zł 147 157 zł 19 959 088 zł Prowadzenie postępowań administracyjnych Przyjmowanie zgłoszeń dotyczących zameldowania i wymeldowania Wpisania i skreślenia z rejestru wyborców Przyjmowanie wniosków o wydanie dowodu osobistego Wydawanie zaświadczeń z akt ewidencji ludności Prowadzenie postępowań repatriacyjnych Prowadzenie ewidencji ludności Generowanie sprawozdań 2 465 840 zł 2 274 585 zł 2 113 475 zł 1 741 273 zł 1 432 515 zł 572 460 zł 436 641 zł 397 831 zł Razem 19 959 088 zł Tradycyjne a nowoczesne zarządzanie kosztami! 18
PROCESY CZY KOSZTY? OTO JEST PYTANIE Sposób przedstawiania menedżerom informacji kosztowych ma znaczenie; Przedstawianie informacji kosztowych w ujęciu procesów i działań w sposób automatyczny kieruje menedżera do myślenia w kategoriach usprawnień a nie cięcia (redukowania zasobów); Menedżerowie zarządzają działaniami a nie kosztami, ponieważ to wykonywanie działań powoduje powstawanie ; Działania są naturalne dla człowieka, dlatego też informacja kosztowa przedstawiona w ujęciu czynnościowym jest doskonale rozumiana w całej organizacji; Procesowe ujęcie organizacji nastawione jest na przyszłość (wspiera rozwój), natomiast ujęcie kosztowe nastawione jest na redukowanie zasobów. 19
Poziom Ślepy 1 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu 2 Procesy czy koszty Księgowanie Kosztów Etapów Procesu lean accounting ŚLEDZENIE PRZEPŁYWU KOSZTÓW, RAPORTOWANIE KOSZTÓW I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW Menedżerowie poszukują bardziej precyzyjnych metod kalkulacji, które są w stanie skutecznie spierać podejmowanie trafnych decyzji menedżerskich. grup produktowych i grup usług 3 4 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie pośrednich na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług z narzutem pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszona kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased costing (ABC) w kalkulacji poszczególnych produktów i usług obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve ofertowa Cost-Driven ABC Niewykorzystanych zasobów 8 Niewykorzystanych zasobów Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) PLANOWANIE DZIAŁAŃ I POTENCJAŁU ZASOBÓW Pull Activitybased Resource Planning 9 (ABRP); Prognozowane wartości nośników x stawki zużycia zasobów; Budżetowanie operacyjne oparte na nośnikach Resource Consumption Accounting Time-driven ABC 10 (TDABC); Prognozowan e wartości nośników X czasy standardowe; Koncentracja na kosztach bezpośrednich Warunki powtarzalnych działań i procesów Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July 2009. 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu i rentowności Tradycyjny rachunek ma swoje ograniczenia! 20
PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 21
RACHUNEK KOSZTÓW ABC PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU U ZASOBÓW Poziom Ślep y 1 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów w Procesu lean accounting KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW W I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW w na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług ug z narzutem w grup pośrednich produktowych i grup usług ug 4 3 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie w pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszon a kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased Costing (ABC) w w kalkulacji poszczególnych produktów i usług ug obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów w oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve ofertowa Cost-Driven ABC 8 Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) 9 10 (TDABC); Prognozowane wartości (ABRP); nośnik ników Prognozowane X czasy wartości standardowe; nośnik ników x stawki zużycia Koncentracja zasobów; na kosztach bezpośrednich Budżetowanie operacyjne Warunki oparte na powtarzalnych nośnikach nikach działań i procesów Niewykorzy- stanych zasobów Pull Activity- based Resource Planning Time- driven ABC Niewykorzy- stanych zasobów GPK Grenzplan- kosten- rechnung Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu w i rentowności Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July 2009. 22
DYREKTOR DS. MARKETINGU I SPRZEDAŻY M. BARAŃSK I MARKETING SPR ZED AŻ LOGISTYKA BRAND MANAGEROWI E ARCH ITEKCI INFORMATYKA I ANALIZY REGIONALNI KI EROW NICY SPRZEDAŻY B M MA RKA TU BĄD ZIN DA MIAN K OZER A B M MA RK A AR TE W OJC IEC H U RBA N BM MAR KA D OMIN O AND R ZEJ RA MEL A MARK A TU BĄ DZIN TOMAS Z SMU S A MAR KA A RTE KAT ARZ YNA DZI OMD ZIORA A MA RKA DOMIN O KA TAR ZYN A MAD ALIŃ SKA SEKRETARIAT KIE ROWN IK ds. SP RZE DAŻY KR AJOWEJ K RZY SZTOF B EKA LAR CZY K SZEF EKSPORTU AN DRZEJ BILAKIEWIC Z OBSŁUGA REKLAMACJI OD DZI AŁTUBĄDZIN ODZIAŁ OZORKÓW ODDZIAŁ TU BĄDZI N - EKSPORT ODD ZI AŁOZORKÓW -EKSPORT OD DZI AŁTUBĄDZIN ODDZIAŁ OZORKÓW LOGISTYK J. RAJ S PRZ EDAŻ D ETALIC ZN A - TU BĄ DZIN SP RZE DAŻ HU RT OW A - TU BĄ DZIN S PRZ EDAŻ DET ALCZ NA - OZORKÓW S PRZ EDAŻ HU R TOW A - OZORKÓW INWESTYCJE MAGAZYN TUBĄDZI N AND RZEJ SZYMAŃSKI MAGAZYN OZOR KÓW AND RZEJ KRAJEW SKI MAGAZYNIERZY TUBĄDZIN MAGAZYNIERZY OZORKÓW SE RWIS MA RK ETIN GOW Y SZEF SER WIS U W. KU CH AR SKI ZCB Ogólna liczba zatrudnionych 93 W tym: Liczba osób b zatrudnionych na pełłen en etat 83; Liczba osób zatrudnionych na pół etatu 10; Liczba wszystkich etatów 93. SPECJALISTA DS.. SERWISU PRAC OW NICY SERW ISU UTRZYMANI E CZYSTOŚCI TRZY KLUCZOWE ELEMENTY KAŻDEJ ORGANIZACJI Zasoby: Składniki ekonomiczne wykorzystywane lub zużywane w trakcie realizacji działań 2 6 3 3 5 2 4 2 23 17 2 2 2 Kapitał,, zasoby osobowe, samochody, maszyny, powierzchnia biurowa, systemy informatyczne, komputery, wózki widłowe, energia. Działania: ania: Praca, czynności ci wykonywane w organizacji Przetwarzanie zamówie wień, kompletowanie dostaw, transportowanie, przezbrajanie maszyn, pakowanie, telemarketing zamówie wień, wystawianie faktur. Obiekty kosztowe: Klienci, produkty, dostawcy, kanały dystrybucji na rzecz, których realizowane sąs działania ania Klienci, Produkty, Dostawcy, Kanały y Dystrybucji, Segmenty Klientów, Grupy Produktowe, Usługi itp. URZĄD, DOM 23
PROCESOWY RACHUNEK KOSZTÓW (ABC) System Serwery Informatyczny Kapitał Energia [1] [1] Referenci Pracownicy IT Magazyny Systemy Powierzchnia statystyczne Biurowa System F-K Materiały Biurowe Pracownicy Biura Środki Analitycy Transportowe KALKULACJA KOSZTÓW ZASOBÓW [1] [2] Przetwarzanie płac Przetwarzanie danych Ewidencjonowanie ludności Rejestrowanie zmian w UC Wydawanie UC zezwoleń Sprzątanie powierzchni [1] Wydawanie paszportów Przetwarzanie Odpowiadanie zapytań na na zapytania Wydawanie zaświadczeń KALKULACJA KOSZTÓW PROCESÓW I DZIAŁAŃ [2] [2] Branże Przedsiębiorc y Obywatele Gminy i Powiaty KALKULACJA KOSZTÓW W USŁUG UG I KLIENTÓW 24
PROCESOWY RACHUNEK KOSZTÓW (ABC) System Serwery Informatyczny Kapitał Energia [1] [1] Referenci Pracownicy IT Magazyny Systemy Powierzchnia statystyczne Biurowa System F-K Materiały Biurowe Pracownicy Biura Środki Analitycy Transportowe KALKULACJA KOSZTÓW ZASOBÓW [1] [2] Przetwarzanie płac Przetwarzanie danych Ewidencjonowanie ludności Rejestrowanie zmian w UC Wydawanie UC zezwoleń Sprzątanie powierzchni [1] Wydawanie paszportów Przetwarzanie Odpowiadanie zapytań na na zapytania Wydawanie zaświadczeń KALKULACJA KOSZTÓW PROCESÓW I DZIAŁAŃ [2] [2] Branże Przedsiębiorc y Obywatele Gminy i Powiaty KALKULACJA KOSZTÓW W USŁUG UG I KLIENTÓW 25
PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 26
STRUKTURA SYSTEMU ABC/M ZASOBY [1] [5] Nośniki zasobów [2] [6] Nośniki działań System Serwery Informatyczny Kapitał Energia [1] [1] Referenci Pracownicy IT Magazyny Systemy Powierzchnia statystyczne Biurowa System F-K Materiały Biurowe Pracownicy Biura Środki Analitycy Transportowe KALKULACJA KOSZTÓW ZASOBÓW [3] Przypisanie bezpośrednie [4] Rozliczenie wzajemne [1] [2] Przetwarzanie płac Przetwarzanie danych Ewidencjonowanie ludności Rejestrowanie zmian w UC Wydawanie UC zezwoleń Sprzątanie powierzchni [1] Wydawanie paszportów Przetwarzanie Odpowiadanie zapytań na na zapytania Wydawanie zaświadczeń KALKULACJA KOSZTÓW PROCESÓW I DZIAŁAŃ [2] [2] Branże Przedsiębiorc y Obywatele Gminy i Powiaty KALKULACJA KOSZTÓW USŁUG I KLIENTÓW 27
PRZYKŁADOWE ZASOBY Administracja publiczna: System Pracownicy Serwery Informatyczny BOK Regały Powierzchnia Środki Archiwum Biurowa Transportow e 28
PRZYKŁADOWE ZASOBY Procesy transportowe: System Pracownicy Serwery Informatyczny BOK Regały Powierzchnia Środki Archiwum Biurowa Transportow e 29
UKŁAD RODZAJOWY KOSZTÓW A KOSZTY ZASOBÓW Układ rodzajowy grupuje koszty według rodzaju, a nie według zasobów; Z danym zasobem mogą wiązać się różne koszty rodzajowe; Na kontach rodzajowych mogą znajdować się wymieszane koszty różnych zasobów. 30
UKŁAD RODZAJOWY KOSZTÓW A KOSZTY ZASOBÓW Podstawowe rodzaje : Koszt Amortyzacja; rodzajowy Koszt Zużycie materiałów i energii; rodzajowy Koszt Usługi obce; rodzajowy Koszt rodzajowy Wynagrodzenia; Koszt rodzajowy Ubezpieczenia społeczne i inne Koszt rodzajowy świadczenia z tytułu wynagrodzeń; Koszt rodzajowy Podatki i opłaty; Koszt rodzajowy Pozostałe koszty. Serwery archiwum Pracownicy Środki Transportowe 31
KTÓRE Z PONIŻSZYCH TO ZASOBY? Kierowcy; Skanery komputerowe; Amortyzacja; Regały archiwalne; Zużycie materiałów; Świadczenia na rzecz pracowników; Planowanie tras pojazdów; Odzież robocza. 32
ZASOBY Papier Biurowy Hala Magazynowa Pracownicy BOK Regały Magazynowe Powierzchnia Biurowa Środki Transportowe Główne zasoby w organizacjach słuchaczy??? Przykład nr 1, Przykład nr 2, Przykład nr 3. 33
PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 34
STRUKTURA SYSTEMU ABC/M - DZIAŁANIA [1] [5] Nośniki w zasobów [2] [6] Nośniki w działań [3] Przypisanie bezpośrednie [4] Rozliczenie wzajemne System Serwery Informatyczny Kapitał [1] Energia Referenci Pracownicy IT Magazyny Przetwarzanie danych Ewidencjonowanie ludności Rejestrowanie zmian w UC Wydawanie UC zezwoleń [1] [1] [2] Przetwarzanie płac Systemy Powierzchnia statystyczne Biurowa System F-K Sprzątanie powierzchni Materiały Biurowe [1] Pracownicy Biura Środki Analitycy Transportowe Wydawanie paszportów Przetwarzanie Odpowiadanie zapytań na na zapytania Wydawanie zaświadczeń KALKULACJA KOSZTÓW ZASOBÓW KALKULACJA KOSZTÓW PROCESÓW I DZIAŁAŃ [2] [2] Branże Przedsiębiorc y Obywatele Gminy i Powiaty KALKULACJA KOSZTÓW W USŁUG UG I KLIENTÓW 35
DZIAŁANIE odpisów Wydawanie Działanie (czynność) jest tym, co ludzie dowodów w osobistych / systemy robią w organizacji. Podczas wykonywania działań zużywane są zasoby organizacyjne. Działania są dynamiczne, są realizowane w czasie. Dobrze nazwane działanie wskazuje na rezultat i podkreśla powtarzalność. Nazwa: Czasownik lub równoważnik zdania. Przykłady: Przyjmowanie wniosków o przemeldowanie; Wydawanie dowodów osobistych; Zamawianie materiałów biurowych. Reprodukowanie dokumentacji Wydawanie odpisów Rejestrowanie obywateli Wydawanie 36
SYNONIMY Działanie Reprodukowanie dokumentacji Rejestrowanie obywateli Wydawanie odpisów Wydawanie dowodów w osobistych Czynność Operacja Usługa 37
SŁOWNIK DZIAŁAŃ PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA Przyjmowanie i rejestrowanie dokumentów w archiwum Składowanie dokumentów w archiwum Transportowanie dokumentów do archiwum Państwowego Reprodukowanie przechowywanych dokumentów Wydawanie odpisów dokumentacji Likwidowanie dokumentacji niearchiwalnej Wydawanie dowodów osobistych Wydawanie zaświadczeń o wpisie do ew. dział. gosp. Przyjmowanie zgłoszeń dot. zameldowania i wymeldowania Przyjmowanie wniosków o wydanie dowodu osobistego Prowadzenie postępowań repatriacyjnych Wpisywanie i skreślanie z rejestru wyborców Reprodukowanie dokumentacji Rejestrowanie obywateli Wydawanie odpisów Wydawanie dowodów w osobistych 38
SŁOWNIK DZIAŁAŃ PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA (MODEL SCOR) Dostarczanie produktów Reprodukowanie dokumentacji Rejestrowanie obywateli Wydawanie odpisów Wydawanie dowodów w osobistych 39
ZASOBOWY RACHUNEK KOSZTÓW A KOSZTY DZIAŁAŃ Zasobowy rachunek grupuje koszty według typów zasobów; Dany zasób może być wykorzystywany do realizacji wielu działań. Przykładowe zasoby: Zasób Powierzchnia archiwum; Zasób Archiwiści; ci; Zasób Kierowcy; Zasób Wózki widłowe; Zasób Środki transportowe. Roz Rozładowywanie pojazdów Transportowanie Dokumentacji Za Załadowywanie adowywanie pojazdów 40
KTÓRE Z PONIŻSZYCH TO DZIAŁANIA? Stanowiska komputerowe; Przyjmowanie wniosków o dowód osobisty; Amortyzacja; Wydawanie paszportów; Powierzchnia archiwum; Wydawanie odpisów dokumentacji; Usługi obce. 41
DZIAŁANIE Planowanie Dystrybucji Przetwarzanie Zamówień Kompletowanie Zamówień Transportowanie Dostaw Główne procesy i działania w organizacjach słuchaczy??? Przykład nr 1, Przykład nr 2, Przykład nr 3. 42
LEKCJA Z POLA BITWY: Dobrze nazwane działanie umożliwia zdefiniowanie konkretnego rezultatu (produktu) działania!!! 43
PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 44
OBIEKTY KOSZTOWE Obiekty wyceniane w rachunku działań Obywatele Przedsiębiorstwa Produkt A Produkt B Produkt N Produkt C Urzędy Klient A Klient B Klient N Klient C 45
DZIAŁANIA A KOSZTY OBIEKTÓW KOSZTOWYCH Rachunek działań grupuje koszty w ujęciu działań; Dane działanie może być wykonywane na rzecz wielu obiektów kosztowych. Przykładowe działania: ania: anie Wydawanie paszportów; anie Przyjmowanie wniosków; w; anie Rejestrow. zmian miejsca zam.; anie Wydawanie opinii; anie Przekazywanie danych. Dzia Działanie Dzia Działanie Dzia Działanie Dzia Działanie Dzia Działanie Obywatel A Obywatel N Urz Urząd d A Urz Urząd d N 46
KTÓRE Z PONIŻSZYCH TO OBIEKTY KOSZTOWE? Budynek Biurowy; Jan Kowalski; Zużycie materiałów; Paszporty; Cudzoziemcy; Transportowanie dokumentów; Papier biurowy. 47
OBIEKTY KOSZTOWE Produkt A Usługa C Usługa B Produkt N Klient A Klient C Klient B Klient N Obiekty kosztowe w organizacjach słuchaczy??? Przykład nr 1, Przykład nr 2, Przykład nr 3. 48
AS EASY AS ABC!!! [1] [5] Nośniki w zasobów [2] [6] Nośniki w działań [3] Przypisanie bezpośrednie [4] Rozliczenie wzajemne System Serwery Informatyczny Kapitał [1] Energia Referenci Pracownicy IT Magazyny Przetwarzanie danych Ewidencjonowanie ludności Rejestrowanie zmian w UC Wydawanie UC zezwoleń [1] [1] [2] Przetwarzanie płac Systemy Powierzchnia statystyczne Biurowa System F-K Sprzątanie powierzchni Materiały Biurowe [1] Pracownicy Biura Środki Analitycy Transportowe Wydawanie paszportów Przetwarzanie Odpowiadanie zapytań na na zapytania Wydawanie zaświadczeń KALKULACJA KOSZTÓW ZASOBÓW KALKULACJA KOSZTÓW PROCESÓW I DZIAŁAŃ [2] [2] Branże Przedsiębiorc y Obywatele Gminy i Powiaty KALKULACJA KOSZTÓW W USŁUG UG I KLIENTÓW 49
PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 50
Poziom Ślepy 1 Księgowanie Kosztów Zasobowy Rachunek Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu lean accounting KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW grup produktowych i grup usług 3 4 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie pośrednich na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług z narzutem pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszona kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased costing (ABC) w kalkulacji poszczególnych produktów i usług obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve Niewykorzystanych zasobów 8 Niewykorzystanych zasobów Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU ZASOBÓW Pull Activitybased Resource Planning 9 (ABRP); Prognozowane wartości nośników x stawki zużycia zasobów; Budżetowanie operacyjne oparte na nośnikach GPK Grenzplankostenrechnung Time-driven ABC 10 (TDABC); Prognozowan e wartości nośników X czasy standardowe; Koncentracja na kosztach bezpośrednich Warunki powtarzalnych działań i procesów ofertowa Cost-Driven ABC Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July 2009. Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu i rentowności 51
ZASOBOWY RACHUNEK KOSZTÓW Powierzchnia Fleet Biurowa manager Środki Kierowcy Transportowe System Pracownicy Informatyczny Spedycji Zasobowy rachunek jest bardzo prostą i menedżerską koncepcją. W ramach poszczególnych miejsc powstawania reprezentujących komórki organizacyjne: najpierw definiowane są pule zasobów (MPK, Resource Pools) reprezentujące poszczególne zasoby lub grupy jednorodnych zasobów; a dopiero do puli zasobów są dokładane odpowiednie konta rodzajowych stanowiące analitykę dla kont syntetycznych, jakimi są zasoby. 52
ZASOBOWY RACHUNEK KOSZTÓW Powierzchnia Fleet Biurowa manager Środki Kierowcy Transportowe System Pracownicy Informatyczny Spedycji Zasobowy rachunek jest zrozumiały w całej organizacji, ponieważ każdy menedżer wie jakimi zasobami dysponuje (np. pracownicy, serwery informatyczne, środki transportowe, powierzchnia magazynowa itd.); Doświadczenia ABC Akademia pokazują, że wdrażanie zasobowego rachunku nie wiąże się z dodatkowymi kosztami w organizacji. Firmy bardzo szybko przyswajają zasobowej ujęcie jako nowy system ewidencyjny. 53
TRADYCYJNY RACHUNEK KOSZTÓW DLA MPK ARCHIWUM MPK I o Archiwum Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Konto: Amortyzacja Konto: Zużycie materiałów w i energii Konto: Usługi obce Konto: Podatki i opłaty Konto: Wynagrodzenia Konto: Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia Konto: Pozostałe e koszty rodzajowe 54
ZASOBOWY RACHUNEK KOSZTÓW (RCA) DLA MPK ARCHIWUM MPK I o Archiwum Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób MPK II o : Powierzchnia Archiwum MPK II o : Kierownik MPK II o : Archiwiści ci MPK II o : Wózki W Elektryczne MPK II o : Regały y Magazynowe MPK II o : Segregatory MPK II o : Stanowiska komputerowe MPK II o : Pozostałe Nr Konta Nazwa Konta Wykonanie Budżet Odchylenia 0009 AMORTYZACJA 26 513 zł 27 624 zł 1 111 zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA 376 645 zł 335 998 zł - 40 646 zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW 37 478 zł 9 440 zł - 28 037 zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE 94 241 zł 63 277 zł - 30 964 zł 0060 LEASING Nr Konta Nazwa Konta 454 911 zł Wykonanie 437 655 zł - Budżet 17 256 zł Odchylenia 0062 ASYSTA 0009 TECHNICZNA AMORTYZACJA 38 776 zł 2630 513 110 zł zł - 278 624 665 zł 1 111 zł 0077 UBEZPIECZENIA 0055 ZUŻYCIE MAJĄTKOWE PALIWA 89 023 zł 37689 645 059 zł zł 335 998 36 zł - 40 646 zł 0079 POZOSTAŁE 0056 ZUŻYCIE USŁUGI MATERIAŁÓW 4 331 zł 371478 193 zł zł - 93 440 138 zł - 28 037 zł 0080 POZOSTAŁE 0057 USŁUGI KOSZTYTRANSPORTOWE 5 785 zł 946241 834 zł zł 631 277 049 zł - 30 964 zł 0081 PŁACE, 0060 ZUS I LEASING FUNDUSZE 658 703 zł 454 566911 101 zł zł - 437 92655 601 zł - 17 256 zł Razem 0062 ASYSTA TECHNICZNA 1 786 404 zł 1 38 567776 292 zł zł - 219 30 110 112 zł - 8 665 zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE 89 023 zł 89 059 zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI 4 331 zł 1 193 zł - 3 138 zł Nr Konta 0080 POZOSTAŁE Nazwa KOSZTY Konta Wykonanie5 785 Budżet zł 6 834 Odchylenia zł 1 049 zł 0009 0081AMORTYZACJA PŁACE, ZUS I FUNDUSZE 26 513658 zł 703 zł 27 624566 zł 101 zł 1 111-92 zł 601 zł 0055 Razem ZUŻYCIE PALIWA 376 645 1 786 zł 404335 zł 998 1 567 zł 292-40 zł 646-219 zł 112 zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW 37 478 zł 9 440 zł - 28 037 zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE 94 241 zł 63 277 zł - 30 964 zł 0060 LEASING 454 911 zł 437 655 zł - 17 256 zł 0062 ASYSTA Nr Konta TECHNICZNA Nazwa Konta 38 776 zł Wykonanie 30 110 zł - Budżet 8 665 zł Odchylenia 0077 UBEZPIECZENIA 0009 AMORTYZACJA MAJĄTKOWE 89 023 zł 2689 513 059 zł zł 27 624 36 zł zł 1 111 zł 0079 POZOSTAŁE 0055 ZUŻYCIE USŁUGI PALIWA 4 331 zł 3761645 193 zł zł - 3353 998 138 zł zł - 40 646 zł 0080 POZOSTAŁE 0056 ZUŻYCIE KOSZTY MATERIAŁÓW 5 785 zł 376478 834 zł zł 91 440 049 zł zł - 28 037 zł 0081 PŁACE, 0057 ZUS I USŁUGI FUNDUSZE TRANSPORTOWE 658 703 zł 94 566241 101 zł zł - 63 92277 601 zł zł - 30 964 zł Razem 0060 LEASING 1 786 404 zł 1454 567911 292 zł zł - 437 219655 112 zł zł - 17 256 zł 0062 ASYSTA TECHNICZNA 38 776 zł 30 110 zł - 8 665 zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE 89 023 zł 89 059 zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI 4 331 zł 1 193 zł - 3 138 zł Nr Konta 0080 Nazwa Konta POZOSTAŁE KOSZTYWykonanie Budżet 5 Odchylenia 785 zł 6 834 zł 1 049 zł 0009 AMORTYZACJA 0081 PŁACE, ZUS I FUNDUSZE 26 513 zł 27 624 zł 658 7031 zł 111 zł566 101 zł - 92 601 zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA Razem 376 645 zł 335 9981 zł 786-404 40 zł 6461 zł567 292 zł - 219 112 zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW 37 478 zł 9 440 zł - 28 037 zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE 94 241 zł 63 277 zł - 30 964 zł 0060 LEASING Nr Konta Nazwa Konta 454 911 zł Wykonanie 437 655 zł - Budżet 17 256 zł Odchylenia 0062 ASYSTA 0009 TECHNICZNA AMORTYZACJA 38 776 zł 2630 513 110 zł zł - 278 624 665 zł 1 111 zł 0077 UBEZPIECZENIA 0055 ZUŻYCIE MAJĄTKOWE PALIWA 89 023 zł 37689 645 059 zł zł 335 998 36 zł - 40 646 zł 0079 POZOSTAŁE 0056 ZUŻYCIE USŁUGI MATERIAŁÓW 4 331 zł 371478 193 zł zł - 93 440 138 zł - 28 037 zł 0080 POZOSTAŁE 0057 USŁUGI KOSZTYTRANSPORTOWE 5 785 zł 946241 834 zł zł 631 277 049 zł - 30 964 zł 0081 PŁACE, 0060 ZUS I LEASING FUNDUSZE 658 703 zł 454 566911 101 zł zł - 437 92655 601 zł - 17 256 zł Razem 0062 ASYSTA TECHNICZNA 1 786 404 zł 1 38 567776 292 zł zł - 219 30 110 112 zł - 8 665 zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE 89 023 zł 89 059 zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI 4 331 zł 1 193 zł - 3 138 zł 0080 POZOSTAŁE KOSZTY 5 785 zł 6 834 zł 1 049 zł Nr Konta 0081 PŁACE, Nazwa ZUS I FUNDUSZE Konta Wykonanie 658 703 zł Budżet566 101 Odchylenia - 92 601 zł 0009 Razem AMORTYZACJA 26 513 1 786 zł 404 zł 27 624 1 567 zł 292 zł1 111-219 zł 112 zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA 376 645 zł 335 998 zł - 40 646 zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW 37 478 zł 9 440 zł - 28 037 zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE 94 241 zł 63 277 zł - 30 964 zł 0060 LEASING 454 911 zł 437 655 zł - 17 256 zł 0062 ASYSTA TECHNICZNA 38 776 zł 30 110 zł - 8 665 zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE 89 023 zł 89 059 zł 36 zł Nr Konta Nazwa Konta Wykonanie Budżet Odchylenia 0079 POZOSTAŁE USŁUGI 4 331 zł 1 193 zł - 3 138 zł 0009 AMORTYZACJA 26 513 zł 27 624 zł 1 111 zł 0080 POZOSTAŁE KOSZTY 5 785 zł 6 834 zł 049 zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA 376 645 zł 335 998 zł - 40 646 zł 0081 PŁACE, ZUS I FUNDUSZE 658 703 zł 566 101 zł 92 601 zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW 37 478 zł 9 440 zł - 28 037 zł Razem 1 786 404 zł 1 567 292 zł 219 112 zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE 94 241 zł 63 277 zł - 30 964 zł 0060 LEASING 454 911 zł 437 655 zł - 17 256 zł 0062 ASYSTA TECHNICZNA 38 776 zł 30 110 zł - 8 665 zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE 89 023 zł 89 059 zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI 4 331 zł 1 193 zł - 3 138 zł 0080 POZOSTAŁE KOSZTY 5 785 zł 6 834 zł 1 049 zł 0081 PŁACE, ZUS I FUNDUSZE 658 703 zł 566 101 zł - 92 601 zł Razem 1 786 404 zł 1 567 292 zł - 219 112 zł m2 powierzchni Czas pracy Czas pracy Motogodziny Miejsca paletowe Sztuki Stanowiska Do każdej Puli Zasobu przypisana jest Miara Wielkości (ilości) Przerobu Zasobu. 55
TRADYCYJNY RACHUNEK KOSZTÓW DLA MPK ODDZIAŁ SPRAW OBYWATELSKICH MPK I o Odział Spraw Obywatelskich Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Koszt rodzajowy Konto: Amortyzacja Konto: Zużycie materiałów w i energii Konto: Usługi obce Konto: Podatki i opłaty Konto: Wynagrodzenia Konto: Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia Konto: Pozostałe e koszty rodzajowe 56
ZASOBOWY RACHUNEK KOSZTÓW (RCA) DLA MPK ODDZIAŁ SPRAW OBYWATELSKICH Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób Zasób MPK I o Oddział Spraw Obywatelskich MPK II o : Powierzchnia Biurowa MPK II o : Kierownik MPK II o : Inspektorzy MPK II o : Stanowiska Komputerowe MPK II o : Stanowiska Obsługi MPK II o : System informatyczny MPK II o : Papier biurowy MPK II o : Pozostałe Nr Konta Nazwa Konta Wykonanie Budżet Odchylenia 0009 AMORTYZACJA 26 513 zł 27 624 zł 1 111 zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA 376 645 zł 335 998 zł - 40 646 zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW 37 478 zł 9 440 zł - 28 037 zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE 94 241 zł 63 277 zł - 30 964 zł 0060 LEASING Nr Konta 454 911 zł Wykonanie 437 655 zł - Budżet 17 256 zł Nazwa Konta Odchylenia ASYSTA 0009 TECHNICZNA AMORTYZACJA 2630 513 110 zł - 278 624 665 1 111 zł 0062 38 776 zł zł zł UBEZPIECZENIA 0055 ZUŻYCIE MAJĄTKOWE PALIWA 37689 645 059 zł zł 335 998 36 zł 40 646 zł 0077 89 023 zł - POZOSTAŁE 0056 ZUŻYCIE USŁUGI MATERIAŁÓW 371478 193 zł zł - 93 440 138 zł - 28 037 zł 0079 4 331 zł POZOSTAŁE 0057 USŁUGI KOSZTYTRANSPORTOWE 946241 834 zł zł 631 277 049 zł - 30 964 zł 0080 5 785 zł PŁACE, 0060 I LEASING FUNDUSZE 454 566911 101 zł zł - 437 92655 601 zł - 17 256 zł 0081 ZUS 658 703 zł 0062 ASYSTA TECHNICZNA 1 38 567776 292 zł zł - 219 30 110 112 zł - 8 665 zł Razem 1 786 404 zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE 89 023 zł 89 059 zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI 4 331 zł 1 193 zł - 3 138 zł Konta 0080 POZOSTAŁE Nazwa KOSZTY Konta Wykonanie5 785 Budżet zł 6 834 Odchylenia zł 1 049 zł Nr 0081AMORTYZACJA PŁACE, ZUS I FUNDUSZE 658 zł 703 zł 27 566 zł 101 zł 1 92 zł 601 zł 0009 26 513 624 111 - Razem ZUŻYCIE PALIWA 645786 zł 404335 zł 998567 zł 292-40 zł 219 zł 112 zł 0055 376 1 1 646 - ZUŻYCIE 478 zł 440 zł - 28 037 zł 0056 MATERIAŁÓW 37 9 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE 94 241 zł 63 277 zł - 30 964 zł 0060 LEASING 454 911 zł 437 655 zł - 17 256 zł 0062 ASYSTA Nr Konta TECHNICZNA Nazwa Konta 38 776 zł Wykonanie 30 110 zł - Budżet 8 665 zł Odchylenia 0077 UBEZPIECZENIA 0009 AMORTYZACJA MAJĄTKOWE 89 023 zł 2689 513 059 zł zł 27 624 36 zł zł 1 111 zł 0079 POZOSTAŁE 0055 ZUŻYCIE USŁUGI PALIWA 4 331 zł 3761645 193 zł zł - 3353 998 138 zł zł - 40 646 zł 0080 POZOSTAŁE 0056 ZUŻYCIE KOSZTY MATERIAŁÓW 5 785 zł 376478 834 zł zł 91 440 049 zł zł - 28 037 zł 0081 PŁACE, 0057 ZUS I USŁUGI FUNDUSZE TRANSPORTOWE 658 703 zł 94 566241 101 zł zł - 63 92277 601 zł zł - 30 964 zł Razem 0060 LEASING 1 786 404 zł 1454 567911 292 zł zł - 437 219655 112 zł zł - 17 256 zł 0062 ASYSTA TECHNICZNA 38 776 zł 30 110 zł - 8 665 zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE 89 023 zł 89 059 zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI 4 331 zł 1 193 zł - 3 138 zł Nr Konta 0080 Nazwa Konta POZOSTAŁE KOSZTY Wykonanie Budżet 5 Odchylenia 785 zł 6 834 zł 1 049 zł 0009 AMORTYZACJA 0081 PŁACE, ZUS I FUNDUSZE 26 513 zł 27 624 zł 658 703 1 zł 111 zł 566 101 zł - 92 601 zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA Razem 376 645 zł 335 998 1 zł 786-404 40 zł 646 1 zł 567 292 zł - 219 112 zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW 37 478 zł 9 440 zł - 28 037 zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE 94 241 zł 63 277 zł - 30 964 zł 0060 LEASING Nr Konta Nazwa Konta 454 911 zł Wykonanie 437 655 zł - Budżet 17 256 zł Odchylenia 0062 ASYSTA 0009 TECHNICZNA AMORTYZACJA 38 776 zł 2630 513 110 zł zł - 278 624 665 zł 1 111 zł 0077 UBEZPIECZENIA 0055 ZUŻYCIE MAJĄTKOWE PALIWA 89 023 zł 37689 645 059 zł zł 335 998 36 zł - 40 646 zł 0079 POZOSTAŁE 0056 ZUŻYCIE USŁUGI MATERIAŁÓW 4 331 zł 371478 193 zł zł - 93 440 138 zł - 28 037 zł 0080 POZOSTAŁE 0057 USŁUGI KOSZTYTRANSPORTOWE 5 785 zł 946241 834 zł zł 631 277 049 zł - 30 964 zł 0081 PŁACE, 0060 ZUS I LEASING FUNDUSZE 658 703 zł 454 566911 101 zł zł - 437 92655 601 zł - 17 256 zł Razem 0062 ASYSTA TECHNICZNA 1 786 404 zł 1 38 567776 292 zł zł - 219 30 110 112 zł - 8 665 zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE 89 023 zł 89 059 zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI 4 331 zł 1 193 zł - 3 138 zł 0080 POZOSTAŁE KOSZTY 5 785 zł 6 834 zł 1 049 zł Nr Konta 0081 PŁACE, Nazwa ZUS I FUNDUSZE Konta Wykonanie 658 703 zł Budżet566 101 Odchylenia - 92 601 zł 0009 Razem AMORTYZACJA 26 513 1 786 zł 404 zł 27 624 1 567 zł 292 zł1 111-219 zł 112 zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA 376 645 zł 335 998 zł - 40 646 zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW 37 478 zł 9 440 zł - 28 037 zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE 94 241 zł 63 277 zł - 30 964 zł 0060 LEASING 454 911 zł 437 655 zł - 17 256 zł 0062 ASYSTA TECHNICZNA 38 776 zł 30 110 zł - 8 665 zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE 89 023 zł 89 059 zł 36 zł Nr Konta Nazwa Konta Wykonanie Budżet Odchylenia 0079 POZOSTAŁE USŁUGI 4 331 zł 1 193 zł - 3 138 zł 0009 AMORTYZACJA 26 513 zł 27 624 zł 1 111 zł 0080 POZOSTAŁE KOSZTY 5 785 zł 6 834 zł 049 zł 0055 ZUŻYCIE PALIWA 376 645 zł 335 998 zł - 40 646 zł 0081 PŁACE, ZUS I FUNDUSZE 658 703 zł 566 101 zł 92 601 zł 0056 ZUŻYCIE MATERIAŁÓW 37 478 zł 9 440 zł - 28 037 zł Razem 1 786 404 zł 1 567 292 zł 219 112 zł 0057 USŁUGI TRANSPORTOWE 94 241 zł 63 277 zł - 30 964 zł 0060 LEASING 454 911 zł 437 655 zł - 17 256 zł 0062 ASYSTA TECHNICZNA 38 776 zł 30 110 zł - 8 665 zł 0077 UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE 89 023 zł 89 059 zł 36 zł 0079 POZOSTAŁE USŁUGI 4 331 zł 1 193 zł - 3 138 zł 0080 POZOSTAŁE KOSZTY 5 785 zł 6 834 zł 1 049 zł 0081 PŁACE, ZUS I FUNDUSZE 658 703 zł 566 101 zł - 92 601 zł Razem 1 786 404 zł 1 567 292 zł - 219 112 zł m2 powierzchni Czas pracy Czas pracy Stanowiska Stanowiska Licencje Ryzy Do każdej Puli Zasobu przypisana jest Miara Wielkości (ilości) Przerobu Zasobu. 57
KRYTERIA DEFINIOWANIA PULI ZASOBÓW A RODZAJ ZASOBU Środki trwałe wydzielanie według typu: Serwery typu 1 Serwery typu 2 Oprogramowanie operacyjne Oprogramowanie finansowe Urządzenia typu 1 Urządzenia typu 2 Samochody ciężarowe 16 palet Samochody ciężarowe 10 palet 58
KRYTERIA DEFINIOWANIA PULI ZASOBÓW A RODZAJ ZASOBU Zasoby osobowe wydzielanie według funkcji Zespół ds. obsługi Zespół ds. planowania Zespół ds. obsługi reklamacji Brygada kompletujących Brygada pakowaczy Zespół Analityków Zespół Doradców Zespół ds. Rozliczeń Zespół ds. Ewidencji Zespół ds. Rejestracji Wniosków 59
KRYTERIA DEFINIOWANIA PULI ZASOBÓW A RODZAJ ZASOBU Kapitał (Usługi obce) wydzielanie według przeznaczenia Transport zaopatrzeniowy Usługi reklamowe Usługi rekrutacji Usługi konsultingowe Podatek od nieruchomości Usługi serwisowe ERP Usługi sprzątania Usługi dozoru Usługi remontowe Usługi poligraficzne Badania lekarskie Tłumaczenia 60
KRYTERIA DEFINIOWANIA PULI ZASOBÓW A RODZAJ ZASOBU Zużycie materiałów wydzielanie według typu Energia elektryczna Energia cieplna Woda Folia do pakowania Materiały biurowe Odzież robocza Paliwo technologiczne (np. gaz) 61
POGLĄD NA ZŁOŻONOŚĆ ZASOBOWEGO RACHUNKU KOSZTÓW (3 WYDZIAŁY) Źródło: ABC Akademia 2011 62
ZASOBOWY RACHUNEK KOSZTÓW Powierzchnia Fleet Biurowa manager Środki Kierowcy Transportowe System Pracownicy Informatyczny Spedycji Zasobowy rachunek w organizacjach słuchaczy? Przykład nr 1 Przykład nr 2 Przykład nr 3 63
ZASOBY NAJLEPSZE PRAKTYKI Aktualnie najbardziej na świecie promowane systemy rachunkowości zarządczej rekomendują szczegółowe podejście do analizy zasobów organizacyjnych stawiając je jako pierwszy z obiektów zarządzania i kalkulacji : Resource Consumption Accounting RCA IFAC obecnie uznaje metodykę RCA jako najbardziej zaawansowaną (Poziom 11). Metodyka bazuje na założeniach niemieckiego GPK, Grenzplankostenrechnung GPK - stosowany przez ponad 60% firm niemieckojęzycznych (Poziom 9). Podejście Zasobowego Rachunku Kosztów w porównaniu z rachunkami jakie aktualnie funkcjonują w polskich organizacjach można ująć jak 100 do 1. Liczba Miejsc Powstawania Kosztów reprezentujących zasoby w liczebności od 300 1000 i więcej to nie rzadkość w nowoczesnych koncepcjach rachunku. Oznacza to, że aktualnie na świecie promuje się zdecydowanie bardziej szczegółowe podejście do analizy zasobów niż jest to stosowane w Polsce. 64
ZALETY ZASOBOWEGO RACHUNKU KOSZTÓW W RACHUNKU KOSZTÓW WEDŁUG MPK szansa na obniżenie dzięki ścisłej kontroli oraz potencjału na poziomie poszczególnych zasobów organizacyjnych, uzyskanie doskonałej podstawy do wdrożenia koncepcji rachunku działań (Activity Based Costing) pozwalającej na przyczynowo-skutkową wycenę kosztu procesów, przejrzysta ewidencja posiadanych zasobów umożliwiająca menedżerom sprawne zarządzanie poziomem i wykorzystaniem zasobów przyjęcie zasobowego rachunku sprawia, że każdy koszt musi być przypisany do konkretnego zasobu, stąd zmniejsza się liczebność i znaczenie tzw. worków, gdzie wrzucane są koszy bez głębszego zastanowienia i kontroli, ścisła kontrola na poziomie posiadanych zasobów pozwalająca na kalkulowanie jednostkowych stawek przerobu zasobów, a przez to lepsze zarządzanie potencjałem i kosztami zasobów, 65
ZALETY ZASOBOWEGO RACHUNKU KOSZTÓW W RACHUNKU KOSZTÓW WEDŁUG MPK ścisła kontrola na poziomie posiadanych zasobów pozwalająca na kalkulowanie jednostkowych stawek przerobu zasobów, a przez to lepsze zarządzanie potencjałem i kosztami zasobów, lepsza możliwość dopasowywania poziomu zasobów do rozmiaru działalności dzięki zrozumieniu dostępnego potencjału zasobów oraz zmierzeniu jego utrzymania, menedżerowie efektywniej zarządzają zasobami i kosztami niewykorzystanych zasobów, 66
ZALETY ZASOBOWEGO RACHUNKU KOSZTÓW W RACHUNKU KOSZTÓW WEDŁUG MPK szerokie możliwości analityczne w zakresie analizy z tytułu samej wielości miejsc powstawania reprezentujących poszczególne zasoby lub ich jednorodne grupy, lepsze budżetowanie dzięki zasobowemu ujęciu i zrozumieniu podstawowej natury posiadanych zasobów budżetowanie na poziomie konkretnego zasobu, doskonałe wsparcie do podejmowania decyzji inwestycyjnych w zasoby organizacji decyzje inwestycyjne związane z wymianą zasobów wymagają informacji kosztowej na poziomie zasobów. 67
LEKCJA Z POLA BITWY: Jedną z najczęstszych przyczyn niepowodzeń wdrażania mowoczesnego rachunku jest brak Zasobowego Rachunku Kosztów!!! 68
Poziom Ślepy 1 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu lean accounting ZASOBOWY RACHUNEK KOSZTÓW KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW grup produktowych i grup usług 3 4 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie pośrednich na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług z narzutem pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszona kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased costing (ABC) w kalkulacji poszczególnych produktów i usług obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve Niewykorzystanych zasobów 8 Niewykorzystanych zasobów Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU ZASOBÓW Pull Activitybased Resource Planning 9 (ABRP); Prognozowane wartości nośników x stawki zużycia zasobów; Budżetowanie operacyjne oparte na nośnikach GPK Grenzplankostenrechnung Time-driven ABC 10 (TDABC); Prognozowan e wartości nośników X czasy standardowe; Koncentracja na kosztach bezpośrednich Warunki powtarzalnych działań i procesów ofertowa Cost-Driven Opracowane na podstawie ABC International Federation of Accountants (IFAC), July 2009. Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu i rentowności 69
PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 70
Poziom Ślepy 1 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu 2 Księgowanie Kosztów Etapów Procesu lean accounting RESOURCE CONSUMPTION ACCOUNTING (RCA) KALKULACJA KOSZTÓW RZECZYWISTYCH, RAPORTOWANIE KOSZTÓW I STAWEK ZUŻYCIA ZASOBÓW grup produktowych i grup usług 3 4 Koszty bezpośrednie (3) oraz (4) uwzględnienie pośrednich na poziomie konkretnych (indeksów) produktów i usług z narzutem pośrednich 5 Rachunek standardowych projektowa / zleceniowa Polepszona kalkulacja pośrednich 6 Push Activitybased costing (ABC) w kalkulacji poszczególnych produktów i usług obsługi i raportowanie rentowności klientów 7 Poziom 6 oraz kalkulacja i rentowności klientów oraz kanałów dystrybucji kosztu obsługi Cost-to-serve ofertowa Cost-Driven ABC Niewykorzystanych zasobów 8 Niewykorzystanych zasobów Zasobowy Rachunek Kosztów (PUSH Resource Consumption Accounting - RCA) PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU ZASOBÓW Pull Activitybased Resource Planning 9 (ABRP); Prognozowane wartości nośników x stawki zużycia zasobów; Budżetowanie operacyjne oparte na nośnikach GPK Grenzplankostenrechnung Time-driven ABC 10 (TDABC); Prognozowan e wartości nośników X czasy standardowe; Koncentracja na kosztach bezpośrednich Warunki powtarzalnych działań i procesów Opracowane na podstawie International Federation of Accountants (IFAC), July 2009. Resource Consumption Accounting 11 RCA: Poziom 9 z kalkulacją wydziałów podstawowych, pomocniczych i wspierających Symulacje 12 Najwyższy poziom dojrzałości w kalkulacji i planowaniu i rentowności 71
RESOURCE CONSUMPTION ACCOUNTING IFAC obecnie uznaje metodykę RCA jako najbardziej zaawansowaną. Koncepcja RCA jest koncepcją kalkulacji zasobów. Założenia merytoryczne wywodzą się z niemieckiego GPK. Jest to metodologia komplementarna, uzupełniającą dla Procesowego Rachunku Kosztów (ABC) oraz Zasobowego Rachunku Kosztów. Dzięki pełnej obsłudze tej metodologii oprogramowanie Profit Management System jest doskonałym narzędziem wspierającym zarządzanie kosztami zasobów. RCA to: Rozliczanie zasobów współdzielonych, Rozliczenie usług wewnętrznych, Koszty stałe i zmienne zasobów, niewykorzystanych zasobów. 72
ROZLICZANIE KOSZTÓW POMIĘDZY ZASOBAMI System Informatyczny [5] Powierzchnia Referenci [5] Controllerzy Biurowa Pracownicy Biura Pracownicy Energia Kapitał Materiały Biurowe Energia Materiały Biurowe Analitycy Środki Transportowe [6] [6] [6] Przetwarzanie płac Remontowanie budynków [5] Rozliczanie zasobów współdzielonych [1 1] i [1 n] Sprzątanie powierzchni Źródło: ABC Akademia 2011 Serwisowanie IT Dozorowanie mienia [6] Rozliczanie usług wewnętrznych [1 1] [1 n] 73
PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 74
KOSZTY ZASOBÓW WSPÓŁDZIELONYCH System Informatyczny [5] Powierzchnia Referenci [5] Controllerzy Biurowa Pracownicy Biura Pracownicy Energia Kapitał Materiały Biurowe Energia Materiały Biurowe Analitycy Środki Transportowe [6] [6] [6] Przetwarzanie płac Remontowanie budynków [5] Rozliczanie zasobów współdzielonych [1 1] i [1 n] Sprzątanie powierzchni Źródło: ABC Akademia 2011 Serwisowanie IT Dozorowanie mienia [6] Rozliczanie usług wewnętrznych [1 1] [1 n] 75
[5] KOSZTY ZASOBÓW WSPÓŁDZIELONYCH Zasoby współdzielone to takie, jakie wykorzystywane są przez inne zasoby: Powierzchnia biurowa i produkcyjna Energia ogólna Systemy informatyczne Źródłowa Pula Zasobu Docelowa Pula Zasobu 76
ROZLICZANIE KOSZTÓW ZASOBÓW WSPÓŁDZIELONYCH ZASÓB ENERGIA NOŚNIK KOSZTU ZASOBU Liczba KWH = 1 100 KWH 200 kwh 900 kwh ZASOBY Budynek Biurowy nr 1 Budynek Biurowy nr 2 Źródło: ABC Akademia 2011 77
ROZLICZANIE KOSZTÓW ZASOBÓW WSPÓŁDZIELONYCH ZASÓB Powierzchnia Biurowa Potencjał 500 m2 Stopień wykorzystania zasobu 80% NOŚNIK KOSZTU ZASOBU m2 powierzchni = 400 m2 25 m2 50 m2 200 m2 50 m2 75 m2 ZASOBY Planiści Sekretariat BOK Księgowość Logistyka Źródło: ABC Akademia 2011 78
ROZLICZANIE KOSZTÓW ZASOBÓW WSPÓŁDZIELONYCH ZASÓB System SGW NOŚNIK KOSZTU ZASOBU # stanowisk = 32 5 4 12 4 7 ZASOBY Pracownicy Pracownicy Pracownicy Księgowość Pracownicy Źródło: ABC Akademia 2011 79
PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 80
[6] KOSZTY USŁUG WEWNĘTRZNYCH System Informatyczny [5] Powierzchnia Referenci [5] Controllerzy Biurowa Pracownicy Biura Pracownicy Energia Kapitał Materiały Biurowe Energia Materiały Biurowe Analitycy Środki Transportowe [6] [6] [6] Przetwarzanie płac Remontowanie budynków [5] Rozliczanie zasobów współdzielonych [1 1] i [1 n] Sprzątanie powierzchni Źródło: ABC Akademia 2011 Serwisowanie IT Dozorowanie mienia [6] Rozliczanie usług wewnętrznych [1 1] [1 n] 81
[6] KOSZTY USŁUG WEWNĘTRZNYCH Usługi wewnętrzne to działania realizowane na rzecz własnych zasobów. Ich celem jest zapewnienie sprawności i obsługa zasobów podstawowych firmy. Działania wspierające realizowane są na rzecz zasobów i często są outsourcowane: Przetwarzanie płac Remontowanie budynków Sprzątanie powierzchni Serwisowanie IT Mycie pojazdów Szkolenia pracowników Źródłowe Działanie Docelowa Pula Zasobu 82
ROZLICZANIE KOSZTÓW USŁUG WEWNĘTRZNYCH ZASOBY Pracownicy remontowi Potencjał: 600 rbh Stopień wykorzystania zasobu 60% USŁUGA WEWNĘTRZNA # rbh Remontowanie budynków NOŚNIK KOSZTU DZIAŁANIA Liczba roboczogodzin remontów = 360 rbh 150 60 30 120 ZASOBY (Klienci wewnętrzni) Źródło: ABC Akademia 2011 Budynek nr 1 Budynek nr 2 Budynek nr 3 Budynek nr 4 83
ROZLICZANIE KOSZTÓW USŁUG WEWNĘTRZNYCH ZASOBY Pracownicy Działu PŁACE USŁUGA WEWNĘTRZNA # etatów Rozliczanie Płac NOŚNIK KOSZTU DZIAŁANIA Liczba etatów = 76 szt ZASOBY (Klienci wewnętrzni) 5 15 40 6 10 Pracownicy Księgowości Doradcy Prezesa Pracownicy Statystyki Pracownicy BOK Pracownicy Administracji Źródło: ABC Akademia 2011 84
PLAN WYKŁADU Model 12 Poziomów Dojrzałości w Kalkulacji Kosztów (IFAC) Procesy czy koszty? oto jest pytanie Procesowy rachunek (ABC) Zasoby (resources) Działania (activities) Obiekty kosztowe (cost objects) Zasobowy Rachunek Kosztów Resource Consumption Accounting (RCA) cz.1. Koszty zasobów współdzielonych Koszty usług wewnętrznych Pełen koszt zasobu Model Zasobu Resource Consumption Accounting (RCA) cz.2. Koszty stałe i zmienne Miara wielkości przerobu zasobu i stopień wykorzystania zasobów Koszty niewykorzystanych zasobów Model Działania Activity Based Costing (ABC) procesowy rachunek Nośniki zasobów (resource drivers) działań Nośniki działań (activity drivers) usług i klientów Activity Based Management (ABC/M) Operacyjne i strategiczne zarządzanie kosztami działań Beyond Budgeting a budżetowanie działań (Activity Based Budgeting) Wdrażanie i zastosowania nowoczesnego rachunku Podsumowanie 85
KALKULACJA KOSZTÓW ZASOBÓW Maszyny Pozostałe Powierzchnia Magazynowa Energia Elektryczna Oświetlenie Pracownicy UT Materiały $ mat. eksploatacyjne # m2 Powierzchnia Produkcyjna # kwh # m3 Energia Cieplna Pracownicy Gospodarczy # rh # m2 Podatek od nieruchomości # rh # rh Remontowanie maszyn maszyn Maszyna drukarska nr 12 # mh # m2 Sprzątanie Sprzątanie Powierzchni Powierzchni Źródło: ABC Akademia 2011 86
PEŁEN KOSZT ZASOBU URZĄDZENIA Maszyny Pozostałe Powierzchnia Magazynowa Energia Elektryczna Oświetlenie Pracownicy UT Materiały $ mat. eksploatacyjne # m2 Powierzchnia Produkcyjna # kwh # m3 Energia Cieplna Pracownicy Gospodarczy # rh # m2 Podatek od nieruchomości # rh # rh Remontowanie maszyn maszyn Maszyna drukarska nr 12 # mh # m2 Sprzątanie Sprzątanie Powierzchni Powierzchni Źródło: ABC Akademia 2011 87
BEZPOŚREDNIE I POŚREDNIE ELEMENTY KOSZTOWE ZASOBU Maszyna Drukarska Amortyzacja Amortyzacja Zużycie materiałów Usługi obce Zużycie materiałów części zamienne Remonty zewnętrzne Powierzchnia Remonty wewnętrzne (usługa) Bezpośrednie elementy kosztowe zasobu (księgowane) Pośrednie elementy kosztowe zasobu (rozliczane) Źródło: ABC Akademia 2011 88
KALKULACJA KOSZTÓW ZASOBÓW System Informatyczny ERP # st. Pracownicy Pozostali Powierzchnia Magazynowa # kwh Energia Elektryczna Oświetlenie Pracownicy Działu IT Wyposażenie informatyczne # st. # m2 Powierzchnia Biurowa # m3 Energia Cieplna Pracownicy Gospodarczy # rh # m2 Podatek od nieruchomości # rh # rh Utrzymanie Utrzymanie Infrastruktury IT IT Pracownicy Biura # m2 Sprzątanie Sprzątanie Powierzchni Powierzchni # rh Źródło: ABC Akademia 2011 89