ZAŁĄCZNIK NR 5 do OPZ - EKSPERTYZA MYKOLOGICZNA

oznaczenie sprawy KF.AZ.2401.6.JM.2018 ZAŁĄCZNIK NR 5 do OPZ - EKSPERTYZA MYKOLOGICZNA dotyczy: postępowania o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego pn.: Wykonanie projektu budowlanego i wykonawczego remontu dachu budynku dawnej Słodowni zlokalizowanego przy ul. Stanisława Kostki Potockiego 7 w Warszawie wraz z przekazaniem autorskich praw majątkowych dla tego projektu oraz pełnienie nadzoru autorskiego nad realizacją Projektu

Iwona Bartnik InSitu Pracownia Dokumentacji i Konserwacji Zbytków. Inwestycja: Tom / Branża: Ekspertyza mikologiczna budynku spichlerza znajdującego się w Warszawie przy ul. S.K. Potockiego 7. EKSPERTYZA MYKOLOGICZNA Tytuł opracowania: Ekspertyza mikologiczna budynku spichlerza znajdującego się w Warszawie przy ul. S.K. Potockiego 7. Adres inwestycji: Warszawa, ul. Stanisława Kostki Potockiego 7, część działki nr ew. obręb dzielnica Wilanów Inwestor: Jednostka zlecająca: Autor: MUZEUM PAŁACU KRÓLA JANA III W WILANOWIE Ul. Stanisława Kostki Potockiego 10/16, 02-958 Warszawa Iwona Bartnik InSitu Pracownia Dokumentacji i Konserwacji Zbytków. 25-356 Kielce, ul. Chopina 15/20. mgr inż. Wojciech Niemczyk Rzeczoznawca Budowlany PZITB Nr 2676 Rzeczoznawca Mykolog PSMB Nr 68. Absolwent Zabytkoznawstwa U.M.K. Warszawa 14 czerwca 2017 1

Spis treści : 1. Cel opracowania. 2. Zakres opracowania. 3. Ocena Elewacji. 4. Ocena Poddasza II. 5. Ocena Poddasza I. 6. Ocena Piwnic. 7. Ocena Parteru. 8. Ocena Piętra. 9. Zalecenia Wnioski. 10. Mapy mikologiczne pokazujące uszkodzenia. 11. Wykonano niezbędne badania w celu oceny rodzaju zagrożeń. 12. Zdefiniowanie charakteru i przyczyn zagrożeń co do dalszego postępowania. 13. Dokumenty autora 2

1. Cel opracowania. Celem opracowane jest kompleksowa ocena stanu technicznego obiektu. Kompleksowa ocena stanu technicznego ma pozwolić na określenie planowanego zakresu prac projektowych, remontowych i adaptacyjnych. 2. Zakres opracowania. Zakres opracowania dotyczy tylko ekspertyzy mikologicznej i stanowi część kompleksowego opracowania zawierającego różne branże. 3. Ocena Elewacji. Poniżej załączono: - Rzut parteru Elewacja. Na rzucie tym oznaczono numery fotografii od nr 2 do nr 27. Fotografie ukazują ponumerowane miejsca uszkodzone. Dalej w tekście załączono fotografie od nr 2 do nr 27, które zawierają dokładny opis uszkodzeń. Fotografia nr 1 Północna elewacja widok ogólny. 3

Fotografia nr 2 W obrębie cokołu występują niewielkie ilości alg i porostów. Tynk jest odparzony na skutek bardzo silnego zawilgocenia muru. Fotografia nr 3 Pomiar wilgotności w obrębie punktu pomiarowego nr 1. W 1 =24,1%. 4

Fotografia nr 4 - W obrębie cokołu występują niewielkie ilości alg i porostów. W dolnej części cokołu widoczne są ślady iniekcji. Tynk jest odparzony na skutek bardzo silnego zawilgocenia muru. Fotografia nr 5 Pomiar wilgotności w obrębie punktu pomiarowego nr 2. W 2 =27,3%. 5

Fotografia nr 6 - W obrębie cokołu występują niewielkie ilości alg i porostów. W dolnej części cokołu widoczne są ślady iniekcji. W środkowej części muru występują odparzenia tynku spowodowane zawilgoceniami i wysoleniami. Fotografia nr 7 Pomiar wilgotności w obrębie punktu pomiarowego nr 3. W 3 =28,4%. 6

Fotografia nr 8 W obrębie cokołu występują niewielkie ilości alg i porostów. W dolnej części cokołu widoczne są ślady iniekcji. W środkowej części muru występują odparzenia tynku spowodowane zawilgoceniami i wysoleniami. Fotografia nr 9 Pomiar wilgotności w obrębie punktu pomiarowego nr 4. W 4 =18,2%. 7

Fotografia nr 10 - W obrębie cokołu występują niewielkie ilości alg i porostów. W dolnej części cokołu widoczne są ślady iniekcji. W środkowej części muru występują odparzenia tynku spowodowane zawilgoceniami i wysoleniami. Fotografia nr 11 Pomiar wilgotności w obrębie punktu pomiarowego nr 5. W 5 =34,8%. 8

Fotografia nr 12 - W obrębie cokołu występują niewielkie ilości alg i porostów. Tynk jest odparzony na skutek bardzo silnego zawilgocenia muru. Fotografia nr 13 Pomiar wilgotności w obrębie punktu pomiarowego nr 6. W 6 =26,3%. 9

Fotografia nr 14 - W obrębie wejścia do mieszkania widoczne niewielkie ilości alg i porostów na cokole. W górnej części ściany tynk jest bardzo mocno zawilgocony. Fotografia nr 15 - Pomiar wilgotności w obrębie punktu pomiarowego nr 7. W 7 = 33,7%. 10

Fotografia nr 16 - Widok ogólny ściany zachodniej. Silne zawilgocenia ściany. Widoczne odparzenia tynku spowodowane nadmiernym zawilgoceniem ściany. Fotografia nr 17 Pomiar wilgotności w obrębie punktu pomiarowego nr 8. W 8 = 20,9%. 11

Fotografia nr 18 - Widok ogólny ściany południowej. Fotografia nr 19 Pomiar wilgotności w obrębie punktu pomiarowego nr 9. W 9 = 22,0%. 12

Fotografia nr 20 - Odparzony tynk na południowej ścianie. Odparzenie tynku spowodowane jest nadmiernym zawilgoceniem muru. Fotografia nr 21 - Pomiar wilgotności w obrębie punktu pomiarowego nr 10. W 10 = 23,6%. 13

Fotografia nr 22 Odpadający tynk. Widoczne rozwarstwienie tynku. Zmiany w strukturze tynku spowodowane są nadmiernym zawilgocenie ściany. Fotografia nr 23 - Pomiar wilgotności w obrębie punktu pomiarowego nr 11. W 11 = 19,5%. 14

Fotografia nr 24 Odparzony tynk na południowej ścianie. Odparzenie tynku spowodowane jest nadmiernym zawilgoceniem murów. Fotografia nr 25 - Pomiar wilgotności w obrębie punktu pomiarowego nr 12. W 12 = 31,7%. 15

Fotografia nr 26 - Widok ogólny wschodniej ściany. W centralnej części ściany widoczne są silne zwilgocenia tynku, które przenikają z wnętrza zawilgoconego muru. Fotografia nr 27 - Pomiar wilgotności w obrębie punktu pomiarowego nr 13. W 13 = 35,4%. 16

4. Ocena Poddasza II. Poniżej załączono: - Rzut Poddasza II. Na rzucie tym oznaczono numery fotografii od nr 28/A do nr 48 prawa. Fotografie ukazują ponumerowane miejsca uszkodzone. Dalej w tekście załączono fotografie od nr 28/A do nr 48 prawa, które zawierają dokładny opis uszkodzeń. Fotografia nr 28/A - Jętka nr 1 liczona od wschodu. Złącze jętki z północną krokwią jest uszkodzone z powodu żerowiska owadów (spuszczela). Nadbitka doraźnie wzmacnia złącze. Pomiędzy stropem a środkiem jętki wstawiony jest stempel podpierający. Fotografia nr 28/B - Połączenie krokwi i pionowej belki w obrębie kalenicy sugeruje, że pionowa belka mogła być wieszarem. Dobrze byłoby przywrócić pierwotny układ krowi połączonych z wieszarem w obrębie jętki nr 1 wsch. Podparcie jętki nr 1 stemplem od strony stropu jest nieprawidłowe i wymaga naprawy. 17

Fotografia nr 29/A - Jętka nr 2 (wsch.) podparta stemplem pomiędzy stropem a jętką. Należy naprawić zniszczone połączenia krokwi północnej i południowej z jętką nr 2. Fotografia nr 29/B - Układ krokwi powiązany jętką nr 3. W obrębie kalenicy krokwie zbite są nadbitkami. Nadbitki zastępują skorodowane klamry, które wiązały krokwie. Sugeruje przywrócenie pierwotnego układu klamer. 18

Fotografia nr 30 - Układ krokwi powiązany jętką nr 4. W obrębie kalenicy krokwie zbite są nadbitkami. Nadbitki zastępują skorodowane klamry, które wiązały krokwie. Sugeruje przywrócenie pierwotnego układu klamer. Fotografia nr 31 - Układ krokwi powiązany jętką nr 5. W obrębie kalenicy krokwie zbite są nadbitkami. Nadbitki zastępują skorodowane klamry, które wiązały krokwie. Sugeruję przywrócenie pierwotnego układu klamer. W końcówkach krokwi widoczne są otwory po nieaktywnych żerowiskach spuszczela. 19

Fotografia nr 31/A - Południowa krokiew poniżej jętki nr 5(wsch). Na krokwi widoczne są otwory po nieaktywnych żerowaniu spuszczela. Fotografia nr 32 - Układ krokwi powiązany jętką nr 6(wsch). W obrębie kalenicy krokwie zbite są nadbitkami. Nadbitki zastępują skorodowane klamry, które wiązały krokwie. Sugeruję przywrócenie pierwotnego układu klamer. W końcówkach krokwi widoczne są otwory po nieaktywnych żerowiskach spuszczela. 20

Fotografia nr 33 - Układ krokwi powiązany jętką nr 7 (wsch). W obrębie kalenicy krokwie zbite są nadbitkami. Nadbitki zastępują skorodowane klamry, które wiązały krokwie. Sugeruję przywrócenie pierwotnego układu klamer. W końcówkach krokwi widoczne są otwory po nieaktywnych żerowiskach spuszczela. Fotografia nr 34 - Układ krokwi powiązany jętką nr 10 (wsch). W obrębie kalenicy krokwie zbite są nadbitkami. Nadbitki zastępują skorodowane klamry, które wiązały krokwie. Sugeruję przywrócenie pierwotnego układu klamer. W końcówkach krokwi widoczne są otwory po nieaktywnych żerowiskach spuszczela. 21

Fotografia nr 35 - Układ krokwi powiązany jętką nr 11 (wsch). W obrębie kalenicy krokwie zbite są nadbitkami. Nadbitki zastępują skorodowane klamry, które wiązały krokwie. Sugeruję przywrócenie pierwotnego układu klamer. W końcówkach krokwi widoczne są otwory po nieaktywnych żerowiskach spuszczela. Fotografia nr 36 - Układ krokwi powiązany jętką nr 14 (wsch). Złącze południowej krokwi z jętką jest uszkodzone. Pomiędzy jętka a stropem jest stempel zaatakowany przez grzyby domowe rozkład brunatny kostkowy. Niezwłocznie należy usunąć stempel, a złącze jętki i krokwi naprawić. 22

Fotografia nr 37 - Układ krokwi powiązany jętką nr 15 (wsch). Złącze południowej krokwi z jętką jest uszkodzone. Pomiędzy jętką a stropem jest stempel. Złącze należy naprawić za pomocą wzmocnień, a stempel usunąć. Fotografia nr 39 - Krokwie powiązane z jętką nr 19 (wsch). W obrębie kalenicy krokwie zbite są nadbitkami. Ze złączy wysunięty jest kołek stabilizujący złącze. Końcówka południowej krokwi jest porażona przez spuszczela. Złącze wymaga ociosania i wzmocnienia. 23

Fotografia nr 40 - Krokwie powiązane z jętką nr 25 (wsch). W obrębie kalenicy krokwie zbite są nadbitkami w miejscu skorodowanych klamer. Sugeruje się przywrócenie pierwotnego układu. Fotografia nr 41 - Krokwie powiązane z jętką nr 29 (wsch). Północna krokiew w połowie długości jest podcięta. Konstruktor powinien ocenić, czy ma to wpływ na wytrzymałość konstrukcji. 24

Fotografia nr 42 - Krokwie powiązane z jętką nr 30 (wsch). W obrębie kalenicy krokwie są zbite nadbitkami w miejscu skorodowanych klamer. Sugeruje się przywrócenie pierwotnego układu. Fotografia nr 43 - Krokwie powiązane z jętką nr 36 (wsch). W obrębie kalenicy krokwie są zbite nadbitkami w miejscu skorodowanych klamer. Sugeruje się przywrócenie pierwotnego układu. Wilgotność drewna W=12,8%. 25

Fotografia nr 44 - Krokiew powiązana z jętką nr 39. Górna południowa krokiew jest porażona przez nieaktywne żerowisko spuszczela. Krokwie należy wzmocnić lub wymienić na nowe. Fotografia nr 45 - Krokiew powiązana z jętką nr 39. Górna i dolna północna krokiew jest bardzo porażona przez żerowisko spuszczela i porażona jest przez grzyby domowe. 26

Fotografia nr 46/A - Krokiew powiązana z jętką nr 40/A. Silne zagrzybienie krokwi wywołane przez grzyby domowe Fotografia nr 46/47 - Krokwie powiązane z jętką nr 40 i nr 41. Krokwie są bardzo mocno porażone przez żerowisko spuszczela i mocno zaatakowane przez grzyby domowe. Pomimo wyparcia krokwi dodatkowym stojakiem krokwie należy wymienić lub wzmocnić. 27

Fotografia nr 48 - Krokwie niepełne. W obrębie nadbitki, na krokwi znajdują się pojedyncze ślady żerowiska spuszczela. W ostatniej krokwi narożnej znajdują się bardzo duże żerowiska spuszczela. Fotografia nr 44/45 prawa. Krokwie północne powiązane z jętką nr 38 i nr 39. Powyżej jętek krokwie porażone są przez żerowisko spuszczela. 28

Fotografia nr 46/47prawa - Krokwie północne powiązane z jętką nr 40 i jętką nr 41 są zagrzybione przez grzyby domowe. Fotografia nr 48/prawa - Krokwie powiązane z jętką nr 43. W krokwi narożnej i pierwszej krokwi zachodniej znajdują się żerowiska spuszczela. 29

5. Ocena Poddasza I. Poniżej załączono: - Rzut Poddasza I. Na rzucie tym oznaczono numery fotografii od nr 49/1 pd do nr 77/16 pd. Fotografie ukazują ponumerowane miejsca uszkodzone. Dalej w tekście załączono fotografie od nr 49/1 pd do nr 77/16 pd, które zawierają dokładny opis uszkodzeń. Fotografia nr 49/1pd - Zniszczone drewniane elementy w obrębie słupa nr 1 pd. Krokwie nr 1 wsch, nr 2 wsch, nr 3 wsch, krokiew narożna, krokiew nr 1 pd, nr 2 pd, nr 3 pd, są silnie porażone przez spuszczela i przez grzyby domowe. W d =14,1%. 30

Fotografia nr 50/1s - Zniszczone drewniane elementy w obrębie słupa nr 1 s. W belce łączącej słupy środkowe znajdują się żerowiska spuszczela, w słupie nr 1 s znajdują się duże żerowiska spuszczela. W belce łączącej słupy nr 1 pn, nr 1 s, nr 1 pd, znajduje się duże żerowisko spuszczela. Fotografia nr 51/1pn - Zniszczone drewniane elementy w obrębie słupa nr 1 pn, Krokwie nr 1 wsch, nr 2 wsch, krokiew narożna, krokwie nr 1 pn, nr 2 pn, nr 3 pn, nr 4 pn, są silnie porażone przez spuszczela i przez grzyby domowe Belka łącząca słup nr 1 pn i słup nr 2 pn jest silnie uszkodzona przez żerowisko spuszczela. 31

Fotografia nr 52/2pn - zniszczona północna krokiew przez żerowisko spuszczela w obrębie słupa nr 2 pn. Fotografia nr 53/3pn - Rygiel łączący słupy nr 2 pn i słup nr 3 pn, jest zniszczony przez żerowisko spuszczela i przez grzyby domowe. Krokwie, w miejscu podparcia przez rygiel, są porażone przez żerowisko spuszczela. 32

Fotografia nr 54/4pn - Krokiew, w obrębie słupa nr 4 pn, posiada duży ubytek, spowodowany żerowiskiem spuszczela i działaniem grzybów domowych. Fotografia nr 55/2pd - W obrębie słupa nr 2 pd i zachodniego zastrzału widoczne są silne uszkodzenia drewnianych belek wywołane przez grzyby domowe. 33

Fotografia nr 56/3pd - W obrębie słupa nr 3 pd nastąpiło przełamanie rygla poziomego. Przełamanie rygla nastąpiło na skutek zniszczeń wywołanych przez żerowiska spuszczela. Fotografia nr 57/4pd - W obrębie słupa nr 4 pd widoczna jest dyslokacja rygla i zastrzału, która spowodowana jest żerowiskiem spuszczela. 34

Fotografia nr 58/4s - Słup nr 4 s porażony jest przez żerowisko spuszczela i grzyby domowe. Brak jest zastrzału. Fotografia nr 59/5pn - W obrębie słupa nr 5 pn belki konstrukcyjne więźby dachowej porażone są przez grzyby domowe. 35

Fotografia nr 60/6pn - W obrębie słupa nr 6 pn belki konstrukcyjne więźby dachowej porażone są przez grzyby domowe. Fotografia nr 61/7pn - W obrębie słupa nr 7 pn belki konstrukcyjne więźby dachowej porażone są przez grzyby domowe. Krokiew i jętka pomiędzy słupami nr 7 pn i nr 8 pn zniszczone są przez żerowisko spuszczela. Układ belek konstrukcyjnych jest wyparty przez konstrukcję wzmacniającą. Proponuję przywrócenie pierwotnego układu. 36

Fotografia nr 62/5s - W obrębie słupa nr 5 s belki konstrukcyjne więźby dachowej porażone są przez grzyby domowe. Fotografia nr 63/6s - W obrębie słupa nr 6 s belki konstrukcyjne więźby dachowej porażone są przez grzyby domowe. Słup i zastrzały mają pęknięcia wzdłużne. 37

Fotografia nr 64/5pd - W obrębie słupa nr 5 pd belki konstrukcyjne więźby dachowej porażone są przez grzyby domowe. Brak jest wschodniego zastrzału, krokiew porażona jest przez żerowisko spuszczela. Złącze prawego zastrzału z płatwią jest uszkodzone. Fotografia nr 65/7pd - W obrębie słupa nr 7 pd belki konstrukcyjne więźby dachowej porażone są przez grzyby domowe. We wschodnim zastrzale, połączenie z płatwią jest uszkodzone przez żerowisko spuszczela. 38

Fotografia nr 66/8pn - Deski na stropie w obrębie słupa nr 8 pn zniszczone są przez żerowisko spuszczela (grozi zarwaniem). Fotografia nr 67/9pn - W obrębie słupa nr 9 pn uszkodzone jest połączenie jętki i krokwi. Jest to spowodowane zniszczeniem drewna przez żerowisko spuszczela. 39

Fotografia nr 68/10pn - W obrębie słupa nr 10 pn, uszkodzona płatew przez żerowisko spuszczela. Fotografia nr 69/10s - Słup nr 10 s w obrębie stropu jest porażony przez żerowisko spuszczela. 40

Fotografia nr 70/11pn - W obrębie słupa nr 11 pn krokiew i płatew porażone są przez grzyby domowe. Fotografia nr 71/11s - W obrębie słupa nr 11 s brak jest zastrzałów. Słup i belki stropowe są porażone przez żerowisko spuszczela. Występuje zagrzybienie wywołane przez grzyby domowe. 41

Fotografia nr 72/12pd - W obrębie słupa nr 12 pd strefa bielu krokwi zaatakowana jest przez spuszczela. Fotografia nr 73/12pd - Deski stropu zaatakowane są przez żerowisko spuszczela grozi zarwaniem. 42

Fotografia nr 74/13pd - W obrębie słupa nr 13 pd strefa bielu krokwi zaatakowana jest przez spuszczela. Fotografia nr 75/16pn - Płatew w obrębie słupa nr 16 pn silnie zaatakowana przez grzyby domowe. 43

Fotografia nr 76/17s - Zagrzybiona płatew przez grzyba domowego w obrębie słupa nr 17 s. Fotografia nr 77/16pd - W obrębie słupa 16 pd płatew i belka porzeczna porażone są przez grzyby domowe rozkład kafelkowy (stan awaryjny). 44

6. Ocena Piwnic. Poniżej załączono: - Rzut Piwnic. Na rzucie tym oznaczono numery fotografii od nr 78 do nr 85. Fotografie ukazują ponumerowane miejsca uszkodzone. Dalej w tekście załączono fotografie od nr 78 do nr 85, które zawierają dokładny opis uszkodzeń. Fotografia nr 78 - Północna ściana z cegły, na której w centralnej części rozwinięty jest grzyb piwniczny. 45

Fotografia nr 79 - Północno wschodni narożnik. Na północnej wschodniej ścianie oraz na ceglanej posadzce widoczne są duże skupiska grzyba domowego. Fotografia nr 80 - Wschodnia ściana piwnicy. Po lewej i prawej stronie widoczne są duże skupiska grzyba domowego. W zaprawy wapiennej =12,3% 46

Fotografia nr 81 - Południowo wschodni narożnik piwnicy. Na ceglanej posadzce i na ścianach widoczne są białe skupiska grzyba domowego. Fotografia nr 82 - Południowy narożnik piwnicy. Na powierzchni ścian, w postaci białych plam, występuje grzyb domowy. 47

Fotografia nr 83 - Zachodnia ściana piwnicy. Szaro białe wykwity na powierzchni ściany to grzyb domowy. Fotografia nr 84 domowego. - na wschodniej ścianie widoczne są skupiska grzyba 48

Fotografia nr 85 - Północna ściana w całości pokryta jest biało szarą strukturą grzyba domowego. 6. Ocena Parteru. Poniżej załączono: - Rzut Parteru. Na rzucie tym oznaczono numery fotografii od nr 86 do nr 119. Fotografie ukazują ponumerowane miejsca uszkodzone. Dalej w tekście załączono fotografie od nr 86 do nr 119, które zawierają dokładny opis uszkodzeń. 49

Fotografia nr 86 - Widok ogólny północnej ściany parteru. Na ścianie dokonano fragmentarycznych odkryć powłok malarskich, na których są ślady warzenia słodu. W prawej części widoczna korozja muru, spowodowana podciąganiem kapilarnym wody. Osadzające się kryształy soli budowlanych powodują rozsadzanie struktur muru. Fotografia nr 87 - Widok ogólny wschodniej ściany parteru. Na linii nowego stropu (jest to nieznacznie poniżej obecnego poziomu terenu) doszło do silnej korozji muru. Brak izolacji poziomej i pionowej doprowadził do silnej korozji muru ceglanego. Widoczne jest to w formie brunatnych przebarwień. 50

Fotografia nr 88 - Widok południowo wschodniego narożnika. Na skutek braku izolacji poziomej i pionowej doszło do korozji muru. Transport kapilarny wody w murze i odkładanie się w murze soli budowlanych powoduje rozsadzanie murów na skutek pęcznienia kryształów soli budowlanych. Fotografia nr 89 - Południowy narożnik ściany parteru. Zagrzybienie wywołane przez grzyba domowego. 51

Fotografia nr 90 - zachodnia ściana parteru w obrębie przewodu kominowego. W górnej części widoczne skupisko grzyba domowego. Fotografia nr 91 - Południowa ściana została zaizolowana od wewnątrz papą i supremą z warstwą tynku. Taki sposób izolacji jest nieprawidłowy i powinien być zdemontowany. Pozostawienie tej izolacji może spowodować zagrzybienie ścian. 52

Fotografia nr 92 - Wschodnia ściana została zaizolowana od wewnątrz papą i supremą z warstwą tynku. Taki sposób izolacji jest nieprawidłowy i powinien być zdemontowany. Pozostawienie tej izolacji może spowodować zagrzybienie ścian. Fotografia nr 93 - Wschodnia ściana w pomieszczeniu parteru. Odparzony tynk na skutek zawilgocenia. W chwili obecnej W tynku =4,1% jest nieznacznie podwyższona. Pod tynkiem widoczne wtórne przemurowania z wykorzystaniem gliny. Brak widocznego zagrzybienia. 53

Fotografia nr 94 - Narożnik przy drzwiach. W dolnej części ściany przy posadzce widoczny odparzony tynk. Na ścianie widoczne są powierzchowne grzyby pleśniowe. Fotografia nr 95 - Odparzony tynk na wschodniej ścianie na skutek zawilgocenia. Zawilgocenie pochodzi od zalewania południowo wschodniego narożnika przez nieszczelny dach i nieszczelne rynny. Na ścianach brak jest widocznych zasoleń i zagrzybień. Wilgotność tynku jest nieznacznie podwyższona, W Tynku =4.2%. 54

Fotografia nr 96 - Powierzchniowe zagrzybienie wywołane przez grzyby pleśniowe na powłokach malarskich. Fotografia nr 97 - Odparzony tynk na skutek zawilgoceń. Punktowe zagrzybienie wywołane przez grzyby domowe. Wilgotność podwyższona W tynku = 6,3%. 55

Fotografia nr 98 - Zawilgocony narożnik przy drzwiach wejściowych w obrębie posadzki ceglanej. Zawilgocenie ściany spowodowane jest podciąganiem kapilarnym. Teren na zewnątrz znajduje się wyżej niż poziom posadzki wewnątrz. Fotografia nr 99 - Tynk powyżej ceglanej posadzki pod oknem jest odparzony na skutek zawilgocenia. Zawilgocenie ściany spowodowane jest podciąganiem kapilarnym. Teren na zewnątrz znajduje się wyżej niż poziom posadzki wewnątrz. 56

Fotografia nr 100 - Drewniane belki stropu nad parterem są porażone przez owada kołatka domowego Anobium punctatum. Żerowisko jest nieaktywne. Fotografia nr 101 - Belka stropowa porażona przez owada kołatka domowego Anobium punctatum. Uszkodzona jest 1/3 pola przekroju. Żerowisko jest nieaktywne. Wilgotność drewna jest podwyższona W drewna = 17,2%. 57

Fotografia nr 102 - Odparzony tynk na zachodniej ścianie. Tynk zawiera dużą zawartość gliny, która kumuluje wilgoć. Wilgotność cegły jest bardzo wysoka W cegły = 12,6%. Wilgoć podciągana jest z ceglanej posadzki leżącej na gruncie i niezaizolowanych fundamentów. Fotografia nr 103 - Odparzony tynk na południowej ścianie. Tynk zawiera dużą zawartość gliny, która kumuluje wilgoć. Wilgotność cegły jest bardzo wysoka W cegły = 12,6%. Wilgoć podciągana jest z ceglanej posadzki leżącej na gruncie i niezaizolowanych fundamentów. 58

Fotografia nr 104 - Drewniana belka stropowa porażona przez owada spuszczela Hylotrupes bajulus żerowiska nieaktywne. W drewna =17,3%. Fotografia nr 105 - Drewniana belka stropu nad parterem podparta słupem. Belka i słup porażone są przez owada kołatka domowego Anobium punctatum. Drewno jest zawilgocone W drewna = 16,3%. 59

Fotografia nr 106 - Drewniana belka stropu nad parterem podparta słupem. Belka i słup porażone są przez owada kołatka domowego Anobium punctatum. Żerowisko jest nieaktywne. Drewno jest zawilgocone W drewna = 13,1%. Fotografia nr 107 - Drewniany słup podpierający drewnianą belkę stropową. Słup porażony jest przez owada kołatka domowego Anobium punctatum. Żerowisko jest nieaktywne. 60

Fotografia nr 108 - Drewniany słup podpierający drewnianą belkę stropową nad parterem. Słup porażony jest przez owada kołatka domowego Anobium punctatum. Żerowisko jest nieaktywne. W sąsiedztwie znajdują się elementy łóżka, porażonego przez grzyby domowe. Fotografia nr 109 - Zawilgocony tynk z udziałem gliny na południowej ścianie. Zawilgocenie pochodzi od niezaizolowanej ceglanej posadzki i zewnętrznej warstwy terenu, który znajduje się powyżej posadzki. 61

Fotografia nr 110 - Pierwotne deskowanie stropu nad parterem, W drewna = 14,9%. W badanym miejscu drewno stropu nie budzi zastrzeżeń. Papa i styropian znajdujące się na stropie powinny być zdjęte. Po zdjęciu papy i styropianu będzie można w pełni ocenić stan deskowania stropu. Fotografia nr 111 - Południowa zewnętrzna ściana. Uszkodzone są pojedyncze cegły na skutek rozwarstwień, spowodowanych obecnością margla i podwyższonej wilgotności W ściany =7,2%. 62

Fotografia nr 112 - Pod oknem dokonano przemurowania nowymi cegłami, w których rozłożył się margiel na skutek podwyższonej wilgotności W cegły =6,7%. Punktowe zagrzybienie wywołane przez grzyby domowe. Fotografia nr 113 - Odkrywka. Stopa fundamentowa pod słupem wykonana jest z cegły bez izolacji. Na stopie jest wymurowany słup z cegły bez izolacji. Przestrzeń od dna stopy do poziomu posadzki ceglanej wypełniona jest gliną. 63

Fotografia nr 114 - Uszkodzona belka podtrzymująca strop nad parterem. Drewno belki porażone jest przez żerowisko kołatka Anobium punctatum i wtórne zagrzybienie przez grzyby domowe rozkład brunatny. Fotografia nr 115 - Południowa ściana silnie zawilgocona. W miejscu zawilgocenia występuje powierzchniowe zagrzybienie wywołane przez grzyby domowe. 64

Fotografia nr 116 - Na powierzchni ściany występują zaczątki powierzchniowego zagrzybienia, wywołanego przez grzyby domowe. Zawilgocone ściany szczelnie przykryto płytą GK. Kumulująca się para wodna pomiędzy murem a płytą GK spowodowała zagrzybienie. Fotografia nr 117 - Na powierzchni ściany występują zaczątki powierzchniowego zagrzybienia, wywołanego przez grzyby domowe. Zawilgocone ściany szczelnie przykryto płytą GK. Kumulująca się para wodna pomiędzy murem a płytą GK spowodowała zagrzybienie. 65

Fotografia nr 118 - Pod tynkiem odkryto silnie skorodowany mur ceglany. Korozja muru spowodowana była zalewaniem muru od nieszczelnego dachu i braku izolacji poziomej i pionowej ścian fundamentowych. Fotografia nr 119 - Pod tynkiem odkryto silnie skorodowany mur ceglany. Korozja muru spowodowana była zalewaniem muru od nieszczelnego dachu i braku izolacji poziomej i pionowej ścian fundamentowych. 66

8. Ocena Piętra Poniżej załączono: - Rzut Piętra. Na rzucie tym oznaczono numery fotografii od nr 121 do nr 136. Fotografie ukazują ponumerowane miejsca uszkodzone. Dalej w tekście załączono fotografie od nr 121 - do nr 136, które zawierają dokładny opis uszkodzeń. Fotografia nr 121 - B/1/W s /P d / Jest to belka pierwsza liczona od ściany wschodniej. Zdjęcie wykonane jest przy podporze południowej. Zagrzybienie wywołane przez grzyby domowe występuje na deskowaniu stropu i na styku belki ze ścianą południową. 67

Fotografia nr 122 - B/2/W s /P d / Deskowanie stropu jest porażone przez grzyby domowe. Nawiercenia pokazują, że drewno nie jest uszkodzone przez grzyby. Fotografia nr 123 - B/4/W s /P d / Deskowanie stropu jest porażone przez grzyby domowe. W środkowej części belka porażona jest przez grzyby domowe. Stadium rozkładu drewna to rozkład brunatny pryzmatyczny. Przy ścianie południowej belka jest bardzo uszkodzona, rozkład pryzmatyczny. 68

Fotografia nr 124 - B/6/W s /P d / Deskowanie stropu jest porażone przez grzyby domowe. Od ściany południowej do ¼ długości, belka porażona jest przez grzyby domowe rozkład pryzmatyczny. Fotografia nr 125 - B/7/W s /P d / Deskowanie stropu jest porażone przez grzyby domowe. Belka w środkowej części porażona jest przez grzyby domowe rozkład pryzmatyczny. 69

Fotografia nr 126 - B/9/W s /P d / Deskowanie stropu jest porażone przez grzyby domowe. Fotografia nr 127 - B/11/W s /P d / Belka porażona jest przez żerowisko owada spuszczela. 70

Fotografia nr 130 - B/18/W s /P d / Na powierzchni drewnianej belki występują powierzchniowe skupiska grzybów pleśniowych. Po dokonaniu odwiertów w głąb belki widać zdrową strukturę drewna. Fotografia nr 134 - B/22/W s /P d / Belka na styku z południową ścianą. Na powierzchni belki występują grzyby domowe. Po dokonaniu odwiertu w otworze widoczna jest zwarta struktura i nie jest ona porażona przez grzyby. 71

Fotografia nr 136 - B/26/W s /P d / Deskowanie stropu porażone jest przez grzyby domowe. Belka porażona jest przez grzyby domowe, rozkład pryzmatyczny. Stopień porażenia jest tak duży, że daje się rozłupać ręką. 9. Zalecenia wnioski. Zewnętrzne uszkodzenia elewacji zaznaczono na: - Rzut parteru Elewacja i pokazano na fotografiach od nr 2 do nr 27. Uszkodzenia odpadającego tynku są typowe dla elewacji zalewanych wodami opadowymi pochodzącymi z nieszczelnego dachu, nieszczelnych rynien i rur spustowych. Powodem odpadania tynków w strefie przyziemia jest brak izolacji poziomej i pionowej ścian fundamentowych. Nie zauważono istotnych zagrzybień. Ze względu na występujące zagrzybienia zaleca się profilaktyczne odgrzybienie ścian zewnętrznych budynku. Zaleca się wykonanie projektu izolacji ścian fundamentowych z rozważeniem możliwości wykorzystania rozwiązań tradycyjnych i zastosowaniem iniekcji. Przy wykonywaniu projektu naprawy elewacji proponuje się uwzględnienie możliwości zastosowania tynków renowacyjnych. Uszkodzenia więźby dachowej zaznaczono na: - Rzut Poddasza II - i pokazano na fotografiach od nr 28/B do nr 48prawa. Przyczyną uszkodzeń więźby, w głównym stopniu, są nieszczelności w poszyciu dachu, które doprowadziły do długotrwałego nawilżania drewnianych elementów więźby dachowej. To stworzyło dogodne warunki do rozwoju 72

grzybów domowych i owadów technicznych szkodników drewna. Wraz z konstruktorami przeprowadziliśmy odwierty uszkodzonych belek konstrukcyjnych, które były porażone w różnym stopniu przez grzyby i owady. Konstruktorzy wyznaczyli pole do przeprowadzonych badań. Po dokonaniu obliczeń okazało się, że każda uszkodzona belka konstrukcyjna może mieć negatywny wpływ na statykę konstrukcji więźby dachowej. Konstruktorzy zaproponowani dwa alternatywne rozwiązania naprawy: Pierwsze: Zostaną wyznaczone minimalne przekroje poprzeczne dla każdego rodzaju belki konstrukcyjnej. Następnie belki porażone przez grzyby i owady zostaną ociosane. Jeżeli przekrój belki po ociosaniu będzie mniejszy od minimalnego przekroju, belka w tym miejscu będzie wymieniana na nową, a złącza ciesielskie będą odtwarzane. Drugie: Uszkodzone elementy więźby dachowej pozostają nienaruszone jako świadectwo historyczne, a konstrukcja więźby dachowej zostaje wzmocniona dodatkową konstrukcją stalową. Uszkodzenia więźby dachowej zaznaczono na: - Rzut Poddasza I - i pokazano na fotografiach od nr 49/1 pd do nr 77/16 pd. Przyczyną uszkodzeń więźby, w głównym stopniu, są nieszczelności w poszyciu dachu, które doprowadziły do długotrwałego nawilżania drewnianych elementów więźby dachowej. To stworzyło dogodne warunki do rozwoju grzybów domowych i owadów technicznych szkodników drewna. Wraz z konstruktorami przeprowadziliśmy odwierty uszkodzonych belek konstrukcyjnych, które były porażone w różnym stopniu przez grzyby i owady. Konstruktorzy wyznaczyli pole do przeprowadzonych badań. Po dokonaniu obliczeń okazało się, że każda uszkodzona belka konstrukcyjna może mieć negatywny wpływ na statykę konstrukcji więźby dachowej. Konstruktorzy zaproponowani dwa alternatywne rozwiązania naprawy: Pierwsze: Zostaną wyznaczone minimalne przekroje poprzeczne dla każdego rodzaju belki konstrukcyjnej. Następnie belki porażone przez grzyby i owady zostaną ociosane. Jeżeli przekrój belki po ociosaniu będzie mniejszy od minimalnego przekroju, belka w tym miejscu będzie wymieniana na nową a złącza ciesielskie będą odtwarzane. Drugie: Uszkodzone elementy więźby dachowej pozostają nie naruszone jako świadectwo historyczne a konstrukcja więźby dachowej zostaje wzmocniona dodatkową konstrukcją stalową. Wewnętrzne uszkodzenia ścian piwnic zaznaczono na: - Rzut piwnic i pokazano na fotografiach od nr 78 do nr 85. Uszkodzenia odpadającego tynku zawilgoconych i porażonych przez grzyby domowe cegieł są typowe dla ceglanych ścian fundamentowych pozbawionych izolacji poziomej i pionowej. Ze względu na występujące zagrzybienia zaleca się profilaktyczne odgrzybienie ścian wewnętrznych piwnic. 73

Zaleca się wykonanie projektu izolacji ścian fundamentowych piwnic z rozważeniem możliwości wykorzystania rozwiązań tradycyjnych i zastosowaniem iniekcji. Wewnętrzne uszkodzenia ścian parteru zaznaczono na: - Rzut Parteru - i pokazano na Fotografiach od nr 86 do nr 119. Uszkodzenia odpadającego tynku zawilgoconych i porażonych przez grzyby domowe cegieł są typowe dla ceglanych ścian fundamentowych pozbawionych izolacji poziomej i pionowej. Ze względu na występujące zagrzybienia zaleca się profilaktyczne odgrzybienie ścian wewnętrznych piwnic. Zaleca się wykonanie projektu izolacji ścian fundamentowych parteru z rozważeniem możliwości wykorzystania rozwiązań tradycyjnych i zastosowaniem iniekcji. W częściach parteru gdzie występują drewniane słupy podtrzymujące strop i drewniane belki stropowe należy uzgodnić z konstruktorami czy konstrukcja drewnianych słupów i belek stropowych będzie dodatkowo wzmacniana. Wewnętrzne uszkodzenia ścian piętra zaznaczono na: - Rzut Piętra i Fotografiach od nr 121 do nr 136. Uszkodzenia odpadającego tynku zawilgoconych i porażonych przez grzyby domowe cegieł są typowe dla zawilgoconych ceglanych ścian piętra. Ze względu na występujące zagrzybienia zaleca się profilaktyczne odgrzybienie ścian wewnętrznych piętra. Zaleca się wykonanie projektu izolacji ścian fundamentowych piętra z rozważeniem możliwości wykorzystania rozwiązań tradycyjnych i zastosowaniem iniekcji. W częściach piętra, gdzie występują drewniane słupy podtrzymujące strop i drewniane belki stropowe, należy uzgodnić z konstruktorami czy konstrukcja drewnianych słupów i belek stropowych będzie dodatkowo wzmacniana. 10. Wykonano mapy mikologiczne pokazujące uszkodzeń. Poszczególne uszkodzenia zostały dokładnie opisane w tekście. Na rzutach poszczególnych kondygnacji budynku dołączonych do opisów nr; 3, 4, 5, 6, 7, 8 zaznaczono miejsca, które są uszkodzone i przedstawione na fotografiach ze szczegółowym opisem. 74

11. Wykonano niezbędne badania w celu oceny rodzaju zagrożeń. W dniu 31-03 2017 przeprowadzono pomiar wilgotności cegieł na zewnętrznej elewacji. Pomiaru dokonano w bardzo słoneczny dzień, przy bardzo dużej operacji słonecznej. W poprzednie dni, przed pomiarem wilgotności cegieł na elewacji, była słoneczna pogoda, budynek był nagrzany i mogło to sprzyjać podwyższonemu parowaniu i mieć wpływ na podwyższone wyniki pomiarów. Pomiary pokazano na fotografiach nr 9, 11, 13, 15, 17 19, 21, 23, 26, 27. Minimalna wilgotność cegieł na zewnętrznej elewacji była równa W = 18,2% co stanowi 6 krotne przekroczenie zaleceń zawartych w warunkach robót montażowych. Maksymalna wilgotność cegieł na zewnętrznej elewacji była równa W = 35,0%, co stanowi 11,6 krotne przekroczenie zaleceń zawartych w warunkach robót montażowych. Maksymalna wilgotność ściany parteru wynosiła W = 12,6 %, co stanowi 4,2 krotne przekroczenie zaleceń zawartych w warunkach robót montażowych. Pokazuje to fotografia nr 102 wykonana w dniu 27-04-2017. Maksymalna wilgotność ścian piwnic wynosiła W = 12,3 %, co stanowi 4,1 krotne przekroczenie zaleceń zawartych w warunkach robót montażowych. Pokazuje to fotografia nr 80 wykonana w dniu 27-04-2017. Pomiaru wilgotności ścian i drewna dokonano miernikiem firmy testo 410-1. 12. Zdefiniowanie charakteru i przyczyn zagrożeń, co do dalszego postępowania. W opinii konstruktorów zamieszczono informację, że badany budynek posadowiony jest na piaskach i do głębokości 3,0 m poniżej obecnego terenu nie ma wód gruntowych. Oznaczałoby to, że poniżej posadzki w piwnicy nie powinny pojawiać się wody gruntowe. Co najwyżej mogą się pojawiać wody opadowe pochodzące z odprowadzenia wód opadowych pochodzących z rur spustowych, odprowadzających wody opadowe z rynien dachu omawianego budynku i wody powierzchniowe z terenu wokół budynku. Z uwagi na to, że w pobliżu badanego budynku przepływa Potok Służewiecki należy sprawdzić na mapie geodezyjnej, czy różnica pomiędzy rzędną terenu wokół budynku, a rzędną lustra wody w Potoku Służewieckim w czasie stanu powodziowego wynosi 3,0m, to do piwnic nie przedostają się wody gruntowe. Jeżeli tak jest, to warto rozważyć propozycję naturalnego osuszania piwnic badanego budynku. Ściany fundamentowe budynku nie mają izolacji poziomej i nie mają izolacji 75

pionowej. Wilgoć jest transportowana za pomocą podciągania kapilarnego ze ścian fundamentowych w górne partie ścian parteru. W czasie tego transportu wody następuje transport kryształów soli budowlanych, które osadzają się na powierzchni ścian, głównie zewnętrznych, ale również i ścian wewnętrznych. Kryształy soli budowlanych mają taką zdolność, że w pewnym momencie powiększają swoją objętości kilkakrotnie i jest to mierzone w częściach centymetra, jest to główny powód odpadających tynków na zewnątrz, jak i wewnątrz. Ściany zewnętrzne budynku są zalewane przez wody opadowe, które przedostają się przez nieszczelny dach, nieszczelne obróbki blacharskie i nieszczelne rynny oraz rury spustowe. Tam też odkładają się sole budowlane i na pewnym etapie zwiększają swoją objętość i odparzają tynki. Jeżeli sprawdzi się, że wody gruntowe nie pojawiają się powyżej posadzki w piwnicy, można rozważyć propozycję wykonania projektu drenażu opaskowego wokół budynku na podsypce żwirowej, a odkopane ściany fundamentowe obsypać żwirem. W ten sposób ściany fundamentowe mogłyby odparowywać od zewnątrz. W chwili obecnej większa część budynku jest dobrze wentylowana w sposób naturalny. Należy pamiętać, że z chwilą przystąpienia do remontu budynku nadmierne uszczelnienie budynku z włączonymi procesami grzejnymi i zmniejszoną wentylacją, może spowodować gwałtowny wzrost rozwoju grzybów domowych, grzybów pleśniowych i rozwój żerowisk owadów technicznych szkodników drewna. Pozostawienie drewnianych elementów więźby dachowej i konstrukcji drewnianych stropów, porażonych przez grzyby domowe i przez żerowiska owadów, powinny być ociosane z porażonego drewna przez grzyby domowe i żerowiska owadów. Jeżeli porażone drewno przez grzyby domowe i przez żerowiska owadów zostanie osuszone i potraktowane preparatami grzybo- i owadobójczymi, to zawsze istnieje bardzo duże ryzyko dalszego rozwoju grzybów i owadów w porażonym drewnie. Do rozpoznania grzybów użyto dokumentacji fotograficznej zbiorów grzybów Wydziału Technologii Drewna udostępnionej rzeczoznawcom PSMB na konferencji we Wrocławiu w 2010. Różnic w opisie grzybów pomiędzy ekspertyzą Pana dr hab. Piotra Witomskiego, a moją nie ma, ponieważ obaj zidentyfikowaliśmy grzyby domowe. Wielkość zniszczeń pokazana przez Pana dr hab. Piotra Witomskiego jest zbliżona do zniszczeń pokazanych w mojej ekspertyzie. W mojej ekspertyzie jest znacznie więcej zamieszczonych zdjęć niż u Pana dr hab. Piotra Witomskiego. Jednak Pan dr hab. Piotr Witomski zamieścił w swojej ekspertyzie kluczowe zdjęcie lukarn, na którym opisuje ugięcia dachu pomiędzy poszczególnymi krokwiami. Konsekwencją tego są uszkodzenia na 76

połączeniu krokwi i jętek w obrębie poddasza. W mojej ekspertyzie jest więcej szczegółów, ale skala uszkodzeń w obu ekspertyzach jest porównywalna. Drewniana belka ma największą wytrzymałość na zginanie wzdłuż włókien. Jeżeli zewnętrzne poziome warstwy (górne i dolne) są porażone przez grzyby domowe, to w wyniku odżywiania się grzyba i przemian biologicznych, struktura drewna zamienia się w brunatne pryzmatyczne klocki o zerowej wytrzymałości we wszystkich kierunkach. Im więcej brunatnych pryzmatycznych kafelków, tym większa utrata pola przekroju belki, a za tym idzie lawinowy spadek wytrzymałości na zginanie belki. O ś w i a d c z e n i e Ja niżej podpisany, jako autor ekspertyzy:... oświadczam, że sporządzona ekspertyza techniczna jest zgodna z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej (na podstawie art. 20, i art. 35 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo Budowlane (Dz. U. 2013 poz. 1409 z późn. zmianami). 77