Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008) GRZEGORZ TRYOWI, TANIŁAW BINIA Uniwersytet Mikołaja opernika, Wydział Chemii, ul. Gagarina 7, 87100 Toruń ANDRZEJ ŚWIĄTOWI Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Nowych Technologii i Chemii ul. aliskiego 2, 00908 Warszawa MACIEJ PAUŁA Akademia Marynarki Wojennej, Wydział MechanicznoElektryczny ul. Śmidowicza 69, 81103 Gdynia PROCEY ADORPCJI I IMPREGNACJI WĘGLA ATYWNEGO ZWIĄZAMI REBRA WPOMAGANE ULTRADŹWIĘAMI I MIROFALAMI Celem pracy było określenie wpływu ultradźwięków i mikrofal na rozproszenie fazy metalicznego srebra powstającego podczas kontaktu węgla aktywnego z roztworami zawierającymi związki srebra. Do badań użyto węgla aktywnego Filtrasorb 400, odpopielonego, a następnie modyfikowanego poprzez utlenienie kwasem azotowym lub wygrzanie w wodorze w 1173. Zastosowano następujące roztwory związków srebra: wodny roztwór azotanu srebra, amoniakalny roztwór azotanu srebra oraz alkoholowy roztwór trimetylooctanu srebra. Nanoszenie srebra i jego związków na powierzchnię materiału węglowego uzyskiwano poprzez adsorpcję z roztworów, przebiegającą bez udziału i z udziałem ultradźwięków, oraz impregnację w komorze mikrofalowej (odparowanie rozpuszczalnika). Dla wyjściowych węgli aktywnych wyznaczono parametry i wielkości charakteryzujące właściwości fizykochemiczne, takie jak: powierzchnia właściwa BET, liczba jodowa, ph, zawartość popiołu i skład pierwiastkowy (C, H, N), oraz maksymalną adsorpcję NaOH i HCl. Do pomiarów efektów adsorpcji i impregnacji zastosowano skaningową mikroskopię elektronową (EM) oraz rentgenowską analizę dyfraktograficzną (XRD). Trwałość powstałych powierzchniowych struktur srebra badano metodą termograwimetryczną (TG). Na uzyskanych obrazach EM zaobserwowano, w zależności od sposobu nanoszenia, powstawanie krystalicznych form metalicznego srebra o wymiarach od 10 m do 50 nm. Analiza XRD wykazała tworzenie się, obok srebra na zerowym stopniu utlenienia, niewielkich ilości chlorku srebra. W wyniku badań TG ustalono trwałość termiczną powstających związków w zakresie temperatur od 25 do 700 C (298 973 ). ŁOWA LUCZOWE: węgiel aktywny, srebro, depozycja, adsorpcja, ultradźwięki, mikrofale WTĘP Antybakteryjne i antyseptyczne właściwości srebra są znane i powszechnie stosowane w życiu codziennym już od czasów starożytnej Grecji, kiedy wodę przechowywano w srebrnych dzbanach. W średniowiecznej Europie arystokracja mogła chronić się przed szerzącymi się zarazami dzięki temu, że na co dzień
180 G. Trykowski,. Biniak, A. Świątkowski, M. Pakuła korzystała ze srebrnej zastawy i sztućców. W Indiach łatwo psujące się pożywienie przechowywano owinięte w srebrne arkusze. Natomiast na Dzikim Zachodzie sterylizowano mleko, wrzucając do naczynia srebrną monetę [1]. W XX wieku zaczęto wytwarzać bardziej subtelne materiały zawierające w swoim składzie srebro. tosowane są one w uzdatnianiu wody [2] i oczyszczaniu powietrza z toksyn, materiały węglowe [3] impregnowane srebrem [4], osadzone na powierzchni, mają wymiary rzędu kilku mikrometrów. W produkcji masowej można spotkać opatrunki medyczne, posiadające warstwę czynną w postaci węgla aktywnego z osadzonym srebrem [5]. Podwójną zaletą takiego opatrunku jest antyseptyczne działanie srebra oraz wchłaniania nieprzyjemnych zapachów przez powierzchnię węgla. Obecnie w erze rodzącej się nanotechnologii poszukuje się nowych materiałów zawierających srebro o wymiarach nanometrycznych, a najlepiej atomowych, co ma wydobyć nowe możliwości drzemiące w tym pierwiastku. Z drugiej strony w procesach adsorpcyjnych na węglach aktywnych coraz częściej wykorzystuje się techniki mikrofalowe i ultradźwiękowe do modyfikacji samej powierzchni, a także przebiegu sorpcji [6]. Celem niniejszej pracy było podjęcie próby zastosowania metod osadzania metalicznego srebra z różnych roztworów na powierzchni węgla aktywnego z zastosowaniem ultradźwięków i mikrofal. Zastosowanie tego typu urządzeń powinno pozwolić na modyfikację procesu impregnacji węgla srebrem metalicznym tak, ażeby uzyskać maksymalne rozdrobnienia srebra na powierzchni węgla aktywnego. 1. CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA 1.1. Materiały Do badań użyto próbek węgla aktywnego Filtrasorb 400 firmy (Chemviron Carbon), który został odpopielony stężonymi kwasami (HF, HCl) według metody orvera [7] (próbkę oznaczono FNM), a następnie modyfikowany poprzez utlenienie stężonym kwasem azotowym, 3 godziny w temperaturze wrzenia (oznaczenie FOX), lub wygrzewanie, 3 godziny w strumieniu wodoru w temperaturze 900 C (oznaczenie FH). Tak przygotowane węgle były materiałem wyjściowym do procesów adsorpcji i impregnacji związkami srebra, które przebiegały według następującej procedury: Próbkę węgla aktywnego o masie 0,3 g umieszczano w 25 cm 3 roztworu srebra i pozostawiano na 15 min. Zastosowano następujące roztwory związków srebra: wodny roztwór azotanu srebra (H 2 O, 0,05M AgNO 3 ), amoniakalny roztwór azotanu srebra (0,1M NH 3, 0,05M AgNO 3 ) oraz alkoholowy roztwór trimetylooctanu srebra (99,8% EtOH, 0,05M (CH 3 ) 3 CCOOAg)). Po kontakcie z roztworem srebra próbkę węgla przemywano trzykrotnie 50 cm 3 rozpuszczalnika, którym była odpowiednio woda demineralizowana, wodny roztwór amoniaku lub etanol (99,8%). Dla wybranych próbek, w trakcie kontaktu węgla z roztworem zawierającym związki srebra lub podczas przemywania rozpuszczalnikiem, zastosowano ultradźwięki lub mikrofale. Użyto płuczki ultradźwiękowej
Procesy adsorpcji i impregnacji węgla aktywnego związkami srebra wspomagane 181 produkcji Interonic, Polska, typ I1, moc 300 W, częstotliwość ultradźwięków 30 khz, oraz komory mikrofalowej produkcji Zelmer A, Polska, typ 29Z014, moc 800 W, częstotliwość mikrofal 2,45 GHz. 1.2. Metody badawcze Dla wyjściowych węgli aktywnych wyznaczono parametry i wielkości charakteryzujące właściwości fizykochemiczne, takie jak: powierzchnia właściwa BET, liczba jodowa, ph, zawartość popiołu i skład pierwiastkowy (C, H, N), oraz maksymalną adsorpcję NaOH i HCl [8]. Poszczególne oznaczania przebiegały według następujących procedur: Powierzchnię właściwą BET ( BET ) wyznaczono na podstawie izoterm adsorpcji azotu w temperaturze 196 C (77 ). Pomiary prowadzono w aparacie AAP 2010 Micromeritics. Oznaczenie liczby jodowej, wg PNEN 12902 [9], polegało na umieszczeniu 200 mg próbki węgla, wysuszonej do stałej masy (w temp. 100 C), w 20 cm 3 0,2 molowego roztworu jodu (I 2 ), i odmiareczkowaniu po 4 min pozostałej ilości jodu. Z różnicy pomiędzy ilością jodu w roztworze przed i po adsorpcji wyliczono ilość jodu zaadsorbowaną na węglu (w miligramach I 2 na 1 gram węgla). Pomiar ph zawiesiny wykonano w roztworze NaCl o stężeniu 0,1 mol/dm 3 (10 g węgla w 100 cm 3 roztworu). Oznaczenie popiołu, wg PNEN 12902 [9], polegało na całkowitym spaleniu w temperaturze 815 C około 2 gramów, wysuszonego do stałej masy w 100 C, węgla aktywnego i zważeniu pozostałości. kład pierwiastkowy uzyskano z analizy w aparacie Vario Macro, firmy Elementar Analysensysteme GmbH połączonej z wynikami oznaczenia popiołu. Analiza elementarna polegała na katalitycznym spaleniu próbki w temperaturze 900 C w atmosferze tlenu, oddzieleniu gazów ubocznych, rozdzieleniu mierzonych składników na azot, wodę i dwutlenek węgla oraz rejestrowaniu ich ilości. Z powstałej objętości wody (H 2 O) oblicza się ilość wodoru w próbce, z dwutlenku węgla (CO 2 ) ilość węgla. Azot mierzy się bezpośrednio z ilości wydzielonego N 2. Ilość tlenu i pozostałych pierwiastków wyliczono z różnicy pomiędzy 100% a oznaczoną zawartością azotu, węgla, wodoru i popiołu. Maksymalną adsorpcję NaOH i HCl wyznaczono według następującej procedury: 0,25 g węgla zalewano 25 cm 3 0,1 M NaOH lub HCl i pozostawiono na 48 godzin, mieszając co pewien czas. Następnie odpipetowano 2x10 cm 3 i miareczkowano, wobec oranżu metylowego (ph ~ 4), nieprzereagowaną z węglem zasadę 0,1 M HCl, a pozostały kwas 0,1 M oznaczono NaOH. Oznaczone parametry węgli wyjściowych zestawiono w tabeli 1. Dla próbek węgla aktywnego poddanych kontaktowi z roztworami zawierającymi srebro wykonano badania na skaningowym mikroskopie elektronowym (EM), dyfraktometrze rentgenowskim (XRD), derywatografie (TG) oraz aparacie do analizy elementarnej (CHN). TABELA 1. Wybrane wartości parametrów węgli wyjściowych
182 G. Trykowski,. Biniak, A. Świątkowski, M. Pakuła ph Ads. Ads. ymbol Opis BET LJ węgla m 2 /g mg/g w roztw. NaOH HCl NaCl mmol/g mmol/g FNM F400, odpopielony HCl, HF 997 1186 8,40 0,22 0,02 FOX FNM, utleniony HNO 3 949 1113 3,51 2,212 0,291 FH FNM, wygrzany w H 2 1136 1319 9,39 0,0 1,962 Pomiary na skaningowym mikroskopie elektronowym produkcji LEO Electron Microscopy, model 1430VP, polegały na obrazowaniu powierzchni próbek w próżni (ciśnienie 10 4 Pa) z wykorzystaniem detektora elektronów elastycznie odbitych BE (ang. Backscattered Electrons) oraz detektora elektronów wtórnych E (ang. econdary Electrons). Obrazy z detektora E informują o topografii powierzchni. Na podstawie obrazów z detektora BE można określić miejsca o podwyższonej liczbie atomowej pierwiastków wchodzących w skład obserwowanej powierzchni, miejsca te są jaśniejsze [10]. Analiza rentgenowska polegała na zarejestrowaniu zależności natężenia promieniowania Rtg w funkcji kąta Bragga 2 w zakresie od 5 do 70 o 2, metodą proszkową na dyfraktometrze XPert Pro ystems firmy Philips. Następnie dokonano identyfikacji jakościowej związków chemicznych z wykorzystaniem bazy danych wzorców rentgenogramów proszkowych [11, 12]. Z analizy derywatograficznej na aparacie Universal V3.0G firmy TA Instruments, w oparciu o zarejestrowane krzywe termograwimetryczne, wyznaczono względny ubytek masy. Metoda polega na wygrzewaniu około 10 mg próbki, z szybkością 10 C/min, w atmosferze beztlenowej (azot), w zakresie temperatur 25 700 C i pomiarze zmian masy w funkcji temperatury w zakresie 150 600 C. Analiza elementarna przebiegała według wyżej opisanej procedury badań węgli wyjściowych. 2. REZULTATY I DYUJA WYNIÓW Parametry wyznaczone dla węgli wyjściowych, zestawione w tabeli 1, wskazują, że badaniom poddano próbki węgla, różniące się charakterem chemicznym powierzchni. Próbka oznaczona FNM ma charakter kwasowozasadowy obojętny (ph około 8, adsorpcja NaOH i HCl znikoma). Powierzchnia węgla FOX ma naturę kwasową (ph kwaśne, adsorpcja NaOH znaczna), natomiast próbka FH to węgiel zasadowy (ph = 9,39, adsorpcja HCl znaczna). Wyniki analizy elementarnej zestawione w tabeli 2 wskazują, że na węglu modyfikowanym kwasem azotowym FOX, w porównaniu z węglem wyjściowym, przybyło ok. 11% wagowych masy głównie tlenu, przy czym wygrzanie węgla wyjściowego FNM w wodorze spowodowało pozorny wzrost zawartości węgla, natomiast nie zwiększyła się zawartość wodoru. Wytłumaczyć to można tym, że na węglu FH, w trakcie wygrzewania w temperaturze 900 C w strumieniu wodoru, usunięto tlen (wchodzący w skład grup o kwaśnym charakterze), a z powierzchnią nie związały się mierzalne
Procesy adsorpcji i impregnacji węgla aktywnego związkami srebra wspomagane 183 ilości wodoru. Parametry węgli wyjściowych informujące o porowatości, takie jak powierzchnia właściwa BET i liczba jodowa, wskazują, że modyfikacja węgla FH spowodowała rozwinięcie jego powierzchni, natomiast dla węgla FOX zanotowano nieznaczny spadek tej wielkości. TABELA 2. Wartości parametrów charakteryzujących skład pierwiastkowy próbek węgli wyjściowych i po kontakcie z roztworami srebra ymbol węgla Węgiel Azot Wodór Analiza elementarna, zawartość pierwiastków, % wag. Pozostałe pierwiastki FNM 91,7 0,7 0,6 7 FNMAgNH3 87,0 1,3 0,7 11 FOX 79,9 0,9 1,0 18,2 FOXAgNH3 75,1 1,4 1,0 22,5 FH 96,0 0,6 0,5 2,9 FHAgNH3 88,2 1,2 0,6 10 * z różnicy pomiędzy 100% a oznaczoną zawartością azotu, węgla, wodoru Przyrost 4 4,3 7,1 Analiza zdjęć EM węgli po kontakcie z roztworami srebra wskazuje, że w znacznej większości próbek pojawiają się na powierzchni różne formy krystalitów, a wykorzystanie ultradźwięków podczas adsorpcji i mikrofal do impregnacji ma znaczący wpływ na wielkość powstających krystalitów srebra oraz sposób ich rozproszenia na powierzchni węgla. Na rysunku 1 przedstawiono reprezentatywną powierzchnię węgla wyjściowego. Metoda nie wykazała różnic pomiędzy poszczególnymi węglami. Rys. 1. Węgiel wyjściowy FNM (30 000x)
184 G. Trykowski,. Biniak, A. Świątkowski, M. Pakuła Na rysunkach 2 i 3 (wykonanych przy powiększeniu 1000x) pokazano powierzchnię węgli, po kontakcie z amoniakalnym i wodnym roztworem azotanu srebra. W przypadku węgla FH powstały aglomeraty składające się z krystalitów o wymiarach rzędu kilkunastu mikrometrów (rys. 2), natomiast na węglu FOX obserwuje się pojedyncze krystality długości około 10 mikrometrów (rys. 3). Rys. 2. Węgiel FH_AgNH3 (1000x) Rys. 3. Węgiel FOX_AgH2O (1000x) Rys. 4. Węgiel FNM_AgEtOHUDz (10 000x) Rys. 5. Węgiel FNM_AgEtOH_MF58 (50 000x) Efekty zastosowania ultradźwięków podczas procesu adsorpcji oraz mikrofal do impregnacji dla wybranych próbek węgla FNM z alkoholowego roztworu trimetylooctanu srebra zaprezentowano na rysunkach 4 i 5 (powiększenia 10 000x i 50 000x). Na próbce węgla FNM_AgEtOH, która miała kontakt z roztworem trimetylooctanu srebra przez 15 min, nie stwierdzono powstania znaczących ilości związków srebra. Efekt zastosowania ultradźwięków dla tej samej próbki w tym samym roztworze można zaobserwować na rysunku 4. Całą powierzchnię pokrywa warstwa krystalitów srebra o wymiarach od 100 do 500 nm. Natomiast po usunięciu rozpuszczalnika z alkoholowego roztworu trimetylooctanu srebra (impregnacja z zastosowaniem mikrofal), uzyskano równomierne pokrycie całej powierzchni węgla krystalitami o jeszcze mniejszych wymiarach w granicach 150 50 nm (rys. 5).
Procesy adsorpcji i impregnacji węgla aktywnego związkami srebra wspomagane 185 TABELA 3. Efekty kontaktu węgli aktywnych z roztworami zawierającymi srebro (AgH2O wodny roztwór azotanu srebra, AgNH3 amoniakalny roztwór azotanu srebra AgEtOH alkoholowy roztwór trimetylooctanu srebra) z zastosowaniem rozpuszczalników (H2O woda demineralizowana, NH3 woda amoniakalna, EtOH alkohol etylowy) poddanych działaniu ultradźwięków (UDz) lub mikrofal (Mf) Lp. Próbka Analiza wzrokowa Efekt pokrycia powierzchni Analiza mikroskopowa Wielkość krystalitów 1 2 3 FNM_AgH2O FNM_AgNH3 FNM_AgEtOH + + B 4 5 6 FNM_AgH2OUDz FNM_AgNH3UDz FNM_AgEtOHUDz + < 1 m 7 8 9 FNM_AgH2OMf FNM_AgNH3Mf FNM_AgEtOHMf + + < 100 nm 10 11 12 FOX_AgH2O FOX_AgNH3 FOX_AgEtOH + < 1 m 13 14 15 FOX_AgH2OUDz FOX_AgNH3UDz FOX_AgEtOHUDz + < 1 m 16 17 18 FOX_AgH2OMf FOX_AgNH3Mf FOX_AgEtOHMf + B 19 20 21 FH_AgH2O FH_AgNH3 FH_AgEtOH + + + < 1 m 22 23 24 FH_AgH2OUDz FH_AgNH3UDz FH_AgEtOHUDz + + < 100 nm 25 26 27 FH_AgH2OMf FH_AgNH3Mf FH_AgEtOHMf + + < 100 nm < 100 nm + całkowite pokrycie powierzchni białym osadem, + częściowe pokrycie powierzchni białym osadem brak widocznego białego pokrycia, pojedyncze krystality, skupiska krystalitów, B brak krystalitów, krystality większe od 10 m, krystality większe od 1 m, < 1 m krystality mniejsze od 1 m, < 100 nm krystality mniejsze od 100 nm Efekty osadzenia srebra na wszystkich badanych próbkach zestawiono w tabeli 3.
186 G. Trykowski,. Biniak, A. Świątkowski, M. Pakuła Z analizy zmiany składu pierwiastkowego (CHN) (tab. 2) na węglach z osadzonym srebrem można oszacować, że na poszczególnych próbkach nastąpił przyrost masy, który jest przypisywany powstałym związkom srebra. Widma XRD próbek mają charakterystyczny kształt dla widm węgla amorficznego (rys. 6) [13]. Analiza jakościowa węgli wyjściowych nie wykazała obecności innych związków. Dla próbek poddanych kontaktowi z roztworami srebra zidentyfikowano metaliczne srebro oraz chlorek srebra. Powstały AgCl przypisuje się śladowym ilościom chloru, który pozostał w strukturze węgla po procesie odpopielania. Widmo wraz z zaznaczonymi pikami należącymi do poszczególnych związków przedstawiono na rysunku 7. Rys. 6. Widmo rentgenowskie próbki FNM Rys. 7. Widmo rentgenowskie próbki FNM_AgNH 3
Procesy adsorpcji i impregnacji węgla aktywnego związkami srebra wspomagane 187 Wyniki analizy termograwimetrycznej wskazują na trwałość termiczną powstałych związków srebra w temperaturze do 600 C. Ubytek masy w zakresie 150 600 C dla wybranych próbek węgli po kontakcie z roztworami srebra jest zbliżony do ubytku dla węgli wyjściowych i wynosi poniżej 10%. PODUMOWANIE I WNIOI W wyniku przeprowadzanych badań stwierdzono istotny wpływ trzech rodzajów warunków na efektywność prowadzenia procesu osadzania srebra na powierzchni węgli aktywnych. Pierwszym czynnikiem jest charakter chemiczny powierzchni węgla aktywnego od jego właściwości kwasowozasadowych zależy forma i ilość powstających powierzchniowych połączeń z metalami, które stanowią zarodki procesu krystalizacji srebra. Na węglu wygrzanym w wodorze stwierdzono 7,1% stężenie związków srebra, natomiast na węglach wyjściowym i utlenionym kwasem azotowym stężenie o 3% mniejsze, przy jednoczesnym zróżnicowaniu formy powstałych klasterów srebra. Drugim czynnikiem jest rodzaj zastosowanego roztworu srebra, który wpływa również na formę i stopień pokrycia powierzchni srebrem. Największe ilości (widoczne gołym okiem) powstają na węglach, które miały kontakt z amoniakalnym roztworem azotanu srebra, najmniejszy procent zapełnienia powierzchni obserwuje się na próbkach po kontakcie z alkoholowym roztworem trimetylooctanu srebra. Trzecim bodźcem jest zastosowanie ultradźwięków lub mikrofal podczas prowadzonych procesów, co istotnie wpływa na rozdrobnienie powstałych krystalitów. W zależności od doboru wszystkich powyższych czynników stwierdzono powstawanie krystalicznych form srebra osadzonych w postaci rozległych obszarów widocznych gołym okiem lub klasterów srebra o wymiarach od 10 m do 50 nm, które pokrywały równomiernie całą powierzchnię węgla. LITERATURA [1] Materiały prasowe amsung Electronics, ilver Nanotechnologia, która chroni zdrowie, Warszawa 2005. [2] owal A.L., ŚwiderskaBróż M., Oczyszczanie wody, WN PWN, WarszawaWrocław 1997. [3] Jankowska H., Świątkowski A., Choma J., Active Carbon, Ellis Horwood Ltd., New York 1991. [4] Bogdan L.J., Otrzymywanie modyfikowanych srebrem węgli aktywnych i badanie ich właściwości fizykochemicznych pod kątem zastosowania w technologii uzdatniania wody, Rozprawa doktorska, WAT, Warszawa 1998. [5] Gleiche M., Hoffschulz H., Lenhert., Nanotechnology in consumer products, Nanoforum Report, 2006, www.nanoforum.org [6] Rumian M., Czepirski L., Zastosowanie promieniowania mikrofalowego w technologii adsorpcyjnej, Przemysł Chemiczny 2005, 84/5, 329332. [7] orver J.A., Production of asffree active carbon, Chem. Weekblad 1950, 46, 301302. [8] Biniak., Świątkowski A., Pakuła M., Chemistry and Physics of Carbon (Ed. L.R. Radovic), Vol. 24, Marcel Dekker, New York 2001, 125225.
188 G. Trykowski,. Biniak, A. Świątkowski, M. Pakuła [9] PNEN 12902:2001 Produkty do uzdatniania wody przeznaczonej do spożycia Nieorganiczne materiały nośne i filtracyjne Metody badań. [10] Barbacki A., Mikroskopia elektronowa, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2005. [11] Cullity B.D., Podstawy dyfrakcji promieni rentgenowskich, PWN, Warszawa 1964. [12] Jasieńko., Metody rentgenowskie w badaniach struktury węgli, Wydawnictwo Fundacji im. Wojciecha Świętosławskiego, Warszawa 1993. [13] Pakula M., Walczyk M., Biniak., Świątkowski A., Electrochemical and FTIR studies of the mutual influence of lead(ii) or iron(iii) and phenol on their adsorption from aqueous acid solution by modified activated carbon, Chemosphere 2007, 69, 209219. ADORPTION AND IMPREGNATION OF ILVER COMPOUND ON ACTIVE CARBON WITH THE AID OF ULTRAOUND AND MICROWAVE The effect of ultrasound and microwaves was investigated on the dispersion of the metallic silver phase forming during contact between active carbon and solutions of silver compounds. Filtrasorb 400 active carbon (FNM) was demineralised, then modified by oxidation with conc. nitric acid (FOX) or by heating in a stream of hydrogen at 1173 (FH). The following solutions of silver compounds were applied: aq. Ag NO 3, AgNO 3 in ammonia, (CH 3 ) 3 CCOOAg in ethanol. ilver and its compounds were deposited on the carbon surfaces by adsorption from the solutions in the presence and absence of ultrasound, and in a microwave chamber (solvent evaporation). The following parameters and magnitudes characterising the physicochemical properties of the initial active carbons were determined: BET specific area, iodine number, ph, ash content, elemental composition (C, H, N), maximum NaOH and HCl adsorption. The effects of adsorption and impregnation of silver compounds were measured by scanning electron microscopy (EM) and Xray diffraction (XRD), and the stability of the surface silver structures by thermogravimetry (TG). According to the EM images, silver crystallites were formed, from 10 m to 50 nm in size depending on the method of deposition. XRD analysis showed that besides silver in the zero oxidation state, small quantities of silver chloride were also formed. TG analysis indicated that the compounds formed were stable in the temperature range from 25 to 700 C (298 973 ). EYWORD: active carbon, silver, deposition, adsorption, ultrasound, microwave