ODKRYWAM SWOJE MOŻLIWOŚCI!

ODKRYWAM SWOJE MOŻLIWOŚCI! PROGRAM PRACY Z DZIECKIEM UZDOLNIONYM ARTYSTYCZNIE w Przedszkolu Miejskim NR 4 im. Pluszowego Misia w Olsztyn OPRACOWAŁA BOGUMIŁA CELMER mów dziecku, że jest dobre, że może, że potrafi J. Korczak

OPIS INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ Miejsce realizacji: Przedszkole Miejskie Nr 4 im. Pluszowego Misia ul. Okopowa 16, Olsztyn Osoba przedstawiająca innowację: Bogumiła Celmer Tytuł innowacji: ODKRYWAM SWOJE MOŻLIWOŚCI! Osoba wdrażająca innowację: Bogumiła Celmer Typ innowacji: programowa Czas trwania: 1.10.2015-30.06.2016 Koszty innowacji: zasoby własne przedszkola, wsparcie rodziców.

mów dziecku, że jest dobre, że może, że potrafi J. Korczak Wstęp Każde dziecko przychodząc na świat jest wyjątkowe i każde przynosi ze sobą bagaż możliwości, miedzy innymi i zdolności. Wielu badaczy tematu uważa, że tyle samo jest różnych zdolności ile jest rodzajów aktywności człowieka, znaczy to, że każdy człowiek powinien rozwijać zdolności na maksymalnym dla siebie poziomie. Zdolności człowieka możemy podzielić na trzy rodzaje: kierunkowe, ogólne i twórcze. Zdolności kierunkowe to te, które wiążą się z określona sfera aktywności: zdolności plastyczne, muzyczne, taneczne. Zdolności te obserwujemy u małych dzieci. Zdolności ogólne to te, które pozwalają uczyć się w zakresie wiedzy teoretycznej. Dzieci o takich zdolnościach wykazują lepsza pamięć, dużo wcześniej niż rówieśnicy chodzą, mówią, czytają a także posiadają umiejętność posługiwania się wcześniej opanowanym materiałem. Zdolności twórcze przejawiają się w umiejętności tworzenia rzeczy nowych. Większość czynności małych dzieci ma charakter twórczy, przy czym aktywność owa jest twórczością subiektywną. Zdolności są to różnice indywidualne, sprawiają one, że przy danym zasobie wiedzy, praktyki i takich samych warunkach zewnętrznych oraz równej motywacji, jedni ludzie sprawniej niż inni wykonują dane czynności, w tym także szybciej uczą się nowych rzeczy. Dziecko zdolne posiada umiejętność dostrzegania problemów i przystępuje do rozwiązywania ich w sposób najbardziej logiczny i skuteczny. Oprócz zdolności kierunkowych możemy także zaobserwować u małych dzieci zdolności przywódcze, dzieci takie mają ogromny autorytet, posłuch wśród rówieśników. Stają się wzorem dla innych dzieci. Ale bywa i tak że dziecko zdolne nie zawsze dobrze funkcjonuje w grupie rówieśniczej bywa iż jest odizolowane od grupy. Podsumowując można stwierdzić iż najbardziej widoczną różnicą charakteryzującą dzieci zdolne od pozostałych jest: łatwość skupiania się przez dłuższy czas nad danym problemem a także pewna skłonność do introwersji. Zdolność do wytężonej pracy, wytrwałość w uczeniu się, pewność siebie i wysoka samoocena. Rozumowanie logiczne, abstrakcyjne, wysoki stopień rozumienia treści i dostrzegania zależności między jej elementami. Duża ciekawość, szerokie zainteresowanie, duża zdolność obserwacji, bogaty słownik. Uzdolnienia matematyczne, muzyczne, plastyczne, umiejętność wczesnego czytania i pisania, zdolności analizowania i syntetyzowania. Łatwość zapamiętywania i odtwarzania danego materiału, zdolność skojarzeń, dążenie do odkryć a także zdolności literackie, teatralne. Powinniśmy jednak pamiętać, że nawet bardzo zdolne dziecko jest przede wszystkim dzieckiem i potrzebuje dużo czasu i przestrzeni, aby rozwinąć się jako osoba. Pamiętajmy także, iż dzieci muszą się doskonalić nie tylko intelektualnie, społecznie, ale i emocjonalnie. Musimy również pozwolić dzieciom zdolnym popełniać błędy by mogły także na nich się uczyć.odkrywanie swoich możliwości powinno dziecku sprawiać radość z nowych doświadczeń i być siłą napędową do rozwoju.

O programie: Program "ODKRYWAM SWOJE MOŻLIWOŚCI!" stwarza możliwość poznania siebie i swoich kierunkowych, jeszcze nie sprecyzowanych zdolności w wieku przedszkolnym. Nastawiony jest na pracę z dzieckiem zdolnym i został opracowany dla dziecka wykazującego zdolności ogólne w edukacji artystycznej oraz zdolności kierunkowe w sferze aktywności muzyczno ruchowej. W pierwszej fazie zajęć wezmą udział wszystkie chętne dzieci zainteresowane ofertą edukacyjną programu. Docelowa grupa do pracy zostanie stworzona po przeprowadzonych wstępnych obserwacjach możliwości dzieci. Wyłonienie dzieci do programu przewidziane jest również na podstawie obserwacji nauczycielek, kwestionariusza ankiety, która ma na celu dostarczenie informacji dotyczącej na temat zainteresowań, uzdolnień, predyspozycji dzieci. Głównym założeniem programu jest rozwijanie, wspomaganie i ukierunkowanie zdolności dziecka zgodnie z jego potencjałem i możliwościami. A także umożliwianie, wyzwalanie i podtrzymywanie spontanicznej aktywności dziecka. Sprzyjanie uaktywnianiu się jego potencjału intelektualnego i twórczego a tym samym umożliwianie realizowania się indywidualnej linii rozwojowej. Program zawiera cele, treści, metody i formy pracy które są zgodne z Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego i w spójny sposób uzupełniają ją. Program realizowany będzie w trakcie zajęć zintegrowanych w ciągu dnia i pobytu dziecka w przedszkolu. Plan pracy podzielony na bloki tematyczne i poszczególne miesiące w których proponowane są różnorodne formy pracy z dzieckiem, plan jest otwarty również na propozycje dzieci i może ulec zmianom. Program zawiera ankiety dla nauczycieli i rodziców, na podstawie której wyłonione zostaną dzieci zdolne. Ankieta dla Rodziców zawierać będzie pytania otwarte, tak by mogli oni opisać zainteresowania dziecka na podstawie swoich obserwacji. Cele ogólne: 1. Praca z dzieckiem zdolnym ukierunkowana jest na rozwijanie jego zdolności indywidualnych oraz zainteresowań. 2. Kształtowanie u dzieci wiary we własne możliwości. 3. Rozbudzanie ciekawości poznawczej, twórczego działania oraz samodzielności. 4. Kształtowanie i rozwijanie ekspresji, twórczej postawy, wrażliwości na piękno, wrażliwości estetycznej, pomysłowość, wyobraźni i muzykalności. 5. Stwarzanie warunków do odkrywania, eksperymentowania, poznawania, działania, przeżywania w różnych formach. Metody i formy pracy: Metody: W realizacji programu przyjęto koncepcję łączenia metod tzw. Sojusz metod w których dominować będą metody aktywizujące dzieci. słowna, oglądowa, praktyczna; uczenie się przez odkrywanie, działanie, przeżywanie; zabawowa; patrz i słuchaj;

Formy: praca indywidualna dziecko samodzielne wykonuje czynność; praca zbiorowa, wszystkie dzieci pracują wspólnie; praca zespołowa, dzieci pracują w małych zespołach; praca grupowa, dzieci pracują w jednorazowych grupach. Przewidziane efekty *dla dzieci: - rozwinięcie zainteresowań i predyspozycji artystycznych w różnym zakresie -poznanie nowych technik plastycznych i rozwijanie swoich możliwości twórczych -budowanie pozytywnego obrazu własnego "Ja" i wiary we własne możliwości. *dla rodziców: -umożliwienie rozwoju zainteresowań i predyspozycji dziecka pod opieką nauczyciela. -umożliwienie udziału w sukcesach swojego dziecka *dla placówki: -stworzenie ciekawej oferty dla rozwoju uzdolnień dzieci -rozwój osobisty nauczyciela -współpraca z instytucjami środowiska lokalnego w szerszym wymiarze. Plan Pracy Cykl zajęć Sytuacje edukacyjne uwagi Jesienne Impresje listopad 2015 Obserwacje przyrodnicze jesienią -dostrzeganie piękna,kolorów,struktury krajobrazu. Eksperymentowanie -malowanie,rysowanie kredką pastelową,wykorzystanie materiału przyrodniczego. Pomysły dzieci Co z tego można zrobić?- rozwijanie inwencji twórczej. Wprowadzenie nowych technik plastycznych, faktury i struktury w rysowaniu,malowaniu. Doświadczanie na nowym materiale plastycznym- rozwijanie potencjału twórczego. Ćwiczenia rozmachowe,graficzne na dużym formacie Barwy -uzyskiwanie różnych odcieni kolorów podstawowych i pochodnych. Układanie przestrzennych bukietów z liści,gałęzi. Malowanie i rysowanie martwej natury-owoce, warzywa Odrysowywanie liści o różnych kształtach. Lepienie z masy solnej, gliny Muzyka jesienna -zachęcenie do śpiewu indywidualnego,rozśpiewywanie,ćwiczenie głosu i słuchu,doskonalenie poczucia rytmu. *Wykorzystanie pomysłów dzieci, poznanie ich zainteresowań i preferencji.

Zimą też jest pięknie! Obserwacje otoczenia przyrodniczego,architektury zimą- dostrzeganie piękna krajobrazu. Rzeźby- lepienie, rzeźbienie ze śniegu,rysowanie na śniegu. Zimowa muzyka-nauka gry na dzwonkach Śpiew indywidualny, w duecie z chętnymi dziećmi- przygotowanie kolędy,pastorałki. Malowanie krajobrazu zimowego na dużym formacie Rysowanie szkicowanie węglem-nauka posługiwania się kreską. Zimowe kule-praca z gazetami,formy przestrzenne. Ozdoby na choinkę z dawnych czasów-nauka wykonywania starych ozdób np. jeże- kule,składanki papierowe itp. Oglądanie albumów malarstwa, udział w wystawie w BWA,poznanie nowych terminów związanych z malarstwem. Pomysły dzieci *Zebranie pomysłów od dzieci,podążanie za ich zainteresowaniami Wiosna jest nie tylko zielona i radosna... Dostrzeganie zmian w kolorystyce krajobrazu, uwrażliwianie na piękno przyrody. Oglądanie albumów znanych malarzy świata, inspirowanie się sposobem wykorzystania powierzchni,koloru,powstałej faktury itp. Eksperymentowanie- malowanie techniką mokre na mokrymroztopy, wprowadzenie elementów ekspresjonizmu abstrakcyjnego. Wiosna w piosence- przygotowanie repertuaru na konkurs "POZYTYWKA 2016" Kwiaty -działalność plastyczno -techniczna. Malowanie na szkle pomysły dzieci *Zebranie pomysłów od dzieci,podążanie za ich zainteresowaniami Kolory lata... Wyjście w plener -rysowanie pastelami, szkice ołówkiem-temat wybrany przez dzieci (zabytki, przyroda itp.) Wyszywanie na płótnie Malowanie na płótnie. Origami- nauka techniki składania papieru. Wspólne przygotowanie wernisażu prac dzieci z całego roku w ogrodzie przedszkola. *Zebranie pomysłów od dzieci,podążanie za ich zainteresowaniami Ewaluacja programu: Aby sprawdzić czy innowacja przyniosła oczekiwane efekty, będę monitorowała zaplanowane działania. Nauczyciele i rodzice dzieci objętych innowacją oraz dzieci zostaną zbadane kwestionariuszami ankiety. (listopad 2015 i maj 2016) Urządzona zostanie wystawa prac dzieci na terenie przedszkola.

Dzieci wezmą udział w licznych konkursach artystycznych organizowanych przez instytucje współpracujące z przedszkolem. Na stronie internetowej przedszkola zostaną umieszczone informacje dotyczące tematyki zajęć, zdjęcia prac dzieci, wyniki konkursów. W odniesieniu do dzieci oceny dokonam poprzez: 1. Obserwację dzieci w trakcie prowadzonych zajęć, ich aktywność. 2. Ocenę atrakcyjności propozycji zajęć dla dzieci wykorzystanie miękkich narzędzi ewaluacyjnych w formie: piktogramów, rysunków. 3. Analizę wytworów prac plastycznych. 4. Organizowanie wystaw plastycznych WERNISAŻY 5. Uwzględnienie wyników konkursów plastycznych i muzycznych w których dzieci brały udział. W odniesieniu do nauczycieli i rodziców Kwestionariusz ankiety dla rodziców i nauczycieli na zakończenie programu, który ma na celu dostarczenie informacji na temat efektów naszych działań. (Maj 2016) Wyniki ewaluacji programu "ODKRYWAM SWOJE MOŻLIWOŚCI" opracowane w formie raportu przez autora projektu przedstawione zostaną Radzie Pedagogicznej i Rodzicom. Wykorzystamy je do rozszerzania oferty edukacyjnej przedszkola w przyszłym roku. Informacje związane z realizacją innowacji zamieszczone będą na stronie internetowej przedszkola.

Załącznik nr 1 KWESTIONARIUSZ ANKIETY DLA RODZICA... IMIĘ I NAZWISKO DZIECKA Bardzo proszę odpowiedzieć na kilka pytań dotyczących zainteresowań,uzdolnień dziecka co pozwoli lepiej ukierunkować i poznać Państwa dziecko osobie prowadzącej zajęcia z programu "ODKRYWAM SWOJE MOŻLIWOŚCI" 1.Czy Pani/Pan dostrzega szczególne predyspozycje u dziecka? TAK/NIE 2.Jeśli tak to jakie są to umiejętności? W jakim zakresie?...... 3.Czym interesuje się szczególnie dziecko? 4.Czy jest wytrwałe w poznawaniu nowych rzeczy, gdy coś je interesuje? 5.Czy chcieliby Państwo przekazać coś jeszcze osobie prowadzącej?... Dziękuję.

Załącznik nr2 KWESTIONARIUSZ ANKIETY DLA NAUCZYCIELI Charakterystyczne cechy szczególnie uzdolnionych dzieci *Proszę wpisać obok pytania jedną z odpowiedzi- tak,nie, czasami... imię i nazwisko dziecka,wiek Jest bystrym obserwatorem, przytomnym i szybko podchwytującym nowe rzeczy;... Potrafi wykonywać trudniejsze zadania;... Potrafi uczyć się szybko i dobrze;... Używa poprawnie wielu słów;... Zadaje bardzo dużo pytań;... Ma oryginalne pomysły;... Skupia swoją uwagę na tym, co mu się pokazuje nowego;... Ma dobra pamięć;... Poszukuje nowych pomysłów, rozwiązań,jest dociekliwe ;... Przewodzi w grach z innymi dziećmi w tym samym prawie wieku;... Ma pomysły na zabawę, gdy bawi się z innymi;... Samo organizuje sobie zabawy;... Spędza dużo czasu na malowaniu rysowaniu,spełnia się w tym... Ma dobre wyczucie perspektywy i szczegółu, gdy rysuje;... Rysuje oryginalne rysunki, które nie przypominają prób innych dzieci;... Lubi oglądać obrazy i komentować je;... Ma dobre poczucie rytmu i lubi poruszać się w takt melodii;... Posługuje się ekspresywnymi ruchami ciała dla okazania nastroju, emocji;... Ma dobrą koordynacje ruchów;... Lubi występować,sprawdzać się na forum ;... Lubi wystukiwać rytm, gdy gra muzyka;... Jasno wyraża koncepcje w mowie;... Nie zraża się łatwo, gdy rzeczy nie idą po jego myśli;... Wcześnie zaczyna czytać... Pragnie poznać przyczynę zjawisk;... Jest manualnie zręczne i potrafi manipulować niewielkimi przedmiotami;... Bardzo pochłaniają je rzeczy, wobec których wykazuje zainteresowanie... Bez przerwy eksperymentuje z nowymi rzeczami;... Woli samodzielnie rozwiązywać problemy;... Jest bardzo pomysłowe w znajdywaniu odpowiedzi i nowych sposobów robienia czegoś;... Ma bujną, bogatą wyobraźnię i tworzy świat fantazji;... Jest ożywione, gdy rozwiązuje problem bądź dokonuje jakiegoś odkrycia;... Samo podaje pomysły nowych zadań, nie polega na innych przez cały czas;... Przejawia radość życia;... Jest pewne siebie, jeśli chodzi o jego umiejętności rozwiązywania nowego problemu;... Ma bardzo wielu przyjaciół i kolegów;...

Jest zawsze skore do odkrywania nowego otoczenia;... Inni traktują je jako przywódcę lub odrzucają ;... Wymyśla pomysłowe opowiadania i lubi je opowiadać;... Przejawia bardzo niezależną postawę wobec życia;... Przejawia zamiłowanie do działań plastycznych,muzycznych lub form scenicznych spełniając się w któreś z nich;... Niegrzecznie zachowuje się zwłaszcza w chwilach znudzenia lub sfrustrowania;... Czy zauważyła Pani inne predyspozycje, uzdolnienia dziecka? Jakie?............ SUMA ODPOWIEDZI : TAK-... NIE-... CZASAMI-...

Załącznik nr 3 KWESTONARIUSZ ANKIETY DLA NAUCZYCIELI PO ZAKOŃCZENIU PROGRAMU Bardzo proszę o wypełnienie kwestionariusza ankiety, która dotyczy dzieci biorących udział w programie "ODKRYWAM SWOJE MOŻLIWOŚCI". Wyniki badań posłużą podsumowaniu programu i jego ewaluacji. Dziękuję- autorka programu Bogumiła Celmer 1.W skali od 1-5 jak oceniłaby Pani zainteresowanie i zaangażowanie dzieci biorących udział w programie "ODKRYWAM SWOJE MOŻLIWOŚCI". Proszę zaznaczyć (1oznacza wartość najniższą -5 najwyższą) 1, 2,3,4,5 2.Czy dzieci biorące udział w programie wykazują się nowymi umiejętnościami? TAK/NIE 3.Czy prace dzieci biorących udział w programie zmieniły się? TAK/NIE Jeśli tak to w jakim zakresie? Jeśli chodzi o: chodzi o estetykę, wykorzystanie różnych technik plastycznych, pomysłowość, inne... 4.Jakie predyspozycje rozwinęły dzieci Pani zdaniem?... 5.Czy dzieci brały udział w konkursach? TAK/NIE Jeśli tak to proszę wymienić :

Załącznik nr 4 KWESTONARIUSZ ANKIETY DLA RODZICÓW PO ZAKOŃCZENIU PROGRAMU Bardzo proszę o wypełnienie kwestionariusza ankiety, która dotyczy programu "ODKRYWAM SWOJE MOŻLIWOŚCI" w którym Państwa dziecko brało udział w roku szkolnym 2015/2016. Wyniki badań posłużą podsumowaniu programu i jego ewaluacji. Dziękuję - autorka programu Bogumiła Celmer 1.W skali od 1-5 jak oceniają Państwo zajęcia artystyczne rozwijające zainteresowania dzieci z programu "ODKRYWAM SWOJE MOŻLIWOŚCI". Proszę zaznaczyć (1oznacza wartość najniższą -5 najwyższą) 1, 2,3,4,5 2.Czy Pani/Pana dziecko rozwinęło swoje umiejętności w zakresie artystycznym? TAK/NIE Jeśli tak to w jakim zakresie? Jeśli chodzi o: chodzi o estetykę prac, wykorzystanie różnych technik plastycznych, pomysłowość, inne... 3.Jakie predyspozycje rozwinęło dziecko Pani/Pana zdaniem?... 4.Czy dzieci brały udział w konkursach? TAK/NIE Jeśli tak to proszę wymienić : 5.Czy jest Pani/Pan zadowolony z oferty i możliwości rozwijania zainteresowań dziecka w przedszkolu? TAK/NIE

Literatura: Bałczewska E. Herde M. Kwiatkowska E. Wasilewska E. Grodzicka A.L, ABC Program wychowania przedszkolnego XXI wieku, WSiP, Warszawa, 2000. Bates J. Munday S.,Dzieci zdolne ambitne i utalentowane,liber, Warszawa, 2005. Bogdanowicz M., Metoda Dobrego Startu, GWP, 2003. Brońska E.,Refleksje na temat przedszkolnych programów, Wychowanie w Przedszkolu 7/2005. Lewis D., Jak wychować zdolne dziecko, PZWL, Warszawa, 1988. Limont W. Zdolności twórcze dzieci w wieku przedszkolnym Wychowanie w Przedszkolu 8/2002. Rou E. Ziętkiewicz E. : Jak aktywizować uczniów. Oficyna Wydawnicza 2000. Uszyńska Jarmoc J.: Metody wspierania aktywności edukacyjnej. Wychowanie w Przedszkolu 9/2004. Vos J. Dryden G. DambachK.E.: Rewolucja w uczeniu. Zysk S-ka 2003. Gruszczyk-kolczyńska E. Zielińska E.: Wspomaganie dzieci w rozwoju do skupienia uwagi i zapamiętywania. NWSiP,W-wa 2005. Jadwiga Cybulska Piskorek, Twórczość plastyczna dziecka w wieku przedszkolnym WSiP,W-wa1976. H. Burnford, N. Wright, P. Harrison. Każde dziecko to potrafi Sto pomysłów na sztukę. Delta, W-wa 1996.