KOMUNIKACJA WERBALNA I NIEWERBALNA 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program : Rok akademicki: 2018/2019 Nazwa modułu/ przedmiotu: Kod przedmiotu: II Wydział Lekarski, I Wydział Lekarski, WNoZ 5 i 6 rok jednolite studia magisterskie: Lekarski 4 i 5 rok jednolite studia magisterskie: Fizjoterapia 2 i 3 rok studia licencjackie: Pielęgniarstwo, Położnictwo, elektroradiologia, logopedia, dietetyka, zdrowie publiczne, audiofonologia, ratownictwo medyczne 1 i 2 rok studia magisterskie: pielęgniarstwo, położnictwo, elektroradiologia, położnictwo, logopedia dietetyka, zdrowie publiczne, fizjoterapia Komunikacja werbalna i niewerbalna Fakultet realizowany w ramach projektu "Rozwój kompetencji miękkich i interpersonalnych u studentów kierunków medycznych" zwany krócej "Akademia Umiejętności Społecznych" współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój PO WER 03.01.00-00-K367/16. Strona projektu: http://komunikacja.wum.edu.pl Jednostki prowadzące kształcenie: Kierownik jednostki/jednostek: Rok studiów: Semestr studiów: Typ modułu/przedmiotu: Osoby prowadzące: Zakład Psychologii Medycznej WUM Profesor dr hab. Krzysztof Owczarek 5 i 6 rok jednolite studia magisterskie: Lekarski 4 i 5 rok jednolite studia magisterskie: Fizjoterapia 2 i 3 rok studia licencjackie: Pielęgniarstwo, Położnictwo, elektroradiologia, logopedia, dietetyka, zdrowie publiczne, audiofonologia, ratownictwo medyczne 1 i 2 rok studia magisterskie: pielęgniarstwo, położnictwo, elektroradiologia, położnictwo, logopedia dietetyka, zdrowie publiczne, fizjoterapia Zimowy fakultatywny Mgr Urszula Ziętalewicz Mgr Jakub Związek Strona 1 z 5
Erasmus TAK/NIE: Osoba odpowiedzialna za sylabus: NIE Dr n. med. Marta Kulpa mkulpa@wum.edu.pl Liczba punktów ECTS: 2 2. Cele Celem warsztatu jest pogłębienie wiedzy i umiejętności studentów w zakresie komunikacji werbalnej i niewerbalnej a także poznanie barier w komunikacji i sposobów pokonywania ich. Warsztat ma na celu przygotowanie studentów do prowadzenia prawidłowej rozmowy z pacjentami i ich rodzinami oraz do komunikacji z personelem medycznym. Warsztat zaczynać się będzie od diagnozy umiejętności komunikacyjnych uczestników warsztatu z użyciem wystandaryzowanych kwestionariuszy i skal do oceny indywidualnego stylu komunikacyjnego. Kolejna część warsztatu dotyczyć będzie nabywania wiedzy, umiejętności i technik z zakresu komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Trzecia część warsztatu będzie dotyczyć rozpoznawaniu barier w komunikacji i sposobów pokonywania ich. Treści fakultetu realizują cel związany z dostarczeniem studentom wiedzy i umiejętności z zakresu kompetencji interpersonalnych, które będą przydatne z punktu widzenia przyszłych pracodawców w branży medycznej. Student po udziale w fakultecie: zna własny styl komunikacji, potrafi zidentyfikować elementy budujące kontakt i utrudniające porozumienie jest świadomy, jak mogą postrzegać go inni potrafi przekazać innym w prawidłowy sposób informację zwrotną na temat ich sposobu zachowania potrafi wskazać biologiczne podstawy budowania kontaktu posiada pogłębioną wiedzę i umiejętności w zakresie omawianych na warsztatach elementów składowych komunikacji werbalnej i niewerbalnej jest świadomy roli, jaką odgrywa środowisko zewnętrzne i czynniki kulturowe w przebiegu komunikacji potrafi rozpoznać bariery w komunikacji oraz zidentyfikować błędy komunikacyjne oraz dobrać zróżnicowane sposoby ich pokonywania zdaje sobie sprawę, że błędy komunikacyjne są nieodłączną częścią interakcji międzyludzkich, potrafi analizować sytuacji pod kątem minimalizowania błędów w przyszłości zna i potrafi stosować podstawowe techniki i narzędzia komunikacyjne, takie jak np.: komunikat ja, podsumowywanie, techniki asertywnego odmawiania potrafi prowadzić rozmowę z pacjentami i ich rodzinami oraz personelem medycznym w zakresie zebrania i przekazania informacji, uwzględniając potrzeby psychologiczne swoje i rozmówców 3. Wymagania wstępne Uczestnik zobowiązany jest do wypełnienia dokumentów związanych z zapisem do projektu "Rozwój kompetencji miękkich i interpersonalnych u studentów kierunków medycznych" PO WER - Koordynator ds. rekrutacji i promocji - Kamila Malesa: kamila.malesa@wum.edu.pl, tel. 22 57 20 975 4. Przedmiotowe efekty Symbol W1 Lista efektów Opis Zna i doskonali swój styl komunikacji interpersonalnej. W2 Rozumie znaczenie komunikacji werbalnej i niewerbalnej w procesie komunikowania się z pacjentami oraz pojęcie zaufania w interakcji z pacjentem. W3 Zna i rozumie zasady asertywnej komunikacji interpersonalnej. W4 Student zna podstawowe zasady komunikacji z pacjentem i w zespole interdyscyplinarnym Odniesienie do efektu kierunkowego D.W4 lekarski D.W4 lekarski D.W15 lekarski Strona 2 z 5
U1 Student potrafi prawidłowo budować relacje z osobą terminalnie chorą i osobami w żałobie U2 Komunikuje się ze współpracownikami zespołu, udzielając konstruktywnej informacji zwrotnej i wsparcia. K1 Student posiada kompetencje w zakresie prawidłowej komunikacji werbalnej i niewerbalnej K2 Student systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu; D.U11 D.K2 pielęgniarstwo 5. Formy prowadzonych zajęć Forma Liczba godzin Liczba grup Minimalna liczba osób w grupie Wykład Seminarium Ćwiczenia 32 10 6. Tematy zajęć i treści C1: Diagnoza indywidualnych styli komunikacji werbalnych i niewerbalnych uczestników warsztatu. Identyfikacja mocnych i słabych stron w zakresie komunikacji u uczestników warsztatu. Biologiczne podstawy komunikacji co sprawia, że z niektórymi osobami rozmawia nam się łatwo? Komunikacja werbalna i niewerbalna narzędziem pracy lekarza/pielęgniarki/ratownika medycznego i innych pracowników medycznych: C2: Komunikacja werbalna: nawiązywanie kontaktu, słuchanie aktywne, zadawanie pytań, formułowanie wypowiedzi z uwzględnieniem empatii, podsumowywanie, parafraza, klaryfikacja, decentracja. Komunikacja niewerbalna: mowa ciała, gesty, mimika, proksemika, kinezjetyka. Techniki prawidłowego formułowania i budowania komunikatów. Ja jako nadawca komunikatu i Ja jako odbiorca komunikatu. Komunikacja to nie tylko słowa tworzenie warunków, w których może przebiegać efektywna komunikacja. C3: Uwarunkowania społeczne i kody kulturowe w komunikacji jak środowisko wpływa na proces komunikacji. Wybrane aspekty komunikacji społecznej: budowanie komunikatu z uwzględnieniem norm społecznych i uwarunkowań kulturowych. Bariery komunikacyjne wynikające z czynników socjologicznych np. z uprzedzeń społecznych, błędów atrybucyjnych. Efekt placebo i nocebo na poziomie komunikacji interpersonalnej. Błędy jatrogenne związane z czynnikami socjologicznymi. C4: Bariery i znie w komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Jak to się dzieje, że mówimy to samo, a mamy co innego na myśli, czyli jak dbać o klarowność wypowiedzi i zapobiegać tworzeniu barier komunikacyjnych. Asertywność jako zachowanie zamierzone a nie przypadkowe. Mówienie w sposób autentyczny, stawianie granic i szanowanie granic innych, odmawianie. Wybrane zagadnienia komunikacji medycznej. Komunikacja z pacjentem i rodziną pacjenta. Komunikacja z innymi członkami personelu medycznego. Analiza przypadków klinicznych. Standaryzowana gra szkoleniowa. Metody dydaktyczne: Przekaz wiedzy: Mini-wykłady, dyskusja w grupie, formy multimedialne Analiza doświadczenia i nauka nowych umiejętności: Dyskusja, Odgrywanie ról, Analiza przypadków, Ćwiczenia indywidualne, Mapy myśli, Ćwiczenia dramowe, np. teatr forum, Praca w grupach 7. Sposoby weryfikacji efektów Przedmiotowy efekt W1, W2, W3, W4 Formy prowadzonych zajęć Ćwiczenia/warsz tat, Miniwykłady, dyskusja w grupie, formy Treści Sposoby weryfikacji efektu Zadania wykonywane w trakcie zajęć Kryterium zaliczenia 100% Kierunkowy efekt - zgodny z Uchwałą Senatu Strona 3 z 5
U1, K1, K2, 8. Kryteria oceniania multimedialne Ćwiczenia/warsz tat Aktywny udział ćwiczeniach wykonywanych w grupach i indywidualnie oraz w zadaniach warsztatowych w trakcie zajęć, standaryzowana gra szkoleniowa i standaryzowane kwestionariusze badawcze Minimalne akceptowalne przyswojenie efektów Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie bez oceny ocena kryteria 9. Literatura 2,0 (ndst) 3,0 (dost.) 3,5 (ddb) 4,0 (db) 4,5 (pdb) 5,0 (bdb) Literatura obowiązkowa: Sobierajski T. 33 Czytanki o komunikacji czyli jak być dobrym lekarzem i nie zwariować, Warszawa 2014 Makary-Studzińska M. Komunikacja w opiece medycznej Medical Education 2017 Literatura podana przez prowadzących zajęcia 10. Kalkulacja punktów ECTS Forma aktywności Wykład Liczba godzin Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: Liczba punktów ECTS Seminarium Ćwiczenia 32 Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): Przygotowanie studenta do ćwiczeń 4 Przygotowanie studenta do udziału w zadaniach warsztatowych 4 Strona 4 z 5
11. Informacje dodatkowe Razem 40 2 Student po ukończeniu fakultetu otrzymuje certyfikat uczestnictwa w fakultecie oraz informacje o podniesionych kompetencjach z zakresu tematyki zajęć Terminy zajęć: Grupa 1 16 listopada (piątek) godz. 16.30 21.00, 17 i 18 listopada (sobota, niedziela) godz. 9.00 16.30 oraz 19 listopada (poniedziałek) godz. 16.30 21.00. Grupa 2 19 stycznia (sobota) godz. 9.00 18.00, 26 i 27 stycznia (sobota, niedziela) godz. 9.00 16.30. Zajęcia będą odbywać się w Zakładzie Psychologii Medycznej sala 92 Strona 5 z 5