Pszenica ozima i jara opóźniony termin siewu - mgr Mirosław Helowicz Wstęp. Celem badań było sprawdzenie plonowania odmian form ozimych i jarych pszenicy przy listopadowym terminie siewu, ich mrozoodporności, odporności na wiosenne przymrozki oraz zdolności do wiosennego krzewienia. Doświadczenia z odmianami pszenicy ozimej i jarej wysiewane były po zbiorze buraków cukrowych w trzeciej dekadzie listopada. Przebieg warunków pogodowych w okresie zimy i wiosny w poszczególnych latach może być różny, dlatego do wyników należy odnieść się z pewnym rozsądkiem. W doświadczeniu badanych było po 6 odmian pszenicy ozimej i jarej. Odmiany ozime Mulan i Ostroga oraz jare Tybalt i Hewilla w badaniach uczestniczyły przez trzy lata. Wyniki odmian Bamberki i Natula pochodzą z dwóch lat, pozostałe badano po raz pierwszy. Wyniki. W pierwszych dwóch latach prowadzenia doświadczeń wschody miały miejsce pod okrywą śniegową. W ostatnim roku ciepła zima przyczyniła się do lutowych wschodów u większości odmian oraz korzystnie wpłynęła na ich przezimowanie, zarówno form ozimych jak i jarych. Korzystny przebieg pogody w okresie wegetacji przyczynił się do uzyskania wysokich plonów. Średnia plonowania w roku wyniosła 82,4 dt z ha i była najwyższa w trzyleciu. Najlepsze oceny plonowania w analizowanym sezonie uzyskała odmiana Mulan. Natomiast z odmian jarych dobrze plonowała odmiana Łagwa (104% wzorca) i Arabella na poziomie wzorca. W roku 2013r, formy jare pszenicy plonowały na wyższym poziomie niż ozime, natomiast w 2012r. plonowanie obydwu form pszenic było na podobnym poziomie. Po trzyletnim okresie badań najlepsze wyniki plonowania uzyskały odmiany Ostroga (pszenica ozima) i Łagwa (pszenica jara). Pozostałe odmiany Mulan (ozima), Tybalt (jara), Hewilla (jara) uzyskały plon powyżej wzorca. Odmiany badane dwa lata Bamberka i Natula również plonowały powyżej średniej dwuletniej. Duży wpływ na plonowanie miało wyleganie roślin. W analizowanym roku wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej było niewielkie zarówno w grupie odmian ozimych jak i jarych. Natomiast przed zbiorem w r. wyleganie było dość duże, szczególnie u form jarych. Odmiany, które najmniej wyległy były: Bamberka, Mulan, Ostroga i Natula. Porażenie roślin chorobami w r. wystąpiło w niewielkim nasileniu. Septorioza liści najmniej poraziła odmiany Ostroga i Bamberka, a na plewach najmniejsze porażenie wystąpiło na odmianach Ostroga i Tybalt. Dużą masą 1000 ziaren w ostatnim roku cechowały się odmiany: Ostroga, Mulan i Fidelius, a po trzech latach badań Ostroga i Łagwa.
Kod kraju pochodzenia Tabela 1 Pszenica ozima i jara - opóźniony termin siewu. Odmiany badane. Rok zbioru: Lp. Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Rok włączenia do LOZ Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - - pełnomocnika w Polsce 1 Mulan 2008 2011 DE Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 2 Ostroga 2008 2012 Danko Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan 3 Bamberka 2009 2012 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., Grupa IHAR ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 4 Natula 2009 2012 Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o., ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków 5 Fidelius 2010 2013 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan 6 Jantarka 2010 2013 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan 7 Tybalt 2005 2009 NL Irena Szyld, ul. Celtycka 41a, 62-800 Kalisz 8 Hewilla 2006 2008 Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o., ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków 9 Łagwa 2009 2011 Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o., ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków 10 Ostka Smolicka 2010 2012 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o., Grupa IHAR Smolice 146, 63-740 Kobylin 11 Kandela 2010 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan 12 Arabella 2011 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan 1-6 odmiany ozime pszenicy, 7-12 odmiany jare pszenicy,
Tabela 2 Pszenica ozima i jara - opóźniony termin siewu. Warunki polowe doświadczenia. Wyniki ogólne doświadczenia. Rok zbioru: Warunki polowe SDOO Przecław Wyniki ogólne SDOO Przecław powiat Mielec Kompleks rolniczej przydatności gleby 1 Stan roślin przed zimą (skala 9 o ) - Klasa bonitacyjna gleby II Stan roślin po zimie (skala 9 o ) 9,0 ph gleby w KCl 7,31 Martwe rośliny (%) 0,0 Przedplon Burak cukrowy Termin kłoszenia (dzień, m-c) 25 V - 03 VI Data siewu (dzień, m-c, rok) 20 XI 2013 Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) 10 VII Pszenica oz 450 Obsada nasion (szt/m 2 ) Wysokość roślin (cm) 115 Pszenica jara 500 Data zbioru (dzień, m-c, rok) 30 VII Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 8,8 Nawożenie mineralne Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 5,9 N (kg/ha) 96,5 Porażenie przez choroby : mączniak liści (skala 9 o ) 9,0 P 2 O 5 (kg/ha) 41,5 - mączniak kłos (skala 9 o ) 9,0 K 2 O (kg/ha) 80 - septorioza liści (skala 9 o ) 7,0 Środki ochrony roślin - septorioza plew (skala 9 o ) 5,3 Zaprawa nasienna (nazwa) Orius 060 FS - rdza źdźbłowa (skala 9 o ) 6,9 Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Chisel 75 WG - brunatna plamistość liści (skala 9 o ) 7,1 Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Karate Zeon 050 CS - fuzarioza kłos (skala 9 o ) 6,8 - rdza brunatna (skala 9 o ) 8,9 Masa 1000 ziarn (g) 45,4 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 15,7 Plon ziarna (dt z ha) 82,4 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny
Pszenica jara Pszenica ozima Tabela 3 Pszenica ozima i jara - opóźniony termin siewu. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Lata zbioru zbioru:, 2013, 2012 Lp 1 Mulan Liczba lat badań Przecław 2013 2012 2013-2012- Wzorzec, dt z ha 82,4 62,4 78,8 70,6 74,5 3 116 92 94 106 102 2 Ostroga 3 104 111 103 107 106 3 Bamberka 2 105 99 102 4 Natula 2 105 96 101 5 Fidelius 1 107 6 Jantarka 1 104 7 Tybalt 3 99 105 103 102 102 8 Hewilla 3 92 115 102 108 102 9 Łagwa 3 104 115 99 106 105 10 Ostka Smolicka 1 74 11 Kandela 1 95 12 Arabella 1 100 Wzorzec wszystkie odmiany badane
Tabela 4 Pszenica ozima i jara - opóźniony termin siewu. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby skala 9º (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 2012- Lp. Liczba Mączniak liści Mączniak kłosów Septorioza liści Septorioza plew lat 2012-2012 - 2012-2012 - badań Wzorzec, (skala 9 o ) 9,0 8,2 9,0 8,9 7,0 7,2 5,3 7,5 1 Mulan 3 0,0-0,4 0,0 0,1 0,0-0,5 0,0 0,0 2 Ostroga 3 0,0-0,6 0,0-0,2 1,3 0,5 1,0 0,5 3 Bamberka 2 0,0-0,3 0,0 0,0 1,0 0,2-0,5-0,3 4 Natula 2 0,0-0,6 0,0 0,0 0,3 0,1-0,5-0,2 5 Fidelius 1 0,0 0,0 0,8-1,5 6 Jantarka 1 0,0 0,0-0,2-0,5 7 Tybalt 3 0,0 0,5 0,0 0,1 0,3 0,1 0,5 0,2 8 Hewilla 3 0,0 0,4 0,0 0,1-1,0-0,5-1,0-0,3 9 Łagwa 3 0,0 0,1 0,0 0,1-0,7-0,5 1,2 0,5 10 Ostka Smolicka 1 0,0 0,0-2,7-1,0 11 Kandela 1 0,0 0,0 0,8-0,5 12 Arabella 1 0,0 0,0-0,2-1,0 Liczba doświadczeń 0 2 0 0 1 3 1 3 Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany.
Tabela 5 Pszenica ozima i jara - opóźniony termin siewu. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby skala 9º (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 2012- Lp Liczba lat badań Rdza brunatna Rdza źdźbłowa Brunatna plamistość liści Fuzarioza kłosów 2012-2012- 2012-2012- Wzorzec, (skala 9 o ) 8,9 7,8 6,9 7,2 7,1 6,8 6,8 6,8 1 Mulan 3 0,0 0,3-0,4 0,2-0,3-0,1-0,3-0,2 2 Ostroga 3 0,0 0,9 0,5 1,0 1,8 0,6 0,2 0,4 3 Bamberka 2 0,0 0,4 0,0 0,2 0,3 0,2-0,3-0,4 4 Natula 2 0,0 0,5 0,0-0,2 0,0 0,2 0,2-0,5 5 Fidelius 1 0,0-0,4 0,8-0,3 6 Jantarka 1 0,0 0,0-0,3 0,5 7 Tybalt 3 0,0 0,2-0,4 0,1 0,0-0,5 0,2-0,2 8 Hewilla 3 0,0-0,5-0,1-0,6-0,6-0,3 0,2-0,4 9 Łagwa 3 0,0 0,4 1,0 0,0-1,6-0,7-0,3 0,4 10 Ostka Smolicka 1 0,0-1,1-1,1-0,6 0,2 11 Kandela 1 0,0-0,4 0,8-0,5 12 Arabella 1 0,0 0,0-0,3 0,2 Liczba doświadczeń 0 2 1 3 1 3 1 3 Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany, Liczba doświadczeń dla okresu 2012-odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata i rok jest odpowiednio mniejsza
Tabela 6 Pszenica ozima i jara - opóźniony termin siewu. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 2012- Lp. Liczb a lat badań Wyleganie w fazie (skala 9 o ) dojrzałości mlecznej przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) 2012-2012- 2012-2012- Wzorzec 8,8 8,9 5,9 7,8 115 105 45,4 42,7 1 Mulan 3 0,0 0,1 1,4 0,6-1 -6 3,4 1,1 2 Ostroga 3 0,0 0,1 1,4 0,6-5 -7 4,0 3,5 3 Bamberka 2 0,0 0,1 2,9 1,5 8-3 0,4 0,8 4 Natula 2 0,0 0,0 0,9 0,4-1 -3-2,4-2,8 5 Fidelius 1-0,2-0,4-9 3,9 6 Jantarka 1 0,0-0,4-5 -1,4 7 Tybalt 3 0,0 0,1-0,9-0,1-5 -8-0,6 0,4 8 Hewilla 3 0,0-0,1-1,4-0,9 18 14-0,8 1,5 9 Łagwa 3 0,0 0,1-0,6-0,2 10 5 1,9 2,8 10 Ostka Smolicka 1-1,5-1,6 4-7,3 11 Kandela 1 0,0-1,4 0-0,3 12 Arabella 1-0,5 1,0 6-1,1 Liczba doświadczeń 1 2 1 3 1 3 1 3 Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany, Liczba doświadczeń dla okresu 2012- odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata i rok jest odpowiednio mniejsza