System Sprawdzania Wiedzy Gold-Pen Narzędzie Tworzenia Testów (fragment pakietu Nauczyciel) Dokumentacja użytkownika
Spis treści Zastosowanie programu... 3 Struktura baz danych programu... 3 Wymagania sprzętowe i informacje techniczne... 4 Ekran startowy programu... 5 Modyfikowanie testów... 6 Tworzenie własnych testów... 10 Proste tworzenie testów przy pomocy kreatora... 11 Dopisywanie i modyfikowanie pytań... 12 W razie problemów bądź awarii... 15 Dodatki Wyciąg z Umowy Licencyjnej Umowa Licencyjna 2
Zastosowanie programu Program Narzędzie Tworzenia Testów jest narzędziem, które służy do przygotowywania testów dla programów Realizator Testów oraz Generator Testów Drukowanych. Umożliwia tworzenie i grupowanie pytań, określanie opcji losowania, progu zaliczenia, ograniczenia czasowego i wielu innych. Dokumentacja przeznaczona jest dla osób, które kilkakrotnie używały już Realizatora Testów i chciałyby zacząć dodawać własne modyfikacje do testów. Radzimy zapoznać się z dokumentacją Realizatora Testów przed przeczytaniem tego dokumentu. Struktura baz danych programu Dla swobodnego korzystania z programu niezbędne jest poznanie pełnej jego struktury. Umożliwi to zrozumienie pewnych praw i ograniczeń zawartych w programie. W programie, dla każdego przedmiotu, znajdują się dwie bazy danych pytań: - ogólna baza danych pytań, stworzona przez Gold-Pen - baza danych pytań użytkownika, modyfikowalna dla użytkowników Oczywiście użytkownik ma możliwość zmieniania i dopisywania pytań jedynie do bazy danych pytań użytkownika. Próba modyfikacji pytania z bazy ogólnej skończy się niepowodzeniem. Pliki baz danych pytań znajdują się w katalogu z programem i mają rozszerzenie QDB. Dodatkowo w skład programu wchodzą pliki testów, które można poznać po rozszerzeniu TDB. Pliki te można wczytywać w Realizatorze Testów oraz Generatorze Testów Drukowanych. Program Narzędzie Tworzenia Testów umożliwia modyfikację, jak też tworzenie nowych plików TDB. Pliki TDB zawierają pytania, oraz odwołania do pytań z innych baz danych. Jeżeli użytkownik stworzy nowe pytania przy pomocy Narzędzia Tworzenia Testów, może następnie dodać te pytania do dowolnego testu. W teście zostanie wówczas wykonana kopia pytania. Warto wiedzieć, że zmodyfikowanie dodanego pytania nie spowoduje automatycznej modyfikacji jego kopii w teście. Aby zaktualizować pytanie w teście, należy usunąć je z testu, a następnie dodać ponownie. 3
Wymagania sprzętowe i informacje techniczne Program Narzędzie Tworzenia Testów został zaprojektowany dla systemu Windows XP, zaprogramowany metodą obiektową w języku C++. Jest aplikacją okienkową wykorzystującą interfejs GUI Windows. Wymagania sprzętowe: - Komputer zgodny z PC oraz z procesorem co najmniej klasy Pentium II - Przynajmniej 64MB pamięci operacyjnej RAM - 16 MB wolnego miejsca na dysku twardym Wymagania programowe: - System Windows 9x/NT/2k/XP lub zgodny - Standardowe ustawienia wielkości i stylów czcionek we Właściwościach Ekranu systemu operacyjnego - Rozdzielczość ekranu przynajmniej 800x600 pikseli oraz co najmniej 256 kolorów (zaleca się 1024x768 oraz 65 tys. kolorów, czyli kolor 16- bitowy) Zwracamy uwagę, że niniejsza dokumentacja może nie być w pełni zgodna z rzeczywistym wyglądem i działaniem programu. Jest to wynikiem ciągłego unowocześniania i przebudowywania kodu programu. Program może zawierać nowe funkcje, które nie są omówione w Dokumentacji. Kierownikiem Projektu Nauczyciel w Gold-Pen jest Tomasz Lis W wypadku pytań na temat programu prosimy o kontakt z Gold-Pen w celu uzyskania kontaktu z kierownikiem projektu. Zaznaczamy, że zgodnie z Umową Licencyjną na produkt nie obowiązuje gwarancja, a jedynie możliwość pojedynczej wymiany. 4
Ekran startowy programu Po uruchomieniu programu, na monitorze ukazuje się ekran główny. Oprócz tekstu informacyjnego, na ekranie znajduje się grupa przycisków. Oto pełne wyjaśnienie ich funkcji: Wyświetla ekran z pełniejszym opisem programu, daje też możliwość przeczytania cyfrowej wersji Umowy Licencyjnej. Umożliwia edycję pytań z bazy danych użytkownika. Funkcja ta jest aktywna jedynie przy zakupie pełnego pakietu testów z danego przedmiotu. Pozwala na edycję już istniejącego testu. Daje możliwość zwiększenia bądź zmniejszenia liczby pytań w teście, zmiany ograniczenia czasowego i progu zaliczenia. Tworzy nowy test z zapisanego w programie szablonu. Test ten początkowo nie zawiera żadnych pytań oraz ma wszystkie opcje ustawione domyślnie. Użytkownik ma możliwość dodania pytań do testu i modyfikacji wszystkich opcji. Powoduje natychmiastowe zamknięcie okna i zakończenie działania programu. 5
Modyfikowanie testów Po naciśnięciu przycisku otworzy się standardowe okno otwarcia pliku. Należy w nim wybrać test, który chcemy modyfikować (testy mają rozszerzenia TDB). Po jego otwarciu zobaczymy ekran główny modyfikacji testu: W oknie tym znajduje się wiele elementów. Na poniższym rysunku zaznaczono podział ekranu ze względu na funkcje: Kolejne podrozdziały omówią zaznaczone różnymi kolorami grupy. 6
Wybór pytań do testu. (obszar niebieski) W kolumnie Kategorie istnieje możliwość dodania większej liczby kategorii pytań do testu, lub ich odjęcia od testu. W każdej kategorii zapisane jest kilka pytań. Podczas losowania pytań do testu, program automatycznie wybiera określoną ilość pytań z każdej kategorii. Podział na kategorie należy uważać za podział na konkretne zagadnienia dotyczące działu. Dzięki temu podziałowi jest pewność, że przynajmniej jedno pytanie dotyczące każdego zagadnienia pojawi się w teście. Nie wszystkie kategorie zawarte w bazie danych muszą być wykorzystane w teście. Zaznaczając na liście konkretną kategorię i wciskając można zapobiec losowaniu pytań z danej kategorii. Kategoria nie zostanie przy tym usunięta ani zmieniona w bazie danych, a jedynie przestanie być wykorzystywana przez test, który modyfikujemy. Oczywiście będzie można dodać tę kategorię do testu ponownie. Aby dodać do testu dodatkową kategorię z baz danych, należy użyć przycisku. Po jego wciśnięciu na ekranie ukaże się okno z listą kategorii w bazach danych: Klikając w prostokącikach po lewej stronie nazw kategorii można zaznaczać je symbolem. Kategorie zaznaczone w ten sposób zostaną dodane do testu po wciśnięciu Dodaj grupy. Te kategorie, dla których pole zaznaczenia jest szare, są już wykorzystywane w teście. Dodatkowo, w oknie dodania kategorii można ustawić automatyczny wybór pytań do losowania. Możemy również wybrać pytania ręcznie, już po dodaniu kategorii. 7
Samo dodanie kategorii do testu, jeżeli nie użyliśmy automatycznego wyboru pytań, nie powoduje żadnych zmian w losowanych pytaniach. Po zaznaczeniu wybranej kategorii w liście Kategorie, lista Pytania pokaże wszystkie pytania znalezione w tej kategorii w bazie danych. Aby pytania z danej kategorii były wykorzystywane, należy przy każdym z nich postawić symbol, a następnie w polu Z wybranych pytań losuj ustawić liczbę losowanych z zaznaczonej kategorii pytań. Podobnie, jeżeli nie chcemy używać jednego z pytań, wystarczy wyczyścić pole po jego lewej stronie. Pole Podgląd (obszar czerwony) wyświetla przybliżony wygląd aktualnie zaznaczonego pytania. Obszar podglądu nie jest modyfikowalny, to znaczy nie można w nim zaznaczać odpowiedzi lub zmieniać pytania. Modyfikacja opcji testu. (obszar zielony) To miejsce zawiera szereg opcji testu, których znaczenie wyjaśnione jest poniżej: Sprawia, że w teście pytania mają zmienioną kolejność, tzn. kolejność jest inna niż kolejność kategorii. Odpowiedzi w teście po wybraniu tej opcji nie maja takiej kolejności, w jakiej je wpisywano. Gdy ta opcja jest zaznaczona, to przy rozpoczynaniu testu program prosi o wpisanie imienia i nazwiska, a podczas testu zapisuje wyniki do bazy danych. Zaznaczenie tej opcji sprawi, że osoba rozwiązująca test będzie mogła zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź jednocześnie Zaznaczenie tej opcji sprawi, że po określonym czasie test zostanie automatycznie przerwany. Ten przycisk daje możliwość zabezpieczenia testu hasłem. Hasło to będzie niezbędne do otwarcia i zmodyfikowania testu, a także będzie je można podać w Realizatorze Testów w celu uzyskania dostępu do Ekranu historii. 8
Przyciski dostępne podczas edycji. (obszar żółty) Powoduje przejście do edycji ekranu startowego. Po wciśnięciu tego przycisku można zmodyfikować nazwę testu, która jest zapisywana do Ekranu historii. Można również zmienić napis, który ukazuje się przed rozpoczęciem testu. Po wciśnięciu tego przycisku przechodzimy do edycji ekranu końcowego. Można tam zmienić napis wyświetlany w przypadku uzyskania oraz nie uzyskania zaliczenia. Można też zmienić procentowy próg zaliczenia. Przy pomocy tego przycisku możemy zapisać kopię testu, na przykład na dyskietce. Powoduje natychmiastowe zapisanie zmian w teście. Zapisywać zmiany po dodaniu pytań do testu można tym przyciskiem. Jeżeli go nie użyjemy, program w odpowiednim momencie zapyta nas, czy zapisać zmiany. Powoduje wyjście z edycji testu, do ekranu startowego. Z ekranów, które ukażą się po wciśnięciu Ekran startowy lub Ekran końcowy można łatwo powrócić do ekranu głównego edycji testu przyciskami: lub w zależności od tego czy chcemy zapisać dokonane tam zmiany, czy też nie. 9
Tworzenie własnych testów Po naciśnięciu przycisku okno wyboru nazwy pliku z testem: na ekranie ukazuje się Nowy plik zostanie zapisany w podkatalogu Testy\ katalogu z programem. Otrzyma nazwę taką, jak wpisany w polu edycji tekst, a rozszerzenie TDB. Dzięki temu, po uruchomieniu Realizatora Testów, łatwo będziemy mogli nowy test otworzyć. Po zaakceptowaniu nowej nazwy, zostanie utworzony nowy test, a program przejdzie w tryb jego edycji: Aby dodać pytania do nowego testu, użyj przycisku Dodaj kategorię. Pełny opis wszystkich elementów Ekranu edycji testu znajduje się wcześniej, w rozdziale Modyfikowanie testów. Zauważ, że nazwa pliku z testem nie musi być taka sama, jak nazwa testu. Nazwę testu, która będzie wyświetlana w Ekranie historii, należy wpisać po naciśnięciu przycisku Ekran startowy. 10
Proste tworzenie testów przy pomocy kreatora Innym sposobem na stworzenie testu jest użycie Kreatora Nowych Testów. Jest to program, który umożliwia szybkie utworzenie testu na podstawie odpowiedzi na serię pytań. Po uruchomieniu Kreatora na ekranie pojawi się okienko wstępne: Naciskając Dalej i odpowiadając na pytania ukazujące się w kolejnych ekranach, możemy utworzyć test składający się z żądanej liczby pytań i pożądanego zakresu materiału. Kreator wygeneruje plik testu, którym można przeprowadzić test w Realizatorze Testów lub zmodyfikować bardziej zaawansowane elementy w Narzędziu Tworzenia Testów. Wszystkie pytania zadawane przez kreatora zawierają wyjaśnienia, które pozwolą z łatwością używać go bez potrzeby czytania dokumentacji, dlatego też nie omawiamy tutaj kolejnych kroków. 11
Dopisywanie i modyfikowanie pytań UWAGA! Nie każda wersja programu zawiera aktywną opcję dopisywania i modyfikacji pytań. Jeżeli przycisk Dopisuj pytania nie działa, a interesuje Cię samodzielne tworzenie pytań, zakup pełen pakiet Gold-Pen dla przedmiotu, którego uczysz. Naciśnięcie przycisku powoduje wejście programu w tryb edycji bazy danych z pytaniami. Oczywiście wymaga to podania hasła globalnego: Po wpisaniu hasła program przechodzi do ekranu głównego edycji pytań: Po zaznaczeniu dowolnej kategorii, zobaczymy listę pytań, wchodzących w jej skład. Możemy do każdej kategorii dodać nowe pytanie wciskając 12
, lub też utworzyć nową, własną kategorię przyciskiem i po jej zaznaczeniu dodać nowe pytania. Nowo utworzone pytanie będzie uzupełnione domyślną treścią, informującą o potrzebie wpisania jego treści. Aby tę treść wpisać, należy zaznaczyć nowe pytanie i wcisnąć. Zobaczymy wówczas ekran edycji pytań: W górnej części ekranu znajdują się przyciski wyboru typu pytania:. Pozwalają one na zmianę sposobu odpowiadania na pytanie, to znaczy można wybierać odpowiedź klikając na nią (jak na rysunku powyżej), można też kazać użytkownikowi wpisać odpowiedź w postaci wyrazu lub liczby i podać te wyrazy, które mają być traktowane jak odpowiedź poprawna. Dolna część ekranu, niezależnie od typu pytania, zawiera trzy przyciski: Cofa zmiany w pytaniu dokonane przez użytkownika Zapisuje dokonane w pytaniu zmiany na dysk Kończy edycję pytania i powraca do listy pytań 13
Kolejnym elementem niezależnym od typu pytania jest obrazek i przyciski z nim związane: Brak obrazka sprawia, że do pytania nie jest dołączony obrazek. Wyświetla mały obrazek, zostawiając więcej miejsca na odpowiedzi. Wyświetla średniej wielkości obrazek, zalecane jest używanie właśnie tej wielkości. Wyświetla obrazek zajmujący dużą część ekranu, ograniczając ilość miejsca na treść pytania i odpowiedzi. Wyczyszczenie obrazka, zastąpienie domyślnym. Wstawienie obrazka z pliku zapisanego na dysku. Warto wiedzieć, że podczas instalacji do katalogu z programem kopiowane są przykładowe obrazki, które można umieszczać w testach. Aby wstawić taki obrazek, należy użyć przycisku. Zaleca się, aby obrazki były w formacie JPEG oraz miały rozdzielczość około 640x450. Istnieje jeszcze jeden element, który jest niezależny od typu pytania. Zobaczymy go dopiero po kliknięciu na dowolne pole tekstowe jest to uproszczony edytor tekstu: Funkcja kolejnych przycisków jest identyczna jak w innych znanych edytorach tekstu. Przycisk umożliwia zmianę czcionki oraz rozmiaru tekstu. Warto ustawić wielkość taką, aby zostało trochę wolnego miejsca. Należy też używać czcionek, które są popularne i zainstalowane na każdym komputerze, na przykład: Times New Roman, Arial, Courier New, Symbol, Verdana. Obsługa elementów ekranu związanych z konkretnymi typami pytań jest intuicyjna i nie powinna sprawić problemów osobom, które przeczytały w całości Dokumentację. 14
W razie problemów bądź awarii Program uruchomiony na stabilnym komputerze i mający nie zmodyfikowany kod, powinien pracować stabilnie. W wypadku problemów, należy ponownie uruchomić komputer. Jeżeli to nie pomoże, należy: - Wykonać ewentualne instrukcje zawarte w komunikacie błędu - Ponownie zainstalować program - Wyczyścić dysk i ponownie zainstalować system operacyjny - Sprawdzić działanie programu na innym komputerze Jeżeli problem występuje na wszystkich komputerach w pracowni, można zadzwonić do Gold-Pen w celu zasięgnięcia porady u Kierownika Projektu. Oczywiście wymaga to pełnego opisania problemu. Warto też spróbować: - Przywrócić domyślne schematy kolorów i czcionek - Zmniejszyć lub zwiększyć rozdzielczość ekranu - Upewnić się, że program ma możliwość zapisu do swojego katalogu oraz katalogu TEMP 15