Tematyka zajęć z zasad żywienia człowieka klasa: 1 TG 1. Zapoznanie z PSO, wymaganiami edukacyjnymi i strukturą egzaminu zewnętrznego. 2. Problematyka żywienia w Polsce i na świecie. -wymienia twórców nauki o żywieniu, -podaje zasady prawidłowego żywienia, -określi znaczenie racjonalnego żywienia w aspekcie zdrowia, -wymieni zadania żywieniowców w zakresie poprawy stanu wyżywienia 3. Organizacje zajmujące się problematyką żywienia i wyżywienia. 4. Racjonalne odżywianie warunkiem zdrowia. 5. Podział i rola składników pokarmowych. 6. Węglowodany, budowa i ich podział. 7. Rola cukrowców w organizmie -wymienia Instytucje i organizacje zajmujące się problematyką żywienia w Polsce -wymienia i omawia rolę Instytucji krajowych i międzynarodowych zajmujących się żywieniem i wyżywieniem. -uzasadnia rolę Sanepidu i PZH. - określa zakres nauki podstawy żywienia człowieka - -rozróżnia pojęcia: głód ilościowy i jakościowy - wyjaśnia, na czym polega odpowiedzialność zawodowa kucharza -podaje definicję podstawowych składników odżywczych -określa rolę składników na organizm człowieka -wymienia środki żywnościowe i produkty żywnościowe będące źródłem składników pokarmowych. -wyjaśnia potrzeby i celowość wszystkich składników odżywczych dla organizmu człowieka -uzasadnia jakość i ilość składników odżywczych dla organizmu człowieka -podaje skutki niedoboru i nadmiaru składników odżywczych. -dokonuje podziału cukrowców -podaje związki organiczne i wzór sumaryczny budowy węglowodanów -podaje definicję fotosyntezy asymilacji. -charakteryzuje podział chemiczny cukrowców, -wyjaśnia różnice wynikające z podziału cukrowców - a. monosacharydy - b. disacharydy - c. polisacharydy -wymienia rolę cukrowców w organizmie -podaje wyróżniki oceny grup węglowodanów -wyjaśnia mechanizm trawienia cukrowców -omawia wpływ cukrowców na organizm człowieka -przedstawia wymagania produktów spożywczych zawierających cukrowce. -uzasadnia celowość spożywania odpowiedniej ilości I jakości produktów zawierające cukrowce.
8. Źródła węglowodanów w organizmie 9. Normy zapotrzebowania cukrowców na organizm 10. Skutki nadmiaru i niedoboru spożycia węglowodanów. - wymienia produkty pochodzenia roślinnego i zwierzęcego zawierające węglowodany w ilościach zgodnych z tabelą wartości odżywczej. -przedstawia wyróżniki jakości poszczególnych grup węglowodanów -omawia różnicę pomiędzy cukrowcami prostymi, dwucukrami I węglowodanami. -Omawia różnicę węglowodanów na organizm -określa zapotrzebowanie cukrowców na organizm człowieka -dokonuje poszukiwań norm zalecanych dla różnych grup ludności. -przedstawia normy zapotrzebowania węglowodanów dla różnych grup ludności -charakteryzuje procentowe pokrycie energii pochodzące z węglowodanów. -uzasadnia skutki chorób nadmiaru cukru w posiłkach pochodzących z cukrowców przyswajalnych i nieprzyswajalnych. -omawia wartość energetyczną potraw-omawia skutki nadmiaru cukrowców w dziennej racji pokarmowej -Wymienia choroby cywilizacyjne związane z -przedstawia skutki cukrzycy i otyłości, próchnicy zębów itp. 11. Błonnik - rola w organizmie 12. Test sprawdzający z działu - cukrowce. -wymienia składniki błon komórkowych -określa rolę perystaltyki jelit -podaje zapotrzebowanie na błonnik dla osoby zdrowej -określa rolę błonnika w dietach niskokalorycznych -przedstawia cechy błonnika jako odtruwacz" substancji szkodliwych. 13.Tłuszcze, podział i właściwości. 14. Znaczenie lipidów w żywieniu.- źródła tłuszczów. -podaje podział tłuszczów -wskazuje właściwości tłuszczów -omawia budowę chemiczną tłuszczów -charakteryzuje właściwości wynikające z podziału -wskazuje rolę energetyczną tłuszczów -wymienia podstawowe źródła występowania tłuszczów w świecie roślinnym i zwierzęcym -omawia rolę tłuszczów -wyszukuje zawartość tłuszczów w różnych produktach spożywczych -analizuje i ocenia znaczenia tłuszczów jako element energetyczny i budulcowy oraz określa ich wartość odżywczą 15. Właściwości tłuszczów. -wymienia czynniki rozpuszczania tłuszczów -wskazuje podstawowe właściwości tłuszczów -wyjaśnia przyczyny jełczenia tłuszczów -wymienia rozpuszczalniki organiczne odnośnie tłuszczów -wyjaśnia skutki powstawania związków Maillarda -omawia witaminy występujące w tłuszczach.
16. Rola tłuszczów w organizmie 17. Cholesterol i NNKT ich źródła i wpływ na organizm 18. Źródła tłuszczów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. 19. Test sprawdzający z tłuszczów. -podaje występowanie tłuszczów jako tłuszcz zapasowy i konstytucyjny. -Określa rolę NKT, NNKT dla organizmu człowieka -Podaje i oblicza wartość kaloryczną z tłuszczy -Oblicza ilość kalorii pochodzący z tłuszczy -Charakteryzuje gatunki olejów i określa zawartość NNKT -Określa rolę tłuszczów na organy wewnętrzne i zdrowie -określa rolę cholesterolu dla organizmu człowieka -wymienia źródła produktów zawierających cholesterol i NNKT. -Definiuje znaczenie HDL i LDL -Wymienia normy spożycia NNKT i cholesterolu w dziennej racji pokarmowej - wyszukuje produkty będące dobrym źródłem tłuszczów roślinnych i zwierzęcych. - analizuje ilość tłuszczów w różnych produktach spożywczych. 20. Podział i budowa chemiczna białek 21. Wartość odżywcza białek i ich rola dla organizmu 22. Białka komplementarne i bilans azotowy. 23. Występowanie białek w produktach spożywczych. 24. Normy spożycia białek dla różnych grup ludności. 25. Skutki niedoboru i nadmiaru białka w organizmie. 26. Przemiany węglowodanów, tłuszczów i białek w organizmie 27. Test sprawdzający z białek i przemian składników odżywczych w organizmie -określa budowę chemiczną białek -wymienia białka proste i złożone -analizuje budowę chemiczną białek, przedstawia wzór strukturalny -analizuje różnice budowy białek prostych i złożonych - definiuje wartość odżywczą białek roślinnych i zwierzęcych - określa różnice wynikającą ze składu chemicznego pomiędzy białkami o pełnym i niepełnym składem aminokwasów. -definiuje i porównuje białka komplementarne -określa znaczenie bilansu azotowego -analizuje i wyjaśnia oraz różnicuje białka komplementarne -definiuje znaczenie bilansu azotowego. - umie wymienić podstawowe produkty będące źródłem białka roślinnego i zwierzęcego - wyszukuje wartości i różnice zawartości białek roślinnych i zwierzęcych w różnych grupach produktów spożywczych. - zna zapotrzebowanie i podstawowe normy spożycia białek dla podstawowych grup ludności - analizuje normy spożycia białek dla różnych grup ludności, wyszukuje produkty spożywcze będące źródłem, określa celowość stosowania norm - zna przyczyny niedoboru białka w organizmie człowieka i podstawowe jednostki chorobowe. - analizuje nadmiar i niedobór białek w organizmie w aspekcie materiału budulcowego i wykorzystania na energię. - wymienia podstawowe przemiany składników odżywczych w organizmie człowieka - analizuje w odcinkach przewodu pokarmowego rolę przemian i trawienia składników odżywczych.
28. Podział składników mineralnych i ich rola w organizmie 29. Funkcje składników mineralnych w ustroju 30. Występowanie składników mineralnych w produktach spożywczych. Normy zalecane. Skutki niedoboru. 31. Sprawdzian wiadomości - składniki mineralne. -wymienia rolę podstawowych składników odżywczych. -dokonuje podziału na mikro i makroelementy. -dokonuje różnicy pomiędzy składnikami mineralnymi. -analizuje rolę w organizmie - przedstawia rolę regulującą i budulcową podstawowych składników mineralnych. - analizuje makro i mikroelementy ich występowanie w różnych grupach produktów spożywczych ich ilości i rolę w organizmie. - wyszukuje zawartość składników mineralnych w różnych produktach spożywczych, zna zalecane normy, - wymienia podstawowe niedobory na organizm. -analizuje ilość składników mineralnych w produktach spożywczych, -umie analizować zalecane normy -wyszukuje skutki uboczne niedoborów dla organizmu składników mineralnych. 32. Równowaga kwasowo- zasadowa. - wymienia produkty kwaso- i zasadotwórcze - analizuje produkty kwaso- i zasadotwórcze 33. Witaminy - podział, źródła witamin w pożywieniu 34. Charakterystyka witamin rozpuszczalnych w wodzie i tłuszczach Występowanie w produktach spożywczych. ( 2 jednostki lekcyjne) 35. Hipo i hiperwitaminoza - skutki zdrowotne. 36. Test sprawdzający z witamin. -wymienia witaminy wg podziału - przedstawia produkty zawierające witaminy w świecie roślinny i zwierzęcym -analizuje celowość podziału witamin -wyszukuje i przedstawia źródła i ilości zawartości witamin w 100g produktu. - omawia witaminy A,D,E,K, z grupy B,C,kwas foliowy i ich występowanie w produktach spożywczych. - określa wpływ witamin na organizm, analizuje ilości, porównuje z normami. 37. Znaczenie wody w organizmie 38. Zaburzenia w gospodarce wodno-elektrolitowej. -wymienia zalecane normy spożycia wody dla dorosłego człowieka -zna źródła wody dla organizmu -określa podstawowa rolę wody w organizmie -wymienia przyczyny i objawy odwodnienia, -określa warunki jakim powinna odpowiadać woda pitna -analizuje celowość dostarczania wody dla człowieka, - wyszukuje przyczyn odwodnienia organizmu, -wylicza ilość zużycia i utraty wody przez organizm -definiuje bilans wodny i wymienia jego rodzaje oraz skutki bilansu ujemnego i dodatniego -omawia ekologiczne zagrożenia czystości wód
39. Budowa przewodu pokarmowego. Pojęcie trawienia i przyswajania. -wymienić i wskazać kolejne odcinki przewodu pokarmowego, -przedstawić produkty końcowe trawienia i ich wykorzystanie przez organizm -scharakteryzować trawienie składników odżywczych w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego, 40. Enzymy, ich podział i rola w przemianach. -wymienić główne grupy enzymów trawiennych, -omówić budowę i sklasyfikować enzymy trawienne 41. Hormony i ich rola w procesach życiowych. 42. Trawienie i przemiany węglowodanów. 43. Trawienie i przemiany tłuszczów. 44. Trawienie i przemiany białek. -wymienić gruczoły dokrewne i omówić główną ich funkcję w przemianach ustrojowych -wymienić hormony produkowane przez gruczoły dokrewne i określić ich funkcjonowanie - wymienia kolejno odcinki układu pokarmowego, ze wskazaniem rodzaju trawionych w nich związków - omawia procesy trawienia poszczególnych związków organicznych i nieorganicznych wraz z nazwami hormonów umożliwiających te procesy 45. Test sprawdzający z przemian składników w organizmie. 46.Potrzeby energetyczne ustroju 47. Ponadpodstawowa przemiana materii i całkowita przemiana materii 48. Bilans energetyczny ustroju 49. Obliczanie dobowych wydatków energetycznych 50. Test sprawdzający z gospodarki energetycznej organizmu. -określa co oznacza: metabolizm, anabolizm, katabolizm, -zna jednostkę kaloria oraz współczynniki energetyczne składników odżywczych -wie co oznacza ppm i cpm, -wymienia czynniki wpływające na wielkość ppm oraz cpm, -zna skutki bilansu dodatniego i ujemnego -odczytuje wskaźnik masy należnej z nomogramu -posługuje się jednostkami energetycznymi -oblicza wielkość ppm korzystając z dostępnych wzorów -potrafi obliczyć dobowe wydatki energetyczne związane z ponad podstawową przemianą, korzystając z tabel dla różnych grup ludności -dobiera produkty w zależności od zapotrzebowania kalorycznego 51. Podział produktów na 12 grup. 52. Skład chemiczny i wartość odżywcza poszczególnych grup produktów. - wymienia grupy produktów na 6 i 12 grup. - wymienia główne składniki odżywcze poszczególnych grup w wybranych produktów spożywczych - wymienia zasady zamienności produktów spożywczych - dokonuje podziału ludności na grupy
53.Zamienność produktów. 54. Normy żywienia i racje pokarmowe. 55. Rozkład racji pokarmowej na posiłki. 56. Charakterystyka posiłków. 57. Zasady żywienia grup ludności. 58. Planowanie żywienia dla rodziny. definiuje i wymienia normy żywienia określa zalecane norm określa kryteria podziału produktów spożywczych na grupy -analizuje piramidę zdrowia -analizuje różnice wartości odżywczych w zależności od grupy pro duktów,wymienia wielkości składników odżywczych -korzysta z tabel zamienności produktów - określa bezpieczny poziom norm od zalecanych - analizuje poziomy ekonomiczne A,B,C,D - analizuje zastosowanie norm -wymienia rodzaje i charakteryzuje poszczególne posiłki -określa udział poszczególnych posiłków w pokryciu codziennego zapotrzebowania energetycznego organizmu -charakteryzuje poszczególne grupy ludności (liczba posiłków w ciągu dnia) -planuje zestawy drugich śniadań zabieranych przez dzieci do szkoły - wyjaśnia zasady układania jadłospisów 59.Żywienie niemowląt i dzieci do 3 roku, dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. 56.Żywienie młodzieży i dorosłych 57.Żywienie kobiet w ciąży i karmiących i ludzi starszych 58.Zasady układania jadłospisów. (2 godziny lekcyjne) 59. Ocena jakościowa jadłospisów. 60. Analiza porównawcza jadłospisów z zalecanymi normami. - scharakteryzowanie żywienia poszczególnych grup ludności - Zalecane produkty dla każdej grupy - ocenia jadłospis metodą punktową -ocenia jadłospis pod względem doboru produktów I dodatków - wymienia rodzaje kart menu w wskazuje zasady ich układania - dokonuje analizy i bada jadłospis uwzględniając zalecane normy - analizuje metodę ilościową i ilościową - wymienia czynniki do planowania żywienia -rozdziela całodzienną rację pokarmową na ilość procentową posiłków - charakteryzuje specyfikę poszczególnych posiłków -analizuje produkty wskazane i zabronione i ich ilości dla różnych grup ludności - Wskazywanie błędów w żywieniu poszczególnych grup ludności
61. Zasady układania i rodzaje kart menu. - planuje zestawy obiadowe i kolacyjne dla rodziny -planuje jadłospis jednodniowy dla zakładu zamkniętego -opracowuje układ karty dań - Wymienia i wyjaśnia zasady układania jadłospisów -ocenia poprawność przykładowych kart menu - analizuje jadłospisy metodą inwentarzową -szacunkową i metodą bieżącego notowania oraz metodą antrometryczną 62.Znaczenie i zasady żywienia dietetycznego, 63.Podział diet. 64. Dieta podstawowa - lekkostrawna. 65-66. Modyfikacje składników odżywczych i produktów spożywczych zależnie od schorzenia. (2 godz. ) 67. Produkty wskazane i zabronione w poszczególnych dietach. 68.Organizacja żywienia dietetycznego w zakładach gastronomicznych. 69. Zasady i znaczenie racjonalnego żywienia 70.Niedobory pokarmowe. Wyjaśnia pojęcia: diet, żywienie dietetyczne -definiuje dietetykę - wymienia rodzaje diet i charakteryzuje je - charakteryzuje dietę łatwostrawną -podstawową - identyfikuje diety z typem schorzenia - wymienia produkty dozwolone I zabronione w wybranych dietach - charakteryzuje żywienie w alergiach pokarmowych -analizuje produkty zalecane i przeciwwskazane w poszczególnych dietach -przedstawia możliwość prowadzenia żywienia dietetycznego w zakładach gastronomicznych -wymienia zasady żywienia dietetycznego -wyjaśnia diety lecznicze -analizuje diety dieto-zależne -charakteryzuje poszczególne diety -wskazuje zasady modyfikacji diety lekkostrawnej przy różnych schorzeniach -wyjaśnia celowość ograniczenia niektórych składników odżywczych -przedstawia wskazania do stosowania poszczególnych diet -sporządza jadłospis dla wybranych diet z uwzględnianiem produktów wskazanych I zabronionych - planuje jadłospisy w zakładach otwartych z uwzględnieniem diet - omawia konieczność stosowania diet w zakładach gastronomicznych -Wymienia i wyjaśnia zasady racjonalnego żywienia -Wymienia dobre nawyki żywieniowe -określa niedobory pokarmowe ich przyczyny i skutki -wymienia czynniki ryzyka oraz skutki anoreksji i bulimii -określa zburzenia zdrowotne bulimii I anoreksji -wyjaśnia choroby cywilizacyjne- cukrzyca, otyłość, miażdżyca
71.Zaburzenia odżywiania się - anoreksja, bulimia. 72-73. Choroby cywilizacyjne. (2 godziny lekcyjne) 74.Zwyczaje żywieniowe. 75.Kierunki żywieniowe. - proponuje sposoby zapobiegania chorobom cywilizacyjnym -wymienia błędy żywieniowe - określa upodobania konsumentów - charakteryzuje zwyczaje żywieniowe - Wyjaśnij termin makrobiotyki - Interpretuje piramidy żywieniowe -Charakteryzuje dobre i złe nawyki żywieniowe -Analizuje 5U -Analizuje choroby i zaburzenia spowodowane złym odżywianiem -wymienia podstawowe błędy z nadmiaru i niedoboru składników pokarmowych -analizuje skutki zachorowań na anoreksję i bulimię -ocenia psychologię chorego na anoreksję i bulimię -wyjaśnia przyczyny chorób cywilizacyjnych -proponuje sposoby zapobiegania niedoborom pokarmowym i chorobom cywilizacyjnym -charakteryzuje najczęściej popełniane błędy żywieniowe -omawia cechy charakterystyczne kuchni narodowych -analizuje wegetarianizm jako model żywienia -charakteryzuje rodzaje wegetarianizmu -Wyjaśnia dobór, jakość i rodzaj przyjęć do okazji -Analizuje współczesne trendy żywieniowe - diety nie zalecane przez specjalistów. 76. Zatrucia pokarmowe. 77.Organizmy transgeniczne GMO 78. Wzbogacanie żywności. 80. Substancje dodatkowe stosowane przy produkcji żywności. 81. Zanieczyszczenia żywności wody oraz ich wpływ na organizm. -Określa problemy żywieniowe w Polsce I na świecie -Wymienia nowe źródła żywności -Wyjaśnia celowość stosowania wzbogacania żywności -podaje przykłady wzbogacania żywności -wyjaśnia celowość stosowania dodatków do żywności, klasyfikuje dodatki do żywności,podaje przykłady -wymienia rodzaje pochodzenia zanieczyszczeń żywności i wody wymienia sposoby zapobiegania i usuwania zanieczyszczeń żywności i wody -Opiniuje żywność transgeniczną -Określa celowość stosowania żywności GMO -wymienia celowość wzbogacania żywności -dokonuje podziału substancji obcych znajdujących się w żywności -interpretuje na opakowaniach informacje substancji dodanych -wymienia dozwolone dodatki wzbogacające do żywności -dokonuje podziału zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych -analizuje zanieczyszczenia techniczne I przypadkowe
82. Systemy zapewniające bezpieczeństwo i jakości zdrowotnej żywności 83. Zasady dobrej praktyki higienicznej 84. Analiza zagrożeń i krytycznych punktów kontroli - Definiowanie jakości żywności i żywienia - Znajomość systemów zapewnienia jakości - Definiowanie systemu HACCP - Znajomość 7 zasad systemu HACCP - Znajomość norm jakości z serii 9000 - Szczegółowe wymagania dotyczące budynków, maszyn, urządzeń mycia i dezynfekcji, - zaopatrzenia w wodę, usuwania odpadów, - zabezpieczenia przed szkodnikami. 85. Normy z serii ISO 9000 86. Kompleksowe zarządzanie jakością TQM 87. Główne regulacje prawne dotyczące higieny i bezpieczeństwa żywności Do dyspozycji nauczyciela 12 godzin na lekcje warsztatowe, utrwalające i analizowanie fachowej literatury.. Barbara Lis - Driwa