Studium techniczno ekonomiczno środowiskowego dla zadania: Budowa połączenia kolejowego Bydgoszcz Główna Port Lotniczy w Bydgoszczy jako elementu podprojektu III Szybkiej Kolei Metropolitalnej w bydgosko toruńskim obszarze metropolitalnym Bit City oraz integracji systemów transportu miejskiego Analizy techniczne
SPIS TREŚCI 1 Analiza techniczna...3 1.1 Stan istniejącej infrastruktury transportu kolejowego...3 1.2 Analiza dotychczasowych wariantów...5 1.3 Podstawowe założenia...5 1.3.1 Elementy istniejącego układu torowego...5 1.3.2 Planowany przystanek osobowy Bydgoszcz Błonie...6 1.3.3 Warianty przebiegu nowo projektowanej linii kolejowej od stacji Trzciniec do portu lotniczego...6 2
1 Analiza techniczna 1.1 Stan istniejącej infrastruktury transportu kolejowego Linia nr 131 Chorzów Batory Tczew Odcinek linii nr 131 od początku stacji Trzciniec do osi stacji Bydgoszcz Główna liczy 8,273 km długości. Jest to linia magistralna, dwutorowa, zelektryfikowana. Ze względów gospodarczych, społecznych, obronnych lub ekologicznych ma znaczenie państwowe. Linia ta należy na prawie całej swojej długości do sieci międzynarodowych linii transportu kombinowanego AGTC, jako korytarz CE-65. Wraz z liniami leżącymi na jej przedłużeniu jest ona najkrótszym połączeniem Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego z portami w Gdańsku i Gdyni. Całkowita długość linii wynosi 492 km. Na stacji Bydgoszcz Główna styka się z linią nr 18 Kutno Piła Główna, linią nr 356 Poznań Wschód Bydgoszcz Główna oraz łącznicą nr 745 Bydgoszcz Główna - Czyżkówko. Stacja Trzciniec Stacja Trzciniec jest stacją międzywęzłową. Obejmuje odcinek linii nr 131 Chorzów Batory Tczew o długości 1,595 km. Sąsiednie stacje to Brzoza Bydgoska od strony południowej i Bydgoszcz Główna od strony północnej. Stacja posiada 2 tory główne zasadnicze i tor dodatkowy nr 4. Po obu stronach torów głównych zasadniczych istnieją ponadto tory boczne, nieużywane i zarośnięte. Obsługiwane bocznice: nr 505 (do jednostki wojskowej w likwidacji) oraz 504 (do Wojskowych Zakładów Lotniczych). Bocznice połączone są z torami głównymi zasadniczymi poprzez rozjazd nr 16 w północnej głowicy stacyjnej. Istniała również bocznica na przedłużeniu toru nr 6, lecz obecnie jest rozebrana. Na długości stacji istnieje jeden przejazd drogowy kategorii A. Stacja posiada dwa perony jednokrawędziowe dla obsługi ruch pasażerskiego: peron zewnętrzny nr 1 przy torze nr 1 oraz peron wyspowy nr 2 zlokalizowany pomiędzy torami głównymi zasadniczymi nr 1 i 2. Przejście na peron nr 2 w poziomie szyn. Szlak Trzciniec Bydgoszcz Główna Szlak kolejowy liczy 4,708 km długości. Tory ułożone prawie na całej długości w odcinku prostym, jedynie na ostatnim odcinku wchodzą w prawy łuk koszowy. Z prawej strony częściowo przebiega tor bocznicy nr 504, natomiast z lewej strony do linii dołącza tor linii nr 356. Na odcinku istnieje 1 przejazd niepubliczny (kategoria F). Brak przystanków osobowych. Stacja Bydgoszcz Główna Stacja Bydgoszcz Główna jest stacją węzłową. Stykają się tu linie kolejowe nr 18 Kutno Piła Główna oraz nr 131 Chorzów Batory Tczew. Kończą się tu: linia nr 356 Poznań Wschód Bydgoszcz Główna oraz krótka łącznica nr 745 Bydgoszcz Główna Czyżkówko. Stacja obejmuje odcinek linii 131 długości 6,066 km oraz linii 356 długości 2,119 km. Od strony Trzcińca (zachodniej) na stację wchodzą poprzez długi prawy łuk koszowy 2 tory linii nr 131 i tor linii nr 356. Po przejściu dwoma wiaduktami nad ul. Grunwaldzką rozpoczyna się grupa towarowa torów (tory nr 201 221). Posiada ona 3 tory główne zasadnicze i 6 głównych dodatkowych. Grupa kończy się przed rzeką Brdą, która jest przekraczana dwoma równoległymi mostami jednotorowym dla linii 356 i dwutorowym dla 3
linii 131. Dalej kolejna grupa rozjazdów łączy tory linii 131 i 356 przed wjazdem na perony nr 4 i 5. Od strony Piły na stację wchodzą 2 tory linii nr 18. Tory te biegną równolegle do linii 131, na południe od niej. Rzeka Brda przekraczana jest mostem równoległym do wymienionego powyżej. Rozpoczyna się na nim droga rozjazdowa łącząca tory linii nr 18 przed wjazdem na perony nr 1, 2 i 3. Pomiędzy torami linii nr 131 a torami linii 18 istnieją 2 połączenia poprzez tory nr 39 i 227. Na wysokości peronów stacja posiada 5 torów głównych zasadniczych i 2 główne dodatkowe wszystkie przelotowe. Rozjazdy krzyżowe w torach głównych zasadniczych powodują ograniczenie prędkości przejazdu przez stację do 100 km/h. W obrębie stacji na linii 131 występują łuki o promieniach od 405 m do 7540 m, natomiast maksymalne pochylenie wynosi 6,6 na wjeździe od strony Trzcińca. Na długości peronów pochylenie nie przekracza 0,14 dla linii 131 i 0,35 dla linii 356. Od północy ze stacją sąsiadują grupy torów i zabudowania fabryki pojazdów szynowych PESA. Linia nr 356 Poznań Wschód Bydgoszcz Główna Linia kolejowa nr 356 jest linią drugorzędną, jednotorową i niezelektryfikowaną. Wyjątkiem jest odcinek na stacji Bydgoszcz Główna (tory nr 221 i 21), który jest zelektryfikowany. linii wynosi 129 km. Niniejsze opracowanie obejmuje końcowy odcinek linii nr 356 od bocznicy szlakowej Białe Błota Prefabet (samą bocznicę pominięto) do końca linii na stacji Bydgoszcz Główna, łącznie 7,234 km linii. Na analizowanym odcinku przystosowana jest dla prowadzenia ruchu pasażerskiego i towarowego z prędkością 50 km/h. Na stacji Bydgoszcz Główna linia styka się z linią nr 18 Kutno Piła Główna, linią nr 131 Chorzów Batory Tczew oraz krótką łącznicą nr 745 Bydgoszcz Główna - Czyżkówko. W roku 2004 na w/w linii został zawieszony ruch pasażerski. Odcinek Białe Błota Prefabet Bydgoszcz Główna Odcinek liczy nieco ponad 5 km długości. Odcinek jest jednotorowy i niezelektryfikowany. Na odcinku występują 2 skrzyżowania w poziomie szyn. Brak przystanków osobowych. Bocznica nr 505 na stacji Trzciniec Bocznica (1,912 km długości) nr 505 bierze swój początek na rozjeździe nr 18 na stacji Trzciniec, odchodząc od linii kolejowej nr 131. Bocznica jest niezelektryfikowana, na większości swojego odcinka jednotorowa. Jej ostatni odcinek na terenie wojskowym, długości 566 m, jest dwutorowy, z rozstawem torów równym 5 m. Na bocznicy istnieją 3 rozjazdy, ułatwiające prowadzenie manewrów. Bocznica służyła do zaopatrywania jednostki wojskowej w paliwa. W ciągu toru nr 2 istnieją 4 stanowiska do przeładunku paliw o długościach: 40m, 40m, 55m, 72m. Ruch składów na bocznicy ustał w 2010r. wraz z decyzją o likwidacji jednostki. 4
1.2 Analiza dotychczasowych wariantów 1.2.1 Podstawowe założenia Układ torowy planowanego połączenia stacji Bydgoszcz Główna z portem lotniczym należy rozpatrywać pod kątem następujących składników: - istniejące elementy układu torowego - planowany przystanek Bydgoszcz Błonie - przebieg nowo projektowanej linii pomiędzy stacją Trzciniec a portem lotniczym. 1.2.2 Elementy istniejącego układu torowego Stacja Bydgoszcz Główna i szlak Bydgoszcz Główna - Trzciniec W celu obsługi portu lotniczego transportem kolejowym zakłada się wykorzystanie linii nr 131 pomiędzy stacjami Bydgoszcz Główna i Trzciniec. Z racji na znaczne obciążenie północnej części stacji Bydgoszcz Gł. (tory 11, 12 i 21), przewiduje się, iż pociągi obsługujące port lotniczy wykorzystywać będą jej południową część tor 1 przy peronie 3 oraz tor 6 przy peronie 1. Pod względem ewentualnej integracji z innymi środkami transportu szczególnie korzystne jest wykorzystanie toru 6 przy peronie 1, z racji na bezpośrednie sąsiedztwo ul. Zygmunta Augusta i brak konieczności korzystania z przejść podziemnych. Aby pociąg mógł wyjechać na szlak w kierunku Trzcińca z wymienionych wyżej torów, musi on przejechać przez tor nr 227 oraz tor 205. Ponieważ w obrębie stacji Bydgoszcz Główna jazda odbywa się po rozjazdach zwyczajnych i krzyżowych w kierunku zwrotnym, podczas przejazdu obowiązywać będzie prędkość 40 km/h. Na stacji Bydgoszcz Główna do przejazdu wykorzystywane są następujące elementy infrastruktury torowej: - tor nr 1 (linia 18) na dł. 750m, - tor nr 6 (linia 18) na dł. 700m, - tor nr 227 na dł. 136m, - tor nr 205 na dł. 752m ogółem 2,338 km toru, - rozjazdy zwyczajne nr 157, 159, 294, 293, 269, 268, 221, 208 razem 8 szt., - rozjazdy krzyżowe nr 153, 154, 156, 158, 266, 220, 209 razem 7 szt., - 1 skrzyżowanie torów. Wariant zakładający ewentualne wykorzystanie linii nr 356 do obsługi portu lotniczego odrzucono z następujących względów: zły stan techniczny linii; linia niezelektryfikowana, przystosowana do prędkości 50km/h - konieczna byłaby jej całkowita modernizacja; konieczność budowy dodatkowych obiektów inżynieryjnych dla przeprowadzenia toru łączącego linię nr 356 z portem lotniczym ponad torami linii nr 131; brak uzasadnienia dla prowadzenia ruchu na odcinku trzytorowym (Bydgoszcz Główna - Bydgoszcz Błonie) - analiza istniejących rozkładów jazdy pociągów pasażerskich ukazuje, że dodatkowe pociągi do portu Lotniczego Bydgoszcz można wytrasować po istniejącej linii nr 131. Ruch towarowy w większości omija rozpatrywany odcinek i prowadzony jest linią nr 201 na odcinku Nowa Wieś Wielka Maksymilianowo, z pominięciem Bydgoszczy Głównej. 5
1.2.3 Planowany przystanek osobowy Bydgoszcz Błonie W ramach połączenia kolejowego do portu lotniczego w Bydgoszczy istotną kwestią jest zapewnienie obsługi osiedla Błonie, dzięki nowemu przystankowi zlokalizowanemu w km 366,288 linii 131. Obecnie w miejscu tym znajduje się kładka dla pieszych nad torami, która powstała jako jedyny element z planowanego niegdyś przystanku. Na przystanku Bydgoszcz Błonie planuje się budowę dwóch peronów jednokrawędziowych długości 200m i szerokości 4,5 m w układzie naprzemianległym, przy torach linii 131. Jako że obszar przystanku obejmuje również linię 356 z Bydgoszczy w kierunku do Szubina, zaproponowano rezerwę terenową pod peron długości 100 m i szerokości 4,5 m, w przypadku jej rewitalizacji. W chwili obecnej przewozy pasażerskie na tej linii są zawieszone. Istniejąca kładka powinna zostać wyremontowana oraz zmodernizowana tak, aby spełniała wymagania względem osób niepełnosprawnych. 1.2.4 Warianty przebiegu nowo projektowanej linii kolejowej od stacji Trzciniec do portu lotniczego Pomiędzy stacją Trzciniec, leżącą na linii 131, a nowo projektowaną stacją Port Lotniczy Bydgoszcz proponuje się 4 warianty przebiegu trasy, różniące się długością linii oraz położeniem stacji końcowej względem terminala lotniczego. Pod względem eksploatacyjnym warianty te posiadają porównywalne parametry. Projektuje się linię jednotorową, zelektryfikowaną, drugorzędną, typu P80 (przeznaczoną do ruchu pociągów pasażerskich z prędkością 80 km/h). Warianty trasowania linii kolejowej uwzględniają następujące zagadnienia: geometria pozioma, geometria pionowa, perony, przejazdy kolejowo-drogowe, odwodnienie. Charakterystykę poszczególnych wariantów przedstawiono w poniższej tabeli (Tabela 1). Przebieg projektowanej linii Tabela 1. Charakterystyka wariantów przebiegu linii łączącej port lotniczy w Bydgoszczy z linią kolejową nr 131. Wariant 1 Wariant 2 Wariant 3 Wariant 4 4, 938 km. w północnej głowicy stacji Trzciniec. Od km 0,9 do km 2,0 biegnie w dotychczasowym śladzie bocznicy nr 505. Do km 3,2 linia wiedzie w kierunku wschodnim, aby następnie skierować się na północ pod budynek terminala lotniczego. 4,538 km. w północnej głowicy stacji Trzciniec. Od km 0,9 do km 2,0 biegnie w dotychczasowym śladzie bocznicy nr 515. Następnie skręca na północny-wschód i podchodzi równolegle pod budynek terminala lotniczego. 4,450 km. w południowej głowicy stacji Trzciniec. Omija od strony południowej tereny jednostki wojskowej, po czym kieruje się na północ i podchodzi prostopadle pod terminal lotniczy. 4,118 km. w południowej głowicy stacji Trzciniec, a następnie od km 1,3 kieruje się bezpośrednio na północny wschód i podchodzi równolegle pod terminal. 6
Perony Wariant 1 Wariant 2 Wariant 3 Wariant 4 Peron o długości 100 m Peron o długości 100 m Peron o długości 100 m Peron o długości 100 m i szerokości 6,5 m i szerokości 9,8 m i szerokości 6,5 m i szerokości 9,8 m usytuowany będzie usytuowany będzie usytuowany będzie usytuowany będzie prostopadle do budynku równolegle względem prostopadle do budynku równolegle względem terminala lotniczego. terminala lotniczego. terminala lotniczego. terminala lotniczego. Przejazdy kolejowo - drogowe Projektuje się 3 przejazdy kolejowo-drogowe kategorii D w km: 0,918, 3,173, 4,154. Projektuje się 3 przejazdy kolejowodrogowe kategorii D w km: 0,918, 2,445, 3,986. Projektuje się 3 przejazdy kolejowo-drogowe kategorii D w km: 1,127, 2,715, 3,698. Projektuje się 3 przejazdy kolejowo-drogowe kategorii D w km: 1,100, 2,032, 3,265. Odwodnienie Pozostałe elementy infrastruktury Projektuje sie rowy boczne po obu stronach toru. Na odcinkach toru z pochyleniem > 4 rowy będą nieumocnione, obsiane trawą. Na odcinkach toru z pochyleniem < 4 dno rowu będzie wyłożone korytkiem płytkim typu Gara. nieumocnionych wynosić będzie 1600 m, zaś umocnionych 3320 m. 5,409 km. zabudowy 8. Do rozbiórki 2,890 km toru oraz 6 szt. rozjazdów. Zajętość terenu 7,3 ha. nieumocnionych wynosić będzie 440 m, zaś umocnionych 4720 m. 5,174 km. zabudowy 8. Do rozbiórki 2,890 km toru oraz 6 szt. rozjazdów. Zajętość terenu 7,7 ha. nieumocnionych wynosić będzie 2110 m, zaś umocnionych 3830 m. 4,725 km. zabudowy 5. Do rozbiórki 160 m toru oraz 2 szt. rozjazdów. Zajętość terenu 8,1 ha. nieumocnionych wynosić będzie 730 m, zaś umocnionych 5010 m. 4,487 km. zabudowy 5. Do rozbiórki 160 m toru oraz 2 szt. rozjazdów. Zajętość terenu 7,8 ha. 7