Koniec dolara? Nowy pieniądz międzynarodowy. prof. dr hab. Roman SkarŜyński

Transkrypt

1 Koniec dolara? Nowy pieniądz międzynarodowy prof. dr hab. Roman SkarŜyński

2 Część I. Stan aktualny Niesprawność międzynarodowego systemu finansowego u źródeł kryzysu finansowego Rosnąca świadomość, Ŝe bez gruntownej reformy finansów międzynarodowych kryzysy finansowe będą się powtarzać Spadek zaufania do dolara i rosnące wątpliwości co do euro Poszukiwanie dróg usprawnienia systemu

3 Funkcje waluty międzynarodowej 1. Instrument przechowania wartości (store of value) Waluta rezerwowa (rezerwy oficjalne) Rezerwy prywatne (w tym gotówkowe) 2. Jednostka obliczeniowa Ustalanie cen w handlu międzynarodowym Fakturowanie naleŝności 3. Środek płatniczy Instrument wymiany Regulowanie zobowiązań

4 Determinanty międzynarodowej roli walut Popyt: 1. Potencjał gospodarczy kraju-emitenta (PKB, udział w handlu międzynarodowym) 2. Płynność i głębokość rynków finansowych kraju (rynek kapitałowy i pienięŝny) otwarty, wolny od restrykcji, głęboki i dobrze rozwinięty dostępność wysokiej jakości aktywów denominowanych w danej walucie 3. Zaufanie do wartości waluty Krytyczne znaczenie dla funkcji przenoszenia wartości (store of value) Stabilność kursu waŝna teŝ dla funkcji jednostki obliczeniowej i środka płatniczego 4. Ekonomia skali im szerzej waluta jest juŝ uŝywana, tym bardziej atrakcyjne staje się jej posiadanie (vehicle currency) Silny czynnik inercyjny działający na korzyść waluty, która osiągnęła dominację w przeszłości Nieliniowy charakter zmian w roli walut (tipping)

5 Determinanty międzynarodowej roli walut PodaŜ: 1. Gotowość kraju-emitenta do generowania deficytów rachunku bieŝącego w stopniu pozwalającym na zaspokojenie popytu na rezerwy aprecjacja kursu przy niedostatecznej podaŝy (zbyt małych deficytach) Nadmierna płynność międzynarodowa i presja na kurs przy zbyt duŝych deficytach 2. Akceptacja przez kraj emitujący międzynarodowej roli waluty i zapewnienie swobody operacji w tej walucie 3. Uwzględnianie w polityce makroekonomicznej oczekiwań wypływających z międzynarodowej roli waluty

6 Waluty rezerwowe Waluty rezerwowe (COFER 2009) Inne, 3.1 Euro, 27.4 CHF, 0.1 JPY, 3.0 GBP, 4.3 USD, 62.1

7 Dynamika walut rezerwowych USD GBP JPY CHF Euro p

8 Problemy stanu obecnego - kwestie do dyskusji UzaleŜnienie podaŝy rezerw międzynarodowych od polityki krajów-emitentów Zachwianie wiary w długookresową stabilność dolara i czystość intencji władz monetarnych USA Czy kraj-emitent czerpie niezasłuŝone korzyści z umiędzynarodowienia swojej waluty? Jakie są negatywne strony umiędzynarodowienia waluty? Dlaczego inne kraje widzą swój interes gospodarczy w odwrotnej sytuacji w generowaniu nadwyŝek rachunku bieŝącego bilansu płatniczego i gromadzeniu rezerw? Czy te kwestie w jakimkolwiek stopniu odnoszą się teŝ i do polskiej waluty?

9 Część II. Perspektywy Czy jest jakaś alternatywa dla dolara jako waluty międzynarodowej? Euro? Inna waluta narodowa? Waluta międzynarodowa?

10 Dolar vs. euro potencjał gospodarczy PKB Euro area, USA, EU , , , , mld USD 10, , , , , Euro area GDP PPP Euro area GDP market USA GDP PPP EU GDP PPP EU GDP market

11 Dolar vs Euro rynek finansowy Płynność i głębokość rynków finansowych w obszarze Euro (Frankfurt) daleko w tyle za rynkiem amerykańskim, ale Londyn stał się wiodącym rynkiem Euro i jest w stanie w pełni konkurować z Wall Street

12 Dzienne transakcje rynku walutowego (04/2007) Inne, 38 CHF, 7 USD, 86 GBP, 15 JPY, 17 Euro, 37

13 Dolar vs. Euro c.d. Zaufanie do wartości waluty? Ekonomia skali? Skala faworyzuje dolara, ale dynamika jest po stronie euro Nieliniowe zmiany, tipping Gotowość emitenta do generowania deficytów rachunku bieŝącego?

14 Nowa waluta międzynarodowa? Chińska propozycja: nowy pieniądz międzynarodowy wywodzący się z SDR. Szanse: - realnie istniejący rezerwowy aktyw międzynarodowy - wypróbowane i cieszące się międzynarodowym zaufaniem mechanizmy kreacji, alokacji i rozliczeń między krajami - niedawne niemal 10-krotne zwiększenie kwoty SDR przydało im praktycznego znaczenia w systemie monetarnym - słabość konkurencji (np. obecna huśtawka kursowa)

15 SDR Bariery: - zawęŝenie funkcji do oficjalnego aktywu rezerwowego - brak rynku finansowego - brak aktywów finansowych denominowanych w SDR - niejasne, czy propozycja chińska wypływała z autentycznego poparcia dla idei waluty międzynarodowej, czy teŝ była tylko sygnałem niezadowolenia z obecnego stanu rzeczy adresowanym do USA MoŜliwy scenariusz: - przyznanie SDR roli zasobu buforowego, amortyzującego wstrząsy i nierównowagi między głównymi walutami rezerwowymi

16 Perspektywy/kwestie do dyskusji Jakich zmian moŝemy się spodziewać w średnim okresie, np. 5 lat? Czy długoletni trend spadku roli dolara jako międzynarodowej waluty rezerwowej się utrzyma? Pogłębi? A jeśli tak, to czy spadkowy trend kursu dolara będzie temu towarzyszyć? Czy rynek juŝ przyjął (przesadną być moŝe) poprawkę na spadający popyt na dolara? Czy moŝliwe jest miękkie lądowanie, np. dzięki buforowemu funduszowi SDR?