Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz. Wykład 14 i 15 Polska w strefie euro

Transkrypt

1 Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz Wykład 14 i 15 Polska w strefie euro jwo@zie.pg.gda.pl

2 Czy opłaca się wejść do strefy euro? 1. Rola euro jako waluty światowej 2. Ocena funkcjonowania strefy euro 3. Koszty i korzyści wejścia Polski do UGiW 4. Spełnienie przez Polskę kryteriów konwergencji

3 1.Rola euro jako waluty światowej Źródło:Europejska Integracja monetarna od A do Z, NBP 2009 [aut. L.Oręziak]

4 Udział euro w globalnych rezerwach wymiany walut Źródło: de Grauwe 2012 OUP [za European Central Bank, The International Role of the Euro, July 2011.]

5 2. Ocena funkcjonowania strefy euro Euro przyczyniło się do wzrostu handlu i BIZ (ale nie aż tyle, ile szacował Rose) Relatywny sukces w osiąganiu celu inflacyjnego (zwłaszcza przed kryzysem) Euro nie przełożyło się na większą dynamikę wzrostu gospodarczego Dywergencja fiskalna krajów strefy euro Sztywności strukturalne Kryzys w strefie euro

6 3. Koszty i korzyści wejścia Polski do UGiW Analiza ex ante Podział ze względu na koszty krótko- i długookresowe Podział ze względu na korzyści bezpośrednie i pośrednie

7 Koszty i zagrożenia Źródło:Europejska Integracja monetarna od A do Z, NBP 2009 [aut. Rogut&Tchorek]

8 Koszty związane z brakiem synchronizacji cykli koniunkturalnych i pozbyciem się narzędzi polityki pieniężnej i zmian nominalnego kursu walutowego Źródło: Raport na temat pełnego uczestnictwa Rzeczpospolitej Polskiej w trzecim etapie UGiW, NBP

9 W przypadku UW, w szczególności w obliczu zagrożeń szokami asymetrycznymi, bardzo ważne stają się alternatywne mechanizmy dostosowawcze: Elastyczność cen i płac Elastyczność rynku pracy (w tym migracje) Efektywność polityki fiskalnej Jak na tym tle wygląda Polska?

10 Elastyczność cen i płac: Częstotliwość zmian cen podobna jak w strefie euro Relatywnie długie dostosowania w sferze produkcji Wysoki stopień regulacji rynków dóbr i usług Elastyczność rynków pracy: Dostosowania płacowe na podobnym poziomie jak w pozostałych krajach UE Niska mobilność wewnętrzna i relatywnie wysoka mobilność zewnętrzna Stopień restrykcyjności zatrudnienia w Polsce na średnim poziomie

11 Polityka fiskalna jako narzędzie absorpcji szoków Automatyczne stabilizatory koniunktury (ASK) w latach wygładzały w Polsce łącznie około 14% wahań PKB Zróżnicowana skuteczność poszczególnych kategorii budżetowych (najbardziej: CIT) Wysoki deficyt strukturalny (brak wystarczającej przestrzeni do swobodnego działania ASK) Źródło: Raport na temat pełnego uczestnictwa Rzeczpospolitej Polskiej w trzecim etapie UGiW, NBP

12 Koszty ustalenia nieoptymalnego kursu konwersji kurs niedowartościowany grozi przegrzaniem gospodarki i w efekcie nadmierną presją inflacyjną w średnim okresie, wynikającą zarówno z wysokich cen importu, jak i z presji popytowej kurs przewartościowany to niebezpieczeństwo spadku konkurencyjności kraju i pogorszenia bilansu handlowego

13 Koszty związane ze wzrostem cen po wprowadzeniu euro do obiegu gotówkowego Związane z możliwością zaokrąglania cen do tzw. cen atrakcyjnych. Z badań symulacyjnych wynika, że wpływ na ogólny poziom cen w zakresie 0,04% do 2,56% Najwyższy dla sektora usług gastronomicznych oraz dóbr o niskich cenach jednostkowych tzw. efekt cappuccino i iluzja euro Uzależniony od kursu konwersji oraz działań zapobiegawczych (kampania informacyjna itd.)

14 Koszty związane z wprowadzeniu euro do obiegu gotówkowego (mld PLN)

15 Korzyści Źródło: Raport na temat pełnego uczestnictwa Rzeczpospolitej Polskiej w trzecim etapie UGiW, NBP

16 Źródło:Europejska Integracja monetarna od A do Z, NBP 2009 [aut. Rogut&Tchorek]

17 Wzrost handlu Źródło: Raport na temat pełnego uczestnictwa Rzeczpospolitej Polskiej w trzecim etapie UGiW, NBP

18 Wzrost inwestycji Źródło: Raport na temat pełnego uczestnictwa Rzeczpospolitej Polskiej w trzecim etapie UGiW, NBP

19 Wzrost PKB redukcja ryzyka makroekonomicznego, redukcja kosztów transakcyjnych, spadek st% Wg badań w długim okresie poziom PKB może być o 7,5% wyższy w porównaniu do scenariusza pozostania poza strefą euro Wg badań tempo wzrostu gospodarczego może być o 0,7 pkt procentowego wyższe w porównaniu do scenariusza pozostania poza strefą euro

20 4. Spełnienie przez Polskę kryteriów konwergencji Kryterium inflacyjne Sytuacja finansów bublicznych: Kryterium dot. deficytu Kryterium dot. długu publicznego Kryterium dot. stóp proc. Kryterium walutowe (ERMII) [przypomnienie]

21 Źródło:Raport o konwergencji, maj2012, ECB

22 Kryterium inflacyjne Źródło:Convergence Report 2012

23 Kryterium inflacyjne Źródło:Convergence Report 2012

24 Finanse publiczne Źródło:Convergence Report 2012

25 Stabilność kursu walutowego Źródło:Convergence Report 2012

26 Kryterium stóp procentowych Źródło:Convergence Report 2012

27 Źródło:Convergence Report 2012

28 Sektor bankowy Źródło:Convergence Report

29 Źródła De Grauwe P. (2003) Unia Walutowa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne; 2009 Oxford University Press 9ed (online resources) NBP (2009) Raport na temat pełnego uczestnictwa Rzeczpospolitej Polskiej w trzecim etapie UGiW NBP 92009) Europejska Integracja monetarna od A do Z Convergence Report 2012, European Economy 3/2012

30 Załącznik 1 Efekt Balassy-Samuelsona

31 Model Balassy-Samuelsona Inflacja w kraju strefy euro Inflacja w kraju kandydackim p p ( 1 ) w E N TE p p ( 1 ) w TN N E (1) (2) Hipoteza parytetu e p TE p TN (3) Gdzie : to inflacja dóbr handlowych w kraju strefy euro to inflacja dóbr handlowych w kraju kandydackim zmiana kursu wymiany p TE p TN e

32 Od równania (1) odejmujemy równanie (2) i wstawiamy (3), otrzymujemy p E p N e ( 1 )( w E w N ) Ponieważ zakładamy, że wzrost płac jest równy wzrostowi produktywności, to: p E p N e ( 1 )( q E q N ) p E p N e ( 1 )( q E q N ) Z kryterium konwergencji mamy założenie, że: E p N jest mniejsze niż 1.5, natomiast po usztywnieniu kursu A więc kryterium inflacyjne nie będzie spełnione jeżeli niż 1.5 /(1 - ). Jeżeli udział dóbr niehandlowych jest 0.7 (1 - =0.7) to warunek 1.5 /(1 - ) = 2.1 e 0 p q E q N będzie większe

33 Średnia roczna stopa wzrostu produktywności (wartość dodana na godzinę pracy) dla okresu Italy Luxembourg Denmark Spain Portugal Malta Belgium France Netherlands Germany Cyprus Greece Austria Sweden Finland Slovenia Ireland Hungary Bulgaria Czech Republic Poland Estonia Slovakia Lithuania Latvia Romania Źródło: obliczenia własne na podstawie danych z Eurostatu