SYSTEM FINANSOWY W POLSCE. Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak. Wydanie*drugie zmienione

Transkrypt

1 SYSTEM FINANSOWY W POLSCE Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak Wydanie*drugie zmienione Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2008

2 Spis treści Przedmowa do drugiego wydania 9 Przedmowa do pierwszego wydania Wprowadzenie. System finansowy we współczesnej gospodarce rynkowej (Zbigniew Polański) System finansowy a system ekonomiczny i system społeczny Funkcje systemu finansowego Struktura systemu finansowego Rynkowy system finansowy Publiczny system finansowy System finansowy: spojrzenie ogólne Pieniądz Istota i cechy współczesnego pieniądza Bank centralny jako instytucja publiczna System finansowy jako środowisko funkcjonowania podmiotów sfery realnej 61 Literatura 63 Część I. Rynkowy system finansowy 2. System bankowy (Bogusław Pietrzak) Istota systemu bankowego w gospodarce rynkowej Struktura i czynności systemu bankowego Kreowanie pieniądza przez system bankowy Zarządzanie aktywami i pasywami banku komercyjnego - optymalizacja wyniku finansowego i minimalizacja ryzyka Bank centralny w gospodarce rynkowej System bankowy w Polsce Podstawowe kierunki ewolucji Stan polskiego systemu bankowego Perspektywy rozwoju 116 Literatura 122 Aneks. Kreowanie pieniądza w ujęciu mnożnikowym" (Zbigniew Polański) 125 Literatura Polityka pieniężna (Zbigniew Polański) Bank centralny i polityka pieniężna Specyfika banku centralnego Cele i strategie polityki pieniężnej 133

3 6 i : i : Spis treści Instrumenty polityki pieniężnej Mechanizm transmisji impulsów monetarnych Polityka pieniężna w Polsce Przemiany uwarunkowań prawno-instytucjonalnych Polska jako otwarta gospodarka": rozwój systemu kursu walutowego Ewolucja polityki NBP Wejście Polski do strefy euro: monetarne kryteria konwergencji 164 Literatura 167 Aneks. Kreowanie pieniądza w ujęciu skonsolidowanego bilansu systemu bankowego (Zbigniew Polański) : 170 Literatura. : r Internacjonalizacja systemu finansowego (Edmund Pietrzak) Czynniki internacjonalizacji systemu finansowego Liberalizacja dewizowa jako główny mechanizm umiędzynarodowienia systemu finansowego Liberalizacja dewizowa a wymienialność walut. Standardy wymienialności Warunki i koncepcje wymienialności walut w praktyce międzynarodowej Wewnętrzna wymienialność złotego (styczeń 1990 r. - czerwiec 1995 r.) Zloty jako waluta wymienialna według standardu MFW (czerwiec 1995 r. - grudzień 1998 r.) Złoty jako waluta wymienialna według wymagań OECD (styczeń 1999 r. - wrzesień 2002 r.) Złoty jako waluta wymienialna według wymagań Unii Europejskiej (od października 2002 r.) Perspektywy i znaczenie przyjęcia euro dla internacjonalizacji systemu finansowego Literatura Międzybankowy rynek pieniężny (Piotr Szpunar) Rynek lokat międzybankowych Organizacja rynku lokat międzybankowych Rozwój i aktywność rynku lokat międzybankowych Bank centralny na rynku pieniężnym Rynek bonów pieniężnych NBP Rynek bonów skarbowych Rynek obligacji skarbowych Perspektywy rozwoju międzybankowego rynku pieniężnego w Polsce 245 Literatura Pozostałe segmenty rynku pieniężnego (Marek Nowak) Pojęcie i ogólna charakterystyka pozabankowego rynku pieniężnego Rynek papierów komercyjnych Funkcjonowanie papierów komercyjnych w krajach rozwiniętych na przykładzie rynku amerykańskiego Obliczanie dyskonta, stopy dyskonta i stopy rentowności papierów komercyjnych Procedura emisji papierów komercyjnych Rynek pierwotny i rynek wtórny papierów komercyjnych Rating papierów komercyjnych Znaczenie rynku papierów komercyjnych dla sektora przedsiębiorstw i sektora bankowego Rozwój rynku papierów komercyjnych w ostatnich latach i jego perspektywy Rynek certyfikatów depozytowych Dwa segmenty rynku certyfikatów depozytowych Perspektywy rozwoju rynku certyfikatów depozytowych Rynek wierzytelności przedsiębiorstw Rozwój rynku wierzytelności przedsiębiorstw, Rynek wierzytelności przedsiębiorstw w połowie pierwszej dekady XXI w Perspektywy rozwoju rynku wierzytelności przedsiębiorstw 272 Literatura 273

4 Spis treści. ' Rynek kapitałowy (Mirosław Dusza) Segment kapitałowy w gospodarce rynkowej Definicja i funkcje rynku kapitałowego Podstawowe instrumenty rynku kapitałowego Przyczyny kryzysów giełdowych Struktura współczesnego rynku kapitałowego Przestępstwa. Specyficzny język rynku kapitałowego Rynek kapitałowy w Polsce Podstawy prawne Struktura instytucjonalna rynku, Podstawowe instrumenty finansowe t, Historia najnowsza polskiego rynku akcji Uwarunkowania rozwoju rynku kapitałowego w Polsce 303 Literatura Fundusze i instytucje wspólnego inwestowania (Marek Góra) Podstawy wspólnego inwestowania Inwestowanie w ujęciu ekonomicznym i finansowym Inwestowanie długoterminowe Wspólne inwestowanie - możliwości i ograniczenia Instytucje finansowe umożliwiające wspólne inwestowanie Polski rynek instytucji wspólnego inwestowania (poza funduszami emerytalnymi) Towarzystwa funduszy inwestycyjnych Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe Fundusze private equitylventure capital Oszczędzanie na emeryturę Wymiana międzypokoleniowa Powszechny system emerytalny a dodatkowe oszczędności Polski system emerytalny Otwarte fundusze emerytalne i powszechne towarzystwa emerytalne jako element powszechnego systemu emerytalnego i polskich rynków finansowych Instytucjonalne podstawy funkcjonowania rynku funduszy emerytalnych Środki przepływające przez indywidualne konta emerytalne w otwartych funduszach emerytalnych Wielkość otwartych funduszy emerytalnych Portfel inwestycyjny otwartych funduszy emerytalnych System emerytalny i rachunki narodowe Perspektywy rozwoju instytucji wspólnego inwestowania 338 Literatura Rynek walutowy (Edmund Pietrzak, Paweł Pietrzak) Funkcje rynku walutowego Międzynarodowy rynek walutowy Transakcje na rynku walutowym w Polsce Transakcje natychmiastowe Transakcje terminowe Transakcje zamienne (swap) Walutowe transakcje przyszłościowe (currency futures) Opcje walutowe Rozwój rynku walutowego w Polsce Pierwszy etap: początki rynku walutowego - lata Drugi etap: grudzień 1991 r. - maj 1995 r Trzeci etap: maj 1995 r. - kwiecień 2000 r Czwarty etap: rynek walutowy po upłynnieniu kursu złotego w kwietniu 2000 r Specyfika oraz uczestnicy polskiego rynku walutowego 364

5 ; 8 j m,,.;/ _ J _» _ m w v r a! ; = Spis treści j, _ _ ~~ ~.j 9.5. Regulacje prawne rynku walutowego Euro a funkcjonowanie rynku walutowego w Polsce Perspektywy rozwoju rynku walutowego w Polsce 368 Literatura Rynek instrumentów pochodnych (Edmund Pietrzak, Sławomir Antkiewicz, Iwona Soból, Monika Szmelter) Definicja, rodzaje i zastosowanie instrumentów pochodnych Instrumenty pochodne na świecie Rozwój handlu instrumentami pochodnymi Najważniejsze rynki instrumentów pochodnych Instrumenty pochodne w Polsce "... rt Rozwój rynku instrumentów pochodnych Regulacje prawne handlu instrumentami pochodnymi Perspektywy rozwoju rynku instrumentów pochodnych 409 Literatura Rynek ubezpieczeniowy (Ewa Wierzbicka) Istota rynku ubezpieczeniowego Czynniki wpływające na rozwój rynku ubezpieczeniowego Ubezpieczyciel jako pośrednik finansowy Ewolucja rynku ubezpieczeniowego w Polsce Rynek ubezpieczeń w Polsce na tle światowego rynku ubezpieczeniowego Zmiany w strukturze działu I Zmiany w strukturze działu II Polski rynek częścią jednolitego rynku ubezpieczeniowego Unii Europejskiej Współpraca ubezpieczycieli i banków Bancassurance Grupy bankowo-ubezpieczeniowe Związki bankowo-ubezpieczeniowe w Polsce Perspektywy rozwoju rynku ubezpieczeniowego w Polsce 446 Literatura System płatniczy (Krzysztof Senderowicz) Podstawowe pojęcia Instrumenty płatnicze i procedury bankowe Systemy płatności Znaczenie systemu płatniczego Rola systemu płatniczego w gospodarce narodowej Zagrożenia związane z zakłóceniami w funkcjonowaniu systemów płatności Ewolucja systemu płatniczego w Polsce System płatniczy w dobie powstawania rynkowego systemu finansowego Kształtowanie się współczesnego systemu płatniczego Funkcjonowanie polskich systemów płatności do rozliczeń w złotych System SORBNET System ELIXIR Funkcjonowanie polskich systemów płatności do rozliczeń w euro System SORBNET-EURO System EuroELIXIR Kierunki rozwoju polskiego systemu płatniczego w kontekście integracji europejskiej Lata Kierunki dalszych zmian 473 Literatura 476 Indeks rzeczowy 478