Zasobność gospodarstw domowych w Polsce Raport z badania 2016 r.

Transkrypt

1 Departament Analiz Ekonomicznych, Departament Stabilności Finansowej Zasobność gospodarstw domowych w Polsce Raport z badania 216 r. Warszawa, 9 stycznia 218 r.

2 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Plan 1. Metoda badania (zarys) 2. Wyniki (przegląd) a) Majątek - główne wyniki b) Czynniki kreacji majątku c) Polska na tle krajów strefy euro d) Zadłużenie e) Porównanie wyników BZGD do innych źródeł danych f) Majątek a sytuacja finansowa i zadowolenie z życia 3. Podsumowanie

3 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Czym jest Badanie Zasobności Gospodarstw Domowych (BZGD) Analiza sytuacji finansowej GD, na podstawie kompletnego opisu sytuacji finansowej, w tym zgromadzonych zasobów (aktywów) i zaciągniętych zobowiązań (pasywów) Badanie ankietowe jądro BZGD Formularz ankiety Sytuacja finansowa GD i dodatkowo informacje nt. cech socjoekonomicznych i demograficznych Polska wersja modelowego kwestionariusza, stosowanego w badaniu europejskim: Household Finance and Consumption Network (koordynacja EBC) Realizacja Okres badania: wrzesień listopad 216 / styczeń luty 214 r. Próba: 12 gospodarstw (panel) / 7 gospodarstw Zwrotność: 53,3% / 54,6% Liczba w pełni przeprowadzonych ankiet: 5858 / 3455 Reprezentatywna z nadpróbkowaniem bogatych GD opartym o dane o nieruchomościach i podatkach Uzupełnienie brakujących odpowiedzi poprzez procedurę imputacji (stochastycznej wielokrotnej) i uogólnienie wyników na populację

4 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Co dostajemy jako efekt przeprowadzenia BZGD? Pełny bilans GD dla dowolnej grupy gospodarstw domowych (np. obciążonych kredytem walutowym) Aktywa rzeczowe Główne miejsce zamieszkania (GMZ) Inna nieruchomość Pojazdy Przedmioty wartościowe BILANS GOSPODARSTWA DOMOWEGO AKTYWA PASYWA Majątek z prowadzenia działalności gospodarczej Aktywa finansowe Depozyty Fundusze inwestycyjne Akcje Obligacje Dobrowolne programy emerytalne / Ubezpieczenia na życie Inne aktywa finansowe Poz. należności Kredyty mieszkaniowe Kredyty mieszkaniowe pod GMZ Kredyty mieszkaniowe pod inną nieruchomość Kredyty inne niż mieszkaniowe Poz. zobowiązania MAJĄTEK NETTO: AKTYWA - PASYWA Badanie zharmonizowane z badaniem HFCN (ujednolicone: zakres zbieranych danych, definicje, metoda opracowania wyników etc.)

5 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Wyniki badania Majątek główne wyniki

6 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Ile wynosi przeciętny (mediana) majątek i z czego się składa? Majątek netto - 263,6 tys. zł Aktywa rzeczowe - 293, tys. zł Główne miejsce zamieszkania (GMZ) - 265,4 tys. zł Inna nieruchomość 119,8 tys. zł Majątek z prowadzenia działalności gosp ,9 tys. zł Aktywa finansowe 15,3 tys. zł Zadłużenie - 1, tys. zł Struktura majątku: Aktywa rzeczowe: 91,6% DTA: 5,5% Majątek i jego składniki mediana (tys. zł) odsetek GD (%) - oś P Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, NBP.

7 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Co sprzyja gromadzeniu majątku? Dochody, wiek głowy GD, wykształcenie, status na rynku pracy, klasa miejscowości Wiek osoby referencyjnej Wykształcenie osoby referencyjnej majątek netto (mediana w tys. zł) dochód netto (mediana w tys. zł) - oś P majątek netto (mediana w tys. zł) odsetek GD (%) - oś P Podstawowe lub brak Średnie Wyższe Status na rynku pracy osoby referencyjnej Klasa miejscowości zamieszkania majątek netto (mediana w tys. zł) odsetek GD (%) - oś P Pracujacy Samozatrudniony Emerytowany Inny niepracujący Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, NBP majątek netto (mediana w tys. zł) Miasto Miasto pon. 2 tys. Miasto pow. 2 tys. Wieś odsetek GD (%) - oś P Wieś wokół dużych miast Wieś pozostała

8 Wartość majątku netto Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Nierówności majątkowe % gospodarstw domowych posiada majątek netto o wartości co najmniej 2,8 mln zł ,4% gospodarstw domowych posiada zerowy lub ujemny majątek netto Średnia: 417,3 tys. zł P9: 847,3 tys. zł 5 P7: 446,8 tys. zł P5: 263,6 tys. zł P3: 142,3 tys. zł P1: 7,9 tys. zł Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, NBP. Percentyle 1% najbardziej zasobnych GD posiada ok. 41% całkowitego majątku netto, zaś 2% najmniej zasobnych jedynie,6%. Dla ok. 4,4% GD łączny poziom zadłużenia jest równy lub przekracza zasób wszystkich zgromadzonych aktywów. Nierówności majątkowe są umiarkowane (współczynnik Giniego wynosi 57%) na tle innych krajów.

9 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Główne miejsce zamieszkania (GMZ) a dochód i majątek netto 1% 8% 6% 4% 2% % brak odpowiedzi nie wiem GMZ vs. DOCHÓD nabycie / zakup w trybie uwłaszczenia częściowy zakup lub samodzielna budowa / częściowy spadek lub darowizna darowizna spadek samodzielna budowa zakup odsetek gospodarstw domowych posiadających GMZ 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % brak odpowiedzi nie wiem GMZ vs. MAJĄTEK nabycie / zakup w trybie uwłaszczenia częściowy zakup lub samodzielna budowa / częściowy spadek lub darowizna darowizna spadek samodzielna budowa zakup odsetek gospodarstw domowych posiadających GMZ Decyle dochodu netto Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, NBP. Decyle majątku netto

10 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Zmiany majątku i jego głównych składników w latach % 8% 6% 4% 2% % majątek netto aktywa rzeczowe aktywa finansowe zadłużenie wolumen odsetek gospodarstw domowych (oś P) 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1, majątek netto aktywa rzeczowe aktywa finansowe 214 zmiana 216 zadłużenie Uwagi: lewy panel: zmiany wolumenu %, odsetka gospodarstw domowych w punktach procentowych, %; prawy panel: mediany - tys. zł Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, NBP. Całkowity majątek netto gospodarstw domowych wzrósł w latach o 4,1% (w cenach stałych) niewielki przyrost wolumenu aktywów rzeczowych (o,8%), znaczne zwiększenie stanu posiadania aktywów finansowych (o ok. 94%) wyraźny wzrost skali zadłużenia (o ok. 23%) Majątek netto przeciętnego (mediana) gospodarstwa domowego wzrósł o 11,9% Uwaga: istotne zmiany metodyczne pomiędzy obiema rundami badania

11 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Wyniki badania Czynniki kreacji majątku

12 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Oszczędności polskich gospodarstw domowych 65% GD oszczędza, w tym 23% regularnie Istotny wzrost odsetka oszczędzających (o 6 p.p.) w stosunku do BZGD 214 Oszczędzanie wg dochodu netto 1% regularne nieregularne nieoszczędzanie 8% 6% 4% 2% % -1% 1-2% 2-3% 3-4% 4-5% 5-6% 6-7% 7-8% 8-9% 9-1% Decyle dochodu netto Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, NBP. Skłonność do oszczędzania wg dochodu rośnie od 4% w I decylu do 8% w ostatnim wykształcenia rośnie od 47% dla podstawowego do 8% dla wyższego statusu na rynku pracy rośnie od 48% dla niepracujących do ok. 7% dla samozatrudnionych i pracujących

13 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Spadki.. i pozostałe W krajach post-komunistycznych naturalne procesy akumulacji majątku zakłócone przez konfiskaty, nacjonalizację, reglamentację działalności gospodarczej etc. Forma wejścia w posiadanie głównego miejsca zamieszkania wg wieku osoby referencyjnej 1% nabycie / zakup w trybie uwłaszczenia częściowy zakup lub samodzielna budowa / częściowy spadek lub darowizna darowizna spadek samodzielna budowa zakup nie wiem 5% % Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, NBP. Znaczący udział spadków i darowizn (ok. 3% dla GD do 64 roku życia) GD beneficjentów znacznie majętniejsze (prawie dwukrotnie, mediana) Uwłaszczenie staje się istotne dla GD powyżej 45 roku życia

14 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Polska na tle krajów strefy euro Majątek netto Pozycja względem krajów strefy euro generalnie zgodna z uszeregowaniem wg PKB per capita, ale relacja korzystniejsza dla majątku Większa rola własności głównego miejsca zamieszkania Bardziej rozpowszechnione posiadanie majątku związanego z działalnością gospodarczą, Polskie GD najbardziej majętne wśród krajów regionu (poza Słowenią) Niższe nierówności majątkowe (Gini: 56,8% vs. 68,5%) Zadłużenie Powszechność zaciągania długu nieco niższa Polskie gospodarstwa domowe znacząco niżej zadłużone względem krajów strefy euro w relacji do aktywów (5,5% vs. 25,7%) majątek netto (mediana w tys. zł) % GD posiadających nieruchomość stanowiącą główne miejsce zamieszkania (oś P) LV HU EE SK PL DE GR PT SI NL AT IE EA FI FR IT ES CY MT BE LU wskaźnik DTA (%) % zadłużonych gospodarstw domowych LV HU EE SK PL DE GR PT SI NL AT IE EA FI FR IT ES CY MT BE LU

15 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Zadłużenie

16 % zadłużonych gospodarstw domowych mediana warunkowa (tys. zł) Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Zadłużenie gospodarstw domowych w Polsce Odsetek zadłużonych Odsetek zadłużonych i mediana wartości zadłużenia względem dochodu netto ,5% 4,5% 7,6% 6,3% 26,6% Niezadłużeni Zadłużeni tylko kredytem mieszkaniowym Zadłużeni kredytem mieszkaniowym i kredytem innym niż mieszkaniowy Zadłużeni tylko kredytem innym niż mieszkaniowy Źródło: BZGD, NBP. Decyle % zadłużonych wg dochodu netto % zadłużonych wg majątku netto mediana wg dochodu netto (oś P) mediana wg majątku netto (oś P) Mediana wartości zadłużenia = 1 tys. zł.

17 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Rozkład wartości zadłużenia w podziale na rodzaj kredytów 4% 35% 3% 25% 2% 15% 1% 5% % do 1 tys. 1-5 tys. 5-1 tys. 1-5 tys. 5-1 tys tys tys. 3-5 tys. powyżej 5 tys. wartość kredytów innych niż mieszkaniowe wartość kredytów mieszkaniowych Źródło: BZGD, NBP. Mediana wartości kredytu mieszkaniowego = 114,8 tys. zł; Mediana wartości kredytu innego niż mieszkaniowy i pożyczki = 3 tys. zł; ok. 4,8% kredytobiorców mieszkaniowych z niskim bieżącym zadłużeniem - do 1 tys. zł; ok. 5,2% wysoko zadłużonych kredytem innym niż mieszkaniowy lub pożyczką - powyżej 5 tys. zł.

18 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Wskaźnik miesięcznej obsługi długu do dochodu netto Rozkład Debt-Service-to-Income (DSTI) w populacji zadłużonych DSTI ogółem DSTI mieszkaniowe DSTI inne niż mieszkaniowe 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % -2% 2-3% 3-4% 4-5% 5%+ Źródło: BZGD, NBP. Mediana DSTI netto ogółem = 14,3%; Mediana DSTI netto kredyty mieszkaniowe = 18,3%; ok. 1% zadłużonych silnie obciążonych spłatą kredytu; ok. 14% z DSTI >4% w grupie kredytobiorców mieszkaniowych. relatywnie najwyższe prawdopodobieństwo silnego obciążenia spłatą długu (DSTI>4%) w dwóch różnych grupach zadłużonych: niskie dochody, wysoki majątek netto.

19 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Możliwość obsługi wzrostu DSTI o 2 p.p. z posiadanych płynnych aktywów 7% Kredyty ogółem Kredyty mieszkaniowe Kredyty inne niż mieszkaniowe 6% 5% 4% 3% 2% 1% % brak płynnych aktywów do 1 m-ca 1-3 m-ce 3-6 m-cy 6-12 m-cy powyżej 12 m-cy Źródło: BZGD, NBP. ponad 7% zadłużonych wytrzyma wzrost obsługi długu ponad 3 m-ce, a 5% - ponad rok; kredytobiorcy mieszkaniowi posiadają relatywnie więcej płynnych aktywów.

20 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Analiza sytuacji finansowej kredytobiorców walutowych na podstawie BZGD Korzyści: pełniejsza ocena implikacji zadłużenia walutowego dla stabilności systemu finansowego Ograniczenia: relatywnie mała próba kredytobiorców walutowych (167 kredytów) Sytuacja kredytobiorców walutowych i złotowych przed szokiem kursowym CHF/PLN DSTI netto DTI netto Płynne aktywa do rocznego dochodu netto Kredyty walutowe Kredyty złotowe Kredyty walutowe Kredyty złotowe Kredyty walutowe Kredyty złotowe Mediana warunkowa 19,7% 18,3% 1,9 1,7 31,9% 22,6% DSTI > 4% 14,8% 14,% DTI > ,5% 24,4% - - płynne aktywa do rocznego dochodu netto < 1% ,7% 26,6% % gospodarstw domowych 3,5% 1,6% 3,5% 1,6% 3,3% 1,% Źródło: BZGD, NBP. Kredytobiorcy walutowi na tle kredytobiorców złotowych (216): podobne prawdopodobieństwo silnego obciążenia spłatą kredytu (DSTI netto > 4%); wyższa wartość kredytu w odniesieniu do rocznych dochodów (DTI), wyższa wartość posiadanych płynnych aktywów finansowych.

21 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Wskaźnik bieżącego długu do aktywów (Debt-To-Assets DTA) Rozkład DTA w populacji zadłużonych DTA ogółem DTA mieszkaniowe DTA inne niż mieszkaniowe 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % -25% 25-5% 5-75% 75-1% 1%+ Źródło: BZGD, NBP. Mediana DTA = 5,5%; ok. 3,9% zadłużonych z DTA > 75%; relatywnie częściej wartość długu przekracza cały majątek dla zadłużonych kredytem innym niż mieszkaniowy lub pożyczką.

22 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Gospodarstwa domowe w najtrudniejszej sytuacji finansowej Spełniają jednocześnie 3 warunki: wysokie obciążenie spłatą długu (DSTI > 3-4%); niski poziom oszczędności ( 1-miesięczny dochód lub 3-miesięczny dochód ); niewielki majątek w stosunku do zadłużenia (DTA>75-1%). Odsetek zadłużonych gospodarstw w szczególnie trudnej sytuacji finansowej Płynne aktywa 1 m-c dochód Płynne aktywa 3 m-c dochód DTA >.75 DTA > 1 DSTI > 3% 4,4% 7,% 2,1% 1,4% DSTI > 4% 2,2% 3,4% 1,%,6% Źródło: BZGD, NBP.

23 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Porównanie wyników BZGD do innych źródeł danych

24 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Porównanie stopnia pokrycia agregatów w dwóch rundach BZGD Aktywa finansowe Zobowiązania 9% 8% 8% 7% 7% 6% 5% 6% 5% 4% 4% 3% 3% 2% 2% 1% 1% % Aktywa finansowe ogółem Depozyty Obligacje Akcje Fundusze inwestycyjne % Zadłużenie ogółem Kredyty mieszkaniowe Kredyty inne niż mieszkaniowe Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, rachunków finansowych oraz statystyki monetarnej, NBP.

25 GR LV SK IT CY SI IE PT AT LU FR ES PL MT DE NL BE HU FI EE GR IT SK AT PL SI MT DE ES EE LU IE FR PT HU BE FI CY NL LV Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Stopień pokrycia rzeczywistych wartości aktywów finansowych i zobowiązań gospodarstw domowych w Polsce na tle krajów strefy euro Aktywa finansowe Zobowiązania 9% 12% 8% 7% 1% 6% 8% 5% 4% 6% 3% 4% 2% 1% 2% % % Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, rachunków finansowych oraz statystyki monetarnej, NBP.

26 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Majątek a sytuacja finansowa i zadowolenie z życia

27 Wartość majątku netto Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Wysoki majątek sytuacja finansowa wysoka jakość życia Mieszkanie: 45 tys. zł Kredyt: brak Dochód: 1 5 zł Aktywa finansowe: 3 zł Majątek netto: 453 tys. zł Mieszkanie: 9 tys. zł Kredyt: 89 tys. zł Dochód: 2 zł Aktywa finansowe: 85 zł Majątek netto: 95 tys. zł Średnia: 417,3 tys. zł P7: 446,8 tys. zł P5: 263,6 tys. zł P1: 7,9 tys. zł P3: 142,3 tys. zł Percentyle

28 Dochód Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Majątek netto, dochód i samoocena sytuacji finansowej Samoocena sytuacji finansowej 1,9 5% 4% 43%,8,7, % 28%,5 3 2% 1% 6% 17% 6%,4,3,2,1 4 5 % całkowicie niezadowalająca wyjątkowo zadowalająca Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, NBP.,2,4,6,8 1 Majątek Uwagi: Rozkłady brzegowe w copuli empirycznej przekształcono na rozkłady jednostajne w przedziale (,1) używając dystrybuanty empirycznej. Dla każdej zmiennej wartości bliskie oznaczają jej niskie realizacje, a wartości bliskie 1 wysokie. Rozkład informuje o powiązaniu dla zmiennych niezależnych jest równomierny na całym polu, a dla dodatnio powiązanych koncentruje się wokół przekątnej o dodatnim nachyleniu) Poziom majątku jest wyraźnie powiązany z poziomem dochodu (rho Spearmana ok.,48) i wyraźnie słabiej z samooceną sytuacji finansowej (rho Spearmana ok.,25), która jest w większym stopniu uzależniona od dochodów (rho Spearmana ok.,33)

29 Dochód Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Majątek netto, dochód i zadowolenie z życia Zadowolenie z życia 1,9 5%,8 4% 41%,7, % 2% 26% 23%,5,4, % % 8% 2% wyjątkowo niskie wyjątkowo wysokie Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, NBP.,2,1,2,4,6,8 1 Majątek Uwagi: Rozkłady brzegowe w copuli empirycznej przekształcono na rozkłady jednostajne w przedziale (,1) używając dystrybuanty empirycznej. Dla każdej zmiennej wartości bliskie oznaczają jej niskie realizacje, a wartości bliskie 1 wysokie. Rozkład informuje o powiązaniu dla zmiennych niezależnych jest równomierny na całym polu, a dla dodatnio powiązanych koncentruje się wokół przekątnej o dodatnim nachyleniu) Zadowolenie z życia Polaków jest bardzo wysokie Zadowolenie z życia jest w małym stopniu determinowane sytuacją materialną (rho Spearmana pomiędzy zadowoleniem z życia a majątkiem netto wynosi ok.,19, natomiast z dochodami ok.,3)

30 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Co właściwie mierzy BZGD? Rozszerzony majątek netto (augmented net wealth) : majątek netto + należności z tytułu publicznych programów zabezpieczenia społecznego (gł. emerytalnych) Konsekwencje zmiany definicji majątku (dla wybranych krajów): Przeciętny (mediana) majątek silnie rośnie, a nierówności majątkowe znacznie spadają (wsp. Giniego) Gini =,8 Majątek netto a rozszerzony majątek netto w wybranych krajach (mediana w tys. euro) Gini =,6 Gini =,72 Gini =,51 Gini =,49 Gini =,38 Niemcy (27) Włochy (22) Finlandia (24/25) Uwaga: mediana dla Niemiec dotyczy majątku w przeliczeniu na osobę. majątek netto rozszerzony majątek netto

31 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Podsumowanie BZGD wypełnia istotną lukę informacyjną, jaką stanowią szczegółowe dane o majątku i zadłużeniu gospodarstw domowych w Polsce Wyniki badania za 216 rok wskazują na: Umiarkowany poziom majątku netto w Polsce (ok. 264 tys. zł) i nierówności majątkowych (na tle strefy euro), Decydującym składnikiem majątku jest główne miejsce zamieszkania (ok. 65% aktywów), zaś aktywa finansowe mają relatywnie małe znaczenie, Duża rola majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą wśród zamożniejszych gospodarstw (ok. 2% wartości aktywów), Akumulacja majątku dokonuje się w wyniku oszczędzania (65% GD), poprzez spadki i darowizny (istotne dla młodszych GD) oraz w wyniku uwłaszczenia (znaczące dla starszych GD), Zadłużenie dotyczy ok. 4% gospodarstw i przeciętnie jest niewielkie (ok. 1 tys. zł), Płynne aktywa finansowe pozwalają na absorpcję nawet znacznych kosztów obsługi długu przez kilka miesięcy u ponad połowy zadłużonych, Są wyższe dla gospodarstw z kredytami mieszkaniowymi i szczególnie wysokie dla tych z kredytami walutowymi, Odsetek gospodarstw o trudnej sytuacji finansowej z uwagi na znaczne zadłużenie jest niewielki. Kolejne badanie BZGD w 219 roku

32

33 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Slajdy uzupełniające

34 Skumulowany udział kwoty dochodu netto / aktywów rzeczowych / aktywów finansowych / majątku z prowadzenia działalności gospodarczej / zadłużenia gospodarstw domowych Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Skala nierówności silnie zróżnicowana dla poszczególnych składników majątku Krzywa Lorenza dochód ekwiwalenty netto majątek netto aktywa rzeczowe aktywa finansowe majątek z prowadzenia działalności gospodarczej zadłużenie linia 45 Stopień koncentracji majątku: BZGD vs. lista najbogatszych Polaków 1% 8% Gini: 32% 57% 6% 4% 72% 2% 9% % % 2% 4% 6% 8% 1% 92% -2% Skumulowany odsetek gospodarstw domowych Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, NBP. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, NBP oraz Forbes.

35 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Majątek i jego struktura według zamożności gospodarstwa (najbogatsze (>9 pctl), przeciętnie majętne (45 55 pctl), najuboższe (<1 pctl)) 3, 2, 1, - 2 Aktywa łączna kwota (bln zł) najuboższe przeciętnie majątne Pasywa łączna kwota (mld zł) mediana (tys. zł) - oś P 1 5 najbogatsze 1 5 mediana (tys. zł) - oś P 8-1% 8% 6% 4% 2% Struktura aktywów aktywa finansowe pozostałe aktywa rzeczowe majątek z prowadzenia działalności gospodarczej inna nieruchomość główne miejsce zamieszkania % najuboższe przeciętnie majątne najbogatsze 5 2 Struktura pasywów - najuboższe przeciętnie majątne najbogatsze - 1% kredyty mieszkaniowe pozostałe zadłużenie 3, łączna kwota (bln zł) Majątek netto mediana (tys. zł) - oś P 1 5 8% 6% 2, 1 4% 1, - -1, najuboższe przeciętnie majątne najbogatsze 5-2% % najuboższe przeciętnie majątne najbogatsze Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, NBP.

36 Mediana relacji płynnych aktywów do rocznego dochodu netto -2% 2-4% 4-6% 6-8% 8-9% 9-1% Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Wielkość płynnych aktywów finansowych gromadzonych przez gospodarstwa domowe w Polsce Płynne aktywa finansowe do rocznego dochodu netto w grupie zadłużonych i niezadłużonych Zadłużeni Niezadłużeni Posiadający płynne aktywa w grupie zadłużonych Posiadający płynne aktywa w grupie niezadłużonych 5% 45% 4% 35% 3% 25% 2% 15% 1% 5% % 1% 8% 6% 4% 2% % 35% 3% 25% 2% 15% 1% 5% % Rozkład wartości płynnych aktywów względem dochodu netto w grupie zadłużonych LATIm ogółem LATIm mieszkaniowe LATIm inne niż mieszkaniowe brak do 1 m-ca 1-2 m-ce 2-3 m-ce 3-6 m-ce 6 m-cy+ Źródło: BZGD, NBP. Grupy dochodowe gospodarstw domowych Mediana płynnych aktywów dla zadłużonych = ok. 2-miesięczny dochód, dla niezadłużonych nie przekracza 4-miesięcznego dochodu.

37 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Zadłużenie kredytem mieszkaniowym Odsetek zadłużonych Wybrane grupy zadłużonych i ich udział w odsetku oraz wartości zadłużenia kredytem mieszkaniowym 7,6% 6,3% 1,5% 3,4% 1% 9% 8% 7% 6% 58,1% 61,6% 66,8% 76,% 77,1% 82,3% 1,3% 5% 4% 3% Zadłużeni tylko kredytem mieszkaniowym 2% Zadłużeni kredytem mieszkaniowym i kredytem konsumpcyjnym Zadłużeni kredytem mieszkaniowym i kredytem na karcie kredytowej Zadłużeni kredytem mieszkaniowym, kredytem konsumpcyjnym i kredytem na karcie kredytowej 1% % gospodarstwo domowe z dziećmi osoba referencyjna do 44 roku życia gospodarstwo domowe z dochodami powyżej mediany udział grupy w odsetku zadłużonych udział grupy w wartości zadłużenia Źródło: BZGD, NBP.

38 Badanie zasobności gospodarstw domowych w Polsce Porównanie rozkładów danych o dochodach netto gospodarstw domowych między BBGD, BZGD oraz EU-SILC Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BZGD, NBP; BBGD oraz EU-SILC, GUS.