RYNEK CONSUMER FINANCE

Transkrypt

1 RYNEK CONSUMER FINANCE WZROST W OBLICZU WYZWAŃ I ZAGROŻEŃ? dr Piotr Białowolski Szkoła Główna Handlowa Kongres Consumer Finance,

2 AGENDA PREZENTACJI Rynek consumer finance wielkość, cele sięgania po kredyt konsumencki. Prognozy krótkoterminowe zapowiedź nowego Barometru Rynku Consumer Finance. Prognozy długoterminowe w jakim kierunku zmierzają decyzje klientów na rynku?

3 KREDYT KONSUMENCKI ZADŁUŻENIE (MLD PLN) MIESIĘCZNE SPŁATY (MLD PLN) 3,6 3,1 3,5 3,9 0,17 0,14 0,13 0,17 131,5 3,04 banki SKOKi pośrednicy oferujący kredyty ratalne, sklepy firmy pożyczkowe osoby prywatne

4 KREDYT KONSUMENCKI FINANSOWANIE CELÓW I STRUKTURA SPŁAT 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 11,1% 9,8% 1,1% 1,3% 0,8% 1,2% 8,1% 7,4% 0,4% 1,0% 1,9% 4,0% 1,7% 1,7% 37,8% 26,3% 31,8% 28,8% 4,8% 4,4% 6,0% 8,5% struktura zadłużenia (konsumenckie) struktura spłat (konsumenckie) na inne cele zabezpieczenie przyszłości dzieci kształcenie dzieci kształcenie własne spłata wcześniejszych długów wypoczynek leczenie remont domu, mieszkania zakup dóbr trwałego użytku stałe opłaty (np. mieszkaniowe) na bieżące wydatki konsumpcyjne Źródło: P. Białowolski, Diagnoza Społeczna, prezentacja Forum Pożyczkowe 2013

5 KREDYT KONSUMENCKI PROGNOZY KRÓTKOOKRESOWE Badanie Barometr Rynku Consumer Finance prowadzone od 2006 roku. Podstawa teoretyczna wskaźnika czynniki strukturalne i behawioralne. Charakterystyki gospodarstw domowych związane z cyklem życia Bieżący popyt na dobra trwałe i skłonność finansowania ich ze środków kredytowych Wykluczenie z rynku kredytowego Niepewność co do rozwoju sytuacji gospodarczej

6 CHARAKTERYSTYKI GOSPODARSTW DOMOWYCH ZWIĄZANE Z CYKLEM ŻYCIA ,4 95,1 93,6 92,8 Szacunkowy popyt na kredyt konsumpcyjny wynikający ze struktury wieku głów gospodarstw domowych. Wartość 100 oznacza przeciętny popyt równy popytowi gospodarstw z głową w wieku lat ,6 90,7 90,9 90,1 89, * 2017* 2019*

7 BIEŻĄCY POPYT NA DOBRA TRWAŁE I SKŁONNOŚĆ FINANSOWANIA ICH ZE ŚRODKÓW KREDYTOWYCH 2 1,5 Sumaryczny wskaźnik obejmujący popyt na dobra trwałe, popyt na samochody, popyt na remont, a także skłonność do finansowania każdego z tych wydatków z kredytu. 1 0,5 0-0,5-1 -1,5-2

8 WYKLUCZENIE Z RYNKU KREDYTOWEGO 23,0% 22,0% 21,6% 22,0% 22,6% Szacunki na podstawie modelu regresji logistycznej z wykorzystaniem pytań o bariery dla zaciągania zobowiązań i jakości obsługi zobowiązań. 21,0% 20,0% 19,0% 20,7% 20,7% 20,2% 19,4% 19,6% 19,7% 19,3% 19,0% 20,5% 20,3% 19,8% 18,0% 17,0%

9 NIEPEWNOŚĆ CO DO ROZWOJU SYTUACJI GOSPODARCZEJ 0,6 0,4 0,2 0-0,2 Niepewność obawy gospodarstw domowych dotyczące sytuacji na rynku pracy, ogólnej sytuacji gospodarczej oraz sytuacji finansowej gospodarstwa domowego. -0,4-0,6-0,8-1

10 KREDYT KONSUMENCKI PROGNOZY KRÓTKOOKRESOWE Agregacja brak pełnej kompensacji między wymiarami wskaźnika Poziom referencyjny 50 punktów. Poziom referencyjny gdy prognoza wzrostu dla rynku kredytów konsumenckich wynosi 0% w nadchodzącym roku. Każdy dodatkowy punkt to dodatkowy punkt wzrostu rocznego, każdy punkt poniżej poziomu 50, to spadek tempa wzrostu rynku o 1 pp. w najbliższym roku.

11 KREDYT KONSUMENCKI PROGNOZY KRÓTKOOKRESOWE ,7 W IV kwartale 2013 r. rynek zaczyna powoli wychodzić z kryzysu. Wartość nowego Barometru Rynku Consumer Finance przekracza 50 punktów już drugi kwartał z rzędu. Spodziewany wzrost rynku kredytów konsumenckich w nadchodzącym roku, to ok. 2,6%. 39,5 52,6

12 PROGNOZY DŁUGOOKRESOWE JAKIE ZMIANY ZACHODZĄ W MODELU KORZYSTANIA Z RYNKU KREDYTOWEGO? zadłużeni na inne (niesprecyzowane) cele kredytobiorcy mieszkaniowi korzystający z pomocy rodziny (głównie finansujący konsumpcję) finansujący działalność gospodarczą nadmiernie zadłużeni korzystający z pozostałych instytucji finansowych zadłużający się na zakup dóbr trwałych zadłużeni w bankach na bieżącą konsumpcję zadłużający się na remont 2,3% 2,0% 3,1% 0,8% 1,4% 2,3% 3,1% 2,6% 4,3% 3,6% 4,1% 5,0% 5,8% 7,7% 7,7% 6,7% 7,4% 6,6% % 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% 10%

13 WNIOSKI Z PRZEPROWADZONEJ ANALIZY KLAS UKRYTYCH Na polskim rynku można wyróżnić 9 grup aktywnych kredytobiorców (pod względem wielkości, celów i źródeł zadłużania się). W 2013 roku po raz pierwszy w historii najbardziej liczna była grupa gospodarstw domowych, które zadłużyły się na cele mieszkaniowe. Systematycznie spada udział grupy gospodarstw domowych nadmiernie zadłużonych. Maleje udział gospodarstw domowych zadłużających się w bankach na remont i dobra trwałe dwa główne motory obecności gospodarstw domowych na rynku kredytowym. Po ośmiu latach spadków ( ), w okresie po raz pierwszy wzrósł udział gospodarstw domowych korzystających z innych instytucji finansowych.

14 CZY KONSUMENCI POZOSTAJĄ STABILNI W SWOICH ZACHOWANIACH NA RYNKU KREDYTOWYM? niezadłużeni 84,1% zadłużeni na inne (niesprecyzowane) cele kredytobiorcy mieszkaniowi korzystający z pomocy rodziny (głównie finansujący konsumpcję) finansujący działalność gospodarczą nadmiernie zadłużeni korzystający z pozostałych instytucji finansowych zadłużający się na zakup dóbr trwałych zadłużeni w bankach na bieżącą konsumpcję 11,1% 13,3% 39,8% 25,6% 16,9% 19,6% 19,7% 58,1% Polskie gospodarstwa domowe nie są stabilne w zachowaniach kredytowych. Najbardziej stabilni pozostają ci, którzy nie korzystają z kredytów/ pożyczek. Bardzo stabilni są również kredytobiorcy mieszkaniowi oraz ci, którzy finansują działalność gospodarczą. Najmniej stabilni są zadłużający się u rodziny, na inne cele, a także korzystający z pozostałych instytucji finansowych. zadłużający się na remont 30,7% 0% 20% 40% 60% 80% 100%

15 NOWI KLIENCI JEŚLI WCHODZĄ NA RYNEK TO GDZIE? zadłużeni na inne (niesprecyzowane) cele kredytobiorcy mieszkaniowi korzystający z pomocy rodziny (głównie finansujący konsumpcję) finansujący działalność gospodarczą 7,4% 7,4% 6,1% 9,3% 3,9% 4,4% 4,8% 6,1% Nowi klienci najczęściej wchodzą na rynek przez wejście do grupy zadłużonych na remont lub dobra trwałe. W ostatnim okresie nowowchodzący częściej rozpoczynali od usług innych instytucji finansowych a rzadziej kupowali dobra trwałe na z wykorzystaniem kredytu bankowego. Nowa grupa kredytobiorców to coraz częściej zadłużający się na zakup mieszkania. nadmiernie zadłużeni 2,8% 3,6% korzystający z pozostałych instytucji finansowych 9,1% 14,0% zadłużający się na zakup dóbr trwałych 22,0% 28,2% zadłużeni w bankach na bieżącą konsumpcję zadłużający się na remont 15,1% 11,7% 22,5% 21,4% % 5% 10% 15% 20% 25% 30%

16 SKĄD POJAWIAJĄ SIĘ GOSPODARSTWA DOMOWE W GRUPIE NADMIERNIE ZADŁUŻONYCH? niezadłużeni zadłużeni na inne (niesprecyzowane) cele kredytobiorcy mieszkaniowi korzystający z pomocy rodziny (głównie finansujący konsumpcję) finansujący działalność gospodarczą 6,5% 4,9% 5,4% 5,5% 2,2% 2,2% 4,3% 2,7% 13,0% 17,5% Klienci nadmiernie zadłużeni byli zazwyczaj już wcześniej w takiej sytuacji. Coraz częściej gospodarstwa domowe wpadają do tej grupy bez ostrzeżenia z grupy niekorzystających z rynku. Spadła częstotliwość przechodzenia z grupy korzystających z innych instytucji do nadmiernie zadłużonych oraz z grupy nabywających dobra trwałe. nadmiernie zadłużeni w przeszłości korzystający z pozostałych instytucji finansowych 4,9% 1,6% 22,7% 27,3% zadłużający się na zakup dóbr trwałych zadłużeni w bankach na bieżącą konsumpcję 6,6% 12,4% 12,4% 15,3% zadłużający się na remont 16,2% 16,4% 0% 10% 20% 30%

17 PODSUMOWANIE (1) Dominująca pozycja banków w obszarze kredytu konsumenckiego nie podlega dyskusji (pozostali gracze stanowią poniżej 10% rynku) Obciążenia związane ze spłatą zobowiązań konsumpcyjnych wynoszą ok. 3,6 mld PLN miesięcznie, a całkowite zadłużenie ok. 145 mld PLN Prawie 65% zobowiązań konsumpcyjnych zostało zaciągniętych na sfinansowanie zakupu dóbr trwałych lub przeprowadzenie remontu Prognozy krótkookresowe dla rynku są coraz bardziej optymistyczne, do czego przyczynił się głównie spadek niepewności, a także zmniejszająca się skala wykluczenia

18 PODSUMOWANIE (2) W ostatnim okresie rośnie rola innych instytucji finansowych w finansowaniu konsumpcji gospodarstw domowych wciąż jednak mają one udział około 2,5% w całości rynku konsumenckiego Trzech na dziesięciu nadmiernie zadłużonych miało już ten problem dwa lata temu, a także coraz więcej nadmiernie zadłużonych przychodzi z grupy, która wcześniej nie miała zobowiązań

19 DZIEKUJĘ ZA UWAGĘ Dr Piotr Białowolski Szkoła Główna Handlowa