Lp. Produkt Wskazówki Komentarz

Transkrypt

1 Lista grup produktów spożywczych zalecanych do sprzedaży uczniom w szkołach - opracowana na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach. Lp. Produkt Wskazówki Komentarz 1 Pieczywo 1. Nie powinno być przygotowane z ciasta głęboko mrożonego 1. Najlepiej pieczywo razowe lub pełnoziarniste z dodatkiem nasion (np. słonecznika, dyni, lnu): żytnie, pszenne ew. bezglutenowe 2. Producent lub osoba sprzedająca pieczywo jest zobowiązana do udzielenia informacji z jakiego ciasta zostało wyprodukowane pieczywo oraz jakie składniki zawiera 3. Jak najkrótszy skład 4. Nie barwione karmelem 1. Nie powinno być 2 Pieczywo półcukiernicze i cukiernicze przygotowane z ciasta głęboko mrożonego 2. W przeliczeniu na 100 g przekraczać 0,45 / 1,2 g 1. Najlepiej drożdżówki z dodatkiem sera, budyniu, warzyw, nie lukrowane i nie posypywane cukrem pudrem 2. Producent lub osoba sprzedająca pieczywo jest zobowiązana do udzielenia informacji z jakiego ciasta zostało wyprodukowane pieczywo oraz jakie składniki zawiera 3. Uwaga na cisto kruche i francuskie, które charakteryzują się dużym udziałem tłuszczu (<20 g tłuszczu / 100 g produktu)

2 3 Kanapki 4 Sałatki i surówki 1. Nie powinny być przygotowane z pieczywa z ciasta głęboko mrożonego 1. Powinny być przygotowane z świeżych składników 1. Do kanapek zalecane są dodatki takie jak: Pieczywo - patrz punkt 1 Tłuszcze do smarowania: masło, miękkie margaryny dobrej jakości* ew. awokado, pesto na bazie olejów i ziół Świeże warzywa i/lub owoce Kiełki Sery białe (np. twarogowe, typu Mozzarella, typu Feta), sery dojrzewające (np. żółte, typu Brie) Chude mięso gotowane lub pieczone Jajka, ryby i pasty np. jajeczna ze szczypiorkiem i awokado, rybne, z twarożku, z warzyw strączkowych (humus, z grochu), warzywne (z buraka, z brokułu) z dodatkiem ziół naturalnych Masła orzechowe, migdałowe (najlepiej wykonane samodzielnie) Dobrej jakości, chude wędliny (np. z indyka)** 2. Kanapki można podawać w wersji na zimno oraz na ciepło 1. Do sałatek zalecane są dodatki takie jak: Warzywa (surowe, grillowane, gotowane) Owoce Ryby, jajka, gotowane lub pieczone mięso np. z indyka, sery białe (np. twarogowe, typu Mozzarella, typu Feta), sery dojrzewające (np. żółte, typu Brie), nasiona roślin strączkowych (soczewica, cieciorka, fasola, groch) Makarony (np. razowe lub razowe mieszane z pszennymi), kasze (np. gryczana, jaglana), ryż niełuskany Nasiona oleiste (np. pestki słonecznika, pestki dyni, siemię lniane) i/lub orzechy (np. włoskie, laskowe, migdały) Sosy (np. winegret na bazie olejów roślinnych tłoczonych na zimno, na bazie jogurtu naturalnego) z dodatkiem świeżych ziół (np. bazylii, tymianku, oregano, kolendry, kopru, czosnku) 2. Unikać dodatku soli

3 5 Mleko naturalne 1. Każde mleko naturalne, nie smakowe jest zgodne z zaleceniami rozporządzenia 1. Najlepiej o zawartości tłuszczu od 1,5% - 2%, pasteryzowane w niskich temperaturach z wykorzystaniem procesu mikrofiltracji 2. Powyższe informacje znajdują się na etykiecie produktu 1. Rodzaje napojów zastępujących mleko: sojowe, ryżowe, owsiane, kukurydziane, 6 Napoje zastępujące mleko gryczane, jaglane, kokosowe, migdałowe 2. Najlepiej bez dodatku cukru o jak najniższej zawartości soli 3. Powyższe informacje znajdują się na etykiecie produktu 7 Produkty mleczne przekraczać 13,5 g 1. Rodzaje produktów mlecznych: jogurt, kefir, maślanka, mleko zsiadłe, mleko acidofilne, mleko smakowe, serwatka, ser twarogowy, serek homogenizowany 2. Najlepsze naturalne (mają najmniejszą zawartość cukrów) 3. Uwaga - różne wersje smakowe tej samej marki mogą mieć różną zawartość cukru i mogą nie spełniać zaleceń 4. Należy uważnie czytać etykiety produktu 5. Sery żółty podawany w formie przekąski nie spełnia zaleceń rozporządzenia

4 1. Rodzaje produktów zastępujących produkty mleczne: produkty na bazie soi, ryżu, 8 Produkty zastępujące produkty mleczne owsa, orzechów lub migdałów 2. Najlepiej bez dodatku cukru o jak najniższej zawartości soli 3. Powyższe informacje znajdują się na etykiecie produktu 9 Zbożowe produkty śniadaniowe oraz inne produkty zbożowe 1. Większość naturalnych produktów zbożowych spełnia zalecenia rozporządzenia są to np.: płatki śniadaniowe, wafle ryżowe, wafle kukurydziane, wafle pszenne, wafle wielozbożowe, chrupki kukurydziane, andruty, sucharki, maca, popcorn nie solony 2. Najlepiej wybierać produkty z mąki pełnoziarnistej, z dodatkiem ziaren (np. słonecznika, dyni, amarantusa, siemienia lnianego) i orzechów (np. włoskich, laskowych) o niskiej zawartości soli 3. Większość produktów smakowych nie spełnia zaleceń rozporządzenia 4. Należy uważnie czytać etykiety produktu 10 Warzywa 1. Wszystkie warzywa świeże 1. Powinny być: Bez oznak uszkodzenia, zepsucia, pleśni Umyte i przygotowane bezpośrednio do spożycia Podawane w całości lub podzielone na porcje w opakowaniach jednostkowych 1. Powinny być: 11 Owoce 1. Wszystkie owoce świeże Bez oznak uszkodzenia, zepsucia, pleśni Umyte i przygotowane bezpośrednio do spożycia Podawane w całości lub podzielone na porcje w opakowaniach jednostkowych

5 12 Suszone warzywa 13 Suszone owoce 14 Orzechy i nasiona 15 Soki 16 Przeciery i musy dodatku cukrów, substancji słodzących i soli dodatku cukrów, substancji słodzących i soli dodatku cukrów, substancji słodzących i soli 1. Każde sok naturalny jest zgodny z zaleceniami rozporządzenia dodatku cukrów i substancji słodzących 1. Do tej grupy należą np. suszone pomidory, buraki, marchewki, pietruszki, bataty 1. Do tej grupy należą np. suszone śliwki, morele, figi, daktyle, jabłka itp. oraz owoce liofilizowane np. truskawki, maliny, ananasy, wiśnie 2. Lepiej wybierać owoce suszone bez dodatku konserwantów*** 3. Powyższe informacje znajdują się na etykiecie produktu 4. Owoce suszone z opakowań zbiorczych można podzielić na pojedyncze porcje podawane w opakowaniach jednostkowych 1. Do tej grupy należą orzechy (np. laskowe, włoskie, nerkowce, pistacje, migdały) i nasiona (np. dyni, słonecznika) naturalne 2. Produkty smakowe w tej kategorii nie spełniają zaleceń rozporządzenia 3. Orzechy i nasiona z opakowań zbiorczych można podzielić na pojedyncze porcje podawane w opakowaniach jednostkowych 1. Do tej grupy należą soki owocowe, warzywne, owocowo-warzywne 1. Do tej grupy należą przeciery i musy owocowe, warzywne, owocowo-warzywne

6 17 Koktajle dodatku cukrów i substancji słodzących 1. Rodzaje koktajli: owocowe, warzywne, owocowo-warzywne na bazie: mleka patrz punkt 5 napojów zastępujących mleko patrz punkt 6 produktów mlecznych patrz punkt 7 produktów zastępujących produkty mleczne patrz punkt 8 18 Woda 1. Każda woda naturalna jest zgodna z zaleceniami rozporządzenia 1. Do tej grupy należą: naturalna woda mineralna nisko - lub średniozmineralizowana, woda źródlana, woda stołowa 19 Napoje przygotowywane na miejscu więcej niż 10 g cukrów w 250 ml produktu 1. Jedna płaska łyżeczka mieści ok. 5 g cukru 2. Jedna szklanka mieści ok. 250 ml napoju gotowego do spożycia 20 Inne napoje gotowe do spożycia dodatku cukrów i substancji słodzących 21 Gumy do żucia dodatku cukru 22 Czekolada gorzka 1. Powinna zawierać minimum 70% miazgi kakaowej 1. Czekolada gorzka nadziewana powinna być rozpatrywana jako kategoria inne

7 23 Inne Do produktów w kategorii inne zaliczamy wszystkie produkty, których nie da się zaliczyć do pozostałych wymienionych grup np.: wędliny, paluszki serowe, słodycze, chipsy, gotowe posiłki *Dobrej jakości margaryna zawiera niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 oraz omega-6 występujące w olejach użytych do jej przygotowania. Powinna także charakteryzować się śladową zawartością kwasów tłuszczowych trans, poniżej 1%. ** Dobrej jakości wędliny powinny charakteryzować się jak najkrótszym składem, najlepsze są pieczone bez dodatku konserwantów. ***Dwutlenku siarki określanego nazwami siarczany (siarczyny), siarka, konserwant E-220, bezwodnik kwasu siarkawego Opracowanie dr inż. Agnieszka Sulich