Znaczenie tańca i form muzyczno-ruchowych w psychofizycznym rozwoju dzieci i młodzieży

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Znaczenie tańca i form muzyczno-ruchowych w psychofizycznym rozwoju dzieci i młodzieży"

Transkrypt

1 Wychowanie fizyczne od przedszkolaka do licealisty Znaczenie tańca i form muzyczno-ruchowych w psychofizycznym rozwoju dzieci i młodzieży mgr Bernadetta Wojtuń Sikora Uniwersytet Rzeszowski wychowanie fizyczne Taniec jest wyrazem potrzeby nurtującej człowieka" /M. Graham/ Taniec istnieje od najdawniejszych czasów. Określa się, iż początkiem form aktywności ruchowej przechodzących już w taniec, jest okres od około 80 tysięcy lat p.n.e. Wówczas to, człowiek żył już w społeczności. Potrafił rozpoznawać otaczającą rzeczywistość, starał się naśladować jej przejawy, zmieniać ją i wyrażać do niej swój stosunek. Czynił to za pomocą najbardziej naturalnego instrumentu jakim było jego ciało [1]. O początkach tańca świadczą liczne rysunki, malowidła, płaskorzeźby na ścianach skał, jaskiń, świątyń i grobowców. Towarzyszył on różnym obrzędom typu kultowego lub religijnego. Był ważnym czynnikiem organizacyjnym pierwotnych społeczeństw. Zrodziły się min. tańce religijne, ekstatyczne, miłosne, dziękczynne, astronomiczne, weselne, pogrzebowe. Na powstanie tańca miały wpływ różne czynniki: biologiczne, psychologiczne i socjologiczne. Od początków swego istnienia, będąc nieodłącznym czynnikiem egzystencji i kultury człowieka, pełnił w jego życiu istotną rolę. Taniec powstał jako naturalna potrzeba ruchu przy muzyce oraz uzewnętrznienia swych uczuć za pomocą gestów, ruchów i mimiki [2]. Zrodził się także z potrzeby odprężenia psychicznego i oderwania od trudów codziennego życia. Stanowił ważny środek rozrywki i zabawy. Uważany jest za pierwszy środek komunikacji międzyludzkiej i tworzenia więzi wspólnoty, jak również swoisty przekaz myśli i emocji za pomocą ruchów oraz szczególny, uniwersalny język porozumienia bez słów. Traktowany jest jako najstarszy rodzaj sztuki i najwcześniejszy przejaw artystycznej działalności człowieka. Ze względu na szczególne miejsce tańca w dziejach kultury ludzkiej, jest on przedmiotem rozważań i badań naukowców różnych dyscyplin jak np. historia, socjologia, teatrologia, choreologia, etnologia, medycyna. Istnieje wiele określeń i teorii dotyczących jego istoty. 11

2 Bernadetta Wojtuń Sikora Znaczenie tańca i form muzyczno-ruchowych... W Nowej Encyklopedii Powszechnej czytamy: Taniec, rodzaj sztuki polegającej na odpowiednim zestawieniu następujących po sobie ruchów ciała, powiązanych rytmicznie z towarzyszącą im muzyką [3]. Wśród innych definicji znajdujemy min. określenia: Zbiorowe lub indywidualne wyrażanie uczuć, myśli, pojęć, działań i stanów za pomocą rytmicznych ruchów ciała [4]. Taniec jest po prostu ruchem w czasie i przestrzeni [5]. Jest poezją ruchu i melodią ciała [6]. Taniec towarzyszył ludziom przez wszystkie epoki. Zmieniał się jak i jego funkcje, w zależności od warunków społeczno-ekonomicznych i rozwoju społeczeństw. W obecnych czasach tak jak dawniej, odgrywa ważną rolę w życiu człowieka i pełni wiele różnorodnych funkcji jak np. rekreacyjną, widowiskową, estetyczną, zdrowotną czy terapeutyczną. Wykształciły się różne rodzaje tańca, min.: taniec ludowy, historyczny, towarzyski, klasyczny, wyrazisty, wyzwolony, nowoczesny, charakterystyczny. Tańce i ćwiczenia muzyczno-ruchowe, są atrakcyjną i zazwyczaj lubianą formą aktywności ruchowej wśród dzieci i młodzieży wszystkich grup wiekowych. Wszechstronnie i dobroczynnie wpływają na ich rozwój. Ze względu na liczne walory i wartości, prowadzenie zajęć o charakterze muzyczno-ruchowym, jest wskazane i głęboko uzasadnione. Ruch przy muzyce pozytywnie oddziaływuje na biologiczną sferę człowieka: układ krążenia, oddechowy, dokrewny, nerwowy, mięśniowy i kostno stawowy. Wpływa na wiele funkcji fizjologicznych. W okresie dojrzewania i wzrastania, przyczynia się do korzystnych zmian, w gospodarce hormonalnej i enzymatycznej gruczołów dokrewnych. Pobudza wydzielanie niektórych gruczołów dokrewnych a zwłaszcza endomorfin mając wpływ na odczucia radości, zadowolenia i lekkości. Zwiększa też odporność organizmu na niesprzyjające warunki zewnętrzne środowiska. Ten rodzaj aktywności ruchowej kształtuje sprawność motoryczną, prowadząc do harmonijnego rozwoju organizmu. Angażowane są wszystkie partie mięśniowe i stawy, co ma wpływ na poprawę struktury mięśniowej, oraz zwiększenie ruchomości w stawach. Ma to znaczenie w uzyskaniu stabilizacji układu kostnego. Rozwijane i doskonalone są zdolności motoryczne jak: gibkość, szybkość, skoczność, zwinność i wytrzymałość. Potwierdzeniem tego są min. wyniki badań przeprowadzonych w szkołach Poznania i Gorzowa Wielkopolskiego, obejmujących dziewczęta uczęszczające i nie uczęszczające na zajęcia taneczne, oraz uczennice z klasy sportowej o specjalności LA. Zastosowano osiem prób Eurofitu. Okazało się, że dziewczęta tańczące posiadają wyższą sprawność motoryczną pod względem gibkości, równowagi i wytrzymałości mięśniowej, niż nie tańczące. W porównaniu z uczennicami klasy sportowej dziewczęta tańczące charakteryzuje wyższy poziom gibkości, siły tułowia, szybkości i zwinności. 12

3 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 6/2006 Tańce i formy muzyczno ruchowe kształtują prawidłową postawę. Są skutecznym środkiem zapobiegania, zmniejszania a nawet likwidowania wad postawy takich jak np. skolioza, lordoza, kifoza. Stymulują również psychiczną stronę człowieka. Wspomagają sprawność intelektualną, zmniejszają stan napięć stresowych, dają odprężenie i poprawiają samopoczucie. Ułatwiają też procesy adaptacyjne, wypełniają czas wolny. Kształtują poczucie własnej wartości, pewność siebie i samodzielność. Polecane są, jako świetna forma rekreacji ruchowej przynosząca radość, zadowolenie i zabawę, co jest ważne przy zmęczeniu i przeciążeniu umysłowym. Udowodniono, że w takim przypadku bardziej polecany jest wypoczynek czynny, dużo skuteczniejszy od biernego. Badania dowodzą też, iż rekreacja ruchowa aktywizuje prawą półkulę mózgową odpowiadającą między innymi za działalność artystyczną i orientację przestrzenną, co daje odpocząć lewej półkuli, odpowiedzialną za intelektualno-racjonalną stronę człowieka. Istotne są również liczne walory wychowawcze form ruchowych przy muzyce. Są one ważnym czynnikiem integracyjnym grupy. Przyczyniają się do kształtowania i umacniania więzi międzyludzkich. Uczą współdziałania, współodpowiedzialności, solidarności, zdyscyplinowania, otwartości i komunikatywności. Kształtują upodobania, zainteresowania, pasje. Wpływają na kulturę osobistą. Umożliwiają samorealizację i budowanie własnej indywidualności. Są źródłem wielu przeżyć artystycznych zarówno dla osób tańczących, jak i oglądających widowisko taneczne. Jest to też rodzaj wychowania dla odbioru kultury tanecznej oraz przygotowania do takiej aktywności w przyszłości. Podstawowym założeniem współczesnej polskiej pedagogiki, jest wykształcenie i wychowanie człowieka twórczego. Za najlepszą metodę uważa się kształcenie i nauczanie muzyczno-ruchowe, rozwijające inwencję twórczą, kreatywność i praktyczną działalność artystyczną. Obejmuje ono zarówno dział wychowania ruchowego jak i muzycznego. Wchodzi w zakres wychowania estetycznego, wychowania przez sztukę. Wpływa na podniesienie zarówno kultury ruchowej jak i muzycznej, rozwija muzykalność i taneczność, pozwala poznać różne style tańca oraz formy taneczno-gimnastyczne. Zajęcia o charakterze muzyczno-ruchowym, mają znaczny wpływ na osobowość ćwiczących. Rozwijają wrażliwość emocjonalną, poczucie piękna i estetyki, zdolność ekspresji i improwizacji ruchowej. Stanowią często własną naturalną i niewymuszoną wypowiedź przez ruch przy muzyce. Wpływają na świadomość ciała i ruchu, orientację czasowo-przestrzenną, szybkość reakcji, koordynację i pamięć ruchową. Nieodłącznym elementem w nauczaniu muzyczno-ruchowym jest muzyka. To dzięki niej tańce i formy taneczno-gimnastyczne wyróżniają się wśród różnych rodzajów aktywności ruchowej i nabierają szczególnego znaczenia w pracy z dziećmi i młodzieżą. Muzyka oddziaływuje na zmysły, wyobraźnię, zaspokaja potrzeby ruchowe człowieka, wywołuje emocje i dostarcza swoim odbiorcom wielu estetycznych wrażeń [7]. Niejednokrotnie stwierdzono, że ruch wykonywany przy muzyce mniej męczy i mobilizuje do większego wysiłku fizycznego. Właściwie 13

4 Bernadetta Wojtuń Sikora Znaczenie tańca i form muzyczno-ruchowych... dobrana i połączona z ruchem, wspomaga i stymuluje go, porządkuje pod względem czasowo-przestrzennym oraz dokładności i obszerności. Wpływa również na dyscyplinę ćwiczących i wprowadza ich w określony nastrój. Przejmuje często funkcję kierowania wykonywanym ruchem, co ułatwia prowadzącemu pracę, pozwalając na indywidualizację i korektę błędów. Dyktuje właściwe tempo wykonywania ruchu, sposób wykonania, słabsze lub mocniejsze impulsy ruchowe w zależności od jej zmian dynamicznych, oraz wyraz i ekspresję. Podstawowym czynnikiem muzyki jest rytm, regulujący przebieg dźwięków w czasie. Słowo to, wywodzi się z greckiego słowa rythmos co oznacza wszelką miarowość w czasie i przestrzeni. Rytm muzyczny jest podstawą do rozwijania rytmu ruchowego. Już dawno, spostrzeżono, że siła tańca ukryta jest przede wszystkim w rytmie. Marszowy czy taneczny rytm ma pewną władzę nad nami. Jeśli fizycznie mu nie ulegamy to jednak poddaje się nasza wyobraźnia [8]. Rytmiczna muzyka pozwala łatwiej wyczuć odcinki czasowe, dzięki czemu łatwiej jest odpowiednio dostosować ruchy do rytmu dyktowanego przez muzykę. Ważny jest umiejętny dobór muzyki do zamierzonych treści nauczania, ponieważ wpływa to niewątpliwie na dobry poziom zajęć, jak również na odpowiedni, wytworzony przez muzykę nastrój ćwiczących. Przy omawianiu roli ćwiczeń muzyczno-ruchowych i tańców w rozwoju dzieci i młodzieży, należy wspomnieć o leczniczych walorach muzyki. Muzyka lepiej niż słowo czy obraz, wpływa na emocjonalną sferę człowieka. Może uspakajać, usypiać, rozluźniać jak również aktywizować, ożywiać, mobilizować i działać antydepresyjnie. Kontakt dzieci z muzyką określić można jako wentyl dla spiętrzonych emocji negatywnych. Przyspieszenie tempa w muzyce pobudza energię wyrażającą się w przyspieszonym ruchu, co nasila emocje dzieci; zwalniające tempo osłabia energię i emocje [9]. Pod wpływem muzyki następują zmiany fizjologiczne w organizmie. Piszą o tym liczni badacze m.in. M. Janiszewski. Stwierdza on, że reakcje emocjonalne na bodźce muzyki, przejawiające się uaktywnieniem motoryki, wywołują w organizmie zmiany wewnętrzne uwidaczniające się w pomiarach tętna, ciśnienia tętniczego krwi, pracy serca, reakcji skórno-galwanicznych, parametrów oddychania i innych [10]. Muzyka łagodzi lęki i towarzyszące temu zjawiska jak: nadmierne przyspieszenie pracy serca i oddechu, pocenie się, obniżanie progu bólu, zmniejszanie odporności, podwyższanie hormonów stresu. W chirurgii wyciszenie pacjenta pod wpływem muzyki przyczynia się do podawania mniejszej dawki środków przeciwbólowych oraz dawki narkozy. U takich osób zaobserwowano szybsze gojenie się ran. E. Galińska również donosi o zmianach parametrów fizjologicznych pod wpływem muzyki, oraz o obniżeniu lęku i poprawie stanu psychicznego. Podobnie jak muzyka tak i ruch przy muzyce posiada cenne właściwości lecznicze i terapeutyczne. Wykorzystywane to jest m.in. w rehabilitacji w zakresie kinezyterapii oraz w psychoterapii. Dziedzina zajmująca się leczniczym aspektem 14

5 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 6/2006 tańca to choreoterapia, inaczej zwana terapią tańcem. Stosowana jest w celu poprawy czy też ochrony stanu psychofizycznego człowieka. Umożliwia rozładowywanie nagromadzonych napięć psychofizycznych i stresu, oraz odblokowywanie i wyrównywanie przepływu energii. Rozwija świadomość i zdolności wyrażania uczuć tzw. inteligencję emocjonalną. Poprawia relacje z ludźmi i samopoczucie w grupie i akceptację siebie. Regeneruje i integruje psychikę i ciało. W publikacji Terapia dzieci muzyką, ruchem, mową autorka J. Stadnicka pisze, iż formy muzyczno-ruchowe o charakterze terapeutycznym stwarzają warunki do polisensorycznego pobudzenia angażują słuch, wzrok, dotyk, ruch dostarczając dziecku kompensującej satysfakcji lub wpływając na nie korygująco. Donosi ona także o tym, że terapia jako specjalna strategia wychowawcza wobec dzieci z deficytami percepcji, świadomości i ekspresji oraz w odniesieniu do dzieci, u których nastąpiło zaburzenie ładu psychicznego wskutek zakłóceń relacji potrzeb i ich realizacji, staje się zabiegiem coraz częściej pożądanym. Muzykoterapeuta Ch. Schwabe stwierdza, iż melodyczno-rytmiczne formy ruchu aktywizują emocje i umożliwiają bezpośrednie przeżywanie, rozwiązują psychofizyczne napięcia i ułatwiają interakcje w grupie. W terapii tańcem nie chodzi o świetne umiejętności taneczne, piękny ruch, ale o indywidualne odczuwanie i wyrażanie siebie oraz spotkanie z drugim człowiekiem i grupą. Terapia tańcem i ruchem może być stosowana zarówno w aspekcie klinicznym jak również rekreacyjnym w ramach profilaktyki i osobistego rozwoju człowieka. Wykorzystywana jest w pracy z dziećmi i młodzieżą z różnymi zaburzeniami psychicznymi jak np. upośledzenie umysłowe, depresja, schizofrenia, nerwica. Znajduje także zastosowanie w zajęciach z dziećmi niewidomymi, głuchymi, autystycznymi, z zespołem Downa, porażeniem mózgowym, nadpobudliwością ruchową czy też zaburzeniami odżywiania. W Polsce zajęcia o charakterze tanecznym i muzyczno-ruchowym dla dzieci i młodzieży odbywają się przede wszystkim w Domach i Centrach Kultury, Osiedlowych Klubach, Pałacach Młodzieży, Klubach Fitnesu, a także w szkołach. Ze względu na swe niepodważalne znaczenie taniec i formy muzyczno-ruchowe wchodzą już od dawna w zakres programów wychowania fizycznego szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Stanowią jedną z atrakcyjniejszych form kultury fizycznej, prowadzonych w ramach lekcji WF i zajęć pozalekcyjnych. Dział programowy o nazwie Rytm Muzyka Taniec obejmuje następującą tematykę: polskie tańce narodowe i regionalne, tańce innych narodów, towarzyskie, nowoczesne, ćwiczenia i zabawy rytmiczne, improwizację ruchową oraz formy gimnastyczno-taneczne jak: gimnastykę artystyczną, jazzową, aerobik, callanetics i stretching. To bardzo bogaty i szeroki wachlarz propozycji, możliwy do realizacji w szkołach przez nauczycieli WF. Ogólnie dzieci i młodzież akceptują wszelkie formy ruchowe przy muzyce oraz chętnie uczestniczą w takich zajęciach. Mimo to, 15

6 Bernadetta Wojtuń Sikora Znaczenie tańca i form muzyczno-ruchowych... tego typu zajęcia prowadzone są w szkołach rzadko i w niewystarczającym stopniu. Świadczą o tym, m. in. wyniki ogólnopolskich badań ankietowych, na temat realizacji działu Rytm Muzyka Taniec w ramach lekcji WF i zajęć pozalekcyjnych. Także w rzeszowskich szkołach przeprowadzona została przeze mnie ankieta oraz seria wywiadów wśród nauczycieli WF, co dopełnia ogólny obraz nauczania muzyczno- ruchowego. Najczęściej podawanymi powodami słabej realizacji form ruchowych przy muzyce są: brak uzdolnień i należytego przygotowania nauczycieli w zakresie muzyczno-tanecznym oraz specyfika i trudność prowadzenia takich form a zwłaszcza tańców. Zazwyczaj w szkołach wprowadza się aerobik, ćwiczenia taneczno rytmiczno gimnastyczne oraz elementy tańców nowoczesnych jak: fanky jazz, hip hop, disco. Chcąc zachęcić uczniów do aktywnego uczestnictwa w takich formach ruchowych, nauczyciel powinien uwzględniać zainteresowania muzyczne i taneczne podopiecznych, sięgać po lubianą i aktualną muzykę, nauczać ciekawych, nowoczesnych i modnych elementów ruchowych. Poza polonezem, przydatnym do uroczystości szkolnych, polskie tańce narodowe i regionalne realizowane są w niewielkim zakresie, co jest dużym błędem. Przekazując bowiem wiedzę i umiejętności z tej dziedziny, przyczyniamy się do upowszechniania i szanowania rodzimego folkloru, a tym samym tradycji i kultury narodowej. Często dzieci i młodzież uważają, że tańce ludowe są nudne, staromodne a nawet śmieszne. Warto jednak próbować zmieniać tę stereotypową opinię, poprzez odważne i konsekwentne wprowadzanie tego rodzaju tańców do zajęć, a także znalezienie odpowiedniej interesującej dla uczniów formy przekazu. Ważny jest również dobór właściwej muzyki, dobry pokaz, oraz nauczanie nietrudnych ale zachęcających do aktywności kroków, figur i układów tanecznych. Niezadowalające jest także nauczanie tańców towarzyskich. Realizacja tego bloku programowego, pozwoliłaby uczniom poznać podstawy tańców towarzyskich, co w przyszłości niejednokrotnie byłoby przydatne. Coraz częściej tańce te traktowane są w życiu dorosłym, jako ważna część etykiety kulturalnej człowieka. Zazwyczaj zajęcia ruchowe przy muzyce, cieszą się większym zainteresowaniem wśród dziewcząt. Chcąc zachęcić chłopców do takich form ruchu, warto proponować im min. ćwiczenia gimnastyczno rytmiczno taneczne wyrabiające siłę, odwagę, zwinność i kondycję. Dziewczęta wolą ćwiczenia bardziej taneczne, kształtujące plastykę i płynność ruchu oraz gibkość. W szkołach, w ramach zajęć pozalekcyjnych o charakterze tanecznym, działają różne grupy i zespoły tańca nowoczesnego, towarzyskiego, ludowego, gimnastyki artystycznej i cheerleaders. Prezentacja ich programu artystycznego na różnych uroczystościach szkolnych, środowiskowych oraz przeglądach i festiwalach, przynosi wiele satysfakcji i zadowolenia wykonawcom. Jest to także, bodziec mobilizacyjny do dalszej pracy i coraz lepszych jej efektów. Podsumowując dotychczasowe rozważania, należy stwierdzić, iż taniec i ćwiczenia muzyczno ruchowe mają niepodważalne, wielopłaszczyznowe znaczenie 16

7 CKPiDN w Mielcu Zeszyty nauczycielskie Nr 6/2006 w rozwoju dzieci i młodzieży. Trzeba mieć nadzieję, że w przyszłości, te wartościowe formy aktywności ruchowej, będą znajdowały wciąż nowych zwolenników i propagatorów, spełniały oczekiwania młodych ludzi oraz zajmowały w ich życiu ważne miejsce. Bibliografia: 1. I. Turska Krótki zarys historii tańca i baletu PWM, Kraków, I. Turska Spotkanie ze sztuką tańca, PWM S.A., Nowa Encyklopedia Powszechna, PWN, Warszawa, Myers Neues Lexsikon, Lipsk, Kwartalnik,,Dialogue USA, Ambasada Amerykańska, Warszawa, nr 1, O. Kuźmińska,,Piękno ruchu taneczno gimnastycznego Wydawnictwo SENS, Poznań J. Stadnicka Terapia dzieci muzyką, ruchem, mową, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa K. Wróblewska Psychologia rekreacji, czyli jak poprawić swoje samopoczucie? Kultura Fizyczna 11/ M. Nowak Gimnastyka przy muzyce w szkole Agencja Promo Lider, Warszawa W. Tomaszewski Człowiek tańczący, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa M. Młodzikowska, Cz. Tukiendorf Formy muzyczno ruchowe w szkolnym wychowaniu fizycznym Wydawnictwo AWF, Warszawa M. Brzozowska Kuczkiewicz Emil Jaques Dalcroze i jego rytmika Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa M. Wiszniewski Uzdrawiający taniec Studio Astropsychologii, Białystok M. Kania Taniec w życiu człowieka, Lider nr.171,

Od najmłodszych lat dziecko powinno być wprowadzone w świat muzyki. Sposób, w jaki zostanie zachęcone w przedszkolu i w domu do słuchania muzyki,

Od najmłodszych lat dziecko powinno być wprowadzone w świat muzyki. Sposób, w jaki zostanie zachęcone w przedszkolu i w domu do słuchania muzyki, Od najmłodszych lat dziecko powinno być wprowadzone w świat muzyki. Sposób, w jaki zostanie zachęcone w przedszkolu i w domu do słuchania muzyki, śpiewania, a nawet tworzenia łatwych melodii oraz w jakim

Bardziej szczegółowo

Zajęcia ruchowo - taneczne Roztańczone stópki

Zajęcia ruchowo - taneczne Roztańczone stópki Przedszkole nr 3 Promyczek bierze udział w Ogólnopolskiej Akcji Ministra Edukacji Narodowej Ćwiczyć każdy może, organizowanej w ramach Roku Szkoły w Ruchu Realizacja obszaru nr 7 Zajęcia ruchowo - taneczne

Bardziej szczegółowo

Integracja sensoryczna (SI) jest kompleksową metodą terapeutyczną, polegającą na dostarczaniu dziecku podczas jego aktywności ruchowej kontrolowanej

Integracja sensoryczna (SI) jest kompleksową metodą terapeutyczną, polegającą na dostarczaniu dziecku podczas jego aktywności ruchowej kontrolowanej Integracja sensoryczna (SI) jest kompleksową metodą terapeutyczną, polegającą na dostarczaniu dziecku podczas jego aktywności ruchowej kontrolowanej przez terapeutę ilości i jakości bodźców sensorycznych

Bardziej szczegółowo

Program nauczania zajęcia artystyczne (muzyka) klasy II gimnazjum w Końskowoli

Program nauczania zajęcia artystyczne (muzyka) klasy II gimnazjum w Końskowoli Program nauczania zajęcia artystyczne (muzyka) klasy II gimnazjum w Końskowoli Paweł Pytlak Końskowola 2010 Spis treści; I Ogólna charakterystyka programu II Cel zajęć artystycznych Cele główne Cele szczegółowe

Bardziej szczegółowo

PROGRAM KOŁA TANECZNO- WOKALNEGO. Tańczące nutki

PROGRAM KOŁA TANECZNO- WOKALNEGO. Tańczące nutki PROGRAM KOŁA TANECZNO- WOKALNEGO Tańczące nutki Realizowanego w Przedszkolu Miejskim z Oddziałem Żłobkowym w Wolinie opracowanie: Małgorzata Ciechanowska WSTĘP: Muzyka jest bardzo ważnym czynnikiem wpływającym

Bardziej szczegółowo

GIMNAZJUM W ZESPOLE SZKÓŁ W RUSKU PROGRAM ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH EKSPRESJA KULTURALNA - TANIEC

GIMNAZJUM W ZESPOLE SZKÓŁ W RUSKU PROGRAM ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH EKSPRESJA KULTURALNA - TANIEC GIMNAZJUM W ZESPOLE SZKÓŁ W RUSKU PROGRAM ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH EKSPRESJA KULTURALNA - TANIEC Uczestnicy: uczniowie klas gimnazjum Plan zajęć: wg harmonogramu Ilość godzin: 58 Prowadzący: mgr Magdalena

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Publicznych w Łęknicy INNOWACJA PEDAGOGICZNA ROZTAŃCZONA SIÓDEMKA

Zespół Szkół Publicznych w Łęknicy INNOWACJA PEDAGOGICZNA ROZTAŃCZONA SIÓDEMKA Zespół Szkół Publicznych w Łęknicy INNOWACJA PEDAGOGICZNA ROZTAŃCZONA SIÓDEMKA Opracowała: mgr Julita Jamza- Szik 1 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 2. Opis innowacji 3. Przewidywane formy i techniki pracy

Bardziej szczegółowo

Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Ewa Janik

Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Ewa Janik Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży Ewa Janik ZDROWIE PSYCHICZNE Zdrowie psychiczne jest różnie definiowane przez poszczególne dziedziny nauki:

Bardziej szczegółowo

METODA MOBILNEJ REKREACJI MUZYCZNEJ DR MACIEJ KIERYŁ

METODA MOBILNEJ REKREACJI MUZYCZNEJ DR MACIEJ KIERYŁ Ważne jest- aby odczuwać muzykę, przyjmować ją wewnętrznie, łączyć się z nią duszą i ciałem, słuchać jej nie tylko uszami, lecz całą swoją istotą. Emil Jaques- Dalcroze Muzyka, jako jedna z dziedzin sztuki

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ZAJĘĆ ARTYSTYCZNYCH

PROGRAM ZAJĘĆ ARTYSTYCZNYCH PROGRAM ZAJĘĆ ARTYSTYCZNYCH ZAJĘCIA MUZYCZNO- RUCHOWE Klasa 1-3 gimnazjum Gimnazjum w Teresinie Al. XX - lecia 2 96-515 Teresin Autor- Sylwia Nowacka Taniec nie tylko bawi, ale daje pożytek, kształci i

Bardziej szczegółowo

Projekt standardów kształcenia dla specjalności dodatkowej FORMY I TECHNIKI TANECZNE

Projekt standardów kształcenia dla specjalności dodatkowej FORMY I TECHNIKI TANECZNE Projekt standardów kształcenia dla specjalności dodatkowej FORMY I TECHNIKI TANECZNE KIERUNEK: Wychowanie fizyczne SPECJALNOŚC: wychowanie fizyczne w szkole Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu

Bardziej szczegółowo

,,Doświadczam, myślę, jestem kreatywny

,,Doświadczam, myślę, jestem kreatywny OPIS INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ,,Doświadczam, myślę, jestem kreatywny... Dla uczniów klas I-III Szkoły Podstawowej Specjalnej im. ks. Jana Twardowskiego z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim,

Bardziej szczegółowo

Zajęcia organizowane w ramach w.w. projektu PFRON to: 1. Zajęcia stymulacji neurofizjologicznej

Zajęcia organizowane w ramach w.w. projektu PFRON to: 1. Zajęcia stymulacji neurofizjologicznej Zajęcia organizowane w ramach w.w. projektu PFRON to: 1. Zajęcia stymulacji neurofizjologicznej Jest to neurofizjologicznie sterowany system torowania mający na celu przywrócenie wrodzonych fizjologicznych

Bardziej szczegółowo

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W CYKLU KSZTAŁCENIA Zakład Gimnastyki, Jednostka Organizacyjna:

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W CYKLU KSZTAŁCENIA Zakład Gimnastyki, Jednostka Organizacyjna: Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 Zakład Gimnastyki, Jednostka Organizacyjna: Tańca i Ćwiczeń Muzyczno-Ruchowych Kierunek: Rodzaj studiów i profil

Bardziej szczegółowo

MAMO, TATO, POBAWMY SIĘ RAZEM! innowacja pedagogiczna

MAMO, TATO, POBAWMY SIĘ RAZEM! innowacja pedagogiczna MAMO, TATO, POBAWMY SIĘ RAZEM! innowacja pedagogiczna 1. Osoby wdrażające innowacje: mgr Justyna Witas, mgr Adriana Jachnicka, mgr Marta Jafernik 2. Termin wprowadzenia i czas trwania innowacji: Innowacja

Bardziej szczegółowo

Podstawowym celem oddziaływań rewalidacyjnych jest rozwój i aktywizowanie

Podstawowym celem oddziaływań rewalidacyjnych jest rozwój i aktywizowanie Rewalidacja - to termin pochodzenia łacińskiego (re znów, validus mocny, silny) oznacza oddziaływanie zmierzające do przywrócenia pełni sił osobom osłabionym poważną chorobą lub urazem. Pojęcia rewalidacja

Bardziej szczegółowo

Rola zabawy ruchowej w życiu dziecka w okresie przedszkolnym

Rola zabawy ruchowej w życiu dziecka w okresie przedszkolnym Rola zabawy ruchowej w życiu dziecka w okresie przedszkolnym Realizując projekt Akademii Zdrowego Przedszkolaka pod hasłem Odporność wzmacniamy bo o zdrowe żywienie i higienę dbamy, jeden z tematów tygodniowych

Bardziej szczegółowo

Opracowała Katarzyna Sułkowska

Opracowała Katarzyna Sułkowska Opracowała Katarzyna Sułkowska Ruch może zastąpić wszystkie lekarstwa, ale żadne lekarstwo nie jest w stanie zastąpić ruchu. (Tissot) Ruch jest przejawem życia, towarzyszy człowiekowi od chwili urodzin.

Bardziej szczegółowo

Program zajęć koła muzyczno tanecznego dla klasy III.

Program zajęć koła muzyczno tanecznego dla klasy III. Program zajęć koła muzyczno tanecznego dla klasy III. Muzyka w nauczaniu zintegrowanym spełnia różnorakie funkcje. Stanowi jeden z elementów barwnej, pełnej treści mozaiki tworzonej wspólnie na zajęciach

Bardziej szczegółowo

Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu.

Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu. RUCH TO ZDROWIE Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu. P A M I Ę T A J Dobroczynny wpływ aktywności fizycznej na

Bardziej szczegółowo

Zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów szczególnie uzdolnionych plastycznie

Zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów szczególnie uzdolnionych plastycznie Program indywidualizacji nauczania i wychowania uczniów klas I III szkół podstawowych Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁA MUZYCZNA I STOPNIA W CZERNIKOWIE

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁA MUZYCZNA I STOPNIA W CZERNIKOWIE PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁA MUZYCZNA I STOPNIA W CZERNIKOWIE 2015/2016 Podstawa prawna: 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz. U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483, późn. zm.)

Bardziej szczegółowo

Projekt innowacji pedagogicznej

Projekt innowacji pedagogicznej Projekt innowacji pedagogicznej Nazwa innowacji: Gimnastyka Smyka Autor: Renata Rogacewicz, Karolina Michalska, Izabela Skibińska Muzyka jest jak powietrze, jest wszędzie i w tobie, i we mnie te słowa

Bardziej szczegółowo

Zespoły edukacyjno terapeutyczne są jedną z form organizacyjnych nauczania w Zespole Szkół Specjalnych Nr 2 w Lublińcu dla dzieci z

Zespoły edukacyjno terapeutyczne są jedną z form organizacyjnych nauczania w Zespole Szkół Specjalnych Nr 2 w Lublińcu dla dzieci z Zespoły edukacyjno terapeutyczne są jedną z form organizacyjnych nauczania w Zespole Szkół Specjalnych Nr 2 w Lublińcu dla dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym,

Bardziej szczegółowo

Arteterapia. Prof. dr hab. Bronisława Woźniczka-Paruzel

Arteterapia. Prof. dr hab. Bronisława Woźniczka-Paruzel Arteterapia Prof. dr hab. Bronisława Woźniczka-Paruzel Formy terapii przez sztukę wspomagające biblioterapię W działaniach biblioterapeutycznych przydatne są również inne formy terapii, wykorzystujące

Bardziej szczegółowo

Program zajęć Elementy choreoterapii w pracy z uczniem niepełnosprawnym intelektualnie w Zespole Szkół Nr 85

Program zajęć Elementy choreoterapii w pracy z uczniem niepełnosprawnym intelektualnie w Zespole Szkół Nr 85 Program zajęć Elementy choreoterapii w pracy z uczniem niepełnosprawnym intelektualnie w Zespole Szkół Nr 85 Opracowanie: mgr Aneta Kędziora Celem edukacji osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia dla kierunku Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej

Efekty kształcenia dla kierunku Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej Załącznik nr 4 do Uchwały Nr 673 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 6 marca 2015 roku w sprawie zmiany Uchwały Nr 187 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 26 marca 2013 roku zmieniającej Uchwałę Nr 916 Senatu UWM

Bardziej szczegółowo

Program kółka tanecznego. realizowany na. zajęciach pozalekcyjnych

Program kółka tanecznego. realizowany na. zajęciach pozalekcyjnych Program kółka tanecznego realizowany na zajęciach pozalekcyjnych Opracowała : Dorota Grzela S p i s t r e ś c i Wstęp, 1 Cele, 2 Ruch i muzyka w nauczaniu.. 3 Planowanie pracy.4 Tematyka zajęć 5 WSTĘP

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2017 (skrajne daty) Wykł. Ćw. Konw. Lab. Sem. ZP Prakt. GN Liczba pkt ECTS

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2017 (skrajne daty) Wykł. Ćw. Konw. Lab. Sem. ZP Prakt. GN Liczba pkt ECTS SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2017 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Choreoterapia Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej

Bardziej szczegółowo

Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi nr 2 w Lędzinach. Opr. Monika Wajda-Mazur

Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi nr 2 w Lędzinach. Opr. Monika Wajda-Mazur Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi nr 2 w Lędzinach Opr. Monika Wajda-Mazur Klasy integracyjne w naszej szkole. Nasza szkoła jako placówka z oddziałami integracyjnymi, nie tylko edukuje w zakresie ustalonego

Bardziej szczegółowo

Jestem Słucham Tańczę

Jestem Słucham Tańczę Jestem Słucham Tańczę innowacja edukacyjna O Innowacji... Innowacją pedagogiczną nazywane są nowatorskie rozwiązania programowe, organizacyjne lub metodyczne, mające na celu poprawę jakości pracy szkoły.

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ZAJĘĆ REWALIDACYJNO - WYCOWAWCZYCH

PROGRAM ZAJĘĆ REWALIDACYJNO - WYCOWAWCZYCH PROGRAM ZAJĘĆ REWALIDACYJNO - WYCOWAWCZYCH Program rewalidacyjno wychowawczy wzór opracowała pedagog PPP w Rabce Zdroju i wykorzystywała do CELÓW SZKOLENIOWYCH - zajęć warsztatowych z nauczycielami - przy

Bardziej szczegółowo

Program zajęć z rytmiki. dla uczniów klas I III szkoły podstawowej. Rytmika w nauczaniu początkowym Szumowo, 2007r.

Program zajęć z rytmiki. dla uczniów klas I III szkoły podstawowej. Rytmika w nauczaniu początkowym Szumowo, 2007r. Beata Konopka Anna Orłowska Program zajęć z rytmiki dla uczniów klas I III szkoły podstawowej Rytmika w nauczaniu początkowym Szumowo, 2007r. Charakterystyka programu Program do rytmiki dla klas I III

Bardziej szczegółowo

Mali Jogini. Program autorski. Zajęcia ruchowe. z elementami jogi. Koordynatorzy: Magdalena Adamczyk, Żaneta Piskorz

Mali Jogini. Program autorski. Zajęcia ruchowe. z elementami jogi. Koordynatorzy: Magdalena Adamczyk, Żaneta Piskorz Program autorski Mali Jogini Zajęcia ruchowe z elementami jogi Koordynatorzy: Magdalena Adamczyk, Żaneta Piskorz Miejsce realizacji: świetlica Szkoły Podstawowej nr 5 w Gnieźnie Termin realizacji: 1 października

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY NA KIERUNEK WYCHOWANIE FIZYCZNE. Specjalność: wychowanie fizyczne z gimnastyka korekcyjną

ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY NA KIERUNEK WYCHOWANIE FIZYCZNE. Specjalność: wychowanie fizyczne z gimnastyka korekcyjną ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY NA KIERUNEK WYCHOWANIE FIZYCZNE Specjalność: wychowanie fizyczne z gimnastyka korekcyjną Teoria wychowania fizycznego 1. Rehabilitacja fizjoterapia: definicja, zakres działania,

Bardziej szczegółowo

W zdrowym ciele zdrowy duch

W zdrowym ciele zdrowy duch Program sportowy W zdrowym ciele zdrowy duch dla Wychowanków Specjalnego Ośrodka Wychowawczego im. św. Jana de La Salle w Częstochowie Opracował Dorożański Tomasz Spis treści I. Wstęp II. III. IV. Cele

Bardziej szczegółowo

Program nauczania dla dzieci 3 - letnich. w roku szkolnym 2013/2014. w Przedszkolu w Nowych Iganiach

Program nauczania dla dzieci 3 - letnich. w roku szkolnym 2013/2014. w Przedszkolu w Nowych Iganiach Program nauczania dla dzieci 3 - letnich w roku szkolnym 2013/2014 w Przedszkolu w Nowych Iganiach biorącym udział w projekcie pt. Mały Artysta współfinansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego,

Bardziej szczegółowo

WEWNĄTRZSZKOLNE ZASADY OCENIANIA

WEWNĄTRZSZKOLNE ZASADY OCENIANIA Szkoła Podstawowa nr 5 w Ostrowie Wielkopolskim Przedmiot: muzyka - klasy IV, V, VI, VII WEWNĄTRZSZKOLNE ZASADY OCENIANIA Z MUZYKI WZO jest zgodny z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 4

Bardziej szczegółowo

Program zajęć artystycznych. klasa II gimnazjum

Program zajęć artystycznych. klasa II gimnazjum Program zajęć artystycznych klasa II gimnazjum Moduł I. Zajęcia teatralne i literackie. Moduł II. Zajęcia muzyczno - ruchowe. Moduł III. Zajęcia plastyczne. Opracowała : Beata Sikora Sztuka jest wieczną

Bardziej szczegółowo

KARTA INFORMACYJNA WARSZTATÓW ARTYSTYCZNYCH

KARTA INFORMACYJNA WARSZTATÓW ARTYSTYCZNYCH KARTA INFORMACYJNA WARSZTATÓW ARTYSTYCZNYCH 2017/2018 * wiek uczestników podany w tabeli jest orientacyjny może się różnić ze względu na stopień zaawansowania **grupa musi liczyć min. 10 osób żeby mogła

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z wychowania fizycznego

Przedmiotowy system oceniania z wychowania fizycznego Przedmiotowy system oceniania z wychowania fizycznego Cele wychowania fizycznego: wszechstronny rozwój sprawności fizycznej i motorycznej, podniesienie poziomu wydolności fizycznej, powiększenie potencjału

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia dla kierunku studiów JAZZ I MUZYKA ESTRADOWA studia pierwszego stopnia profil praktyczny

Efekty kształcenia dla kierunku studiów JAZZ I MUZYKA ESTRADOWA studia pierwszego stopnia profil praktyczny Efekty kształcenia dla kierunku studiów JAZZ I MUZYKA ESTRADOWA studia pierwszego stopnia profil praktyczny Załącznik nr 1 Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia Kierunek studiów jazz i muzyka

Bardziej szczegółowo

Jestem sprawny, wesoły i zdrowy

Jestem sprawny, wesoły i zdrowy Jestem sprawny, wesoły i zdrowy Program z zakresu wychowania fizycznego dla dzieci w wieku przedszkolnym w Publicznym Przedszkolu nr 21 im Ekoludek w Kaliszu Dorosłym się zdaje, że dzieci nie dbają o zdrowie

Bardziej szczegółowo

PROGRAM INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ

PROGRAM INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ PROGRAM INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ ARTETERAPIA DROGA DO RADOŚCI Rodzaj innowacji: Autor innowacji: innowacja organizacyjno - metodyczna mgr Romana Baron mgr Aleksandra Pławecka-Brauntsch Osoby wdrażające

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZEDMIOTU MUZYKA w KLASACH IV-VI

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZEDMIOTU MUZYKA w KLASACH IV-VI PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZEDMIOTU MUZYKA w KLASACH IV-VI Przy określaniu poziomu nabytych umiejętności i stopnia opanowania wiadomości przewidzianych w programie nauczania uwzględnia się: - poziom

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE - KRYTERIA OCEN Z PRZEDMIOTU ZAJĘCIA ARTYSTYCZNE-ZAJĘCIA TANECZNE DLA UCZNIÓW KLAS I-II PUBLICZNEGO GIMNAZJUM

WYMAGANIA EDUKACYJNE - KRYTERIA OCEN Z PRZEDMIOTU ZAJĘCIA ARTYSTYCZNE-ZAJĘCIA TANECZNE DLA UCZNIÓW KLAS I-II PUBLICZNEGO GIMNAZJUM WYMAGANIA EDUKACYJNE - KRYTERIA OCEN Z PRZEDMIOTU ZAJĘCIA ARTYSTYCZNE-ZAJĘCIA TANECZNE DLA UCZNIÓW KLAS I-II PUBLICZNEGO GIMNAZJUM I. CEL OCENIANIA: 1. Aktywizowanie uczniów do czynnego uczestnictwa w

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie zabaw ruchowych w wieku przedszkolnym.

Wykorzystanie zabaw ruchowych w wieku przedszkolnym. Wykorzystanie zabaw ruchowych w wieku przedszkolnym. Zabawy ruchowe obok zabaw manipulacyjnych, naśladowczych konstrukcyjnych i gier dydaktycznych stanowią jedną z najbardziej interesujących form zabawowych

Bardziej szczegółowo

PODRĘCZNIK Gra muzyka! J. Oleszkiewicz Nowa Era. Przedmiot ma na celu zdobywanie wiedzy i umiejętności z zakresu sztuki muzycznej.

PODRĘCZNIK Gra muzyka! J. Oleszkiewicz Nowa Era. Przedmiot ma na celu zdobywanie wiedzy i umiejętności z zakresu sztuki muzycznej. PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZEDMIOTU MUZYKA PODRĘCZNIK Gra muzyka! J. Oleszkiewicz Nowa Era Przedmiot ma na celu zdobywanie wiedzy i umiejętności z zakresu sztuki muzycznej. Ocenie podlegają: 1.

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W CZAPLINKU NA LATA 2013 2018. Strategia rozwoju placówki

KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W CZAPLINKU NA LATA 2013 2018. Strategia rozwoju placówki KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W CZAPLINKU NA LATA 2013 2018 Świat bez dzieci byłby jak niebo bez gwiazd Św. J. Vianney Strategia rozwoju placówki Zapewnienie ciągłego rozwoju i doskonalenia jakości

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA PRACY SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W KOCHANOWICACH

KONCEPCJA PRACY SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W KOCHANOWICACH KONCEPCJA PRACY SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W KOCHANOWICACH CELE KONCEPCJI PRACY PRZEDSZKOLA 1. Diagnozowanie i rozwijanie inteligencji wielorakich dzieci. Zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych

Bardziej szczegółowo

Seminarium: Jak wykorzystać doświadczenia europejskie w nauczaniu pozaformalnym osób dorosłych łatwiejsze niż się wydaje Kraków,

Seminarium: Jak wykorzystać doświadczenia europejskie w nauczaniu pozaformalnym osób dorosłych łatwiejsze niż się wydaje Kraków, Seminarium: Jak wykorzystać doświadczenia europejskie w nauczaniu pozaformalnym osób dorosłych łatwiejsze niż się wydaje Kraków, 19.10.2016 Maja Strzelecka Taniec - formą artystycznego wyrazu, procesem

Bardziej szczegółowo

Program dodatkowych zajęć tanecznych

Program dodatkowych zajęć tanecznych Program dodatkowych zajęć tanecznych Taniec nowoczesny dla najmłodszych, ruch kreatywny oraz podstawy tańca w parach Royal Dance Company Tomasz Nawrocki 45-006 Opole, ul. Książąt Opolskich 48-50 Email:

Bardziej szczegółowo

Orzecznictwo w procesie diagnozy FASD

Orzecznictwo w procesie diagnozy FASD Orzecznictwo w procesie diagnozy FASD Barbara Woszczyna Tomaszowice 2015r. Według brytyjskiego raportu Warnocka, około 20% populacji uczniów to dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (Children with

Bardziej szczegółowo

Współczesne cele wychowania fizycznego a wybrane uregulowania prawne

Współczesne cele wychowania fizycznego a wybrane uregulowania prawne Współczesne cele wychowania fizycznego a wybrane uregulowania prawne Jakość poziomu edukacji w konfrontacji do potrzeb jednostkowych i społecznych jest wciąż przedmiotem krytyki i poszukiwań sposobów poprawy.

Bardziej szczegółowo

Agata Dybowska. Program zajęć artystycznych w gimnazjum

Agata Dybowska. Program zajęć artystycznych w gimnazjum Agata Dybowska Program zajęć artystycznych w gimnazjum NASZ ŚWIAT - ŚPIEWAMY, TAŃCZYMY I GRAMY... 1/ FORMA ZESPOŁU WOKALNEGO 2/ FORMA ZESPOŁU TANECZNEGO 3/ FORMA ZESPOŁU TEATRALNEGO Warsztaty muzyczne

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z PLASTYKI I ZAJĘĆ ARTYSTYCZNYCH (PLASTYCZNYCH)

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z PLASTYKI I ZAJĘĆ ARTYSTYCZNYCH (PLASTYCZNYCH) WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z PLASTYKI I ZAJĘĆ ARTYSTYCZNYCH (PLASTYCZNYCH) Ocena niedostateczna Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna nie zdobył podstawowych wiadomości i umiejętności;

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy System Oceniania z wychowania fizycznego obowiązujący od roku szkolnego 2012/2013 (nowa podstawa programowa)

Przedmiotowy System Oceniania z wychowania fizycznego obowiązujący od roku szkolnego 2012/2013 (nowa podstawa programowa) Przedmiotowy System Oceniania z wychowania fizycznego obowiązujący od roku szkolnego 2012/2013 (nowa podstawa programowa) Cele wychowania fizycznego: wszechstronny rozwój sprawności fizycznej i motorycznej,

Bardziej szczegółowo

TRZYLETNI PROGRAM ROZWOJU PRZEDSZKOLA GMINY SIEPRAW W ZAKLICZYNIE I ZAŁOZENIA ORGANIZACYJNE PRZEDSZKOLA

TRZYLETNI PROGRAM ROZWOJU PRZEDSZKOLA GMINY SIEPRAW W ZAKLICZYNIE I ZAŁOZENIA ORGANIZACYJNE PRZEDSZKOLA TRZYLETNI PROGRAM ROZWOJU PRZEDSZKOLA GMINY SIEPRAW W ZAKLICZYNIE 1. Założenia organizacyjne przedszkola. 2. Strategia rozwoju placówki. 3. Priorytety pracy przedszkola. 4. Wizja i misja przedszkola. 4.

Bardziej szczegółowo

Program terapeutyczno-edukacyjny Zmyślne ruchy, które doskonalą umysł - gimnastyka mózgu

Program terapeutyczno-edukacyjny Zmyślne ruchy, które doskonalą umysł - gimnastyka mózgu Opracowała: Katarzyna Szydłowska Wprowadzenie Dziecko rodzi się z kompleksem naturalnych sił- odruchów i instynktów. Naturalnie dane odruchy i pierwotne ruchy w procesie ich przyswajania w okresie niemowlęcym,

Bardziej szczegółowo

Psychopedagogika twórczości

Psychopedagogika twórczości Psychopedagogika twórczości Dziecko rodzi się wszechstronnie uzdolnione, z pełną możliwością rozwoju we wszystkich kierunkach, potencjalną wybitną inteligencją i zadatkami na rozwijanie wielkiej twórczości

Bardziej szczegółowo

Kryteria Oceniania z Muzyki dla klasy IV Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:

Kryteria Oceniania z Muzyki dla klasy IV Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: Kryteria Oceniania z Muzyki dla klasy IV Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: Śpiewa polski hymn narodowy (4 zwrotki) na pamięć, poprawnie pod względem melodycznym, rytmicznym, z zachowaniem jego charakteru,

Bardziej szczegółowo

Szkoła Podstawowa nr 16 z Oddziałami Integracyjnymi w Przemyślu. Przedmiotowy System Oceniania MUZYKA klasy IV-VII

Szkoła Podstawowa nr 16 z Oddziałami Integracyjnymi w Przemyślu. Przedmiotowy System Oceniania MUZYKA klasy IV-VII Szkoła Podstawowa nr 16 z Oddziałami Integracyjnymi w Przemyślu Przedmiotowy System Oceniania MUZYKA klasy IV-VII OPRACOWAŁA : JOANNA CIOCH 1.CELE EDUKACYJNE w nauczaniu muzyki Cele ogólne 1. Pobudzanie

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA PRACY INTEGRACYJNEGO SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W PRZEGINI DUCHOWNEJ

KONCEPCJA PRACY INTEGRACYJNEGO SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W PRZEGINI DUCHOWNEJ Koncepcja Pracy Przedszkola 1 KONCEPCJA PRACY INTEGRACYJNEGO SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W PRZEGINI DUCHOWNEJ Dziecko chce być dobre Jeśli nie umie naucz Jeśli nie wie wytłumacz Jeśli nie może pomóż. Janusz

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA MUZYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ W BUKOWIE

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA MUZYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ W BUKOWIE 1 PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA MUZYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ W BUKOWIE Opracowała mgr Renata Krawczyoska 2 I. PZO ZGODNE Z PROGRAMEM NAUCZANIA MUZYKI NA DRUGIM ETAPIE EDUKACJI II. PZO ZGODNE Z PODRĘCZNIKIEM

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA PRACY SZKOŁY ZESPÓŁ SZKÓŁ IM. POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH W BORKU WLKP.

KONCEPCJA PRACY SZKOŁY ZESPÓŁ SZKÓŁ IM. POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH W BORKU WLKP. KONCEPCJA PRACY SZKOŁY ZESPÓŁ SZKÓŁ IM. POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH W BORKU WLKP. CEL NADRZĘDNY: Wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, wspieranie go w procesie nabywania wiedzy i umiejętności,

Bardziej szczegółowo

Regulamin corocznego Wojewódzkiego Turnieju Muzycznego Pro Sinfoniki

Regulamin corocznego Wojewódzkiego Turnieju Muzycznego Pro Sinfoniki Regulamin corocznego Wojewódzkiego Turnieju Muzycznego Pro Sinfoniki 1 1) Turnieje muzyczne Pro Sinfoniki odbywają się corocznie. Udział w turnieju jest bezpłatny. 2) Celem każdego turnieju jest poznawanie

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy System Oceniania w Gimnazjum im. Papieża Jana Pawła II w Wysokiem. Przedmiot: Muzyka

Przedmiotowy System Oceniania w Gimnazjum im. Papieża Jana Pawła II w Wysokiem. Przedmiot: Muzyka Przedmiotowy System Oceniania w Gimnazjum im. Papieża Jana Pawła II w Wysokiem Przedmiot: Muzyka Wymagania edukacyjne opracowane zostały w oparciu o: program nauczania ogólnego muzyki w gimnazjum Świat

Bardziej szczegółowo

Osiągnięcia edukacyjne dla dzieci z oddziału przedszkolnego na rok szkolny 2014/2015 Oczekiwane efekty aktywności społecznej dziecka

Osiągnięcia edukacyjne dla dzieci z oddziału przedszkolnego na rok szkolny 2014/2015 Oczekiwane efekty aktywności społecznej dziecka Osiągnięcia edukacyjne dla dzieci z oddziału przedszkolnego na rok szkolny 2014/2015 Oczekiwane efekty aktywności społecznej dziecka podaje swoje dane osobowe swobodnie wypowiada się na temat swojej rodziny

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z MUZYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ W GÓRALICACH

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z MUZYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ W GÓRALICACH PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA 1. Cele w nauczaniu muzyki: Z MUZYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ W GÓRALICACH Rozbudzanie i rozwijanie twórczych postaw uczniów, kształcenie krytycznej postawy wobec muzyki, jej

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z MUZYKI W KLASIE 7

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z MUZYKI W KLASIE 7 WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z MUZYKI W KLASIE 7 Nauczyciel oceniając ucznia bierze pod uwagę przede wszystkim jego zaangażowanie, wkład pracy i aktywność. Ocena postawy,

Bardziej szczegółowo

Edukacja przez sztukę efekty prowadzonych działań w ramach programu własnego Ruch, muzyka, gest

Edukacja przez sztukę efekty prowadzonych działań w ramach programu własnego Ruch, muzyka, gest Edukacja przez sztukę efekty prowadzonych działań w ramach programu własnego Ruch, muzyka, gest Program własny z zakresu arteterapii Ruch muzyka, gest, realizowany w Ośrodku Rehabilitacyjno Edukacyjno

Bardziej szczegółowo

SPORTOWE ZAJĘCIA POZALEKCYJNE

SPORTOWE ZAJĘCIA POZALEKCYJNE SPORTOWE ZAJĘCIA POZALEKCYJNE - ogólne informacje Zajęcia sportowe skierowane są do wszystkich chętnych uczniów. Mimo tego, że są to lekcje nieobowiązkowe to dla osiągnięcia sukcesu duże znaczenie ma systematyczność,

Bardziej szczegółowo

Program wychowawczy Szkoły Podstawowej nr 2 w Gliwicach.

Program wychowawczy Szkoły Podstawowej nr 2 w Gliwicach. Program wychowawczy Szkoły Podstawowej nr 2 w Gliwicach. Przyjęty uchwałą Rady Pedagogicznej z dnia 07.09.2016. NACZELNY CEL WYCHOWANIA Wszechstronny rozwój młodego człowieka zmierzający do ukształtowania,

Bardziej szczegółowo

Przygotowanie przez pracowników świetlicy szkolnej opinii na temat pracy z uczniem zdolnym oraz z uczniem mającym trudności w nauce.

Przygotowanie przez pracowników świetlicy szkolnej opinii na temat pracy z uczniem zdolnym oraz z uczniem mającym trudności w nauce. Przygotowanie przez pracowników świetlicy szkolnej opinii na temat pracy z uczniem zdolnym oraz z uczniem mającym trudności w nauce. Celem działalności świetlicy szkolnej jest: zapewnienie dzieciom zorganizowanej

Bardziej szczegółowo

Uchwała nr 1/2019/2020

Uchwała nr 1/2019/2020 Uchwała nr 1/2019/2020 Rady Pedagogicznej w Szkole Podstawowej nr 2 im. Jana Pawła II w Twardogórze z dnia 28.08.2019r. w sprawie zmian w Statucie Szkoły Podstawowej nr 2 im. Jana Pawła II w Twardogórze

Bardziej szczegółowo

Dzień Tańca na Wydziale Pedagogicznym, 27 kwietnia 2017

Dzień Tańca na Wydziale Pedagogicznym, 27 kwietnia 2017 Dzień Tańca na Wydziale Pedagogicznym, 27 kwietnia 2017 "Jest rzeczą charakterystyczną, że większość sformułowań na temat tańca omawia to zjawisko z dystansu, zamiast przejść do sedna sprawy. Najbardziej

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W PLESZEWIE. Barbara Walter

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W PLESZEWIE. Barbara Walter PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W PLESZEWIE Barbara Walter Pleszew, sierpień 2019 Celem nowoczesnego oceniania jest: rozpoznawanie uzdolnień,zainteresowań i pasji ucznia

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYCHOWAWCZY W SZKOLE PODSTAWOWEJ W SMARDZEWIE

PROGRAM WYCHOWAWCZY W SZKOLE PODSTAWOWEJ W SMARDZEWIE ,,Mądrość to dążenie do pełni Ks. Jan Twardowski PROGRAM WYCHOWAWCZY W SZKOLE PODSTAWOWEJ W SMARDZEWIE ,,Mądrość to dążenie do pełni Ks. Jan Twardowski Program wychowawczy SPIS TREŚCI: 1. Podstawa prawna

Bardziej szczegółowo

W ramach projektu odbywają się zajęcia dodatkowe:

W ramach projektu odbywają się zajęcia dodatkowe: Od 1 września rozpoczęły się zajęcia w projekcie pn. Pozytywna integracja finansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na lata 2014-2020 W ramach projektu odbywają

Bardziej szczegółowo

POPRZEZ TANIEC POZNAJEM Y ŚWIAT. Innowacja pedagogiczna

POPRZEZ TANIEC POZNAJEM Y ŚWIAT. Innowacja pedagogiczna Innowacja pedagogiczna POPRZEZ TANIEC Y ŚWIAT POZNAJEM Miejsce realizacji: Miejskie Przedszkole Nr 47 z Oddziałami Integracyjnymi w Rudzie Śląskiej Termin realizacji: wrzesień 2017 r. czerwiec 2018 r.

Bardziej szczegółowo

PRZEDSZKOLE MIEJSKIE NR 2 IM. WANDY CHOTMOSKIEJ W KOŁOBRZEGU PROGRAM AUTORSKI KOŁA TANECZNEGO ALICJI BIEL I KAMILI ŁĘKOWSKIEJ

PRZEDSZKOLE MIEJSKIE NR 2 IM. WANDY CHOTMOSKIEJ W KOŁOBRZEGU PROGRAM AUTORSKI KOŁA TANECZNEGO ALICJI BIEL I KAMILI ŁĘKOWSKIEJ PRZEDSZKOLE MIEJSKIE NR 2 IM. WANDY CHOTMOSKIEJ W KOŁOBRZEGU PROGRAM AUTORSKI KOŁA TANECZNEGO ALICJI BIEL I KAMILI ŁĘKOWSKIEJ Mów dziecku, że jest dobre, że może, że potrafi Janusz Korczak 1. WSTĘP Taniec

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NR 50 W BIELSKU-BIAŁEJ

KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NR 50 W BIELSKU-BIAŁEJ KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NR 50 W BIELSKU-BIAŁEJ Podstawa prawna: Rozporządzenie MEN z dnia 7 października 2009r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324 z późn. zm.) Ustawa z dn.

Bardziej szczegółowo

Koncepcja Rozwoju. Gminnego Przedszkola nr 3 w Trzciance. na lata:

Koncepcja Rozwoju. Gminnego Przedszkola nr 3 w Trzciance. na lata: Koncepcja Rozwoju Gminnego Przedszkola nr 3 w Trzciance na lata: 2014 2019. Motto Przedszkola: Nie zmuszajmy dzieci do aktywności, lecz wyzwalajmy aktywność. Nie każmy myśleć, lecz twórzmy warunki do myślenia.

Bardziej szczegółowo

Terapeutyczne właściwości plastycznej ekspresji twórczej u dzieci.

Terapeutyczne właściwości plastycznej ekspresji twórczej u dzieci. Terapeutyczne właściwości plastycznej ekspresji twórczej u dzieci. Oddziaływanie przez sztukę jest uznaną i cenioną formą terapii. Dzieje się tak, ponieważ zarówno muzyka jak i plastyka poruszają w człowieku

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Rytmika i taniec. Muzyka, rytm, taniec KOD WF/I/st/27

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Rytmika i taniec. Muzyka, rytm, taniec KOD WF/I/st/27 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Rytmika i taniec. Muzyka, rytm, taniec KOD WF/I/st/27 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne 3. POZIOM STUDIÓW 1 : I stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW:

Bardziej szczegółowo

Program Wychowawczy Zespołu Szkół im. Janusza Korczaka w Łubiance na lata 2012-2015

Program Wychowawczy Zespołu Szkół im. Janusza Korczaka w Łubiance na lata 2012-2015 Program Wychowawczy Zespołu Szkół im. Janusza Korczaka w Łubiance na lata 2012-2015 Dziecko chce być dobre. Jeśli nie umie- naucz. Jeśli nie wie- wytłumacz. Jeśli nie może- pomóż Przyjęty do realizacji

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU. Muzyka w oddziaływaniach terapeutycznych

OPIS PRZEDMIOTU. Muzyka w oddziaływaniach terapeutycznych OPIS PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Muzyka w oddziaływaniach terapeutycznych Wydział Instytut/Katedra Kierunek Specjalizacja/specjalność Poziom organizacyjny studiów System studiów Wydział

Bardziej szczegółowo

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu. Kierunek: Fizjoterapia

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu. Kierunek: Fizjoterapia PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu Kierunek: Fizjoterapia SYLABUS Nazwa przedmiotu Taniec Kod przedmiotu F III_06_SS_2012

Bardziej szczegółowo

Centrum Kształcenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli w Mielcu. Zeszyty Nauczycielskie Nr 6

Centrum Kształcenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli w Mielcu. Zeszyty Nauczycielskie Nr 6 Centrum Kształcenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli w Mielcu Zeszyty Nauczycielskie Nr 6 1 Redaktor techniczny: Marek Patyk Skład komputerowy: Barbara Słocka Redakcja Grażyna Pleban Wydawca: Centrum

Bardziej szczegółowo

1. Analizowanie informacji o efektach działalności szkoły w wybranym obszarze. 2. Sformułowanie wniosków służących podniesieniu jakości pracy szkoły.

1. Analizowanie informacji o efektach działalności szkoły w wybranym obszarze. 2. Sformułowanie wniosków służących podniesieniu jakości pracy szkoły. Cel ewaluacji: 1. Analizowanie informacji o efektach działalności szkoły w wybranym obszarze. 2. Sformułowanie wniosków służących podniesieniu jakości pracy szkoły. 3. Pozyskiwanie informacji w jakiej

Bardziej szczegółowo

Specyfika pracy edukacyjno-terapeutycznej z dzieckiem o specjalnych potrzebach edukacyjnych

Specyfika pracy edukacyjno-terapeutycznej z dzieckiem o specjalnych potrzebach edukacyjnych Specyfika pracy edukacyjno-terapeutycznej z dzieckiem o specjalnych potrzebach edukacyjnych Metody pracy z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną intelektualnie wyrażają się: w budzeniu aktywności uczniów,

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z Muzyki w Gimnazjum św. Wojciecha w Staniątkach.

Przedmiotowy system oceniania z Muzyki w Gimnazjum św. Wojciecha w Staniątkach. Przedmiotowy system oceniania z Muzyki w Gimnazjum św. Wojciecha w Staniątkach. I. SPECYFIKA OCENIANIA Z PRZEDMIOTU MUZYKA Nauczyciel, dokonując oceny osiągnięć uczniów, będzie brał pod uwagę przede wszystkim:

Bardziej szczegółowo

Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna 76-200 Słupsk, ul. Narutowicza 9 tel./fax: (59) 845 60 20 www.ppp.slupsk.pl e-mail ppp.slupsk1@poczta.onet.

Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna 76-200 Słupsk, ul. Narutowicza 9 tel./fax: (59) 845 60 20 www.ppp.slupsk.pl e-mail ppp.slupsk1@poczta.onet. W ramach realizacji Projektu Pedagogika cyrku w terapii dzieci z zaburzeniami motoryki małej zakwalifikowana grupa 10 rodziców uczestniczyła w warsztatach szkoleniowych Twórcze zastosowanie pedagogiki

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceny z przedmiotu muzyka. Na ocenę z muzyki wpływa:

Kryteria oceny z przedmiotu muzyka. Na ocenę z muzyki wpływa: Kryteria oceny z przedmiotu muzyka. Na ocenę z muzyki wpływa: -aktywne uczestnictwo w lekcji, 3+- ocena bardzo dobra -stosunek do przedmiotu -umiejętność wykorzystania wiedzy teoretycznej w praktyce -znajomość

Bardziej szczegółowo

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Psychologii Zdrowia Terapia ruchem Osoby prowadzące przedmiot: 1. Lipowski Mariusz, prof. nadzw. dr hab., mariusz.lipowski@awfis.gda.pl

Bardziej szczegółowo

Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna 76-200 Słupsk, ul. Narutowicza 9 tel./fax: (59) 845 60 20 www.ppp.slupsk.pl e-mail ppp.slupsk1@poczta.onet.

Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna 76-200 Słupsk, ul. Narutowicza 9 tel./fax: (59) 845 60 20 www.ppp.slupsk.pl e-mail ppp.slupsk1@poczta.onet. W ramach realizacji Projektu Pedagogika cyrku w terapii dzieci z zaburzeniami motoryki małej zakwalifikowana grupa 15 nauczycieli przedszkola uczestniczyła w warsztatach szkoleniowych Kreatywna praca z

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ZAJĘĆ ADAPTACYJNO INTEGRACYJNYCH

PROGRAM ZAJĘĆ ADAPTACYJNO INTEGRACYJNYCH Ważne jest przecież nie to, jakimi ludzie są, lecz to, jakimi mogą się stać Bogdan Suchodolski PROGRAM ZAJĘĆ ADAPTACYJNO INTEGRACYJNYCH opracowany dla grup uczennic Gimnazjum nr 2 im. dra Józefa Ostaszewskiego

Bardziej szczegółowo

Autyzm. autyzm wczesnodziecięcy

Autyzm. autyzm wczesnodziecięcy Autyzm autyzm wczesnodziecięcy Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, które najczęściej ujawnia się w ciągu pierwszych trzech lat życia jako rezultat zaburzenia neurologicznego, które oddziałuje na funkcje

Bardziej szczegółowo