Jeśli nie Zespół Aspergera to co? Różne potrzeby terapeutyczne.

Transkrypt

1 Jeśli nie Zespół Aspergera to co? Różne potrzeby terapeutyczne. Małgorzata Dąbrowska-Kaczorek Lekarz specjalizujący się w psychiatrii i psychoterapeuta poznawczo-behawioralny Centrum Diagnozy i Terapii ADHD

2 Nie same rzeczy bynajmniej, ale mniemania o rzeczach budzą w ludziach niepokój Epiktet (55-135r.n.e.)

3 Kontynuacja diagnozy wg nowych kryteriów Badanie na próbie 4453 dzieci wykazało, że 91% dzieci z diagnozą ASD z DSM IV może otrzymać również diagnozę ASD wg DSM V

4 Historyczna koncepcja autyzmu Autyzm jako wynik deprywacji wczesnych potrzeb dziecka- podejście do terapii psychoanalityczne Lewit, 1963, Rimland 1974 Inna dynamika zmian przy działaniach terapeutycznych przy zaniedbywaniu dziecka i u osoby z autyzmem świadczy o tym ze są to zupełnie różne jednostki.

5 Zaburzenia neurorozwojowe w DSM V ASD (F84.0) Niepełnosprawność intelektualna Zaburzenia komunikacji Zaburzenia ze spektrum autyzmu Zaburzenia hiperkinetyczne Specyficzne zaburzenia uczenia Zaburzenia motoryczne Inne zaburzenia neurorozwojowe

6 Triada objawów ASD w DSM IV W obrębie komunikacji Interakcji społecznych Sztywnych wzorców zachowań i zainteresowań

7 Objawy ASD w DSM V Objawy w obrębie komunikacji i interakcji społecznych połączono w jedną grupę objawów komunikację społeczną Nie jest wymagane, aby objawy powstały przed 3 rokiem życia

8 Objawy ASD w DSM V ciąg dalszy Opóźnienie rozwoju językowego traktowane jest jako czynnik wpływający na stopień ciężkości objawów a nie determinujący ASD Wymagane są co najmniej dwa objawy z grupy powtarzalnych zachowań i ograniczonych zainteresowań

9 Funkcjonowanie osób z ASD środowisko stereotypie ASD IQ i funkcje wykonawcze komunikacja społeczna

10 Funkcjonowanie osoby z ASD to biologia i środowisko

11 Uwarunkowania biologiczne

12 Czynniki środowiskowe

13 Psychoterapia ASD wg Tony Attwood Terapia psychoanalityczna ma niewiele do zaoferowania dzieciom z ASD. W ich przypadku analiza zabawy w udawanie nie odzwierciedla metafory z życia i nie można szukać projektowanych znaczeń. Na ogół są to sceny odtworzone z ulubionej bajki lub przeżytej sytuacji.

14 Współczesne podejście do autyzmu Podejście behawioralne, edukacyjne i rozwojowe Rogers i Ozonoff 2006 Przy dobrym IQ terapia poznawczobehawioralna Wood 2009 Obecnie wybiera się programy terapii, które mają empirycznie potwierdzoną skuteczność

15 Programy behawioralne Mają na celu rozwój mowy, stosowanie sekwencji i pozytywnego wzmocnienia 40h tygodniowo przez 2 lata, połowa dzieci ukończyła I klasę Lovaas 1987

16 Programy CBT rozwijające wnioskowanie o stanie umysłu Strategia rozwijania myślenia zdjęcie w głowie. Sweetenham1998

17 Programy CBT rozwijające umiejętności społeczne Rozwijanie zdolności rozumienia norm i konwencji społecznych Feng 2008 odgrywanie ról, modelowanie, wideomodelowanie i dyskusje w grupie Charlop 2010

18 Programy CBT rozwijające umiejętności emocjonalne Rozpoznawanie emocji Odczytywanie stanu umysłu Rozumienie związku między emocjami i zachowaniem Patricia Howlin

19 Etapy programu Patricia Howlin I etap: rozpoznanie emocji na fotografii II etap: rozpoznanie emocji na symbolu III etap: identyfikowanie emocji z sytuacją na obrazku IV etap: rozpoznawanie emocji w związku z pragnieniem Wnioski: poprawa funkcjonowania na grupie, ale słabo generalizuje się w naturalnym środowisku dziecka

20 Programy dla rodziców Zmniejszające napady złości Schreibman i Koegel, 1996 Poprawiające komunikację z dziećmi Koegel 1996 Zmniejszające zachowania destrukcyjne i poprawę socjalizacji Strain, Kohler, Goldstein 1996 Rozwijające wspólne pole uwagi i symboliczną zabawę Kasari 2008

21 Teoria umysłu-prekursorem był David Premarck, 1978 Nie potrafią trafnie odczytać stanu umysłu innego człowieka i na tej podstawie przewidzieć jego zachowanie i wyjaśnić motywy działania.

22 Teorię umysłu rozwinęli Baron-Cohen w 1997 roku Trudność z rozumieniem intencji, pragnień, uczuć, przekonań i motywów działania. Trudność z rozumieniem udawania.

23 Centrum Diagnozy i Terapii ADHD

24 Intersubiektywność-Trevartheni i Aithen, 2001 Zdolność analizy sytuacji z perspektywy innej osoby. W odróżnieniu od zniekształceń poznawczych np. wrogich intencji.

25 Zachowania stereotypowe Test sortowania kart Wisconsin- karty różnią się wzorem i kolorem. Zmiana kryteriów sortowania wskazuje na trudności z hamowaniem w płatach przedczołowych.

26 Spektrum zdolności poznawczych w zakresie centralnej koherencji Skoncentrowany na detalach Globalne przetwarzanie informacji słaba koherencja silna koherencja

27

28 Funkcjonowanie osób z ASD środowisko stereotypie ASD IQ i funkcje wykonawcze komunikacja społeczna

29 Funkcje wykonawcze Planowanie działania, inicjowanie go, koncentracja na zadaniu, przenoszenie i utrzymanie uwagi, hamowanie odpowiedzi, korzystanie z informacji zwrotnych. Wieża z Hanoi- ocena planowania i pamięci roboczej- związek z wielkością spoidła wielkiego.

30 Modele poznawcze zniekształcenia poznawcze selektywna uwaga

31 Związek autyzmu z ADHD- w DSM V w zaburzeniach neurorozwojowych Oba zaburzenia nie wykluczają się wzajemnie wg. DSM V W obu grupach wykazano osłabienie połączenia między neuronami okolicy czołowociemieniowej. Mosconi, Kay 2009 W obu grupach podobne zaburzenia funkcji wykonawczych Mosconi, Kay 2009 W obu grupach motywacja poprawia funkcje wykonawcze

32 Inteligencja osób ze spektrum autyzmu. Iloraz słabo odzwierciedla ich rzeczywiste możliwości Trudno jest stworzyć środowisko, w którym się będą realizować Przy diagnozie IQ niechętnie współpracują Testy na empatię słabsze wyniki niż test ukrytych figur

33 Agresja impulsywna towarzyszy często wielu problemom psychicznym ASD ADHD Agresja CD OOD

34 Subiektywne i obiektywne cele w terapii Zdrowie to stan fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu, a nie tylko brak choroby. Można stwierdzić istnienie choroby ale nie można stwierdić istnienia zdrowia

35 Rozpoczęcie diagnozy i podjęcie leczenia omawianych problemów wymaga pokonania stereotypu psychiatry, chorego psychicznie, leku psychotropowego

36 Dziękuję za uwagę Centrum Diagnozy i Terapii ADHD