OŚWIATA AUTYZM PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI

Transkrypt

1 OŚWIATA AUTYZM PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI

2 AUTYZM PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI

3 AUTYZM PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI Spis treści Charakterystyka autyzmu... 3 Kształcenie ucznia z autyzmem... 4 Organizacja warunków nauki dla ucznia z autyzmem... 5 Zatrudnienie specjalistów w szkole... 5 Indywidualizacja w pracy z uczniem z autyzmem... 6 Program nauczania... 6 Kompetencje wychowawcze i interpersonalne*... 7 Bezpieczeństwo ucznia w szkole... 7 Dobry kontakt z nauczycielem... 7 Gdzie szukać pomocy?... 9 Autor Marzenna Czarnocka dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 13 w Warszawie Redaktor Katarzyna Krysztofiak Korekta Zespół BBP 856 ISBN Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2010 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o Warszawa, ul. Łotewska 9a, tel , faks Praktyczny raport Autyzm praca z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi chroniony jest prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w raporcie Autyzm praca z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Niniejszy raport został przygotowany z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia. Zaproponowane w raporcie Autyzm praca z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w raporcie Autyzm praca z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. 2

4 AUTYZM PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI W ostatnich latach obserwuje się stały wzrost liczby dzieci dotkniętych autyzmem. Coraz częściej też uczniowie z autyzmem uczą się nie tylko w klasach integracyjnych, ale też w szkołach ogólnodostępnych. Zaspokojenie potrzeb edukacyjnych i rozwojowych ucznia z autyzmem może nie być łatwe z uwagi na charakter funkcjonowania ucznia i jego szczególne predyspozycje. Przedstawiamy praktyczne zasady organizacji nauczania dziecka autystycznego. Charakterystyka autyzmu Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwoju, które przejawia się w specyficznym funkcjonowaniu dziecka. Najbardziej charakterystyczne są: zaburzenia w komunikacji, trudności w relacjach społecznych, stereotypowe, sztywne wzorce zachowań. Obok tych zaburzeń występować może nieprawidłowy rozwój intelektualny, zaburzenia percepcji, zaburzenia koncentracji uwagi i inne. W szerokim rozumieniu autyzm jest to spektrum zaburzeń, w których pojawiają się zachowania z triady zaburzeń w obszarach socjalizacji, komunikacji i perseweracyjnych zachowań. W takim ujęciu do tej kategorii zalicza się również zespół Aspergera. Zróżnicowane zachowania Nie wszystkie zachowania typowe dla autyzmu muszą występować u dziecka z tym zaburzeniem. Ponadto mogą przejawiać się w różny sposób. Niektóre dzieci mogą być szczególnie wrażliwe na dźwięki i gwałtownie na nie reagować. Zachowania innych uznawane za niegrzeczne mogą być jedynym dostępnym dla dziecka sposobem proszenia o pomoc czy prośbą o pożądany przedmiot. Oznacza to konieczność dostosowania oddziaływań edukacyjnych terapeutycznych i wychowawczych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych ucznia, u którego stwierdzono autyzm. Trudności ucznia z autyzmem mogą dotyczyć: kontaktów społecznych i przystosowaniu się do zasad panujących w grupie brak kontaktu wzrokowego, trudności z nawiązaniem i podtrzymywaniem relacji, izolacja; przewidywania i rozumienia swoich zachowań oraz ich konsekwencji, a także z przewidywania i rozumienia zachowań innych osób oraz ich konsekwencji, mylne odczytywanie zachowań, gestów dziecko może nie rozumieć oczekiwań otoczenia, bo nie rozumie instrukcji i zasad wyrażanych werbalnie, nie domyśla się intencji na podstawie gestów, może gwałtownie, agresywnie zareagować na nagła zmianę rutynowej sytuacji, przekraczać granice osobistej przestrzeni innych; problemów z rozpoznawaniem, rozumieniem i właściwym wyrażaniem swoich emocji oraz radzeniem sobie z emocjami innych dzieci z autyzmem mają problem z rozpoznawaniem wyrazu twarzy innych osób, mowy ciała np. reagują śmiechem na płacz innej osoby lub krzykiem, agresją, autoagresją próbują wyrazić sprzeciwu lub prośbę; komunikacji językowej przejawiającej się między innymi: niemożnością opanowania umiejętności czytania i pisania lub hyperleksją, czyli zdolnością czytania wykraczającą poza umiejętności właściwe dla wieku dziecka albo intensywną fascynacją literami lub cyframi przy jednoczesnym brak rozumienia czytanego tekstu, dosłownym rozumieniu języka, trudnościach w rozumieniu metafor, żartów itp.; 3

5 Niedostępne w wersji demonstracyjnej. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki w serwisie