KONKURS CHEMICZNY KLAS TRZECICH GIMNAZJALNYCH

Transkrypt

1 IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 14 maja 2011 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW KONKURS CHEMICZNY KLAS TRZECICH GIMNAZJALNYCH ROK SZKOLNY 2010/2011 ZADANIE 1 Każdemu z początków stwierdzeń w tabeli ( I VIII ) przyporządkuj wszystkie ich poprawne zakończenia wybrane z listy pod tabelą ( A F ). Każde z zakończeń może zostać przyporządkowane wielokrotnie. ( 8 punktów ) POCZĄTEK STWIERDZENIA I. Jeżeli węglowodór odbarwia wodę bromową PROPONOWANE ZAKOŃ- CZENIA II. III. IV. Jeżeli produktem reakcji chlorowodoru z węglowodorem jest monochloropochodna alkilowa Jeżeli w reakcji węglowodoru z bromem oprócz bromopochodnych powstaje bromowodór Jeżeli w reakcji węglowodoru z bromem powstaje tylko jeden produkt - tetrabromopochodna V. Jeżeli w wyniku całkowitego spalenia węglowodoru powstaje VI. tyle samo cząsteczek CO 2 i H 2 O Jeżeli dany węglowodór jest alkinem VII. VIII. Jeżeli węglowodór ulega polimeryzacji Jeżeli węglowodór posiada w łańcuchu dwa wiązania podwójne MOŻLIWE ZAKOŃCZENIA: A/ to jest to reakcja przyłączenia, czyli addycji B/ to skład cząsteczki tego węglowodoru można opisać wzorem C n H 2n-2 C/ to węglowodorem tym jest alken D/ to jest to dowolny węglowodór nienasycony E/ to jest to reakcja podstawiania, czyli substytucji F/ to jest to węglowodór nasycony

2 ZADANIE 2 Nazwa metalu M pochodzi od imienia greckiej bogini tęczy, ze względu na barwę jaką przyjmują jego związki chemiczne. Stosowany jest do pokrywania ostrzy stalówek w wiecznych piórach oraz dodaje się go do platyny, aby zwiększyć jej twardość. W wyniku silnego ogrzewania łączy się bezpośrednio z tlenem tworząc tlenek typu MO 2, który zawiera w swoim składzie 14,27% masowych tlenu. a/ Podaj nazwę i symbol tego pierwiastka. Odpowiedź uzasadnij rachunkiem. ( 8 punktów ) SYMBOL NAZWA b/ Zapisz w formie cząsteczkowej równania reakcji: metalu M z tlenem: tlenku MO 2 z kwasem siarkowym(vi): ZADANIE 3 a/ Wiedząc, że atomy węgla w cząsteczkach węglowodorów łączą się z innymi atomami czterema wiązaniami i że wiązania niewykorzystane do połączenia z atomami węgla służą do przyłączania atomów wodoru, narysuj wzory strukturalne wszystkich trzech węglowodorów o wzorze C 5 H 12 : ( 10 pkt ) A. B. C. (1 o ) CH 3 CH 3 CH CH 3 (1 o ) (3 o ) (1 o ) b/ Ważnym pojęciem w chemii jest tzw. rzędowość węgla. Rzędowość węgla rozumiana jest jako liczba atomów tego pierwiastka z którymi w cząsteczce bezpośrednio sąsiaduje rozważany atom węgla. Na przykład, w narysowanej wyżej cząsteczce znajdują się trzy pierwszorzędowe 1 o atomy węgla, oraz jeden 3 o.. Który z narysowanych przez Ciebie węglowodorów (A C) zawiera w cząsteczce: 1. Cztery 1 o atomy węgla: 2. Jeden 3 o atom węgla: 3. Trzy 2 o atomy węgla: 4. Jeden 4 o atom węgla:

3 ZADANIE 4 W wyniku reakcji pomiędzy roztworami dwóch związków chemicznych otrzymano roztwór, zawierający oprócz substancji w postaci cząsteczek wyłącznie jony Na + i Cl -. Znajdź pięć przykładowych par związków, mogących być substratami w takiej reakcji. Zapisz równania zachodzących pomiędzy nimi reakcji w postaci cząsteczkowej. Załóż, że substancje oznaczone w tablicy rozpuszczalności jako nierozpuszczalne oraz trudno rozpuszczalne nie dysocjują na jony. ( 10 punktów ) RÓWNANIA REAKCJI: 1/ 2/ 3/ 4/ 5/ ZADANIE 5 Oblicz, ile gramów NaNO 3 i ile gramów 10% roztworu tej soli należy odważyć, aby w wyniku zmieszania otrzymać 1000 cm 3 20% roztworu o gęstości 1,10 g/cm 3? ( 10 punktów ) ZADANIE 6 HCl HBr H 2 S H 2 SO 4 H 2 SO 3 H 3 PO 4 HNO 3 H 2 CO 3 H 2 SiO 3 HCOOH CH 3 COOH C 2 H 5 COOH C 3 H 7 COOH C 17 H 33 COOH C 17 H 35 COOH Z wyszczególnionych powyżej kwasów wybierz ten (podaj wzór i nazwę), który kojarzy Ci się z: WSKAZÓWKA: Kwasy nie mogą się powtarzać. ( 10 punktów ). 1/ olejem roślinnym:... 2/ akumulatorem samochodowym: 3/ zjełczałym masłem: 4/ sokiem żołądkowym człowieka: 5/ gazowaną wodą mineralną: 6/ produkcją materiałów wybuchowych: 7/ jadem pszczół, mrówek, lub pokrzyw: 8/ mydłem: 9/ coca-colą:... 10/ skwaśniałym winem:

4 ZADANIE 7. Oblicz, ile gramów KCl wykrystalizuje z 1000 cm 3 wodnego, 30% roztworu chlorku potasu o gęstości 1,2 g/cm 3 po oziębieniu go do temperatury 283K. Oblicz stężenie procentowe roztworu nad osadem. Rozpuszczalność KCl w temperaturze 283K wynosi 36,0 g w 100 g wody. ( 10 punktów ) ZADANIE 8 Dwie mieszaniny zawierają tlenek miedzi(ll) CuO i tlenek miedzi(l) Cu 2 O: Mieszanina l : w stosunku molowym 1 : 1 Mieszanina II : w stosunku masowym 1 : 1, Która z tych mieszanin zawiera więcej procent miedzi? ( 10 punktów ) ZADANIE 9. Jaką objętość zajmie w warunkach normalnych wodór, otrzymany w wyniku roztworzenia w kwasie solnym mieszaniny, składającej się z 0,2 mola cynku i 10,4 g glinu? ( 10 punktów )

5 ZADANIE 10. Pierwiastek A, podobnie jak sód i potas zaliczamy do aktywnych metali. W kontakcie z tlenem z powietrza A utlenia się tworząc substancję B i dlatego w laboratorium przechowujemy go w nafcie. Wodorotlenek metalu A (C) można otrzymać działając wodą: na metal A lub na związek chemiczny B. Substancje B i C są ważnymi surowcami dla wielu gałęzi przemysłu: budownictwa, hutnictwa, cukrownictwa i przemysłu chemicznego. Nierozpuszczalne w wodzie sole metalu A (E i F) występują w ogromnych ilościach w przyrodzie w postaci minerałów i skał, takich jak: kalcyt, aragonit, dolomit czy anhydryt. Pierwiastek A odgrywa szczególną rolę w budowie i w prawidłowym funkcjonowaniu organizmów żywych; węglany i fosforany(v) A są ważnymi składnikami kośćca kręgowców oraz pancerzy zwierząt. + H2SO4 temp. + CO2 + CO2 9 + O2 + H2O + HCl + A = B = C = D = Na2CO3 + H2SO E = F = H2O 10 + HCl + Na2SO SO Na2SO4 14 Rozszyfruj, jakie substancje kryją się pod literami A F, oraz napisz, w formie cząsteczkowej równania reakcji oznaczonych w diagramie liczbami 1-14: ( 14 punktów ) Równania reakcji: 1. A + O 2 2. B + H 2 O 3. C + HCl 4. D + Na 2 CO 3 5. E + H 2 SO 4 6. A + H 2 SO 4 7. E temp. 8. B + CO 2 9. C + CO A + H 2 O 11. A + HCl 12. D + Na 2 SO B + SO C + Na 2 SO 4

6 B R U D N O P I S