PRZYKŁADY KOMERCJALIZACJI BADAŃ W ZAKŁADZIE PRZEMYSŁOWEJ SYNTEZY ORGANICZNEJ WYDZIAŁU CHEMICZNEGO POLITECHNKI ŚLĄSKIEJ

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PRZYKŁADY KOMERCJALIZACJI BADAŃ W ZAKŁADZIE PRZEMYSŁOWEJ SYNTEZY ORGANICZNEJ WYDZIAŁU CHEMICZNEGO POLITECHNKI ŚLĄSKIEJ"

Transkrypt

1 PRZYKŁADY KMERCJALIZACJI BADAŃ W ZAKŁADZIE PRZEMYSŁWEJ SYNTEZY RGANICZNEJ WYDZIAŁU CHEMICZNEG PLITECHNKI ŚLĄSKIEJ pole, r. Jan Zawadiak

2 1. Modernizacja technologii otrzymywania leku nasercowego "Intencordin" dla Polfy w Grodzisku Mazowieckim. 2. pracowanie syntezy bromku cetylotrimetyloamoniowego dla firmy FAMED. 3. pracowanie technologii otrzymywania 4,4 -diaminodifenylosulfonu dla Zakładów Tworzyw Sztucznych IZ ERG S.A. 4. pracowanie technologii otrzymywania nadtlenku dikumylu, sprzedaż technologii i jej wdrożenie w Brazylii dla Perfor Industrial S.A. 5. Współpraca z Firmami Rütgers Kureha Solvents GmbH i Rütgers Chemicals AG nad opracowaniem technologii otrzymywania :β-naftolu, 2,6-dihydroksynaftalenu, 4,4 -dihydroksybifenylu, β-diketonów i ich kompleksów. 6. pracowanie technologii otrzymywania wosków polarnych z HDPE w fazie stałej we współpracy z firmą EuroCeras i Keim-Additec. Sprzedaż technologii, wdrożenie w Kirchberg RFN. 7. pracowanie bezselenowej technologii otrzymywania kamforochinonu z kamfory. 8. pracowanie technologii otrzymywania polarnych wosków polipropylenowych z poużytkowego polipropylenu.

3 CEt CH 3 Et N. HCl Et Chlorowodorek estru etylowego kwasu N,N-dietyloaminoetylo-4-metylo-7-kumarynooksyoctowego Lek w chorobie wieńcowej, miażdżycy, przy zawale mięśnia sercowego.

4 Etap I Synteza i wydzielanie zasady H CH 3 DMHK. HCl N Et. HCl Br CEt Et K 2 C 3 aceton CEt CH 3 N Et Et Etap II Przekształcanie zasady w chlorowodorek i wydzielanie produktu końcowego CEt CH 3 N Et Et HCl AcEt CEt CH 3 Et N. HCl Et Intencordin

5 Synteza i wydzielanie zasady H CH 3 DMHK. HCl N Et Et. HCl Br CEt K 2 C 3 Aceton, NaH Benzen, PTC CEt CH 3 N Et Et

6 Zalety opracowanej modernizacji: Wzrost wydajności syntezy (z 56 do 75%) Wzrost wydajności z j. obj. reaktora (z 0,08 do 0,13 kg/dm 3 ) Skrócenie czasu syntezy (z 165 do 70 min.) Skrócenie czasu i uproszczenie sposobu przerobu mieszaniny poreakcyjnej Znaczne uproszczenie aparatury Wyeliminowanie stosowania acetonu i wodorotlenku sodowego Patent Polski PL (1987) Patent Polski PL (1987)

7 Firma FAMED zleca określenie substancji czynnej w preparatach do automatycznych analizatorów krwi Substancją czynną okazuje się bromek cetylotrimetyloamoniowy pracowanie syntezy bromku cetylotrimetyloamoniowego C 16 H 33 N + H 3 C CH CH 3 3 Br

8 H 2 N S NH 2 Stosowane skróty i nazwy handlowe: - Sulfon p-aminofenylowy - DDS - Dapsone - Vertanal Stosowany jako utwardzacz żywic epoksydowych

9 I) DMF 2 N Cl + Na 2 S 2 N S N C, 2h II) H N S N 2 2 N S N o C, 0,5h Katalizator: Na 2 W 4, Bu 4 NCl w układzie woda-dichloroetan III) Fe / HCl 2 N S N 2 H 2 N S NH 2

10 Nadtlenek dikumylu NDK Stosowany jako wysokotemperaturowy inicjator polimeryzacji i środek sieciujący kauczuki

11 Przebieg procesu: Etap I Temp o C, katalizator: CuCl2-sole tetrabutyloamoniowe H kat 1 H H 2 Etap II Temp o C, katalizator ZnCl 2 H H + + H 2 kat prod. uboczne

12

13

14 bniżenie temperatury procesu (z o C do o C) Poprawa bezpieczeństwa pracy Uproszczenie procesu oczyszczania Uniknięcie międzyetapowego wydzielania produktu Zwiększona wydajność nadtlenku dikumylu (z do 70%) Patent polski PL (1988) Patent polski PL (1988) Patent polski PL (1989) Przemysł Chemiczny 74(1), (1995) Patent brazylijski Br (1989) Patent brazylijski Br (1990) Patent brazylijski Br (1990) Polish Journal of Applied Chemistry, 38(4), (1994)

15 H β-naftol - trzymywany metodą sulfonacyjną. Metoda Hocka-Langa wstrzymana ze względów ekonomicznych. - pracowanie ekonomicznej technologii otrzymywania β-naftolu przez utlenianie 2-izopropylonaftalenu. Europäische Patentschrift nr EP B1,Patent Polski nr PL Patent USA nr 6,107,527, Patent Chińskii nr

16 Produkcja izopropylonaftalenu w zakładach Rütgers w Duisburgu + + Utlenianie 2-izopropylonaftalenu Rozkład wodoronadtlenku

17 Przebieg procesu: Etap I Synteza i wydzielanie diwodoronadtlenku 2,6-diizopropylonaftalenu 2 H 2,6 DIPN H DHP Etap II Rozkład kwasowy diwodoronadtlenku 2,6-diizopropylonaftalenu do 2,6-dihydroksynaftalenu H H + H H DHP H

18 2,6-DIPN Utlenianie Rozpad wodoronadtlenków Utlenianie alkoholi H + H 2 2 DHN hydroliza DAN Wydzielanie i oczyszczanie DAN Acylowanie Ac 2

19 2,6DIPN, MHP, MH, HHP, DH 2,6-DIPN Utlenianie Ekstrakcja DHP roztwór NaH DHN Rozpad DHP Hydroliza soli sodowej, Wydzielanie DHP H +

20 utlenianie w fazie ciekłej po stopieniu utlenianie w dyspersji wodnej utlenianie w fazie stałej Światowa produkcja około 20 tys. ton / rok

21 Surowiec: HDPE, UHMWPE Czynnik utleniający: tlen, powietrze, mieszaniny Parametry procesu: o C (1 5 o C poniżej temp. mięknięcia) 0,1 MPa 20 40h Stosowane dodatki: inicjatory, zw. metali, kwasy organiczne i nieorganiczne, bezwodniki kwasowe, ozon J. Zawadiak, Z. Stec, A. Marek, H. Keim, K. Bodora, Patent Polski nr PL B1 (2011). J. Zawadiak, Z. Stec, A. Marek, H. Keim, K. Bodora, Patent Polski nr PL B1 (2011).

22 Surowiec: Woski polietylenowe, LDPE, HDPE Czynnik utleniający: tlen, powietrze, mieszaniny Parametry procesu: o C 0,1 20 MPa 2 10h Stosowane dodatki: emulgatory, inicjatory, zw. metali, ozon J. Zawadiak, Z. Stec, B. rlińska, A. Marek, J. Radziszewska, K. Bodora, A. Macionga, Patent Polski nr PL B1 (2011).

23 Faza stała Zalety: Proces bezciśnieniowy Prosta aparatura Brak ścieków Brak stosowania rozpuszczalnika Stosunkowo niskie koszty prowadzenia procesu Wady: Możliwość tworzenia mieszanin wybuchowych pył gaz, zwłaszcza przy utlenianiu tlenem Możliwość lokalnego przegrzania i nadtopienia polimeru Znaczna pozostałość katalizatora w produkcie Konieczność odmywania zanieczyszczeń dla niektórych zastosowań Dyspersja wodna Zalety: Zmniejszenie ryzyka tworzenia mieszanin wybuchowych pył gaz Brak małocząsteczkowych produktów utleniania (pozostają w wodzie) Śladowe ilości katalizatora w produkcie Możliwość stosowania tlenu jako czynnika utleniającego Możliwość ponownego wykorzystania wody poreakcyjnej Wady: Proces ciśnieniowy Znaczne ilości ścieków wodnych Zmniejszenie wydajności z jednostki objętościowej reaktora Zużycie energii na podgrzanie wody Możliwa konieczność suszenia produktu

24 Poliolefiny zawierające frakcje olejowe Rozpuszczalnik Proces oczyszczania Rozpuszczalnik Poliolefiny zawierające rozpuszczanik Mieszanina rozpuszczalnika i frakcji olejowych Suszenie Destylacja czyszczone poliolefiny Frakcje olejowe (do procesu Arkadia) Utlenianie Regranulacja Utlenione poliolefiny Regranulat

25 Lp. Woski polarne LK [mg KH/g] LZ [mg KH/g] Lepkość w 170 o C [mpa s] Mw [g/mol] Mn [g/mol] MWD 1 utl. czysty PP 24,4 61, ,54 2 utl. poużyt. PP 15,0 31, , PP-g-MA (Epolene E43 Westlake) PP-g-MA (Epolene E25 Westlake) 43,9 70, ,22 25,0 58, ,87 J. Zawadiak, A.A. Marek, B. Hefczyc, T. Piotrowski, B. rlińska, zgł. patentowe w Polsce P (2012). J. Zawadiak, A. A. Marek, B. Hefczyc, T. Piotrowski, B. rlińska, M. Nolte, A. Zięba, zgł. patentowe w Polsce P (2011).

26 Se2 Ac2 reflux, 20h Produkty uboczne: H 2 Se 3, H 2 Se, związki selenoorganiczne Kamfora [g] (mol) Se 2 [g] (% mol) Ac 2 [cm 3 ] Temp. [ C] Czas [h] Wydajność [%] Lit. 152,23 (1) 221,92 (200) ,23 (1) 183,08 (165) ,23 (1) 264,08 (238) 152 reflux 17, Atsuyoshi hno, Takehiko Goto, Jun-ichi Nakai, Shinzaburo ka; Bull. Chem. Soc. Jpn., 54, 1981, W. C. Evans, J. M. Ridgion, J. L. Simonsen; J. Chem. Soc.; 1934; James D. White, Duncan J. Wardrop, Kurt F. Sundermann; rg. Syn., Coll. Vol. 10, 2004, 204; Vol. 79, 2002, 125 Z. Najzarek, Stefan Pokrzywnicki; PL173802, Sposób otrzymywania kamforchinonu,

27 Metoda selenowa Zalety: Jeden etap reakcji Bardzo wysoka wydajność i selektywność Wady: Toksyczny i drogi Se 2 Długi czas trwania reakcji (20 h) Reakcja prowadzona w temperaturze wrzenia Skomplikowane oczyszczanie produktu końcowego (<20 ppm Se) Konieczność utylizacji toksycznych odpadów zawierających selen Metoda bezselenowa Zalety: Brak Se w produkcie Niższy koszt surowcowy Wysoka wydajność Czas prowadzenia procesu poniżej 8h Niska temperatura (20 i 60 C) Teoretycznie można prowadzić proces z minimalną ilością odpadów i ponownym wykorzystaniem produktów ubocznych Wady: Wiele etapów Skomplikowane wydzielanie 27

28 Dr hab. inż. Danuta Gillner Dr inż. Zbigniew Stec Dr hab. inż. Beata rlińska Prof. dr hab. inż. Jan Zawadiak Dr inż. Adam Marek Mgr inż. Tomek Piotrowski St. tech. Iwona Smith Dr inż. Barbara Hefczyc Dr inż. Marek Mrzyczek Dr inż. Bartłomiej Jakubowski

PL B1. POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice, PL BUP 11/14

PL B1. POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice, PL BUP 11/14 PL 219397 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 219397 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 401665 (51) Int.Cl. C07C 407/00 (2006.01) C07C 39/14 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice, PL EUROCERAS SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Kędzierzyn-Koźle, PL

PL B1. POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice, PL EUROCERAS SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Kędzierzyn-Koźle, PL RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 208355 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 384340 (51) Int.Cl. C08F 8/06 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 28.01.2008

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice, PL BUP 22/13

PL B1. POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice, PL BUP 22/13 PL 219190 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 219190 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 398920 (51) Int.Cl. C08F 8/06 (2006.01) C08J 11/04 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej

Bardziej szczegółowo

PL 210726 B1. POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice, PL

PL 210726 B1. POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice, PL RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 210726 (21) Numer zgłoszenia: 386595 (22) Data zgłoszenia: 25.11.2008 (13) B1 (51) Int.Cl. C08F 8/06 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH: PROCESY ESTRYFIKACJI NA PRZYKŁADZIE OTRZYMYWANIA WYBRANYCH PLASTYFIKATORÓW

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH: PROCESY ESTRYFIKACJI NA PRZYKŁADZIE OTRZYMYWANIA WYBRANYCH PLASTYFIKATORÓW PLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNLGII CHEMICZNEJ RGANICZNEJ I PETRCHEMII INSTRUKCJA D ĆWICZEŃ LABRATRYJNYCH: PRCESY ESTRYFIKACJI NA PRZYKŁADZIE TRZYMYWANIA WYBRANYCH PLASTYFIKATRÓW Laboratorium

Bardziej szczegółowo

SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA

SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według

Bardziej szczegółowo

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr

Bardziej szczegółowo

Laboratorium WYBRANE OPERACJE I PROCESY JEDNOSTKOWE

Laboratorium WYBRANE OPERACJE I PROCESY JEDNOSTKOWE Laboratorium WYBRANE PERACJE I PRCESY JEDNSTKWE Procesy prowadzone w układach wielofazowych na przykładzie utleniającej degradacji poliolefin Prowadzący: Dr inż Beata rlińska Mgr inż Adam Marek Utleniająca

Bardziej szczegółowo

Tlen. Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki

Tlen. Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki Tlen Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki Ogólna charakterystyka tlenowców Tlenowce: obejmują pierwiastki

Bardziej szczegółowo

(19) PL (11) (13)B1

(19) PL (11) (13)B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (21) Numer zgłoszenia: 324710 (22) Data zgłoszenia: 05.02.1998 (19) PL (11)189348 (13)B1 (51) IntCl7 C08L 23/06 C08J

Bardziej szczegółowo

VIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016

VIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016 III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 015/016 ETAP I 1.11.015 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 (10 pkt) 1. Kierunek której reakcji nie zmieni się pod wpływem

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO kod Uzyskane punkty..... WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie

Bardziej szczegółowo

X / \ Y Y Y Z / \ W W ... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto

X / \ Y Y Y Z / \ W W ... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto Zadanie 1. (3 pkt) Nadtlenek litu (Li 2 O 2 ) jest ciałem stałym, występującym w temperaturze pokojowej w postaci białych kryształów. Stosowany jest w oczyszczaczach powietrza, gdzie ważna jest waga użytego

Bardziej szczegółowo

Rozwiązania zadań II-go etapu V-go Konkursu Chemicznego dla Szkół Średnich

Rozwiązania zadań II-go etapu V-go Konkursu Chemicznego dla Szkół Średnich Rozwiązania zadań II-go etapu V-go Konkursu Chemicznego dla Szkół Średnich ZADANIE 1: (4 punkty) Masa początkowa saletry: 340 g - m 0 (KNO 3 ) Masa początkowa rozpuszczalnika: 220 g - m 0 (H 2 O) Masa

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp... 9

Spis treści. Wstęp... 9 Spis treści Wstęp... 9 1. Szkło i sprzęt laboratoryjny 1.1. Szkła laboratoryjne własności, skład chemiczny, podział, zastosowanie.. 11 1.2. Wybrane szkło laboratoryjne... 13 1.3. Szkło miarowe... 14 1.4.

Bardziej szczegółowo

Aminy. - Budowa i klasyfikacja amin - Nazewnictwo i izomeria amin - Otrzymywanie amin - Właściwości amin

Aminy. - Budowa i klasyfikacja amin - Nazewnictwo i izomeria amin - Otrzymywanie amin - Właściwości amin Aminy - Budowa i klasyfikacja amin - Nazewnictwo i izomeria amin - Otrzymywanie amin - Właściwości amin Budowa i klasyfikacja amin Aminy pochodne amoniaku (NH 3 ), w cząsteczce którego jeden lub kilka

Bardziej szczegółowo

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [

Bardziej szczegółowo

Budowa tłuszczów // // H 2 C O H HO C R 1 H 2 C O C R 1 // // HC O H + HO C R 2 HC - O C R 2 + 3H 2 O

Budowa tłuszczów // // H 2 C O H HO C R 1 H 2 C O C R 1 // // HC O H + HO C R 2 HC - O C R 2 + 3H 2 O Tłuszcze (glicerydy) - Budowa i podział tłuszczów, - Wyższe kwasy tłuszczowe, - Hydroliza (zmydlanie) tłuszczów - Utwardzanie tłuszczów -Próba akroleinowa -Liczba zmydlania, liczba jodowa Budowa tłuszczów

Bardziej szczegółowo

(54) Sposób otrzymywania cykloheksanonu o wysokiej czystości

(54) Sposób otrzymywania cykloheksanonu o wysokiej czystości RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11)165518 (13)B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 292935 (22) Data zgłoszenia: 23.12.1991 (51) IntCL5: C07C 49/403 C07C

Bardziej szczegółowo

Wykład 3. Zielona chemia (część 2)

Wykład 3. Zielona chemia (część 2) Wykład 3 Zielona chemia (część 2) Glicerol jako zielony rozpuszczalnik Nietoksyczny, tani, łatwo dostępny, odnawialny, wysoka temp. wrzenia (nie jest klasyfikowany jako LZO/VOC), polarny, może być stosowany

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH PODZIAŁ ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Tlenki (kwasowe, zasadowe, amfoteryczne, obojętne) Związki niemetali Kwasy (tlenowe, beztlenowe) Wodorotlenki

Bardziej szczegółowo

XV Wojewódzki Konkurs z Chemii

XV Wojewódzki Konkurs z Chemii XV Wojewódzki Konkurs z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów oraz klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu województwa świętokrzyskiego II Etap powiatowy 16 styczeń 2018

Bardziej szczegółowo

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1 PREPARAT NR 20 KWAS 2JODOBENZOESOWY NH 2 NaNO 2, HCl Woda, < 5 o C, 15 min N 2 Cl KI Woda, < 5 o C, potem 50 o C, 20 min I Stechiometria reakcji Kwas antranilowy Azotyn sodu Kwas solny stężony 1 ekwiwalent

Bardziej szczegółowo

Odkrycie. Patentowanie. Opracowanie procesu chemicznego. Opracowanie procesu produkcyjnego. Aktywność Toksykologia ADME

Odkrycie. Patentowanie. Opracowanie procesu chemicznego. Opracowanie procesu produkcyjnego. Aktywność Toksykologia ADME Odkrycie Patentowanie Opracowanie procesu chemicznego Opracowanie procesu produkcyjnego Aktywność Toksykologia ADME Optymalizacja warunków reakcji Podnoszenie skali procesu Opracowanie specyfikacji produktu

Bardziej szczegółowo

1. REAKCJA ZE ZWIĄZKAMI POSIADAJĄCYMI KWASOWY ATOM WODORU:

1. REAKCJA ZE ZWIĄZKAMI POSIADAJĄCYMI KWASOWY ATOM WODORU: B I T E C N L CEMIA G GANICZNA I A Własności chemiczne Związki magnezoorganiczne wykazują wysoką reaktywność. eagują samorzutnie z wieloma związkami dając produkty należące do różnych klas związków organicznych.

Bardziej szczegółowo

(12) OPIS PATENTOWY. (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (61) Patent dodatkowy do patentu:

(12) OPIS PATENTOWY. (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (61) Patent dodatkowy do patentu: R ZECZPO SPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (21) Numer zgłoszenia: 306329 (22) Data zgłoszenia: 16.12.1994 (61) Patent dodatkowy do patentu: 175504 04.11.1994

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy KRYTERIA CENIANIA DPWIEDZI Próbna Matura z PERNEM Chemia Poziom podstawowy Listopad 2012 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu ch

Bardziej szczegółowo

relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach

relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach 1 STECHIOMETRIA INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach

Bardziej szczegółowo

Test diagnostyczny. Dorota Lewandowska, Lidia Wasyłyszyn, Anna Warchoł. Część A (0 5) Standard I

Test diagnostyczny. Dorota Lewandowska, Lidia Wasyłyszyn, Anna Warchoł. Część A (0 5) Standard I strona 1/9 Test diagnostyczny Dorota Lewandowska, Lidia Wasyłyszyn, Anna Warchoł Część A (0 5) Standard I 1. Przemianą chemiczną nie jest: A. mętnienie wody wapiennej B. odbarwianie wody bromowej C. dekantacja

Bardziej szczegółowo

Kolor i stan skupienia: czerwone ciało stałe. Analiza NMR: Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1

Kolor i stan skupienia: czerwone ciało stałe. Analiza NMR: Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1 PREPARAT NR 22 HO OH ZnCl 2 (bezw.) HO O O FLUORESCEINA 180210 o C, 40 min COOH Stechiometria reakcji ZnCl 2 bezw. 1 ekwiwalent 2.5 ekwiwalenta 0.5 ekwiwalenta Dane do obliczeń Związek molowa (g/mol) Gęstość

Bardziej szczegółowo

WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY

WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM. SCHEMAT OCENIANIA etap wojewódzki

PRZEDMIOTOWY KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM. SCHEMAT OCENIANIA etap wojewódzki PRZEDMIOTOWY KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM SCHEMAT OCENIANIA etap wojewódzki 1. Ogólne zasady oceniania Uczeń otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom

Bardziej szczegółowo

XIII Konkurs Chemiczny dla Uczniów Szkół Średnich Etap II rozwiązania zadań

XIII Konkurs Chemiczny dla Uczniów Szkół Średnich Etap II rozwiązania zadań XIII Konkurs Chemiczny dla Uczniów Szkół Średnich Etap II rozwiązania zadań UWAGI OGÓLNE: Za błędy w obliczeniu masy molowej -50% pkt. Za duże błędy rachunkowe -50 % pkt. Jeśli zadanie składało się z kilku

Bardziej szczegółowo

OTRZYMYWANIE KARBOKSYMETYLOCELULOZY

OTRZYMYWANIE KARBOKSYMETYLOCELULOZY Katedra Chemii Organicznej, Bioorganicznej i Biotechnologii OTRZYMYWANIE KARBOKSYMETYLOCELULOZY Prowadzący: mgr inż. Marta Grec Miejsce ćwiczeń: sala 102 1. Cel ćwiczenia Celem doświadczenia jest zapoznanie

Bardziej szczegółowo

Obliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny

Obliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej

Bardziej szczegółowo

Procesy katalitycznego utleniania w syntezie związków z grupy Fine Chemicals

Procesy katalitycznego utleniania w syntezie związków z grupy Fine Chemicals Procesy katalitycznego utleniania w syntezie związków z grupy Fine Chemicals Dr inż. Beata rlińska Katedra Technologii Chemicznej rganicznej i Petrochemii, Gliwice 2007r Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest

Bardziej szczegółowo

1 ekwiwalent 2.5 ekwiwalenta 0.5 ekwiwalenta

1 ekwiwalent 2.5 ekwiwalenta 0.5 ekwiwalenta PREPARAT NR 10 HO OH ZnCl 2 (bezw.) HO O O FLUORESCEINA 180-210 o C, 40 min COOH Stechiometria reakcji ZnCl 2 bezw. 1 ekwiwalent 2.5 ekwiwalenta 0.5 ekwiwalenta Dane do obliczeń Związek molowa (g/mol)

Bardziej szczegółowo

Dysocjacja elektrolityczna, przewodność elektryczna roztworów

Dysocjacja elektrolityczna, przewodność elektryczna roztworów tester woda destylowana tester Ćwiczenie 1a woda wodociągowa tester 5% roztwór cukru tester 0,1 M HCl tester 0,1 M CH 3 COOH tester 0,1 M tester 0,1 M NH 4 OH tester 0,1 M NaCl Dysocjacja elektrolityczna,

Bardziej szczegółowo

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy Reakcje chemiczne Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii.

Bardziej szczegółowo

Chemia Organiczna Syntezy

Chemia Organiczna Syntezy Chemia rganiczna Syntezy Warsztaty dla uczestników Forum Młodych Chemików Gdańsk 2016 Dr hab. Sławomir Makowiec Mgr inż. Ewelina Najada-Mocarska Mgr inż. Anna Zakaszewska Wydział Chemiczny Katedra Chemii

Bardziej szczegółowo

Konkurs Chemiczny dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 2018/2019. Etap wojewódzki

Konkurs Chemiczny dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 2018/2019. Etap wojewódzki Konkurs Chemiczny dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 08/09 Etap wojewódzki Klucz odpowiedzi i schemat punktowania Część I. Test jednokrotnego wyboru z jedną poprawną odpowiedzią

Bardziej szczegółowo

Sposób otrzymywania dwutlenku tytanu oraz tytanianów litu i baru z czterochlorku tytanu

Sposób otrzymywania dwutlenku tytanu oraz tytanianów litu i baru z czterochlorku tytanu RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 198039 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 350109 (51) Int.Cl. C01G 23/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 12.10.2001

Bardziej szczegółowo

wykład monograficzny O niektórych sposobach udoskonalania procesów katalizowanych metalami i ich związkami

wykład monograficzny O niektórych sposobach udoskonalania procesów katalizowanych metalami i ich związkami wykład monograficzny niektórych sposobach udoskonalania procesów katalizowanych metalami i ich związkami rocesy katalizowane kompleksami metali Wybrane przykłady ydroodsiarczanie ropy naftowej e, Mo ydroformylacja

Bardziej szczegółowo

NONYLOFENOL Przemysł włókienniczy Przemysł papierniczy Przetwarzanie tworzyw sztucznych Obróbka metali

NONYLOFENOL Przemysł włókienniczy Przemysł papierniczy Przetwarzanie tworzyw sztucznych Obróbka metali Nonylofenol jest stosowany do produkcji fosforanowych antyutleniaczy. Antyutleniacze rozkładają wodoronadtlenki, chronią gumę oraz działają jako stabilizatory tworzyw sztucznych i elastomerów. Zastosowanie

Bardziej szczegółowo

Zadanie: 2 (4 pkt) Napisz, uzgodnij i opisz równania reakcji, które zaszły w probówkach:

Zadanie: 2 (4 pkt) Napisz, uzgodnij i opisz równania reakcji, które zaszły w probówkach: Zadanie: 1 (1 pkt) Aby otrzymać ester o wzorze CH 3 CH 2 COOCH 3 należy jako substratów użyć: a) Kwasu etanowego i metanolu b) Kwasu etanowego i etanolu c) Kwasu metanowego i etanolu d) Kwasu propanowego

Bardziej szczegółowo

Projekty realizowane w ramach Programu Operacyjnego Rozwój j Polski Wschodniej

Projekty realizowane w ramach Programu Operacyjnego Rozwój j Polski Wschodniej Projekty realizowane w ramach Programu Operacyjnego Rozwój j Polski Wschodniej dr inż. Cezary Możeński prof. nadzw. Projekty PO RPW Wyposażenie Laboratorium Wysokich Ciśnień w nowoczesną infrastrukturę

Bardziej szczegółowo

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów. 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Schemat punktowania zadań

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów. 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Schemat punktowania zadań Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Schemat punktowania zadań Maksymalna liczba punktów 40. 90% 36 pkt. Uwaga! 1. Wszystkie

Bardziej szczegółowo

Biopaliwo do silników z zapłonem samoczynnym i sposób otrzymywania biopaliwa do silników z zapłonem samoczynnym. (74) Pełnomocnik:

Biopaliwo do silników z zapłonem samoczynnym i sposób otrzymywania biopaliwa do silników z zapłonem samoczynnym. (74) Pełnomocnik: RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 197375 (21) Numer zgłoszenia: 356573 (22) Data zgłoszenia: 10.10.2002 (13) B1 (51) Int.Cl. C10L 1/14 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

Technologia Chemiczna II st. od roku akad. 2015/2016

Technologia Chemiczna II st. od roku akad. 2015/2016 Przedmioty kierunkowe na drugim stopniu studiów stacjonarnych Kierunek: Technologia Chemiczna Semestr Przedmioty kierunkowe w tygodniu 1. 1. Inżynieria reaktorów chemicznych 60 2E 2 5 2. Badania struktur

Bardziej szczegółowo

PL B1. UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU, Poznań, PL BUP 24/17

PL B1. UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU, Poznań, PL BUP 24/17 RZECZPOSPOLITA POLSKA (2) OPIS PATENTOWY (9) PL () 229709 (3) B (2) Numer zgłoszenia: 49663 (5) Int.Cl. C07F 7/30 (2006.0) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 05.2.206 (54)

Bardziej szczegółowo

Reakcje utleniania i redukcji Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu (6 mol/dm 3 )

Reakcje utleniania i redukcji Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu (6 mol/dm 3 ) Imię i nazwisko.. data.. Reakcje utleniania i redukcji 7.1 Reaktywność metali 7.1.1 Reakcje metali z wodą Lp Metal Warunki oczyszczania metalu Warunki reakcji Obserwacje 7.1.2 Reakcje metali z wodorotlenkiem

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY POMOCNICZE 1 GDYBY MATURA 2002 BYŁA DZISIAJ CHEMIA ZESTAW EGZAMINACYJNY PIERWSZY ARKUSZ EGZAMINACYJNY II

MATERIAŁY POMOCNICZE 1 GDYBY MATURA 2002 BYŁA DZISIAJ CHEMIA ZESTAW EGZAMINACYJNY PIERWSZY ARKUSZ EGZAMINACYJNY II MATERIAŁY POMOCNICZE 1 GDYBY MATURA 00 BYŁA DZISIAJ OKRĘ GOWA K O M I S J A EGZAMINACYJNA w KRAKOWIE CHEMIA ZESTAW EGZAMINACYJNY PIERWSZY Informacje ARKUSZ EGZAMINACYJNY II 1. Przy każdym zadaniu podano

Bardziej szczegółowo

PL B1. Instytut Chemii Przemysłowej im. Prof. Ignacego Mościckiego,Warszawa,PL BUP 10/03

PL B1. Instytut Chemii Przemysłowej im. Prof. Ignacego Mościckiego,Warszawa,PL BUP 10/03 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 196901 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 350700 (51) Int.Cl. C07C 15/24 (2006.01) C07C 2/54 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)

Bardziej szczegółowo

OTRZYMYWANIE DIANU , P 2. , AlCl 3. O 5 mieszaniny kwasu octowego z kwasem siarkowym. , COCl 2

OTRZYMYWANIE DIANU , P 2. , AlCl 3. O 5 mieszaniny kwasu octowego z kwasem siarkowym. , COCl 2 Bisfenol A BISFENL A Inaczej dian, 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propan (Bisfenol A), był po raz pierwszy zsyntezowany przez Dianina w 1891 r. w wyniku kwasowej kondensacji fenolu i acetonu. iało stałe, barwy

Bardziej szczegółowo

Rozwiązania. dla produktu MN dla M = 3 dla N = 1. Stałą równowagi obliczamy z następującego wzoru:

Rozwiązania. dla produktu MN dla M = 3 dla N = 1. Stałą równowagi obliczamy z następującego wzoru: Rozwiązania Zadanie 1 Efekt cieplny rozpuszczania 272 g Ca SO 4 wynosi: 136 g Ca SO 4 to masa 1 mola 272 g Ca SO 4 to 2 mole. Odpowiedź: Ciepło rozpuszczania odnosi się do 1 mola substancji, stąd 2x(-20,2

Bardziej szczegółowo

PANEL SPECJALIZACYJNY Kataliza przemysłowa i adsorbenty oferowany przez Zakład Technologii Chemicznej

PANEL SPECJALIZACYJNY Kataliza przemysłowa i adsorbenty oferowany przez Zakład Technologii Chemicznej PANEL SPECJALIZACYJNY Kataliza przemysłowa i adsorbenty oferowany przez Zakład Technologii Chemicznej Zespół Technologii rganicznej Zespół Chemicznych Technologii Środowiskowych Kontakt: dr hab. Piotr

Bardziej szczegółowo

Uzdatnianie wody. Ozon posiada wiele zalet, które wykorzystuje się w uzdatnianiu wody. Oto najważniejsze z nich:

Uzdatnianie wody. Ozon posiada wiele zalet, które wykorzystuje się w uzdatnianiu wody. Oto najważniejsze z nich: Ozonatory Dezynfekcja wody metodą ozonowania Ozonowanie polega na przepuszczaniu przez wodę powietrza nasyconego ozonem O3 (tlenem trójatomowym). Ozon wytwarzany jest w specjalnych urządzeniach zwanych

Bardziej szczegółowo

Wzorce podstawą rzetelnych wyników analizy substancji farmaceutycznych. Aleksandra Wilk

Wzorce podstawą rzetelnych wyników analizy substancji farmaceutycznych. Aleksandra Wilk Wzorce podstawą rzetelnych wyników analizy substancji farmaceutycznych Aleksandra Wilk Bezpieczne produkty lecznicze Jednym z podstawowych czynników wpływających na jakość leku jest obecność w nim zanieczyszczeń

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I

Zagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I Nr zajęć Data Zagadnienia Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I 9.10.2012. b. określenie liczby cząstek elementarnych na podstawie zapisu A z E, również dla jonów; c. określenie

Bardziej szczegółowo

1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego:

1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego: 1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego: 2. Określ w którą stronę przesunie się równowaga reakcji rozkładu

Bardziej szczegółowo

PIROLIZA. GENERALNY DYSTRYBUTOR REDUXCO www.dagas.pl :: email: info@dagas.pl :: www.reduxco.com

PIROLIZA. GENERALNY DYSTRYBUTOR REDUXCO www.dagas.pl :: email: info@dagas.pl :: www.reduxco.com PIROLIZA Instalacja do pirolizy odpadów gumowych przeznaczona do przetwarzania zużytych opon i odpadów tworzyw sztucznych (polietylen, polipropylen, polistyrol), w której produktem końcowym może być energia

Bardziej szczegółowo

Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks

Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii opracował: dr Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM Obliczenia stechiometryczne Podstawą

Bardziej szczegółowo

Synteza eteru allilowo-cykloheksylowego w reakcji alkilowania cykloheksanolu bromkiem allilu w warunkach PTC.

Synteza eteru allilowo-cykloheksylowego w reakcji alkilowania cykloheksanolu bromkiem allilu w warunkach PTC. Synteza eteru allilowo-cykloheksylowego w reakcji alkilowania cykloheksanolu bromkiem allilu w warunkach PTC. OH + Br NaOH aq. Bu 4 NHSO 4 O Zastosowanie produktu: półprodukt w syntezie organicznej, monomer.

Bardziej szczegółowo

(54) Sposób wydzielania zanieczyszczeń organicznych z wody

(54) Sposób wydzielania zanieczyszczeń organicznych z wody RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 175992 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 305151 (22) Data zgłoszenia: 23.09.1994 (51) IntCl6: C02F 1/26 (54)

Bardziej szczegółowo

PL B1. Zakłady Chemiczne ZACHEM S.A., Bydgoszcz,PL Instytut Chemii Przemysłowej im.prof.i.mościckiego,warszawa,pl

PL B1. Zakłady Chemiczne ZACHEM S.A., Bydgoszcz,PL Instytut Chemii Przemysłowej im.prof.i.mościckiego,warszawa,pl RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 200638 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 364071 (22) Data zgłoszenia: 15.12.2003 (51) Int.Cl. C07C 211/50 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWE ZADANIA KWASY

PRZYKŁADOWE ZADANIA KWASY PRZYKŁADOWE ZADANIA KWASY Zadanie 1014 (3 pkt) Pr.XII/2004 A2 Określ typ podanych niżej reakcji: I. C 17 H 33 COOH + Br 2 C 17 H 33 Br 2 COOH Al 2O 3, temp II. C 2 H 5 OH C 2 H 4 + H 2 O hγ III. CH 4 +

Bardziej szczegółowo

PRACA KONTROLNA Z CHEMII NR 1 - Semestr I 1. (6 pkt) - Krótko napisz, jak rozumiesz następujące pojęcia: a/ liczba atomowa, b/ nuklid, c/ pierwiastek d/ dualizm korpuskularno- falowy e/promieniotwórczość

Bardziej szczegółowo

5. STECHIOMETRIA. 5. Stechiometria

5. STECHIOMETRIA. 5. Stechiometria 5. STECHIOMETRIA 25 5. Stechiometria 5.1. Ile gramów magnezu wzięło udział w reakcji z tlenem, jeśli otrzymano 6,0 g tlenku magnezu? Odp. 3,60 g 5.2. Do 50 cm 3 roztworu kwasu siarkowego (VI) o stężeniu

Bardziej szczegółowo

... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto

... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto Zadanie 1. (3 pkt) Aspirynę czyli kwas acetylosalicylowy można otrzymać w reakcji kwasu salicylowego z bezwodnikiem kwasu etanowego (octowego). a. Zapisz równanie reakcji, o której mowa w informacji wstępnej

Bardziej szczegółowo

Zadania dodatkowe z konwersatorium z podstaw chemii Semestr letni, rok akademicki 2012/2013

Zadania dodatkowe z konwersatorium z podstaw chemii Semestr letni, rok akademicki 2012/2013 Zadania dodatkowe z konwersatorium z podstaw chemii Semestr letni, rok akademicki 2012/2013 Gazy. Jednostki ciśnienia. Podstawowe prawa gazowe 1. Jakie ciśnienie będzie panowało w oponie napompowanej w

Bardziej szczegółowo

2. Procenty i stężenia procentowe

2. Procenty i stężenia procentowe 2. PROCENTY I STĘŻENIA PROCENTOWE 11 2. Procenty i stężenia procentowe 2.1. Oblicz 15 % od liczb: a. 360, b. 2,8 10 5, c. 0.024, d. 1,8 10 6, e. 10 Odp. a. 54, b. 4,2 10 4, c. 3,6 10 3, d. 2,7 10 7, e.

Bardziej szczegółowo

Bezemisyjna energetyka węglowa

Bezemisyjna energetyka węglowa Bezemisyjna energetyka węglowa Szansa dla Polski? Jan A. Kozubowski Wydział Inżynierii Materiałowej PW Człowiek i energia Jak ludzie zużywali energię w ciągu minionych 150 lat? Energetyczne surowce kopalne:

Bardziej szczegółowo

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY 1 ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Poprawne rozwiązania zadań, uwzględniające

Bardziej szczegółowo

IX Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2016/2017. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (11 pkt)

IX Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2016/2017. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (11 pkt) IX Podkarpacki Konkurs Chemiczny 016/017 ETAP I 10.11.016 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. KOPKCh Zadanie 1 (1) 1. Liczba elektronów walencyjnych w atomach bromu

Bardziej szczegółowo

1. Jaką funkcję w procesach polimeryzacji wolnorodnikowej pełnią niŝej wymienione związki?: (5 pkt.)

1. Jaką funkcję w procesach polimeryzacji wolnorodnikowej pełnią niŝej wymienione związki?: (5 pkt.) Imię i nazwisko:... Suma punktów:...na 89 moŝliwych 1. Jaką funkcję w procesach polimeryzacji wolnorodnikowej pełnią niŝej wymienione związki?: (5 pkt.) O...... O O O O O... N 2... H O O... 2. Jakie 3

Bardziej szczegółowo

Zad. 2. CFCl 3 = Cl + CCl 3 Cl + O 3 = ClO + O 2 ClO + O 3 = Cl + 2 O 2 2 ClO = Cl 2 O 2 Cl 2 O 2 = ClO 2 + Cl ClO 2 = O 2 + Cl. Zad.

Zad. 2. CFCl 3 = Cl + CCl 3 Cl + O 3 = ClO + O 2 ClO + O 3 = Cl + 2 O 2 2 ClO = Cl 2 O 2 Cl 2 O 2 = ClO 2 + Cl ClO 2 = O 2 + Cl. Zad. Zad. 1 a. Mydło złożone jest z soli sodowych i potasowych wyższych kwasów tłuszczowych. Inne detergenty dzielimy na jonowe i niejonowy. Wszystkie zawierają fragment hydrofobowy (długołańcuchowy podstawnik

Bardziej szczegółowo

Konkurs Chemiczny dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 2014/2015. Etap wojewódzki

Konkurs Chemiczny dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 2014/2015. Etap wojewódzki Konkurs Chemiczny dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 04/05 Etap wojewódzki Klucz odpowiedzi i schemat punktowania Część I. Test jednokrotnego wyboru z jedną poprawną odpowiedzią

Bardziej szczegółowo

57 Zjazd PTChem i SITPChem Częstochowa, Promotowany miedzią niklowy katalizator do uwodornienia benzenu

57 Zjazd PTChem i SITPChem Częstochowa, Promotowany miedzią niklowy katalizator do uwodornienia benzenu 57 Zjazd PTChem i SITPChem Częstochowa, 14-18.09.2014 Promotowany miedzią niklowy katalizator do uwodornienia benzenu Kamila Michalska Kazimierz Stołecki Tadeusz Borowiecki Uwodornienie benzenu do cykloheksanu

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej

Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej 1) Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 2) Roztwory (zadania rachunkowe zbiór zadań Pazdro

Bardziej szczegółowo

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY 1 ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Poprawne rozwiązania zadań, uwzględniające

Bardziej szczegółowo

Fluorowce - chlor. -Ogólna charakterystyka fluorowców -Występowanie i właściwości chloru -Ważniejsze związki chloru

Fluorowce - chlor. -Ogólna charakterystyka fluorowców -Występowanie i właściwości chloru -Ważniejsze związki chloru Fluorowce - chlor -Ogólna charakterystyka fluorowców -Występowanie i właściwości chloru -Ważniejsze związki chloru Fluorowce Ogólna charakterystyka: fluor, chlor, brom i jod są niemetalami, astat jest

Bardziej szczegółowo

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (21) Numer zgłoszenia: 312831 (22) Data zgłoszenia: 08.08.1994 (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego:

Bardziej szczegółowo

Powstawanie żelazianu(vi) sodu przebiega zgodnie z równaniem: Ponieważ termiczny rozkład kwasu borowego(iii) zachodzi zgodnie z równaniem:

Powstawanie żelazianu(vi) sodu przebiega zgodnie z równaniem: Ponieważ termiczny rozkład kwasu borowego(iii) zachodzi zgodnie z równaniem: Zad. 1 Ponieważ reakcja jest egzoenergetyczna (ujemne ciepło reakcji) to wzrost temperatury spowoduje przesunięcie równowagi w lewo, zatem mieszanina przyjmie intensywniejszą barwę. Układ będzie przeciwdziałał

Bardziej szczegółowo

Zn + S ZnS Utleniacz:... Reduktor:...

Zn + S ZnS Utleniacz:... Reduktor:... Zadanie: 1 Spaliny wydostające się z rur wydechowych samochodów zawierają znaczne ilości tlenku węgla(ii) i tlenku azotu(ii). Gazy te są bardzo toksyczne i dlatego w aktualnie produkowanych samochodach

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY STECHIOMETRII

PODSTAWY STECHIOMETRII PODSTAWY STECHIOMETRII 1. Obliczyć bezwzględne masy atomów, których względne masy atomowe wynoszą: a) 7, b) 35. 2. Obliczyć masę próbki wody zawierającej 3,01 10 24 cząsteczek. 3. Która z wymienionych

Bardziej szczegółowo

Reakcje chemiczne. Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn. Kompendium wiedzy. 1. Reakcje chemiczne i ich symboliczny zapis

Reakcje chemiczne. Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn. Kompendium wiedzy. 1. Reakcje chemiczne i ich symboliczny zapis strona 1/6 Reakcje chemiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Reakcje chemiczne i równania reakcji chemicznych. Zagadnienia do powtórki 1. 2. 3. Reakcje chemiczne

Bardziej szczegółowo

Projektowanie Biznesu Ekologicznego Wykład 2 Adriana Zaleska-Medynska Katedra Technologii Środowiska, p. G202

Projektowanie Biznesu Ekologicznego Wykład 2 Adriana Zaleska-Medynska Katedra Technologii Środowiska, p. G202 Projektowanie Biznesu Ekologicznego Wykład 2 Adriana Zaleska-Medynska Katedra Technologii Środowiska, p. G202 Wykład 2 1. Jak przejść od pomysłu do przemysłu? 2. Projekt procesowy: koncepcja chemiczna

Bardziej szczegółowo

ROZTWORY. Mieszaniny heterogeniczne homogeniczne Roztwory - jednorodne mieszaniny dwóch lub wi cej składników gazowe ciekłe stałe

ROZTWORY. Mieszaniny heterogeniczne homogeniczne Roztwory - jednorodne mieszaniny dwóch lub wi cej składników gazowe ciekłe stałe ROZTWORY Mieszaniny heterogeniczne homogeniczne Roztwory - jednorodne mieszaniny dwóch lub wi cej składników gazowe ciekłe stałe roztwór nienasycony - roztwór, w którym st enie substancji rozpuszczonej

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia na egzamin dyplomowy Wydział Inżynierii. studia I stopnia. Kierunek: Chemia kosmetyczna

Zagadnienia na egzamin dyplomowy Wydział Inżynierii. studia I stopnia. Kierunek: Chemia kosmetyczna Zagadnienia na egzamin dyplomowy Wydział Inżynierii studia I stopnia Kierunek: Chemia kosmetyczna rok akademicki 2018/2019 1. Proszę podać jakie przepisy i akty prawne regulują kwestie stosowania związków

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Zielona chemia

Wykład 2. Zielona chemia Wykład 2 Zielona chemia Definicja zielonej chemii Szukanie, projektowanie i wdrażanie chemicznych produktów i procesów umożliwiających redukcję lub eliminację używania i wytwarzania niebezpiecznych substancji.

Bardziej szczegółowo

1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne

1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 1. PODSTAWOWE PRAWA I POJĘCIA CHEMICZNE 5 1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 1.1. Wyraź w gramach masę: a. jednego atomu żelaza, b. jednej cząsteczki kwasu siarkowego. Odp. 9,3 10 23 g; 1,6 10 22

Bardziej szczegółowo

Temat 2: Nazewnictwo związków chemicznych. Otrzymywanie i właściwości tlenków

Temat 2: Nazewnictwo związków chemicznych. Otrzymywanie i właściwości tlenków Zasada ogólna: We wzorze sumarycznym pierwiastki zapisujemy od metalu do niemetalu, natomiast odczytujemy nazwę zaczynając od niemetalu: MgO, CaS, NaF Nazwy związków chemicznych najczęściej tworzymy, korzystając

Bardziej szczegółowo

KONKURS PRZEDMIOTOWY CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

KONKURS PRZEDMIOTOWY CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ... pieczątka nagłówkowa szkoły... kod pracy ucznia KONKURS PRZEDMIOTOWY CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ETAP SZKOLNY Drogi Uczniu, Witaj w pierwszym etapie konkursu chemicznego. Przeczytaj uważnie instrukcję

Bardziej szczegółowo

Za poprawną metodę Za poprawne obliczenia wraz z podaniem zmiany ph

Za poprawną metodę Za poprawne obliczenia wraz z podaniem zmiany ph Zadanie 1 ( pkt.) Zmieszano 80 cm roztworu CHCH o stężeniu 5% wag. i gęstości 1,006 g/cm oraz 70 cm roztworu CHCK o stężeniu 0,5 mol/dm. bliczyć ph powstałego roztworu. Jak zmieni się ph roztworu po wprowadzeniu

Bardziej szczegółowo

Mg I. I Mg. Nie można ich jednak otrzymać ze związków, które posiadają grupy chlorowcowe w tak zwanym ustawieniu wicynalnym.

Mg I. I Mg. Nie można ich jednak otrzymać ze związków, które posiadają grupy chlorowcowe w tak zwanym ustawieniu wicynalnym. nformacje do zadań kwalifikacyjnych na "Analizę retrosyntetyczną" Urszula Chrośniak, Marcin Goławski Właściwe zadania znajdują się na stronach 9.-10. Strony 1.-8. zawieraja niezbędne informacje wstępne.

Bardziej szczegółowo

Zadanie 4. Mrówczan metylu ma taki sam wzór sumaryczny jak: A. octan etylu. C. kwas mrówkowy. B. octan metylu. D. kwas octowy.

Zadanie 4. Mrówczan metylu ma taki sam wzór sumaryczny jak: A. octan etylu. C. kwas mrówkowy. B. octan metylu. D. kwas octowy. Pieczęć KONKURS CHEMICZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 3 marca 2011 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Witamy Cię na trzecim etapie Konkursu Chemicznego. Przed przystąpieniem do rozwiązywania

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM Z KATALIZY HOMOGENICZNEJ I HETEROGENICZNEJ. Prowadzący: Przemysław Ledwoń. Miejsce ćwiczenia: Czerwona Chemia, sala nr 015

LABORATORIUM Z KATALIZY HOMOGENICZNEJ I HETEROGENICZNEJ. Prowadzący: Przemysław Ledwoń. Miejsce ćwiczenia: Czerwona Chemia, sala nr 015 TRZYMYWANIE ŻYWIC EPKSYDWYCH 1 PLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA FIZYKCHEMII I TECHNLGII PLIMERÓW TRZYMYWANIE ŻYWIC EPKSYDWYCH Prowadzący: Przemysław Ledwoń Miejsce ćwiczenia: Czerwona Chemia,

Bardziej szczegółowo

WARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka

WARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka WARSZTATY olimpijskie Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna inetyka WARSZTATY olimpijskie Co będzie: Data Co robimy 1 XII 2016 wasy i

Bardziej szczegółowo

Oranż β-naftolu; C 16 H 10 N 2 Na 2 O 4 S, M = 372,32 g/mol; proszek lub

Oranż β-naftolu; C 16 H 10 N 2 Na 2 O 4 S, M = 372,32 g/mol; proszek lub Laboratorium Chemii rganicznej, Synteza oranżu β-naftolu, 1-5 Synteza oranżu β-naftolu Wydział Chemii UMCS w Lublinie 1. Właściwości fizyczne i chemiczne oranżu β-naftolu S 3 a ranż β-naftolu; C 16 10

Bardziej szczegółowo

Ciśnieniowe techniki membranowe (część 2)

Ciśnieniowe techniki membranowe (część 2) Wykład 5 Ciśnieniowe techniki membranowe (część 2) Opracowała dr Elżbieta Megiel Nanofiltracja (ang. Nanofiltration) NF GMM 200 Da rozmiar molekuły 1 nm, TMM 5 30 atm Membrany jonoselektywne Stopień zatrzymywania:

Bardziej szczegółowo