Tematy prac magisterskich i doktorskich

Transkrypt

1 Tematy prac magisterskich i doktorskich Stochastyczna dynamika z opóźnieniami czasowymi w grach ewolucyjnych oraz modelach ekspresji i regulacji genów Jacek Miękisz Instytut Matematyki Stosowanej i Mechaniki Uniwersytet Warszawski 1 marca 2017

2 Przykład elementarny

3 Dlaczego opóźnienie czasowe może powodować powstawanie cykli t=0,1, dynamika strzałkowa -m 0 m wprowadźmy opóźnienie warunki początkowe Pojawia się cykl stabilny o amplitudzie i okresie

4 Wprowadźmy stochastyczne zaburzenie z prawdopodobieństwem 1 - ε = z prawdopodobieństwem ε Otrzymaliśmy prosty przykład dynamiki stochastycznej z opóźnieniem czasowym

5 m = 20 = 9 ε = 0.1

6 jeżeli przez stan naszego układu w czasie t będziemy uważaćτ+ 1 położeń (x(t), x(t-1), x(t-2), x(t-τ)) to otrzymamy ergodyczny łańcuch Markowa z rozkładem stacjonarnym µ ε i przestrzenią stanówω Definicja jest stochastycznie stabilny jeśli lim ε 0 µ ε (x) > 0 (=1) Twierdzenie lim ε 0 µ ε (cykl) = 1

7 Modele

8 Teoria gier ewolucyjnych

9 Deterministyczna dynamika replikatorowa A B U = A a b B c d p A (t) liczba osobników grających strategią A w czasie t p B (t) liczba osobników grających strategią B w czasie t U A = ax + b(1-x) U B = cx + d(1-x) Proponujemy p A (t+ε)=(1-ε)p A (t) + εp A (t)u A (t) U av = xu A +(1-x)U B

10 p A (t+ε) = (1-ε)p A (t) + εp A (t)u A (t) p B (t+ε) = (1-ε)p B (t) + εp B (t)u B (t) p(t+ε) = (1-ε)p(t) + εp(t)u av (t)

11 dx/dt = x(1-x)(u A U B ) Polowanie na jelenia J Z J 5 0 Z 3 3 Gołąb - Jastrząb 0 3/ 5 1 wewnętrzny stan stacjonarny jest niestabilny J G J -1 2 G /2 1 wewnętrzny stan stacjonarny jest stabilny

12 Opóźnienie czasowe Opóźnienie typu społecznego Zakładamy, że gracze w czasie t replikują się proporcjonalnie do średniej wypłaty w czasie t-τ Proponujemy x *

13 Odpowiednie równanie replikatorowe w czasie ciągłym ma następująca postać może być też zapisane jako Twierdzenie (Jan Alboszta i JM, J. Theor. Biol. 231: , 2004) x * jest asymptotycznie stabilny dla odpowiednio małego τ x * jest asymptotycznie niestabilny dla odpowiednio dużego τ

14 Opóźnienie czasowe typu biologicznego Zakładamy, że dzieci rodzą sięτjednostek czasu po tym jak ich rodzice grali i otrzymali wypłaty. Proponujemy Twierdzenie (JA i JM, JTB 2004) x * jest asymptotycznie stabilny dla każdego opóźnienia τ

15 Stochastyczna dynamika skończonych populacji n - liczba osobników z t - liczba osobników grających A w czasie t Ω ={0,,n} - przestrzeń stanów z t+1 > z t selekcja jeśli średnia z A > średnia z B mutacje Każdy osobnik może zmienić swoją strategię z prawdopodobieństwem ε

16 Klasyczny model, Kandori-Mailath-Rob, 1993 A B A a b B c d a>c i d>b, (A,A) i (B,B) równowagi Nasha A jest stategią efektywną, a>d B jest strategią dominującą ze względu na ryzyko c+d>a+b Twierdzenie Dla dostatecznie dużych n, B jest stochastycznie stabilne

17 Ekspresja i regulacja genów

18 Komórka matematyczna DNA mrna Ø białko Ø

19 Poziom makroskopowy DNA mrna Ø białko Ø

20 Poziom mikroskopowy r - liczba cząsteczek mrna p - liczba cząsteczek białka prawdopodobieństwo zajścia w czasie (t,t+h) proces urodzin i śmierci

21 Auto-represja genów w komórce

22

23 Równania Mistrzów prawdopodobieństwo, że w komórce jest n cząsteczek białka i gen jest odpowiednio w stanie 0 lub 1 w czasie t

24 Tematy prac magisterskich 1. Wpływ heterogenicznych opóźnień czasowych na stochastyczna stabilność w niesymetrycznych grach ewolucyjnych 2. Zbadanie prawdopodobieństw wymierania strategii w grach ewolucyjnych z opóźnieniami czasowymi 3. Wpływ opóźnień czasowych procesu translacji na wariancję liczby białek w stanie stacjonarnym 4. Wpływ opóźnień czasowych procesu transkrypcji na zachowanie się układów bi-stabilnych

25 Dodatkowe motywacje 4 stypendia magisterskie, 800 PLN przez 9 miesięcy 1 stypendium doktorskie, 2500 PLN przez 24 miesiące w ramach grantu NCN OPUS Opóźnienia czasowe w stochastycznych modelach biologicznych kierownik: Jacek Miękisz, współwykonawca: Marek Bodnar

26 Zadania badawcze grantu Wpływ opóźnień na zachowanie układów genetycznych ze sprzężeniami zwrotnymi Równowaga szczegółowa w stochastycznych układach biologicznych Osobliwe zaburzenia skokowych procesów Markowa Stabilność stanów stacjonarnych w modelach z wieloma opóźnieniami

27 Dziękuję za uwagę wiecej na