ZESPÓŁ ASPERGERA -charakterystyka. Opracowała: Karolina Dyrda Bydgoszcz r.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ZESPÓŁ ASPERGERA -charakterystyka. Opracowała: Karolina Dyrda Bydgoszcz 15.03.2014 r."

Transkrypt

1 ZESPÓŁ ASPERGERA -charakterystyka Opracowała: Karolina Dyrda Bydgoszcz r.

2 Zespół Aspergerai inne zaburzenia ze spektrum autyzmu Jakościowe nieprawidłowości w zakresie: rozwoju społecznego, zwłaszcza do uczestnictwa w naprzemiennych interakcjach społecznych, komunikacji (słownej i bezsłownej), zachowań, aktywności i zainteresowań (od 5% do 15% badanej populacji HFA i ZA, w normie intelektualnej nie wykazuje żadnych szczególnych zainteresowań za: A. Rynkiewicz Zespół Aspergera )

3 Autyzm i pokrewne zaburzenia rozwoju wg klasyfikacji ICD-10 Lp Kod Całościowe zaburzenia rozwojowe (F84) 1. F84.0 Autyzm dziecięcy 2. F84.1 Autyzm atypowy 3. F84.2 Zespól Retta 4. F84.3 Inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne 5. F84.4 Zaburzenie hiperkinetyczne z towarzyszącym upośledzeniem umysłowym i ruchami stereotypowymi 6. F84.5 Zespół Aspergera 7. F84.8 Inne całościowe zaburzenia rozwojowe 8. F84.9 Całościowe zaburzenia rozwojowe, nieokreślone

4 KOLEJNE WERSJE KLASYFIKACJI ICD-11 I DSM-V usunięcie podziału jednostek chorobowych w obrębie Całościowych zaburzeń rozwoju; stworzenie ogólnej grupy spektrum autyzmu, podzielonej ze względu na natężenie symptomów; usunięcie zespołu Retta; usunięcie zespołu Aspergera-stosowana będzie nazwa: autyzm (subkliniczny) lekkiego lub łagodnego stopnia, z opisem występujących u dziecka cech, np. dobrze rozwinięta mowa, szeroka wiedza ogólna, specyficzne, specjalistyczne zainteresowania.

5 Zaburzenie autystycznego spektrum wg DSM-5 obejmować będzie dwa zamiast jak do tej pory trzy obszary: a) deficyty społeczno/komunikacyjne b) uporczywe zainteresowania i powtarzalne zachowania usunięty zostanie obszar związany z zaburzeniami języka i komunikacji obszar ten nie jest charakterystyczny wyłącznie dla zaburzeń należących do spektrum autyzmu i nakłada się z trudnościami o charakterze wyłącznie językowym część osób z autyzmem (autyzm wysokofunkcjonujący i zespół Aspergera) nie doświadcza większych trudności w tym zakresie.

6 cztery kryteria diagnozy (A, B, C i D) wg DSM-V A. Stałe deficyty w zakresie komunikacji społecznej i społecznej interakcji w różnych kontekstach, nie wyjaśnione przez ogólne opóźnienia rozwojowe i manifestujące się przez wszystkie trzy rodzaje: 1. Deficyty w zakresie społeczno-emocjonalnej wzajemności; ich stopień może obejmować anormalne podejście społeczne i niepowodzenie w normalnej dwustronnej konwersacji, przez zredukowanego dzielenia zainteresowań, emocji i afektu oraz reakcji, po całkowity brak inicjowania interakcji społecznej,

7 cztery kryteria diagnozy (A, B, C i D) wg DSM-V 2. Deficyty w zakresie zachowań o charakterze komunikacji niewerbalnej, używanych w celu interakcji społecznej; począwszy od słabo zintegrowanej komunikacji werbalnej i niewerbalnej, przez anormalności kontaktu wzrokowego i języka ciała lub deficytów w zakresie rozumienia i stosowania komunikacji niewerbalnej, do całkowitego braku ekspresji twarzy lub gestów. 3. Deficyty dotyczące rozumienia i utrzymywania relacji, odpowiednio do poziomu rozwojowego (oprócz tych związanych z opiekunami); stopień ich może być różny, począwszy od trudności w doborze zachowania do zastosowania w odpowiednich kontekstach społecznych, przez trudności w dzieleniu zabawy wyobrażeniowej i nawiązywaniu przyjaźni, po widoczny brak zainteresowania ludźmi.

8 cztery kryteria diagnozy (A, B, C i D) wg DSM-V B. Ograniczone, powtarzalne wzorce zachowania, zainteresowań lub aktywności, manifestujące się przynajmniej przez dwa spośród wymienionych poniżej: 1. Stereotypowa lub powtarzalna mowa, ruchy lub posługiwanie się przedmiotami(jak proste stereotypie ruchowe, echolalia, powtarzalne używanie przedmiotów lub idiosynkratyczne frazy). 2. Nadmierne wykorzystanie rutyny, zrytualizowanych wzorców zachowań werbalnych lub niewerbalnych lub nadmierny opór wobec zmiany(jak rytuały ruchowe, naciskanie na tą samą drogę lub jedzenie, powtarzanie tego samego pytania lub skrajny dystres w odpowiedzi na małe zmiany).

9 cztery kryteria diagnozy (A, B, C i D) wg DSM-V 3. Wysoce ograniczone, uporczywe zainteresowania, anormalne pod względem intensywności lub przedmiotu uwagi; (takie jak silne przywiązanie do lub zajmowanie się niezwykłymi obiektami, zainteresowania, które są nadmiernie zawężone lub powtarzające się/persewerujące). 4. Hiper-lub hipo-reaktywność na sensoryczny wkład lub niezwykłe zainteresowanie sensorycznymi aspektami otoczenia (jak widoczna obojętność na ból/gorąco/zimno, negatywna reakcja na specyficzne dźwięki lub powierzchnie, intensywne wąchanie lub dotykanie przedmiotów, fascynowanie się błyskami światła lub wirującymi przedmiotami).

10 cztery kryteria diagnozy (A, B, C i D) wg DSM-V C. Symptomy musza być obecne we wczesnym dzieciństwie (ale mogą się nie manifestować przed czasem, w którym społeczne wymagania ujawnią ograniczone możliwości). D. Symptomy razem wzięte ograniczają i upośledzają codzienne funkcjonowanie. Zaburzenie spektrum autyzmujest zaburzeniem neurorozwojowymi musi być obecne od niemowlęctwa lub wczesnego dzieciństwa, ale może nie być rozpoznane w tym okresie, z powodu minimalnych wymagań społecznych i wsparcia ze strony rodziców oraz opiekunów dostarczanego we wczesnych latach życia dziecka.

11 Inne kryteria diagnostyczne Szwedzki badacz Christopher Gillberg zajmujący się Zespołem Aspergera na podstawie kryteriów diagnostycznych DSM IV oraz własnych obserwacji dzieci z tym zaburzeniem, określił sześć kryteriów diagnostycznych.

12 Kryteria diagnostyczne zespołu Aspergera wg Christophera Gillberga 1. Zaburzenia w sferze relacji społecznych (skrajny egocentryzm) (przynajmniej dwa z następujących): niezdolność do interakcji z rówieśnikami brak chęci do nawiązywania kontaktów z rówieśnikami; słabe rozumienie sygnałów społecznych niewłaściwe społeczne i emocjonalne zachowania

13 Kryteria diagnostyczne zespołu Aspergera wg Christophera Gillberga 2. Całkowicie pochłaniające wąskie zainteresowania (przynajmniej jedno z następujących): wykluczenie innych działań powtarzające się zaangażowanie w daną aktywność więcej odtwarzania niż działań celowych 3. Narzucanie codziennych zajęć i zainteresowań (przynajmniej jedno z następujących): sobie, w różnych aspektach życia innym

14 Kryteria diagnostyczne zespołu Aspergera 4. Zaburzenia mowy i języka (przynajmniej trzy z następujących): opóźniony rozwój powierzchownie doskonały, ekspresyjny język formalny, pedantyczny język dziwna prozodia, osobliwe cechy głosu upośledzenie rozumienia, obejmujące błędną interpretację znaczeń dosłownych i ukrytych

15 Kryteria diagnostyczne zespołu Aspergera 5. Zaburzenia komunikacji niewerbalnej (przynajmniej jedno z następujących): ograniczona gestykulacja niezdarna lub niezręczna mowa ciała ograniczona mimika twarzy niewłaściwa ekspresja osobliwe, chłodne spojrzenie 6. Niezdarność ruchowa.

16 Przyczyny zespołu Aspergera - zespół Aspergera (wraz z innymi zaburzeniami ze spektrum autyzmu) jest zaliczany do zaburzeń neurorozwojowych o skomplikowanej i wieloczynnikowej etiologii (za: Pisula, Autyzm, 2012) - nie ma ustalonej konkretnej przyczyny powstawania zaburzeń ze spektrum autyzmu, - są pewne przypuszczenia co do czynników powodujących to zaburzenie, - stale trwają badania poszukujące przyczyn tego zaburzenia, Opracowania: Tony Attwood Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik

17 Przyczyny zespołu Aspergera - wiemy z całą pewnością, że przyczyną nie są błędy wychowawcze rodziców, - wpływ na zaburzenia ze spektrum autyzmu mają czynniki genetyczne, neurorozwojowe, a także biologiczne i środowiskowe wzajemnie na siebie oddziałujące, - przypuszcza się, iż dalsze badania pozwolą wyodrębnić podgrupy osób z ASD ze wspólnymi ścieżkami patogenezy. (za: Pisula, Autyzm, 2012)

18 Przyczyny zespołu Aspergera podsumowanie badań biologiczne inne okablowanie ; - dysfunkcja mózgu społecznego potwierdzona badaniami neuroobrazowania funkcji mózgu i testami neuropsychologicznymi; - mózg społeczny obejmuje obszary kory czołowej i skroniowej; - mówi się też o dysfunkcji ciała migdałowatego, jądra podstawy i móżdżku; najnowsze badania wskazują na ich słabą łączność; - inne badania mówią o dysfunkcji kory w prawej półkuli mózgu; - jeszcze inne o nieprawidłowościach w układzie dopaminowym; Opracowania: Tony Attwood Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik

19 Przyczyny zespołu Aspergera genetyczne - zgodnie ze ścisłymi kryteriami ZA 20% ojców i 5% matek dzieci z ZA ma również zespół Aspergera; - przy szerszych kryteriach niemal połowa z bliskiej rodziny (I stopień pokrewieństwa); - 2/3 krewnych (II i III stopień pokrewieństwa) ma podobny profil umiejętności (za: Tony Attwood) - mówi się o fenotypie autyzmu nie występuje dziedziczenie samego zaburzenia, ale pewnych predyspozycji do określonej dynamiki rozwoju mózgu (za: Pisula, Autyzm, 2012)

20 Przyczyny zespołu Aspergera środowiskowe (prenatalne i okołoporodowe): - niska waga urodzeniowa, - ciąża niedonoszona lub przenoszona - zażywanie leków przez matkę w czasie ciąży, - krwawienia - cukrzyca ciążowa, poród pośladkowy z użyciem narzędzi, - poród wywoływany, - pierwsze cesarskie cięcie, - zaawansowany wiek matki lub ojca, - kolejność urodzeń (ciąża pierwsza, trzecia lub późniejsza), (za: Pisula, Autyzm, 2012)

21 Przyczyny zespołu Aspergera środowiskowe (prenatalne i okołoporodowe): - zaburzenia ze spektrum autyzmu częściej występują u wcześniaków oraz u dzieci, które po urodzeniu przebywały na oddziale intensywnej terapii, - dodatkowo mówi się o stresie prenatalnym występującym u matki w okresie między 21. a 32. tygodniem ciąży, który może powodować podwyższenie poziomu leukocytów i glikokortykoidów, odpowiedzialnych za zaburzenia rozwoju mózgu dziecka, - u osób z autyzmem stwierdza się współwystępowanie różnych problemów medycznych(zaburzenia metaboliczne, immunologiczne, częste infekcje wirusowe, grzybicze, bakteryjne) wśród nich również szuka się przyczyn zaburzenia. (za: Pisula, Autyzm, 2012)

22 Hipersystematyzacyjna teoria autyzmu Zaburzenia ze spektrum autyzmu są stanem nierównowagi między dwoma rodzajami inteligencji: empatyzacji (potrzebnej do rozumienia ludzi) i systematyzacji (potrzebnej do klasyfikowania przedmiotów)

23 Hipersystematyzacyjna teoria autyzmu Autyzm = skrajnie męski sposób patrzenia na rzeczywistość, w przeciwieństwie do kobiecego (więcej zdolności empatycznych) Inne spojrzenie na autyzm jako na odmienny Inne spojrzenie na autyzm jako na odmienny styl myślenia

24 Badania prof. Simona Barona - Cohena Badania: podwyższony poziom testosteronu w okresie płodowym powoduje zaburzenia ze spektrum autyzmu Nie wiadomo co jest przyczyną podwyższonego poziomu testosteronu Badania wskazują, że odpowiadają za to czynniki genetyczne i środowiskowe Testosteron może wpływać na mózg, zmieniając układ połączeń między neuronami i neuroprzekaźniki

25 Badania prof. Simona Barona - Cohena Badacze określali stężenie testosteronu, badając próbki wód płodowych po urodzeniu przyglądano się nadal rozwojowi dzieci W wieku 18 i 46 miesięcy, przebadano je testami na zaburzenia autystyczne (jak często dziecko spogląda na twarz matki, jak rozbudowany jest jego słownik) Udało się wykazać istnienie związku między zachowaniem malucha na tak wczesnych etapach rozwoju a stężeniem testosteronu w okresie prenatalnym

26 Badania prof. Simona Barona - Cohena Badania powtórzono w wieku 8 lat matki wypełniały kwestionariusz AQ Barona Cohena Korelacja nie jest idealna ale wynik okazał się istotny statystycznie Planowane jest rozszerzenie zakresu badań

27 Częstość występowania zespołu Aspergera zależy od kryteriów diagnostycznych: wg restrykcyjnych DSM-IV i ICD-10 współczynnik występowania waha się między 1:33.000, a 1:1200 osób, wg innych kryteriów diagnostycznych (np. Gillbergów) współczynnik występowania waha się między od 1: 280 do 1: 210 osób, obecnie diagnozujemy tylko połowę dzieci z ZA, dość pewną diagnozę można postawić dopiero po 5 roku życia.

28 Problemy charakterystyczne dla spektrum autystycznego: - Deficyty w zakresie odbioru i przetwarzania bodźców sensorycznych - Problemy w zakresie rozwoju czynności poznawczych: zaburzenia w zakresie teorii umysłu zaburzenia w zakresie centralnej koherencji funkcje wykonawcze

29 PROFIL SENSORYCZNY Osoby z ZA/HFA wykazują: przeciążenia sensoryczne na dotyk, dźwięk, światło, smak lub zapach, chwilowe niedosłyszenia lub niedowidzenia, osłabioną wrażliwość lub nadwrażliwość ciała na ból lub temperaturę zniekształcenia głębokości obrazu obrazy mogą wydawać się bliżej lub dalej niż są w rzeczywistości, mogą być także postrzegane jakby się poruszały, trudność z przekazywaniem informacji za pomocą kilku zmysłów jednocześnie, współtowarzyszące wrażenia uczuciowe, tak zwane synestezje, na przykład widzenie różnych kolorów lub odczuwanie różnych zapachów w reakcji na różne dźwięki muzyki Za: Agnieszka Rynkiewicz Zespół Aspergera (Harrison, Hare, 2004)

30 teoria umysłu

31 TEORIA UMYSŁU WYRAŻA TAKIE STANY UMYSŁU JAK: udawanie myślenie posiadanie wiedzy sądzenie wyobraźnia marzenie zgadywanie oszukiwanie

32 Teoria umysłu 1. rozpoznawanie i rozróżnianie własnych stanów umysłowych (emocjonalnych i motywacyjnych) - wiedza kiedy i o czym się myśli, czego się pragnie, do czego się zmierza. - umiejętność określenia czynników, które wpływają na motywację (np. czyjeś krytyczne oceny czy uwagi), na myślenie (np. brak lub posiadanie jakiś informacji) i na działanie (np. posiadane umiejętności), 2. obserwacja własnej aktywności umysłowej, 3. wnioskowanie o analogicznych stanach umysłowych występujących u innych ludzi w określonych okolicznościach (na podstawie obserwacji zachowań oraz wiedzy o ludzkim umyśle), 4. przewidywanie zachowania ludzi w określonych okolicznościach (na podstawie obserwacji zachowań oraz wiedzy o ludzkim umyśle). Opracowanie: Małgorzata Młynarska Autyzm w ujęciu psycholingwistycznym

33 Czyli człowiek, który posiada teorię umysłu, potrafi: rozpoznawać i rozróżniać własne stany umysłu wnioskować o analogicznych stanach umysłu innych osób przewidywać zachowania ludzi w określonych sytuacjach

34 CENTRALNA KOHERENCJA Niezdolność do łączenia różnych informacji w jedną całość, tak by uchwycić sedno zagadnienia i stworzyć pojęcie wyższego rzędu

35 Zaburzenia w zakresie centralnej koherencji autorką koncepcji osłabionej centralnej koherencji jest Utha Frith: - istnieje deficyt neuropoznawczy, który wpływa na umiejętność łączenia informacji w spójną całość, - ludzie interpretują bodźce całościowo, biorą po uwagę kontekst, - skupiają się na istotnych elementach, pomijają szczegóły, - osoby z ASD przetwarzają informacje inaczej, - mają inny styl percepcyjny, opierający się na analizie szczegółów, - nie wykorzystują kontekstu, kierują się nieistotnymi detalami, - ale! zdolności do całościowego przetwarzania informacji są u osób z ASD zróżnicowane, trudności tego typu nie występują u wszystkich.

36 Funkcje wykonawcze procesy dzięki którym potrafimy programować, kontrolować i modyfikować swoje czynności zgodnie z aktualnym celem zadania.

37 Funkcje wykonawcze hamowanie reakcji -zdolność do kierowania własnym zachowaniem oraz ekspresją emocji zgodnie ze społecznymi wymaganiami, pamięć robocza odpowiedzialna za tymczasowe przechowywanie i przetwarzanie informacji, elastyczność poznawcza związana z przerzutnością uwagi, problemy mogą się przejawiać lepkością poznawcza oraz koncentrowaniu się na nieistotnych detalach.

38 Funkcje wykonawcze nastawienie na cel umiejętność realizowania zadania nawet jeśli wymagane jest poświęcenie, gratyfikacja oddalona w czasie planowanie i organizacja inicjacja i podtrzymywanie działania elastyczność myślenia i działania sprawdzanie i korekta wykonanego działania

39 dziękuję

Nowe kryteria diagnostyczne DSM V. Zaburzenia ze spektrum autyzmu. ASD - Autism Spectrum Disorders

Nowe kryteria diagnostyczne DSM V. Zaburzenia ze spektrum autyzmu. ASD - Autism Spectrum Disorders Nowe kryteria diagnostyczne DSM V Zaburzenia ze spektrum autyzmu ASD - Autism Spectrum Disorders Autyzm w DSM-IV-TR i ICD- 10 Zaburzenia autystyczne Zespół Aspergera Zaburzenia dezintegracyjne Całościowe

Bardziej szczegółowo

Renata Stefańska-Klar Uniwersytet Śląski w Katowicach, WEiNoE w Cieszynie 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu psychika@gmail.

Renata Stefańska-Klar Uniwersytet Śląski w Katowicach, WEiNoE w Cieszynie 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu psychika@gmail. Renata Stefańska-Klar Uniwersytet Śląski w Katowicach, WEiNoE w Cieszynie 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu psychika@gmail.com Streszczenie Spektrum autyzmu obejmuje dzieci, u których zdiagnozowano

Bardziej szczegółowo

Dziecko z zespołem Aspergera w przedszkolu. Dorota Kalinowska - psycholog

Dziecko z zespołem Aspergera w przedszkolu. Dorota Kalinowska - psycholog Dziecko z zespołem Aspergera w przedszkolu Dorota Kalinowska - psycholog Zespół Aspergera vs Autyzm Podobieństwa: Nieprawidłowości w zakresie interakcji społecznych; Stereotypowy, ograniczony repertuar

Bardziej szczegółowo

Autyzm i zespół Aspergera. Kryteria diagnostyczne.

Autyzm i zespół Aspergera. Kryteria diagnostyczne. Autyzm i zespół Aspergera. Kryteria diagnostyczne. W Polsce autyzm i Zespół Aspergera rozpoznaje się w oparciu o obowiązującą od 1996 roku Międzynarodową Statystyczną Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych

Bardziej szczegółowo

Przewodnik po autyzmie. Materiał doszkalający dla wolontariuszy

Przewodnik po autyzmie. Materiał doszkalający dla wolontariuszy Przewodnik po autyzmie 1 Czym jest autyzm? Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym, związanym z nieprawidłowym rozwojem i funkcjonowaniem mózgu we wczesnym dzieciństwie. Symptomy nieprawidłowości rozwoju

Bardziej szczegółowo

Infantylny autyzm. prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc.

Infantylny autyzm. prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc. Infantylny autyzm prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc. Infantilny autyzm Podstawowy symptom: niezdolność do ukazywania przyjacielskiej mimiki, unikanie kontaktu wzrokowego, zaburzenia komunikacji społecznej, dziwne

Bardziej szczegółowo

Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju

Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju Może to autyzm? Kiedy rozwój dziecka budzi niepokój rodziców zwłaszcza w zakresie mowy i komunikacji, rozwoju ruchowego oraz/lub w sferze emocjonalno

Bardziej szczegółowo

Przewodnik po autyzmie. Materiał doszkalający dla wolontariuszy

Przewodnik po autyzmie. Materiał doszkalający dla wolontariuszy Przewodnik po autyzmie O autyzmie 3-11 Cechy charakterystyczne osób z autyzmem 12-16 Jak pomóc osobie z autyzmem? 17-18 Najczęściej zadawane pytania 19-20 Kontakt 21 2 O autyzmie 3 Czym jest autyzm? Autyzm

Bardziej szczegółowo

Jeśli nie Zespół Aspergera to co? Różne potrzeby terapeutyczne.

Jeśli nie Zespół Aspergera to co? Różne potrzeby terapeutyczne. Jeśli nie Zespół Aspergera to co? Różne potrzeby terapeutyczne. Małgorzata Dąbrowska-Kaczorek Lekarz specjalizujący się w psychiatrii i psychoterapeuta poznawczo-behawioralny Centrum Diagnozy i Terapii

Bardziej szczegółowo

Aby zrozumieć czym różni się autyzm od zespołu Aspergera (ZA), należy cofnąć się nieco w historii.

Aby zrozumieć czym różni się autyzm od zespołu Aspergera (ZA), należy cofnąć się nieco w historii. Autyzm a zespół Aspergera Aby zrozumieć czym różni się autyzm od zespołu Aspergera (ZA), należy cofnąć się nieco w historii. Dzieci z zaburzeniami rozwoju pojawiały się już w bardzo dawnych czasach, za

Bardziej szczegółowo

Wszyscy ludzie mają jedną wspólną cechę są różni

Wszyscy ludzie mają jedną wspólną cechę są różni Wszyscy ludzie mają jedną wspólną cechę są różni Uczeń z Zespołem Aspergera. Uczeń z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim. rzuca się w oczy, jak bardzo są oni różni. Nie są świadomi olbrzymiego wysiłku,

Bardziej szczegółowo

AUTYZM W ASPEKCIE KLASYFIKACJI DSM-5. LEK. SABINA MICOREK KLINIKA PSYCHIATRII I PSYCHOTERAPII WIEKU ROZWOJOWEGO CENTRUM PEDIATRII W SOSNOWCU

AUTYZM W ASPEKCIE KLASYFIKACJI DSM-5. LEK. SABINA MICOREK KLINIKA PSYCHIATRII I PSYCHOTERAPII WIEKU ROZWOJOWEGO CENTRUM PEDIATRII W SOSNOWCU AUTYZM W ASPEKCIE KLASYFIKACJI DSM-5. LEK. SABINA MICOREK KLINIKA PSYCHIATRII I PSYCHOTERAPII WIEKU ROZWOJOWEGO CENTRUM PEDIATRII W SOSNOWCU DIAGNOSTIC AND STATISTICAL MANUAL OF MENTAL DISORDERS WERSJA

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia ze spektrum autyzmu Autism Spectrum Disorders (ASD) dr Danuta Kossak

Zaburzenia ze spektrum autyzmu Autism Spectrum Disorders (ASD) dr Danuta Kossak Zaburzenia ze spektrum autyzmu Autism Spectrum Disorders (ASD) dr Danuta Kossak Kim jest osoba niepełnosprawna Biomedyczne podejście cechuje przywiązywanie dużej wagi do systematyzacji wszelkich stanów

Bardziej szczegółowo

ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1. dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna

ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1. dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1 dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna EPIDEMIOLOGIA DYSFUNKCJI POZNAWCZYCH U DZIECI Z NF1 Dysfunkcje poznawcze

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia neurorozwojowe u dzieci i młodzieży - autyzm dziecięcy i Zespół Aspergera. Renata Nowakowska-Siuta

Zaburzenia neurorozwojowe u dzieci i młodzieży - autyzm dziecięcy i Zespół Aspergera. Renata Nowakowska-Siuta Zaburzenia neurorozwojowe u dzieci i młodzieży - autyzm dziecięcy i Zespół Aspergera Renata Nowakowska-Siuta 1 Autyzm wczesnodziecięcy, autyzm głęboki, zespół Kannera, Zespół Aspergera. Leo Kanner (1943)

Bardziej szczegółowo

Znaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi

Znaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi Znaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi Agnieszka Zdzienicka Chyła LUBLIN 27.11.2018r O teorii integracji sensorycznej

Bardziej szczegółowo

Monika Szewczuk - Bogusławska

Monika Szewczuk - Bogusławska Monika Szewczuk - Bogusławska Co nowego w: Klasyfikacji Epidemiologii Etiologii Leczeniu Klasyfikacja stara czy nowa? Zaburzenia neurorozwojowe 1. Niepełnosprawność intelektualna/ Zaburzenia rozwoju intelektualnego

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Przedmowa. 2o Psychologia rozwoju człowieka 63

Wstęp. Przedmowa. 2o Psychologia rozwoju człowieka 63 Wstęp Przedmowa n 1. Cele, założenia i zastosowanie psychologii 13 1.1. Analiza zachowania i doznawania jako zadanie psychologii 14 1.2. Psychologia jako dziedzina badań 16 1.2.1. Cele badań naukowych

Bardziej szczegółowo

Różne ścieżki edukacyjne dzieci ze spektrum autyzmu

Różne ścieżki edukacyjne dzieci ze spektrum autyzmu Różne ścieżki edukacyjne dzieci ze spektrum autyzmu B E A T A B L O K, Z O F I A B R Z E S K A S O R W D L A D Z I E C I I M Ł O D Z I E Ż Y Z A U T Y Z M E M W G D A Ń S K U S T O W A R Z Y S Z E N I

Bardziej szczegółowo

Przyczyny specyficznych trudności w nauce czytania i pisania ze szczególnym uwzględnieniem rozpoznawania ryzyka dysleksji

Przyczyny specyficznych trudności w nauce czytania i pisania ze szczególnym uwzględnieniem rozpoznawania ryzyka dysleksji Przyczyny specyficznych trudności w nauce czytania i pisania ze szczególnym uwzględnieniem rozpoznawania ryzyka dysleksji Dr Teresa Opolska Polskie Towarzystwo Dysleksji Fakty i kontrowersje wokół dysleksji

Bardziej szczegółowo

DZIECKO Z AUTYZMEM W PRZEDSZKOLU

DZIECKO Z AUTYZMEM W PRZEDSZKOLU DZIECKO Z AUTYZMEM W PRZEDSZKOLU Autyzm dziecięcy należą do grupy tzw. całościowych zaburzeń neurorozwojowych, do których zaliczane są również specyficzne trudności szkolne oraz specyficzne zaburzenia

Bardziej szczegółowo

Małgorzata Marszałek Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym w Gdańsku PORADNIA RUBIKON

Małgorzata Marszałek Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym w Gdańsku PORADNIA RUBIKON Autyzm. Jak rozpoznać wczesne symptomy i dlaczego im wcześniej tym lepiej. Małgorzata Marszałek Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym w Gdańsku PORADNIA RUBIKON Zaburzenie neurobiologiczne o niejasnej

Bardziej szczegółowo

METODY AKTYWIZUJĄCE W PRACY Z DZIECKIEM Z AUTYZMEM I Z KLAS MŁODSZYCH

METODY AKTYWIZUJĄCE W PRACY Z DZIECKIEM Z AUTYZMEM I Z KLAS MŁODSZYCH METODY AKTYWIZUJĄCE W PRACY Z DZIECKIEM Z AUTYZMEM I Z KLAS MŁODSZYCH CZYM JEST AUTYZM? Autyzm należy do grupy całościowych zaburzeń rozwojowych, które zostały wyodrębnione spośród innych form zaburzeń

Bardziej szczegółowo

blaski i cienie pracy nauczyciela, terapeuty. mgr Paulina Kroszczyńska- Brągiel wicedyrektor PPP nr 7 ds. autyzmu, psycholog, terapeuta S.I.

blaski i cienie pracy nauczyciela, terapeuty. mgr Paulina Kroszczyńska- Brągiel wicedyrektor PPP nr 7 ds. autyzmu, psycholog, terapeuta S.I. Uczeń z Zespołem em Aspergera blaski i cienie pracy nauczyciela, terapeuty. mgr Paulina Kroszczyńska- Brągiel wicedyrektor PPP nr 7 ds. autyzmu, psycholog, terapeuta S.I. Jaka jest często stość występowania,

Bardziej szczegółowo

Historia (2) Historia (1) Historia (3) Malbork 13 październik 2015 roku 2015-10-09. www.poza-schematami.pl 1

Historia (2) Historia (1) Historia (3) Malbork 13 październik 2015 roku 2015-10-09. www.poza-schematami.pl 1 Większość osób dotkniętych całościowymi zaburzeniami rozwojowymi ma trudności z odczytywaniem wyrazu twarzy oraz mowy ciała. Obraz kliniczny oraz skala występowania Zespołu Aspergera Dr n. med. Artur Kołakowski

Bardziej szczegółowo

Orzecznictwo w procesie diagnozy FASD

Orzecznictwo w procesie diagnozy FASD Orzecznictwo w procesie diagnozy FASD Barbara Woszczyna Tomaszowice 2015r. Według brytyjskiego raportu Warnocka, około 20% populacji uczniów to dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (Children with

Bardziej szczegółowo

Znaczenie wczesnej interwencji we wspomaganiu rozwoju dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu i strategie terapii.

Znaczenie wczesnej interwencji we wspomaganiu rozwoju dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu i strategie terapii. Michał Wroniszewski Fundacja SYNAPSIS Znaczenie wczesnej interwencji we wspomaganiu rozwoju dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu i strategie terapii. Otrębusy, 8.11.2011 r. SKALA ZJAWISKA 1. Epidemiologa

Bardziej szczegółowo

Autyzm podstawowe informacje

Autyzm podstawowe informacje Autyzm podstawowe informacje Wstęp...2 Czym jest autyzm?...3 Co jest przyczyną autyzmu?...3 Jakie są typowe objawy autyzmu?...4 Diagnoza i terapia...5 Edukacja osób z autyzmem...5 2 Wstęp Niepewność, zagubienie,

Bardziej szczegółowo

Autyzm u dzieci wykład 7 - przyczyny

Autyzm u dzieci wykład 7 - przyczyny Autyzm u dzieci wykład 7 - przyczyny Ewa Pisula Wydział Psychologii Uniwersytet Warszawski Ewa.Pisula@psych.uw.edu.pl Aktualny stan wiedzy na temat przyczyn autyzmu 1. Etiologia nieznana 2. Wieloczynnikowe,

Bardziej szczegółowo

Czym jest autyzm? Jaki świat widzi osoba autystyczna?

Czym jest autyzm? Jaki świat widzi osoba autystyczna? Czym jest autyzm? Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, które najczęściej ujawnia się w ciągu pierwszych trzech lat życia jako rezultat zaburzenia neurologicznego, które oddziałuje na funkcje pracy mózgu.

Bardziej szczegółowo

WCZESNE WYKRYWANIE ZABURZEŃ KOMUNIKACJI W AUTYZMIE. Mgr Anna Jaźwińska Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Łapach

WCZESNE WYKRYWANIE ZABURZEŃ KOMUNIKACJI W AUTYZMIE. Mgr Anna Jaźwińska Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Łapach WCZESNE WYKRYWANIE ZABURZEŃ KOMUNIKACJI W AUTYZMIE Mgr Anna Jaźwińska Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Łapach CZYM JEST AUTYZM? Jest zaburzeniem rozwojowym charakteryzującym się występowaniem nieprawidłowości

Bardziej szczegółowo

OŚWIATA AUTYZM PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI

OŚWIATA AUTYZM PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI OŚWIATA AUTYZM PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI www.magazynnauczyciela.pl AUTYZM PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI AUTYZM PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI

Bardziej szczegółowo

UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE. Bartłomiej Gmaj Andrzej Wakarow

UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE. Bartłomiej Gmaj Andrzej Wakarow UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE Bartłomiej Gmaj Andrzej Wakarow Upośledzenie umysłowe Obniżenie sprawności umysłowej powstałe w okresie rozwojowym. Stan charakteryzujący się istotnie niższą od przeciętnej ogólną

Bardziej szczegółowo

Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny

Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny Fazy reakcji emocjonalnej rodziców w sytuacji pojawienia się niepełnosprawnego dziecka mgr Katarzyna Kowalska Dziecko niepełnosprawne w rodzinie Według

Bardziej szczegółowo

Program terapii i edukacji dzieci z autyzmem TEACCH Treatment and Education of Autistic Communication Handicapped Children

Program terapii i edukacji dzieci z autyzmem TEACCH Treatment and Education of Autistic Communication Handicapped Children Program terapii i edukacji dzieci z autyzmem TEACCH Treatment and Education of Autistic Communication Handicapped Children Elementy programu TEACCH w pracy z uczniem z umiarkowaną lub znaczną niepełnosprawnością

Bardziej szczegółowo

Diagnoza autyzmu. Ewa Pisula Uniwersytet Warszawski Wydział Psychologii

Diagnoza autyzmu. Ewa Pisula Uniwersytet Warszawski Wydział Psychologii Diagnoza autyzmu Ewa Pisula Uniwersytet Warszawski Wydział Psychologii Przebieg procesu diagnostycznego 1. Zespół przeprowadzający diagnozę 2. Wybrane metody diagnostyczne 1.Wywiad z rodzicami 2. Obserwacja:

Bardziej szczegółowo

Małgorzata Spendel Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny Metis Katowice

Małgorzata Spendel Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny Metis Katowice SPECJALNE POTRZEBY EDUKACYJNE DZIECI I MŁODZIEŻY Małgorzata Spendel Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny Metis Katowice Specjalne potrzeby edukacyjne - SPE Specjalne potrzeby edukacyjne to takie potrzeby,

Bardziej szczegółowo

SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ MATEMATYKI DYSKALKULIA

SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ MATEMATYKI DYSKALKULIA SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ MATEMATYKI DYSKALKULIA DEFINICJA DYSKALKULII Dyskalkulia rozwojowa jest strukturalnym zaburzeniem zdolności matematycznych, mającym swe źródło w genetycznych lub wrodzonych

Bardziej szczegółowo

U C H W A Ł A N R XXVIII/243/2016 R A D Y G M I N Y P A B I A N I C E z dnia 29 sierpnia 2016r.

U C H W A Ł A N R XXVIII/243/2016 R A D Y G M I N Y P A B I A N I C E z dnia 29 sierpnia 2016r. U C H W A Ł A N R XXVIII/243/2016 R A D Y G M I N Y P A B I A N I C E z dnia 29 sierpnia 2016r. w sprawie: wyrażenia zgody na realizację projektu Wykorzystać wiele możliwości w ramach Wsparcia dla osób

Bardziej szczegółowo

INTERWENCJA TERAPEUTYCZNA W PRZYPADKU OPÓŹNIONEGO ROZWOJU MOWY U DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

INTERWENCJA TERAPEUTYCZNA W PRZYPADKU OPÓŹNIONEGO ROZWOJU MOWY U DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM INTERWENCJA TERAPEUTYCZNA W PRZYPADKU OPÓŹNIONEGO ROZWOJU MOWY U DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM OPÓŹNIONY ROZWÓJ MOWY zjawisko dotyczące wolniejszego wykształcenia się zdolności percepcyjnych lub/i ekspresyjnych

Bardziej szczegółowo

UWAGA : W KWIETNIU BEZPŁATNE 2012 ZAPRASZAMY TESTY NA UWAGI I LATERALIZACJI impulsterapia@onet. pl

UWAGA : W KWIETNIU BEZPŁATNE 2012 ZAPRASZAMY TESTY NA UWAGI I LATERALIZACJI impulsterapia@onet. pl UWAGA : W KWIETNIU BEZPŁATNE 2012 ZAPRASZAMY TESTY NA UWAGI I LATERALIZACJI impulsterapia@onet. SŁUCHOWEJ pl Czym jest metoda Integracji Sensorycznej (SI)? Do jakich dzieci jest skierowana? Integracja

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 015/016 Wydział Psychologii i Nauk Humanistycznych Kierunek studiów:

Bardziej szczegółowo

Kompetencje językowe i komunikacyjne dzieci z autyzmem co oceniaćżeby dobrze pomóc?

Kompetencje językowe i komunikacyjne dzieci z autyzmem co oceniaćżeby dobrze pomóc? Kompetencje językowe i komunikacyjne dzieci z autyzmem co oceniaćżeby dobrze pomóc? Prowadzenie i opracowanie: Katarzyna Siwek Węgrów, 15.11.2010r. Autyzm a funkcjonowanie językowe Zaburzenia porozumiewania

Bardziej szczegółowo

Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu Filia w Śremie PROPONUJE

Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu Filia w Śremie PROPONUJE Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu Filia w Śremie PROPONUJE Kształcenie uczniów niepełnosprawnych w szkołach ogólnodostępnych Autyzm Zespół Aspergera Ewa Pisula: Autyzm - przyczyny, symptomy,

Bardziej szczegółowo

Magdalena Smoczyńska, Ewa Haman Funkcjonowanie dzieci ze specyficznym zaburzeniem językowym (SLI) w systemie edukacji szkolnej

Magdalena Smoczyńska, Ewa Haman Funkcjonowanie dzieci ze specyficznym zaburzeniem językowym (SLI) w systemie edukacji szkolnej Magdalena Smoczyńska, Ewa Haman Funkcjonowanie dzieci ze specyficznym zaburzeniem językowym (SLI) w systemie edukacji szkolnej Plan wystąpienia Diagnoza zaburzeń językowych w Polsce Perspektywa badawcza

Bardziej szczegółowo

Alkohol a dziecko czylifetalalcohol Syndrom płodowy zespół alkoholowy

Alkohol a dziecko czylifetalalcohol Syndrom płodowy zespół alkoholowy Alkohol a dziecko czylifetalalcohol Syndrom płodowy zespół alkoholowy FAS / PZA czyli FetalAlcohol Syndrom Płodowy Zespół Alkoholowy. Z tym problemem na świecie rodzi się więcej dzieci niż z zespołem Downa

Bardziej szczegółowo

& / &!!!& ODOWS&A-»ZD\ChJCJC. Metoda integracji. sensorycznej. we wspomaganiu rozwoju mi. \dzieci z uszkodzeniami ^ lu nerwowego m

& / &!!!& ODOWS&A-»ZD\ChJCJC. Metoda integracji. sensorycznej. we wspomaganiu rozwoju mi. \dzieci z uszkodzeniami ^ lu nerwowego m & / &!!!& ODOWS&A-»ZD\ChJCJC Metoda integracji sensorycznej we wspomaganiu rozwoju mi \dzieci z uszkodzeniami ^ lu nerwowego m i - i \ \ 'Ą \ A H/?fi U Metoda integracji sensoryczniej we wspomaganiu

Bardziej szczegółowo

Psychologia kształtowania i modyfikacji zachowania Program studiów jednolitych dla licencjatów i magistrów tryb niestacjonarny

Psychologia kształtowania i modyfikacji zachowania Program studiów jednolitych dla licencjatów i magistrów tryb niestacjonarny Psychologia kształtowania i modyfikacji zachowania Program studiów jednolitych dla licencjatów i magistrów tryb niestacjonarny Program ogólny Rodzaj zajęć Liczba modułów Liczba godzin Rok Moduł wspólny

Bardziej szczegółowo

Przeznaczenie metody Metoda Integracji Sensorycznej jest wykorzystywana w pracy z dziećmi: z autyzmem z Zespołem Aspergera

Przeznaczenie metody Metoda Integracji Sensorycznej jest wykorzystywana w pracy z dziećmi: z autyzmem z Zespołem Aspergera Metoda Integracji Sensorycznej (SI) jest to nowoczesna i bardzo skuteczna forma diagnozy i terapii dzieci. Integracja Sensoryczna opiera się na neurofizjologicznych podstawach klinicznej obserwacji i standaryzowanych

Bardziej szczegółowo

W OCZEKIWANIU NA PRZYJŚCIE WIOSNY:

W OCZEKIWANIU NA PRZYJŚCIE WIOSNY: (119) 2017 MARZEC NR 85 MIESIĘCZNIK DLA RODZICÓW DZIECI Z PRZEDSZKOLA NR 24 W CHORZOWIE W OCZEKIWANIU NA PRZYJŚCIE WIOSNY: Marzec jest miesiącem konkursów przedszkolaków związanych z PREZENTACJĄ KULTURY

Bardziej szczegółowo

Zespół Aspergera. vademecum nauczyciela

Zespół Aspergera. vademecum nauczyciela Zespół Aspergera vademecum nauczyciela Co to jest Zespół Aspergera? Dziecko z Zespołem Aspergera po raz pierwszy opisał psychiatra wiedeński Hans Asperger, w swojej pracy doktorskiej opisał czterech chłopców

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie integracji sensorycznej w usprawnianiu zaburzeń rozwojowych.

Wykorzystanie integracji sensorycznej w usprawnianiu zaburzeń rozwojowych. Wykorzystanie integracji sensorycznej w usprawnianiu zaburzeń rozwojowych. Termin integracja sensoryczna po raz pierwszy został użyty przez Ch. Sherringtona w 1902 roku w Anglii. Nowe znaczenie temu terminowi

Bardziej szczegółowo

Wczesne Wspomaganie Rozwoju Dziecka

Wczesne Wspomaganie Rozwoju Dziecka Krajowe Towarzystwo Autyzmu Oddział w Szczecinie Dzienny Ośrodek Terapeutyczno Edukacyjny dla Osób z Autyzmem w Szczecinie Wczesne Wspomaganie Rozwoju Dziecka Jeżeli twoje dziecko po 2 roku życia: nie

Bardziej szczegółowo

Żabno, dnia r.

Żabno, dnia r. Żabno, dnia 07.03.2014r. EUROPEJSKI DZIEŃ LOGOPEDY PPPP W TARNOWIE, FILIA ŻABNO NIEDOSŁUCH LUB GŁUCHOTA UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE ALALIA ALALIA PROLONGATA NIEDOKSZTAŁCENIE MOWY O TYPIE AFAZJI AFAZJA (DYZFAZJA)

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016 WydziałPsychologii i Nauk Humanistycznych Kierunek studiów:

Bardziej szczegółowo

Terapia funkcjonalna dziecka z autyzmem. Definicje, różnice, perspektywy

Terapia funkcjonalna dziecka z autyzmem. Definicje, różnice, perspektywy Terapia funkcjonalna dziecka z autyzmem Definicje, różnice, perspektywy Początki Jest rok 1943 r., amerykański psychiatra Leo Kanner publikuje artykuł Autistic Disturbances of Affective Contact, w którym

Bardziej szczegółowo

AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi

AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi GENETYCZNIE UWARUNKOWANA, NEUROLOGICZNA DYSFUNKCJA, CHARAKTERYZUJĄCA SIĘ NIEADEKWATNYMI

Bardziej szczegółowo

Jacek Jarosław Błeszyński. Analiza różnicująca wybranych zespołów zaburzeń autystycznych Zarys rewalidacji

Jacek Jarosław Błeszyński. Analiza różnicująca wybranych zespołów zaburzeń autystycznych Zarys rewalidacji Jacek Jarosław Błeszyński Analiza różnicująca wybranych zespołów zaburzeń autystycznych Zarys rewalidacji Toruń 2010 Spis treści Wstęp.... 9 Rozdział 1 Analiza różnicująca autyzmu i innych głębokich zaburzeń

Bardziej szczegółowo

DZECI ZE SPEKTRUM AUTYZMU W SZKOLE INTEGRACYJNEJ NATALIA TRELA

DZECI ZE SPEKTRUM AUTYZMU W SZKOLE INTEGRACYJNEJ NATALIA TRELA DZECI ZE SPEKTRUM AUTYZMU W SZKOLE INTEGRACYJNEJ NATALIA TRELA Szkoła Podstawowa nr 6 Integracyjna Bielsko-Biała ORGANIZACJA NAUKI Każda klasa: 15 uczniów bez niepełnosprawności + 5 uczniów niepełnosprawnych:

Bardziej szczegółowo

Mózgowe porażenie dziecięce - postepowanie rehabilitacyjne BEATA TARNACKA

Mózgowe porażenie dziecięce - postepowanie rehabilitacyjne BEATA TARNACKA Mózgowe porażenie dziecięce - postepowanie rehabilitacyjne BEATA TARNACKA Podziały Patofizjologiczna: spastyczność, atetoza, ataksja, atonia, drżenie Topograficzna: monoplegia, paraplegia, hemiplegia,

Bardziej szczegółowo

Edukacja i wspieranie rozwoju dzieci z autyzmem, zespołem Aspergera oraz innymi zaburzeniami

Edukacja i wspieranie rozwoju dzieci z autyzmem, zespołem Aspergera oraz innymi zaburzeniami Edukacja i wspieranie rozwoju dzieci z autyzmem, zespołem Aspergera oraz innymi zaburzeniami WSB Bydgoszcz - Studia podyplomowe Opis kierunku Studia przygotowują słuchaczy do pracy z dziećmi i młodzieżą

Bardziej szczegółowo

Psycholingwistyczne podstawy czytania i pisania: znaczenie wczesnej diagnozy

Psycholingwistyczne podstawy czytania i pisania: znaczenie wczesnej diagnozy prof. dr hab. Grażyna Krasowicz-Kupis dr Katarzyna M. Bogdanowicz dr Katarzyna Wiejak dr hab. prof. UwB Elżbieta Awramiuk Psycholingwistyczne podstawy czytania i pisania: znaczenie wczesnej diagnozy Na

Bardziej szczegółowo

Systemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie)

Systemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie) Systemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie) specjalizacja strukturalna i funkcjonalna ze względu na rodzaj bodźca oraz

Bardziej szczegółowo

CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI?

CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI? CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI? mgr Magdalena Jabłońska mgr Dorota Orłowska 1 DLACZEGO RODZICE NIE MAJĄ WIEDZY O ISTOTNYCH PROBLEMACH SWOICH DZIECI? brak czasu mało doświadczeń

Bardziej szczegółowo

Blok: Terapia i wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży Metoda SI we wspomaganiu rozwoju. Wprowadzenie do zagadnienia.

Blok: Terapia i wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży Metoda SI we wspomaganiu rozwoju. Wprowadzenie do zagadnienia. Blok: Terapia i wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży Metoda SI we wspomaganiu rozwoju. Wprowadzenie do zagadnienia. Magdalena Charbicka terapeuta integracji sensorycznej, oligofrenopedagog, terapeuta

Bardziej szczegółowo

nazwa szkoły/placówki, w których jest zorganizowany zespół wczesnego wspomagania

nazwa szkoły/placówki, w których jest zorganizowany zespół wczesnego wspomagania Wykaz zespołów wczesnego wspomagania rozwoju dziecka zorganizowanych w szkołach i placówkach, dla których organem prowadzącym jest m.st. Warszawa - w roku szkolnym 2018/19 Do zespołów wczesnego wspomagania

Bardziej szczegółowo

ZESPÓŁ ASPERGERA. Zakres tematyczny dotyczy specyfiki funkcjonowania i metod pracy z osobami z ZA:

ZESPÓŁ ASPERGERA. Zakres tematyczny dotyczy specyfiki funkcjonowania i metod pracy z osobami z ZA: Termin: 8-9 września 2018 roku ZESPÓŁ ASPERGERA Zakres tematyczny dotyczy specyfiki funkcjonowania i metod pracy z osobami z ZA: - kryteria diagnostyczne ZA, - specyfika funkcjonowania poznawczego, społecznego

Bardziej szczegółowo

www.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO

www.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO www.prototo.pl

Bardziej szczegółowo

STRESORY, inaczej źródła stresu

STRESORY, inaczej źródła stresu 1.8.2 Źródła stresu STRESORY, inaczej źródła stresu Każdego dnia w zewnętrznym świecie i w nas samych spotykamy się z czynnikami wywołującymi stres, czyli stresorami. Bardzo ważna jest umiejętność ich

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia ze spektrum autyzmu. Polska społeczność w Islandii. Czym są zaburzenia ze spektrum autyzmu?

Zaburzenia ze spektrum autyzmu. Polska społeczność w Islandii. Czym są zaburzenia ze spektrum autyzmu? Zaburzenia ze spektrum autyzmu dr Rafał Kawa Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski Polska Akademia Nauk Greiningar og ráðgjafarstöð ríkisins, 2012 Polska społeczność w Islandii Wrzesień 2012: 9146

Bardziej szczegółowo

Oferta szkoleń doskonalących proponowanych przez CDN w Sosnowcu na rok szkolny 2016 / 2017 luty czerwiec 2017

Oferta szkoleń doskonalących proponowanych przez CDN w Sosnowcu na rok szkolny 2016 / 2017 luty czerwiec 2017 Oferta szkoleń doskonalących proponowanych przez na rok szkolny 2016 / 2017 luty czerwiec 2017 Zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, logopedyczne, praca z uczeń ze specjalnym potrzebami edukacyjnymi 262 Gimnastyka

Bardziej szczegółowo

Certyfikowana Akademia Multidyscyplinarnej Diagnozy i Terapii Autyzmu

Certyfikowana Akademia Multidyscyplinarnej Diagnozy i Terapii Autyzmu Jedyny w Polsce kurs kompleksowego programowania terapii dzieci autystycznych w oparciu o najnowsze doniesienia naukowe! Certyfikowana Akademia Multidyscyplinarnej Diagnozy i Terapii Autyzmu w formie intensywnych

Bardziej szczegółowo

Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Siemiatyczach

Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Siemiatyczach Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Siemiatyczach Dziecko z całościowymi zaburzeniami rozwoju formy wsparcia realizowane przez PPP-P w Siemiatyczach I. Działania podejmowane na rzecz dziecka

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. Prozopagnozja. wrażenie sensoryczne a percepcja. wrażenia sensoryczne i percepcja

Plan wykładu. Prozopagnozja. wrażenie sensoryczne a percepcja. wrażenia sensoryczne i percepcja Plan wykładu (1) rozróżnienie wrażeń sensorycznych i percepcji Psychologia procesów poznawczych: percepcja, język, myślenie wrażenie sensoryczne a percepcja W 3 dr Łukasz Michalczyk (2) wprowadzenie do

Bardziej szczegółowo

Program autorski Poznaję uczucia

Program autorski Poznaję uczucia Dziecko chce być dobre, Jeśli nie umie naucz, Jeśli nie wie wytłumacz, Jeśli nie może pomóż. Janusz Korczak Program autorski Poznaję uczucia 1 Anna Major Program Poznaję uczucia jest skierowany do dzieci

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Nazwa w j. ang. Psychology of disorders of children and adolescents. Punktacja ECTS*

KARTA KURSU. Nazwa w j. ang. Psychology of disorders of children and adolescents. Punktacja ECTS* KARTA KURSU Nazwa Psychologia zaburzeń dzieci i młodzieży (III rok, pedagogika; psychoprofilaktyka zaburzeń i wspomaganie rozwoju) Nazwa w j. ang. Psychology of disorders of children and adolescents Kod

Bardziej szczegółowo

Dzieci autystyczne i z zespołem Aspergera sposoby pracy

Dzieci autystyczne i z zespołem Aspergera sposoby pracy Dzieci autystyczne i z zespołem Aspergera sposoby pracy Autyzm to całościowe zaburzenie rozwojowe, w którym istotną rolę odgrywa funkcjonowanie mózgu. W typowych przypadkach pojawia się w pierwszych trzech

Bardziej szczegółowo

Edukacja włączająca w szkole ogólnodostępnej

Edukacja włączająca w szkole ogólnodostępnej Edukacja włączająca w szkole ogólnodostępnej ...Dobra edukacja to edukacja włączająca, zapewniająca pełne uczestnictwo wszystkim uczniom, niezależnie od płci, statusu społecznego i ekonomicznego, rasy,

Bardziej szczegółowo

nazwa szkoły/placówki, w których jest zorganizowany zespół wczesnego wspomagania

nazwa szkoły/placówki, w których jest zorganizowany zespół wczesnego wspomagania Wykaz zespołów wczesnego wspomagania rozwoju dziecka zorganizowanych w szkołach i placówkach, dla których organem prowadzącym jest m. st. Warszawa - stan na 31 stycznia 2014 r. Do zespołów wczesnego wspomagania

Bardziej szczegółowo

Dziecko autystyczne w przedszkolu

Dziecko autystyczne w przedszkolu Co to jest autyzm? Dziecko autystyczne w przedszkolu z greckiego autos sam, opisuje izolację tej grupy osób wobec przyjętych zachowań społecznych całościowe zaburzenie rozwojowe (w grupie zaburzeń rozwoju

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do SIWZ Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia

Załącznik nr 1 do SIWZ Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia Część 1. Szkolenie z zakresu wczesnej profilaktyki dziecka i wczesnej interwencji terapeutycznej, szkolnie z zakresu wczesnej interwencji logopedycznej kurs z zakresu wczesnej interwencji logopedycznej

Bardziej szczegółowo

Klasyfikacja autyzmu wg ICD 10 (1994) zakłada, że jest to całościowe zaburzenie rozwojowe (F84)- autyzm dziecięcy (F.84.0) charakteryzujące się:

Klasyfikacja autyzmu wg ICD 10 (1994) zakłada, że jest to całościowe zaburzenie rozwojowe (F84)- autyzm dziecięcy (F.84.0) charakteryzujące się: Co to jest autyzm? Autyzm to całościowe, rozległe zaburzenie rozwojowe charakteryzujące się licznymi nieprawidłowościami w rozwoju, uwidaczniającymi się przed ukończeniem trzeciego roku życia w co najmniej

Bardziej szczegółowo

Procedura przeprowadzania egzaminu magisterskiego w Instytucie Psychologii (obowiązująca od roku akad. 2010/11):

Procedura przeprowadzania egzaminu magisterskiego w Instytucie Psychologii (obowiązująca od roku akad. 2010/11): Procedura przeprowadzania egzaminu magisterskiego w Instytucie Psychologii (obowiązująca od roku akad. 2010/11): 1.W trakcie egzaminu magisterskiego student otrzymuje trzy pytania główne: a. Recenzent

Bardziej szczegółowo

Terapia logopedyczna dziecka z autyzmem

Terapia logopedyczna dziecka z autyzmem Terapia logopedyczna dziecka z autyzmem Objawy autyzmu dotyczą podstawowych sfer funkcjonowania dziecka obejmują relacje społeczne, porozumiewanie się i zachowanie. Odpowiednia terapia dziecka autystycznego

Bardziej szczegółowo

Moduł I. Problemy rozwoju i samorealizacji człowieka 40 godz. (10 wykłady, 10 ćwiczenia audytoryjne, 20 ćwiczeń laboratoryjne).

Moduł I. Problemy rozwoju i samorealizacji człowieka 40 godz. (10 wykłady, 10 ćwiczenia audytoryjne, 20 ćwiczeń laboratoryjne). OPZ załącznik nr 1 Przygotowanie i przeprowadzenie wykładów oraz ćwiczeń audytoryjnych i laboratoryjnych w ramach Kursu kwalifikacyjnego z zakresu terapii pedagogicznej - 5 zadań. Tematyka i terminy realizacji:

Bardziej szczegółowo

Symptomy zaburzeń i formy, metody, sposoby dostosowania wymagań u uczniów z dysleksją w zakresie przedmiotów nauczania: Objawy zaburzeń:

Symptomy zaburzeń i formy, metody, sposoby dostosowania wymagań u uczniów z dysleksją w zakresie przedmiotów nauczania: Objawy zaburzeń: Indywidualne dostosowanie wymagań z przedmiotu historia i społeczeństwo w Szkole Podstawowej w Pietrowicach Wielkich dla uczniów z diagnozą: dysleksja rozwojowa Symptomy zaburzeń i formy, metody, sposoby

Bardziej szczegółowo

Nowe pytania egzaminacyjne

Nowe pytania egzaminacyjne Nowe pytania egzaminacyjne 1. Jakie jest znaczenie genetyki behawioralnej w badaniach psychologicznych? 2. Wyjaśnij pojęcie funkcjonalnej asymetrii mózgu i omów jak zmieniały się poglądy na ten temat.

Bardziej szczegółowo

1.5. Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole skuteczne strategie edukacyjno-metodyczne

1.5. Dziecko z Zespołem Aspergera w szkole skuteczne strategie edukacyjno-metodyczne Prywatne Centrum Szkoleniowe EDUK 1. Autyzm i zaburzenia rozwojowe 1.1. Dziecko autystyczne w szkole podstawy organizacyjnometodyczne 1.2. Badanie i wspomaganie rozwoju dzieci autystycznych w wieku przedszkolnym

Bardziej szczegółowo

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA MAŁGORZATA URYNEK

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA MAŁGORZATA URYNEK WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA MAŁGORZATA URYNEK Wczesna interwencja to zintegrowany system oddziaływań profilaktycznych, diagnostycznych, leczniczo-rehabilitacyjnych i terapeutycznych, których podmiotem

Bardziej szczegółowo

nazwa szkoły/placówki, w których jest zorganizowany zespół wczesnego wspomagania

nazwa szkoły/placówki, w których jest zorganizowany zespół wczesnego wspomagania Wykaz zespołów wczesnego wspomagania rozwoju dziecka zorganizowanych w szkołach i placówkach, dla których organem prowadzącym jest m. st. Warszawa - wg stanu na 30 września 2016 r. Do zespołów wczesnego

Bardziej szczegółowo

Komunikacja. Ewa Pisula Wydział Psychologii Uniwersytet Warszawski. Ewa.Pisula@psych.uw.edu.pl

Komunikacja. Ewa Pisula Wydział Psychologii Uniwersytet Warszawski. Ewa.Pisula@psych.uw.edu.pl Komunikacja Ewa Pisula Wydział Psychologii Uniwersytet Warszawski Ewa.Pisula@psych.uw.edu.pl Leo Kanner (1943) Osoby z autyzmem nie mówią lub też występuje u nich taki rodzaj mowy, który nie służy międzyosobowej

Bardziej szczegółowo

Kwestionariusz wywiadu diagnostycznego (rodzice, opiekunowie prawni)

Kwestionariusz wywiadu diagnostycznego (rodzice, opiekunowie prawni) Kwestionariusz wywiadu diagnostycznego (rodzice, opiekunowie prawni) Prosimy o wypełnienie SZARYCH PÓL przed pierwszą wizytą i wydrukowanie kwestionariusza Imię i nazwisko dziecka: Data urodzenia: Opiekunowie

Bardziej szczegółowo

Bibliotekarzu zaprzyjaźnij się z osobą z autyzmem. Renata Werpachowska Fundacja SYNAPSIS Aleksandra Sztajerwald Fundacja SYNAPSIS

Bibliotekarzu zaprzyjaźnij się z osobą z autyzmem. Renata Werpachowska Fundacja SYNAPSIS Aleksandra Sztajerwald Fundacja SYNAPSIS Bibliotekarzu zaprzyjaźnij się z osobą z autyzmem Renata Werpachowska Fundacja SYNAPSIS Aleksandra Sztajerwald Fundacja SYNAPSIS 1 Bibliotekarzu zaprzyjaźnij się z osobą z autyzmem Celem projektu jest

Bardziej szczegółowo

Rozwój emocjonalny i społeczny dziecka w młodszym wieku szkolnym

Rozwój emocjonalny i społeczny dziecka w młodszym wieku szkolnym Rozwój emocjonalny i społeczny dziecka w młodszym wieku szkolnym Ewa Pohorecka 08.06.2015 Kraków Rozwój emocjonalny dziecka kładzie podwaliny pod rozwój każdej innej zdolności umysłowej Na długo przed

Bardziej szczegółowo

Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska

Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych Halszka Kwiatkowska Co to są emocje? Termin wywodzi się od łacińskiego czasownika movere oznaczającego poruszyć Każde poruszenie czy zakłócenie umysłu, każdy

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia integracji sensorycznej

Zaburzenia integracji sensorycznej Zaburzenia integracji sensorycznej Czym jest integracja sensoryczna? To zdolność dziecka do odczuwania, rozumienia i organizowania informacji dostarczanych przez zmysły z otoczenia i własnego ciała. Pozwala

Bardziej szczegółowo

WCZESNA INTERWENCJA I WSPOMAGANIE ROZWOJU MAŁEGO DZIECKA WARSZTATY LIDIA WITAK-ŚWIATŁOWICZ

WCZESNA INTERWENCJA I WSPOMAGANIE ROZWOJU MAŁEGO DZIECKA WARSZTATY LIDIA WITAK-ŚWIATŁOWICZ WCZESNA INTERWENCJA I WSPOMAGANIE ROZWOJU MAŁEGO DZIECKA WARSZTATY LIDIA WITAK-ŚWIATŁOWICZ Wrocław, 5 kwietnia 2008 I. WCZESNA INTERWENCJA 1. CELE 2. KORZYŚCI II. MODEL OPIEKI NAD MAŁYMI DZIEĆMI Z ZABURZENIAMI

Bardziej szczegółowo

Uwarunkowania psychofizyczne funkcjonowania ucznia z autyzmem

Uwarunkowania psychofizyczne funkcjonowania ucznia z autyzmem Autyzm Uwarunkowania psychofizyczne funkcjonowania ucznia z autyzmem Słowo autyzm wywodzi się z języka greckiego: autos znaczy sam. Autyzm to złożone zaburzenie związane z upośledzeniem zdolności odczytywania

Bardziej szczegółowo

nazwa szkoły/placówki, w których jest zorganizowany zespół wczesnego wspomagania

nazwa szkoły/placówki, w których jest zorganizowany zespół wczesnego wspomagania Wykaz zespołów wczesnego wspomagania rozwoju dziecka zorganizowanych w szkołach i placówkach, dla których organem prowadzącym jest m.st. Warszawa - zaaktualizowany, uwzględniający zmiany, jakie zaszły

Bardziej szczegółowo

Specyfika pracy z osobami bezrobotnym perspektywa psychologiczna

Specyfika pracy z osobami bezrobotnym perspektywa psychologiczna Specyfika pracy z osobami bezrobotnym perspektywa psychologiczna Anna Skuzińska Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Elblągu Plan wystąpienia Charakterystyka psychologiczna sytuacji bez

Bardziej szczegółowo