Człowiek jako część ekosystemu

Transkrypt

1 czyli jak na co dzień pomagać środowisku PODRĘCZNIK DLA NAUCZYCIELA przedszkole Partnerzy PROGRAMU:

2 Spis treści treści: P Wstęp 1 Konspekty lekcji 3 3 Lekcja 1: Jak człowiek wpływa na środowisko? 3 4 Lekcja 2: Jak pomagać przyrodzie? 3 5 Lekcja 3: Ochrona środowiska w typowych sytuacjach jak segregować odpady? 3 6 Lekcja 4: Ochrona środowiska w typowych sytuacjach jak oszczędzać energię? 3 7 Lekcja 5: Ochrona środowiska w typowych sytuacjach jak oszczędzać wodę? 3 9 Pomoc dzieciom w potrzebie i edukacja lokalnej społeczności 11 Wolontariat wstęp 13 Wolontariat przedszkole 14 Karty pracy 15 Patron honorowy programu: Minister Edukacji Narodowej Patronat honorowy Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Środowiska, Głównego Konserwatora Przyrody Janusza Zaleskiego Partnerzy PROGRAMU: Materiały stworzone w ramach programu P&G. Żyj, poznawaj, rozwijaj się., pozytywnie zaopiniowane przez doradców metodycznych nauczania przedszkolnego, wczesnoszkolnego i szkoły podstawowej. Zespół redakcyjny: Katarzyna Dulińska, Anna Jarocińska, Justyna Niewolewska, Marta Szczypek, Natalia Mileszyk Redakcja merytoryczna: Dorota Luberda Opracowanie graficzne i skład: Barbara Sadowska Okładka i ilustracje: Barbara Sadowska Korekta: Magdalena Lis-Micek Fundacja Nasza Ziemia, ul. Hoża 3 m. 5, Warszawa, Warszawa 2010 ISBN

3 stęp1 O Programie Ogólnopolski program edukacyjny P&G. Żyj, poznawaj, rozwijaj się. łączy edukację ekologiczną i obywatelską dzieci z działaniami na rzecz środowiska naturalnego. Jego celem jest stworzenie możliwości do lepszego i wielostronnego rozwoju młodych ludzi, zwłaszcza tych znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji materialnej i społecznej oraz rozwijanie ich talentów i wiedzy, co jednocześnie przyczyni się do osiągnięcia realnych korzyści dla środowiska. Program jest częścią międzynarodowej kampanii firmy Procter & Gamble o nazwie P&G Live, Learn and Thrive. Jest ona poświęcona pomocy dzieciom w potrzebie, wspieraniu ich edukacji, a także umożliwianiu zdrowego życia i zrównoważonego rozwoju. Polska edycja programu jest realizowana w ramach partnerstwa firmy Procter & Gamble i Fundacji Nasza Ziemia, i jest prowadzona w Klubach Naszej Ziemi na terenie całego kraju. Działalność klubów biorących udział w programie opiera się na realizacji jednego z czterech tematów zaproponowanych przez organizatorów: Ptasie ogrody chrońmy bioróżnorodność. Celem zajęć jest zaprojektowanie i założenie w okolicach klubu siedliska, w którym będą mogły schronić się ptaki. Woda podstawa życia. Zajęcia obejmują informacje z zakresu ochrony zasobów wodnych Ziemi.. Zajęcia pokazują, w jaki sposób człowiek oddziałuje na środowisko. Jestem eko jestem trendy. Zajęcia prezentują możliwość łączenia zdrowego rozwoju człowieka z dbaniem o środowisko. Dodatkowo wszystkie kluby, które zdecydowały się wziąć udział w Konkursie Grantowym realizowanym w ramach programu, mają możliwość przeprowadzenia autorskich projektów edukacji ekologicznej. Więcej szczegółów na temat programu znaleźć można na stronie artnerzy Partnerzy Fundacja Nasza Ziemia jest organizacją pozarządową, założoną w 1994 roku przez Mirę Stanisławską-Meysztowicz. Realizuje cele mające status pożytku publicznego, specjalizując się w edukacji ekologicznej i obywatelskiej. Od początku swego istnienia koordynuje w Polsce kampanię Sprzątanie świata, będącą częścią międzynarodowego ruchu na rzecz ochrony środowiska Clean Up the World. W ruchu tym uczestniczy blisko 40 milionów wolontariuszy na całym świecie. Fundacja prowadzi również wspólnie z samorządami, szkołami, organizacjami, przedstawicielami świata biznesu i mediami liczne całoroczne programy na rzecz ochrony środowiska. Propagują one zintegrowaną gospodarkę odpadami, społeczne akcje zalesień, idee zrównoważonego rozwoju, wiedzę na temat zmian klimatu i wiele innych. Kluczową częścią prowadzonych działań jest edukacja ekologiczna. Więcej na Procter & Gamble to jedna z największych, międzynarodowych firm FMCG. Cztery miliardy razy dziennie marki P&G pojawiają się w życiu ludzi na całym świecie. Firma posiada jeden z najsilniejszych portfeli asortymentowych, w skład którego wchodzą godne zaufania, wiodące marki wysokiej jakości, takie jak: Pampers, Ariel, Vizir, Bonux, Always, Tampax, Pantene, Lenor, Olay, Head & Shoulders, Wella, Herbal Essences, Blend-a-med, Naturella, Oral-B, Duracell, Mach3, Gillette oraz Braun. Misją Procter & Gamble jest poprawianie jakości życia konsumentów na całym świecie przez dostarczanie produktów i usług o najwyższej jakości oraz poprzez działalność społeczną, która stanowi integralny element strategii P&G. Wszystkie podejmowane przez P&G działania odwołują się do wartości i zasad, które zostały rozwinięte i zakorzenione w kulturze organizacyjnej w ciągu ponad 170 lat istnienia firmy. Są one oparte na szacunku, uczciwości i pasji.

4 2 P&G. Żyj, poznawaj, rozwijaj się. program jest częścią międzynarodowej kampanii firmy Procter & Gamble o nazwie P&G Live, Learn & Thrive. Jest ona poświęcona dzieciom: wspieraniu ich edukacji, a także umożliwianiu zdrowego życia i rozwoju. Od 2006 roku kampania realizowana jest na warszawskim Targówku, od 2009 roku została rozszerzona na całą Polskę. Ideą nowej formy programu prowadzonego w Polsce jest połączenie działania na rzecz środowiska z działaniami na rzecz dzieci, zwłaszcza tych najbardziej potrzebujących, i ma on formę edukacji ekologicznej realizowanej w Klubach Naszej Ziemi na terenie całego kraju. czyli jak na co dzień pomagać środowisku Celem cyklu jest przekazanie dzieciom wiedzy, w jaki sposób dbać o środowisko na co dzień. Na pierwszych zajęciach Jak człowiek wpływa na środowisko? dzieci zapoznają się z ideą zrównoważonego rozwoju. Dowiedzą się, jak współczesna działalność gospodarcza człowieka wpływa na środowisko naturalne dziś i jakie skutki może ona przynieść w przyszłości, a także dlaczego rozwój społeczno-gospodarczy w trosce o dobro przyszłych pokoleń jest tak istotny. Podczas drugiej lekcji Jak pomagać przyrodzie? klubowicze odkryją ciekawe zagadnienia dotyczące formy ochrony przyrody w Polsce. Zapoznają się z zasadami obserwacji środowiska naturalnego i dowiedzą się, jak zachować się w przypadku spotkania z dzikimi zwierzętami. Poznają również problem dzikich wysypisk śmieci i nauczą się, jak przeciwdziałać ich powstawaniu. Trzecie zajęcia uświadomią dzieciom, w jaki sposób można chronić środowisko na co dzień, wprowadzając w życie odpowiednie, proekologiczne nawyki. Najpierw klubowicze nauczą się, jak segregować odpady. Poznają poszczególne etapy ich sortowania i przetwarzania. Dowiedzą się również, czym jest kompost i jak jego utrzymanie sprzyja ochronie środowiska. W ramach czwartych zajęć dzieci zapoznają się z zagadnieniem oszczędzania energii i jego zasadami. Opiekun wyjaśni im także, w jaki sposób powstaje prąd i jak działa elektrociepłownia. W trakcie piątej lekcji dzieci dowiedzą się, jak ważne dla zrównoważonego rozwoju Polski jest oszczędzanie wody i prawidłowe gospodarowanie jej zasobami. W tym celu odkryją główne przyczyny marnotrawienia wody i nauczą się kluczowych zasad jej oszczędzania. Ostatnie zajęcia Jak pomóc dzieciom w potrzebie? zapoznają dzieci z ideą wolontariatu i, poprzez zachęcenie ich do zorganizowania kilku zajęć ekologicznych dla dzieci spoza klubu, uświadomią klubowiczom konieczność pomocy potrzebującym, zwłaszcza dzieciom, mieszkającym w ich najbliższej okolicy. Więcej wskazówek dotyczących prostych sposobów ochrony środowiska w codziennych sytuacjach można znaleźć na stronie

5 Konspekty lekcji do tematu: czyli jak na co dzień pomagać środowisku przedszkole

6 1 Lekcja 1: Jak człowiek wpływa na środowisko? Czas spotkania: 1 godzina Cele: Uświadomienie zależności między człowiekiem a środowiskiem. Doskonalenie zmysłu wzroku, słuchu i spostrzegawczości. Rozwijanie zdolności manualnych, pomysłowości i wyobraźni. 4 Metody pracy: Pogadanka, pokaz, zabawa ruchowa, praca plastyczna. Formy pracy: Pytania pomocnicze, praca zespołowa. Środki dydaktyczne: zdjęcia środowiska naturalnego czystego i zanieczyszczonego, materiały plastyczne (w tym owoce, gałązki i podobne naturalne surowce). Przebieg zajęć Wprowadzenie: Wstęp na temat programu P&G. Żyj, poznawaj, rozwijaj się. : Informacje o uczestnictwie w programie Tematy lekcji Zaproszenie na stronę internetową programu: Pytania do przedszkolaków: Nauczyciel: Co to jest przyroda? Co to jest środowisko? Dzieci odpowiadają w zależności od wiedzy i skojarzeń. Nauczyciel na bieżąco weryfikuje wypowiedzi, zachęca do rozwijania swoich myśli i nakierowuje na prawidłowe odpowiedzi. Realizacja tematu: 1. Pokaz par zdjęć jednego ładnego krajobrazu, drugiego przerobionego (np. nowoczesny samochód bez spalin i ciężarówka ze strasznymi czarnymi spalinami; miasto bez terenów zielonych i ze skwerami; łąka z wieloma rodzajami kwiatów i trawnik tylko z mleczami). Które zdjęcie podoba się Wam bardziej? Dlaczego? (wpływ człowieka na środowisko) 2. Zabawa ruchowa dzielimy dzieci na dwie grupy. Jedna staje w rzędzie (albo dwóch) z zamkniętymi oczami na odległość wyciągniętej ręki oni są drogą (ogrodzeniem). Druga grupa to zwierzęta, które muszą bardzo cicho przejść przez drogę (ogrodzenie) tak, żeby nie zostać złapanym. Zadaniem drogi jest nie dopuścić zwierząt do przejścia na drugą stronę jak tylko usłyszą szmer, mają prawo bez ruszania się z miejsca łapać zwierzęta. Wyjaśnienie nauczyciela dotyczy przegradzania szlaków komunikacyjnych zwierząt. 3. Rysunek życie ptaków w mieście (gdzie mieszkają, co jedzą). Można zastosować technikę mieszaną, używając prawdziwych gałązek roślin i owoców krzewów. Podsumowanie i ewaluacja: Co to jest przyroda? Czy mamy na nią wpływ? Jak wpływamy na środowisko? Nauczyciel prosi uczniów o ocenę, czy podobała im się lekcja (najlepiej w skali dziesięciostopniowej). Zróbmy coś dla innych proponowane działania: Zaproszenie na spacer do lasu dzieci z innej placówki.

7 2Lekcja 2: Jak pomagać przyrodzie? Czas spotkania: 2 godziny Cele: Kształcenie więzi dzieci z przyrodą. Ćwiczenie zmysłów: wzroku, dotyku, słuchu, węchu, obserwacji. Zachęcenie do obserwowania przyrody. Poznanie podstawowych zasad zachowywania się wobec przyrody. Metody pracy: Pogadanka, ćwiczenia zmysłowe. 5 Formy pracy: Pytania pomocnicze, praca zespołowa. Środki dydaktyczne: lornetki, lupy, obrazki zwierząt. Przebieg zajęć Wprowadzenie: Zajęcia terenowe spacer po lesie. Wchodząc do lasu, musimy wyobrazić sobie, że wchodzimy do czyjegoś domu. Jesteśmy tu gośćmi (nauczyciel wyjaśnia, jak należy zachowywać się w lesie). Realizacja tematu: Spacer po lesie nauka obserwowania przyrody, opowieść nauczyciela: lornetki jak się z nich korzysta (blisko-daleko, wizyta w koronach drzew); cisza tylko w ten sposób można podejrzeć zwierzęta; ubiór ciepły; dobre buty, kamuflaż ubrania w kolorach liści, ziemi; wytrwałość i cierpliwość, poza obserwowaniem samych zwierząt można szukać tropów i śladów obecności zwierząt, rozglądamy się, czy wokół nas nie ma śmieci. Jeśli są zbieramy (zwrócenie uwagi na BHP), przez cały czas trwania spaceru próbujemy zaobserwować jakieś zwierzę, mówimy dzieciom, jakie mijamy drzewa i charakterystyczne rośliny. Pogadanka w lesie: nauczyciel może mieć ze sobą zdjęcia: dzikiego wysypiska, jelonka itp. jak się należy zachować, jeśli je spotkamy? Zadania zmysłowe poznajemy życie lasu: każdy przytula się do swojego drzewa, zamykamy oczy i słuchamy, co las chce nam powiedzieć, badamy, jakie są składniki ściółki, sprawdzamy, jak pachnie kora, liście, ściółka itp., próbujemy wypatrzeć jakiegoś owada w ściółce albo na pniu. Podsumowanie i ewaluacja: Jak należy zachowywać się w lesie? Jakie drzewa widzieliśmy po drodze? Jak należy się ubrać, kiedy wybieramy się na wyprawę do lasu? Jeśli znajdziemy po drodze śmieci/zwierzątka, to co powinniśmy zrobić? Nauczyciel prosi uczniów o ocenę, czy podobała im się lekcja (najlepiej w skali dziesięciostopniowej). Zróbmy coś dla innych proponowane działania: Zaproszenie na spacer do lasu dzieci z innej placówki.

8 3Czas spotkania: 2 godziny Lekcja 3: Ochrona środowiska w typowych sytuacjach jak segregować odpady? Cele: Uwrażliwienie dzieci na problem odpadów uświadomienie konieczności ich segregowania. Zapoznanie z zasadami segregowania odpadów. Rozwijanie zmysłu spostrzegawczości. Metody pracy: Pokaz, zabawa, układanka, pogadanka. Formy pracy: Pytania pomocnicze, zespołowa, grupowa. 6 Środki dydaktyczne: dużo odpadów surowcowych: puszki, butelki plastikowe, szklane, gazety, rolki od papieru toaletowego itp., kawałki układanki z obrazkami czterech pojemników, obrazek znaku recyklingowego. Przebieg zajęć Wprowadzenie: Pokaz: Nauczyciel przynosi worek/pudło z prezentami. Dzieci gromadzą się wokół pudła i ze zdumieniem odkrywają, że w środku wcale nie ma prezentów, tylko śmieci. Nauczyciel pyta, czy dzieci chciałyby dostać taki prezent, czemu one z pewnością zaprzeczą. Nauczyciel mówi, że taki właśnie prezent od ludzi otrzymuje przyroda, ponieważ ludzie wyrzucają śmieci w lesie i na polu, dzieci rzucają papierki od cukierków na ulicę zamiast do kosza. Nauczyciel przedstawia skutki takiego zachowania: pokazuje obrazek zaśmieconego krajobrazu, mówi, jak szkodliwe dla zwierząt i ludzi są śmieci w lesie i na polu. Nauczyciel pyta, czy dzieci wiedzą, co można z takimi śmieciami zrobić, żeby nie znalazły się w lesie. Dzieci powiedzą, że trzeba je wyrzucać do kosza na śmieci. Nauczyciel pyta, czy dzieci znają pewien specjalny rodzaj koszy na śmieci. Realizacja tematu: Zabawa dzieci szukają po sali ukrytych fragmentów obrazków. Układanka dzieci w grupach układają układankę: rozwiązaniem są cztery pojemniki na śmieci: żółty na plastik i metal, niebieski na papier, biały na szkło bezbarwne i zielony na szkło kolorowe. Pogadanka nauczyciel pyta dzieci, co przedstawia układanka. Wyjaśnia, że kiedy sortujemy odpady do odpowiednich pojemników, możemy potem z tych okropnych śmieci zrobić nowe rzeczy (można tu np. pokazać blok zrobiony z makulatury czy polar zrobiony z tworzywa sztucznego). Nauczyciel tłumaczy, co wrzucamy do poszczególnych pojemników, pokazuje znaki ekologiczne i wyjaśnia ich znaczenie jeśli na opakowaniu widnieje taki znak, to mamy pewność, że możemy je przetworzyć. Zabawa jak segregować odpady? Nauczyciel wysypuje śmieci z pudła/worka, dzieci szukają znaku recyklingowego na opakowaniach i układają śmieci w okolicy odpowiednich pojemników. Nauczyciel sprawdza, czy dzieci dobrze wykonały zadanie. Podsumowanie i ewaluacja: Czy śmieci są problemem? Dlaczego? Co można zrobić ze śmieciami? Jak możemy sprawdzić, które śmieć da się przetworzyć? Jakie kolory pojemników znamy? Co się do nich wrzuca?

9 Nauczyciel prosi uczniów o ocenę, czy podobała im się lekcja (najlepiej w skali dziesięciostopniowej). 7 Zróbmy coś dla innych proponowane działania: Zorganizowanie (dla rodziców, kolegów, mieszkańców domu spokojnej starości) przedstawienia promującego segregację odpadów i recykling. Rozklejenie w miejscowości plakatów (oczywiście w legalnych miejscach) promujących segregację odpadów i recykling. Przeprowadzenie w miejscowości wesołego marszu (happeningu) promującego segregację odpadów i recykling. Możliwości pogłębiania wiedzy: Ustawienie w przedszkolu zestawu pojemników do segregacji odpadów. 4Czas spotkania: 1 godzina Lekcja 4: Ochrona środowiska w typowych sytuacjach jak oszczędzać energię? Cele: Uświadomienie konieczności oszczędzania energii. Uświadomienie roli prądu w życiu codziennym. Poznanie sposobów oszczędzania energii. Metody pracy: Pokaz, pogadanka, doświadczenie. Formy pracy: Pytania pomocnicze, praca indywidualna, zespołowa, praca dzieci z pomocą nauczyciela. Środki dydaktyczne: obrazek z elektrownią i liniami wysokiego napięcia, węgiel (np. do grilla), obrazki urządzeń, wiatraczek. Przebieg zajęć Wprowadzenie pogadanka: Do czego służy prąd? Gdzie w domu mamy prąd? Jakie urządzenia go potrzebują? Skąd się bierze prąd?

10 8 Realizacja tematu: Pokaz rysunku droga prądu do gniazdka. Do wytworzenia prądu potrzebujemy węgla: wyjaśniamy, jak wygląda, że bierze się spod ziemi, że wydobywają go w kopalniach górnicy. Węgla może kiedyś zabraknąć i nie będą mogły działać urządzenia. Prąd kosztuje, więc trzeba oszczędzać energię. Jak możemy oszczędzać prąd? Nauczyciel pokazuje obrazki różnych urządzeń, a dzieci próbują zgadnąć, jak można ich używać tak, żeby oszczędzać prąd (nauczyciel naprowadza i tłumaczy, dlaczego takie rozwiązanie oszczędza prąd): lampa gasimy światło, gdy nas nie ma w pokoju, ładowarka do telefonu odłączamy z kontaktu (tu wspominamy o tym, że nie wolno wkładać palców do kontaktu i że prąd jest niebezpieczny), radio grające jeśli nas nie ma w pokoju, też wyłączamy radio, lodówka z otwartymi drzwiami zamykamy drzwi, żeby zimno nie uciekło, okno nieszczelne uszczelniamy. Oprócz naszych działań dorośli też próbują wymyślić jakieś rozwiązanie. Dlatego powstają inne elektrownie niż węglowe: przede wszystkim wiatrowe, wodne i słoneczne. Przeprowadzamy doświadczenie z wiatraczkiem: do kolorowego wiatraczka przyczepiamy nitkę, a na jej końcu kartkę papieru. Dzieci dmuchają widzimy, że kartka się przesuwa, czyli z wiatru możemy mieć energię. Podobnie można zrobić z wodą podstawić wiatraczek pod kran i zobaczyć, że wiatraczek się kręci. Woda i wiatr nie zanieczyszczają środowiska, są darmowe i nie trzeba ich nigdzie przewozić. Podsumowanie i ewaluacja: Skąd się bierze prąd? Dlaczego trzeba oszczędzać energię? Jak można oszczędzać energię? Nauczyciel prosi uczniów o ocenę, czy podobała im się lekcja (najlepiej w skali dziesięciostopniowej). Zróbmy coś dla innych proponowane działania: Zorganizowanie ekologicznego przedstawienia promującego oszczędność energii (dla rodziców, starszych kolegów, mieszkańców domu spokojnej starości). Rozklejenie w miejscowości plakatów (oczywiście w legalnych miejscach) promujących oszczędność energii. Przeprowadzenie w miejscowości wesołego marszu-happeningu promującego oszczędność energii. Możliwości pogłębiania wiedzy: Umieszczenie w przedszkolnych łazienkach obrazków przypominających o gaszeniu światła i zakręcaniu wody.

11 5 9 Czas spotkania: 1 godzina Cele: Zapoznanie z rolą wody w środowisku oraz uświadomienie konieczności oszczędzania jej. Kształtowanie aktywnej postawy ekologicznej i obywatelskiej. Inspirowanie twórczego działania (rozwijanie wyobraźni, zmysłu obserwacji). Rozwijanie zdolności manualnych. Lekcja 5: Ochrona środowiska w typowych sytuacjach jak oszczędzać wodę? Metody pracy: Pogadanka, praca plastyczna, doświadczenie. Formy pracy: Pytania pomocnicze, praca indywidualna, grupowa. Środki dydaktyczne: zdjęcia środowisk wodnych, zeszyty pracy uczniów, miska i przybory do mycia zębów, materiały plastyczne. Przebieg zajęć Wprowadzenie pogadanka: gdzie jest woda? Dzieci wymieniają miejsca, w których wiedzą, że jest woda. Nauczyciel uzupełnia odpowiedzi, wskazując na zależność świata od wody, pokazuje zdjęcia pięknych polskich rzek, jezior, morza. Realizacja tematu: 1. Pogadanka kto potrzebuje wody? Jakie zwierzęta potrzebują dużo wody? Omawiane są wszystkie zwierzęta, rośliny i ludzie, którym woda jest niezbędna do życia. Skoro potrzebujemy wody, musimy ją oszczędzać. Nauczyciel pyta, co to jest oszczędzanie. Dzieci z poprzednich zajęć powinny już wiedzieć (utrwalenie wiadomości), nauczyciel w razie potrzeby poprawia i uzupełnia wypowiedzi dzieci. 2. Doświadczenie jak możemy oszczędzać wodę? Dzieci myją zęby, pół grupy nabiera wody do kubeczków, pozostałe dzieci myją zęby przy odkręconym kranie woda nabierana jest do miski. Porównujemy, ile wody do mycia zębów zużyły obie grupy. 3 Rysunki jak jeszcze inaczej my i nasi rodzice możemy oszczędzać wodę? (nauczyciel tłumaczy, dlaczego): uszczelniamy i zakręcamy krany, zmywamy naczynia w zlewie z napełnioną komorą, pierzemy przy wypełnionej pralce, bierzemy prysznic zamiast kąpieli w pełnej wannie, zakręcamy wody w trakcie mycia zębów. Z rysunków robimy wystawę dla rodziców. Podsumowanie i ewaluacja: Czy woda jest ważna na świecie? Dlaczego? Gdzie możemy znaleźć wodę? Które rośliny i zwierzęta potrzebują wody do życia? Jak możemy oszczędzać wodę? Nauczyciel prosi uczniów o ocenę, czy podobała im się lekcja (najlepiej w skali dziesięciostopniowej).

12 10 Zróbmy coś dla innych proponowane działania: Zorganizowanie ekologicznego przedstawienia promującego oszczędność wody (dla rodziców, starszych kolegów, mieszkańców domu spokojnej starości). Rozklejenie w miejscowości plakatów (oczywiście w legalnych miejscach) promujących oszczędność wody. Przeprowadzenie w miejscowości wesołego marszu-happeningu w promującego oszczędność wody. Możliwości pogłębiania wiedzy: Wycieczka do oczyszczalni ścieków. Zaproszenie ekologa na spotkanie, podczas którego pokaże on, jak wygląda oczyszczalnia ścieków.

13 Edukacja 11 Pomoc dzieciom w potrzebie i edukacja lokalnej społeczności Głównym celem programu P&G. Żyj, poznawaj, rozwijaj się. jest osiągnięcie korzyści dla środowiska naturalnego oraz edukacja ekologiczna i obywatelska dzieci. U podstaw programu leży pomoc dzieciom w potrzebie, dlatego zależy nam, aby informacje o działalności klubu dotarły do jak najszerszego ich grona. Proponujemy skontaktować się z najbliższym ośrodkiem zrzeszającym takie dzieci i nawiązać współpracę. Sugerujemy, aby klub zorganizował w czasie realizacji niniejszego tematu co najmniej dwie akcje skierowane do dzieci. W konspektach na poprzednich stronach, przy każdej lekcji w punkcie Zróbmy coś dla innych znajdują się propozycje takich działań. Proponujemy także przeprowadzić zajęcia na temat wolontariatu, aby dzieci zrozumiały jego ideę. W jaki sposób organizować wydarzenia dla dzieci spoza klubu? Doskonałym sposobem propagowania idei ekologicznej w społeczeństwie jest organizowanie wydarzeń, które docierają do szerszej grupy osób. Najlepszym odbiorcą działań klubu z pewnością będą dzieci w wieku zbliżonym do wieku klubowiczów. Wydarzenia te powinny odbywać się w odpowiednim czasie, np. w dniach związanych z datami ekologicznymi, aby propagować wiedzę ekologiczną w świadomości dzieci. Ważne elementy: udokumentowanie wydarzenia np. w postaci zdjęć, przygotowanie miejsca, zaplanowanie wydarzenia, zdefiniowanie zaproszonej grupy, odpowiednio wcześniejsze wysłanie zaproszeń, uporządkowanie miejsca po zakończeniu wydarzenia, ewentualne zorganizowanie sponsorów. 1. Organizowanie festynu Proponujemy zorganizować festyn, który umożliwi bardzo różne aktywności dla dzieci w każdym wieku oraz zapewni im wymianę doświadczeń z rówieśnikami. Najlepszym miejscem na przeprowadzenie akcji dla dzieci jest najbliższe otoczenie placówki. Pozwala to dzieciom, szczególnie młodszym, swobodnie włączyć się w organizację festynu. Możliwe aktywności festynu: przedstawienie, konkursy dla dzieci, sesja plakatowa, prezentacje proekologicznych zachowań, wystawa prac plastycznych, sprzątanie najbliższej okolicy, zakładanie ogrodów, gry i zabawy edukacyjne, zapoczątkowanie regularnej zbiórki surowców wtórnych, zielony pochód z okazji święta, np. Dnia Ziemi. W organizowaniu samego festynu ważne jest: Odpowiednie zaplanowanie programu. Należy przeznaczyć na każdą aktywność wystarczającą ilość czasu, uwzględniając wiek dzieci. Zachęcenie dzieci do pomocy w organizacji festynu, w zależności od wieku ich poziom zaangażowania może być różny. Znalezienie i zarezerwowanie miejsca. Jeśli jest to placówka edukacyjna, należy zawiadomić dyrekcję szkoły. W przypadku wyboru miejsca poza placówką, trzeba zarezerwować to miejsce. Może to być np.

14 12 miejscowy dom kultury lub park czy skwer, odpowiednie na organizację imprezy na świeżym powietrzu. Zawiadomienie dyrekcji i rodziców w przypadku organizowania festynu poza placówką edukacyjną. Zaproszenie przedstawicieli lokalnych mediów. Umieszczenie plakatów informacyjnych w widocznych miejscach. Jeśli planowany jest duży festyn, wtedy lepsze będzie umieszczenie ich poza placówką edukacyjną. Wcześniejsze określenie programu, miejsca i czasu, a następnie podanie ich do wiadomości dzieci i ich rodziców. Konieczne jest wyznaczenie osób, które posprzątają teren. 2. Organizowanie happeningu Najważniejsze aspekty organizacji, podobnie jak w przypadku festynu, to: Zaplanowanie i przygotowanie tematu akcji. Należy ustalić, co akcja ma przekazać, a potem przygotować plakaty lub inne widoczne środki przekazu. Wcześniejsze określenie programu, miejsca i czasu, a następnie podanie ich do wiadomości dzieci i ich rodziców. Odpowiednie zaplanowanie akcji. Należy przeznaczyć odpowiednią ilość czasu, uwzględniając wiek dzieci. Przygotowanie programu lub przedstawienia. Zachęcenie dzieci do pomocy w organizacji happeningu: w zależności od wieku ich poziom zaangażowania może być różny. Znalezienie miejsca na organizację happeningu na świeżym powietrzu i, jeśli to konieczne, uzyskanie pozwolenia. Może to być np. miejscowy dom kultury lub park czy skwer. Zawiadomienie władz, prawdopodobnie konieczne będzie uzyskanie zezwolenia. Zaplanowanie sprzątania po happeningu. Zaproszenie przedstawicieli lokalnych mediów. Umieszczenie plakatów informacyjnych. Zachęcamy zwłaszcza do organizacji happeningów dla pozostałych dzieci z własnej placówki, dlatego najlepszym miejscem będzie sama placówka. Jeśli myślimy też o innych uczestnikach odpowiednie jest ruchliwe miejsce. Dobrze, gdyby miejsce to było w niewielkiej odległości od placówki edukacyjnej. Pozwala to dzieciom, szczególnie młodszym, swobodnie włączyć się w organizację happeningu.

15 Wstęp13 Wolontariat wstęp Jednym z celów programu P&G. Żyj, poznawaj, rozwijaj się. jest pomoc dzieciom w potrzebie. Dlatego istotnym założeniem projektu jest rozbudzenie w klubowiczach chęci do niesienia bezinteresownej pomocy innym i uświadomienie dzieciom, jak ważne jest, oparte na zasadach wolontariatu, angażowanie się w sprawy społeczności lokalnej w dzisiejszych czasach. Zajęcia dotyczące wolontariatu mają przede wszystkim uzmysłowić dzieciom, czym jest wolontariat i dlaczego warto być wolontariuszem. Mają także zachęcić je do włączania się w akcję niesienia pomocy innym ludziom. Propozycje działań, jakie można zorganizować w ramach pomocy, dołączone są do konspektów lekcji w punkcie Zróbmy coś dla innych. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z nimi. Sugerujemy zorganizowanie dwóch lub trzech tego rodzaju działań w trakcie trwania programu. Czym jest wolontariat? Wolontariat to świadoma, dobrowolna i bezpłatna praca, świadczona na rzecz innych bądź całego społeczeństwa, wykraczająca poza związki rodzinne czy przyjacielskie. Wolontariat jest podstawą społeczeństwa obywatelskiego, gdzie ludzie sami przejmują odpowiedzialność za ważne społecznie kwestie. Ludzie działający jako wolontariusze są otwarci na potrzeby innych, lepiej pracują w grupie i lepiej umieją przed sobą stawiać długofalowe cele. Często też wolontariat wspomaga rozwój takich cech, jak kreatywność, odpowiedzialność czy empatia, niejednokrotnie pomaga również sprecyzować swoje zainteresowania i rozwijać pasje. Okres nauki bardzo sprzyja kreowaniu postaw altruistycznych, gdyż dzieci cechuje duża otwartość i łatwość podejmowania nowych wyzwań, co sprzyja zaangażowaniu się w wolontariat i kontynuowaniu tej działalności przez długie lata. Słowa wolontariat zaczęto używać w latach 60. XX wieku i pochodzi ono od łacińskiego słowa volontarius ochotniczy, dobrowolny. Ministerstwo Edukacji Narodowej w Strategii Państwa dla Młodzieży na lata uznało upowszechnianie wolontariatu wśród dzieci i młodzieży za jedno z priorytetowych zadań w obszarze polityki ds. młodzieży. Więcej informacji można znaleźć na stronie Centrum Wolontariatu:

16 Wolontariat 14 Wolontariat przedszkole Cele: Uczestnicy warsztatu dowiedzą się, jakie cechy powinna mieć osoba, która pomaga innym. Zapoznanie ze słowem wolontariusz. Środki dydaktyczne: Różnego typu zabawki i rekwizyty w dużej ilości (np. zegarek, kłódka, buty). Metody pracy: Pokaz, gra dydaktyczna, wykład, pogadanka. Formy pracy: Praca grupowa, zbiorowa, pytania pomocnicze. Przebieg lekcji Wprowadzenie pokaz: Na początku nauczyciel wysypuje wszystkie rekwizyty i zabawki na stół i prosi przedszkolaki, aby wybrały te przedmioty, które kojarzą im się z osobą pomagającą innym. Ważne, żeby grupa sama mogła podzielić rzeczy. Proponowane przedmioty to m.in. serce, rękawiczka, kłódka, telefon, zegarek, kalendarz, uśmiechnięta lalka. Realizacja tematu Gra dydaktyczna: Nauczyciel dzieli grupę na pary i, każdej parze daje jeden przedmiot z tych, które kojarzą się grupie z osobą pomagającą innym i prosi, aby każda para dokończyła zdanie: Ta rzecz kojarzy mi się z osobą pomagającą innym, bo taka osoba powinna być... Każda z par prezentuje swoje zdanie. Wykład definicja wolontariusza: Na koniec nauczyciel podsumowuje, że osoba pomagająca innym powinna być uśmiechnięta, punktualna, chętna do pracy, pomocna, wytrwała, systematyczna, powinna umieć dochować tajemnicy etc. Mówi też przedszkolakom, że taka osoba jest nazywana WOLONTARIUSZEM. Podsumowanie pogadanka: Nauczyciel wspólnie z dziećmi zastanawia się, gdzie w ich okolicy mieszkają dzieci w ich wieku lub zbliżonym, które potrzebują pomocy. Następnie prosi dzieci o zaproponowanie sposobów pomocy takim osobom. W tym momencie nauczyciel powinien nawiązać do wydarzeń dodanych do każdej lekcji, które można wykorzystać przy pomocy dzieciom w potrzebie.

17 Karty pracy 15 Karta Pracy do zajęć Ochrona środowiska w typowych sytuacjach: jak segregować odpady

18 16

19 OK 17

20 OK 18

21 OK 19

22 OK 20

23 OK 21

24 Notatki 22

25 Notatki 23

26 Notatki 24

27 omagajmy POMAGAJMY ZIEMI CODZIENNIE Oszczędzajmy wodę włączaj pełną pralkę i zmywarkę myjąc twarz lub zęby, zakręcaj wodę korzystaj z prysznica zamiast z wanny napraw kapiące krany i dobrze je zakręcaj zmywając dużo naczyń, korzystaj z miski z płynem do mycia i płucz je pod niewielkim strumieniem wody nie wyrzucaj śmieci do rzeki ani na jej brzeg Nie marnujmy energii wymień żarówki na energooszczędne gaś światło w pomieszczeniach, w których nie przebywasz zmień sprzęt AGD na ekonomiczny wyłączaj nieużywane urządzenia z trybu uśpienia zadbaj o szczelność okien w swoim domu wyłączaj ładowarki z prądu, jeśli ich nie używasz gotuj tyle wody w czajniku, ile potrzebujesz ociepl swój dom nie zasłaniaj grzejników wietrz pomieszczenie szybko i intensywnie obniż temperaturę w domu Wybierajmy transport publiczny krócej stoisz w korkach lub nie stoisz w nich wcale nie musisz szukać miejsca do parkowania i zastanawiać się, na jak długo masz opłacony czas za parkowanie robiąc krótkie spacery dbasz o zdrowie korzystanie z transportu publicznego jest tańsze niż użytkowanie samochodu Na zakupy z własną torbą jest trwalsza możesz z niej skorzystać wiele razy Segregujmy odpady papier zadrukowany jednostronnie można użyć ponownie z przetworzonego metalu, plastiku, szkła, papieru można wyprodukować nowe przedmioty papier z makulatury to oszczędzone drzewa oraz mniej zużytej wody, a do tego mniej zanieczyszczone środowisko jeśli wyrzucasz śmieci zmniejszaj ich objętość, na przykład zgniatając butelkę lub karton baterie wrzucaj do odpowiednich pojemników jest to odpad niebezpieczny; ponadto z baterii można odzyskać metale szlachetne dbając o to, by śmieci były posegregowane i przetworzone, zmniejszasz ich ilość w środowisku

28 Jestem eko jestem trendy Woda podstawa życia Ptasie ogrody chronimy bioróżnorodność czyli jak na co dzień pomagać środowisku Produkcja materiałów sfinansowana ze środków programu P&G. Żyj, poznawaj, rozwijaj się. ISBN