Jestem eko jestem trendy

Transkrypt

1 Jestem eko jestem trendy PODRĘCZNIK DLA NAUCZYCIELA przedszkole Partnerzy PROGRAMU:

2 Spis treści treści: P Wstęp 1 Konspekty lekcji 3 3 Lekcja 1: Ruch to zdrowie 3 4 Lekcja 2: Człowiek jako część przyrody 3 6 Lekcja 3: Ekologiczne zakupy 3 8 Lekcja 4: Transport ekologiczny 3 9 Lekcja 5: Jak urządzić ekologiczne przyjęcie? 3 11 Pomoc dzieciom w potrzebie i edukacja lokalnej społeczności 13 Wolontariat wstęp 15 Wolontariat przedszkole 16 Karty pracy 17 Patron honorowy programu: Minister Edukacji Narodowej Patronat honorowy Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Środowiska, Głównego Konserwatora Przyrody Janusza Zaleskiego Partnerzy PROGRAMU: Materiały stworzone w ramach programu P&G. Żyj, poznawaj, rozwijaj się., pozytywnie zaopiniowane przez doradców metodycznych nauczania przedszkolnego, wczesnoszkolnego i szkoły podstawowej. Zespół redakcyjny: Katarzyna Dulińska, Anna Jarocińska, Justyna Niewolewska, Marta Szczypek, Natalia Mileszyk Redakcja merytoryczna: Dorota Luberda Opracowanie graficzne i skład: Barbara Sadowska Okładka i ilustracje: Barbara Sadowska Korekta: Magdalena Lis-Micek Fundacja Nasza Ziemia, ul. Hoża 3 m. 5, Warszawa, Warszawa 2010 ISBN

3 stęp1 O Programie Ogólnopolski program edukacyjny P&G. Żyj, poznawaj, rozwijaj się. łączy edukację ekologiczną i obywatelską dzieci z działaniami na rzecz środowiska naturalnego. Jego celem jest stworzenie możliwości do lepszego i wielostronnego rozwoju młodych ludzi, zwłaszcza tych znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji materialnej i społecznej, oraz rozwijanie ich talentów i wiedzy, co jednocześnie przyczyni się do osiągnięcia realnych korzyści dla środowiska. Program jest częścią międzynarodowej kampanii firmy Procter & Gamble o nazwie P&G Live, Learn and Thrive. Jest ona poświęcona dzieciom w potrzebie, wspieraniu ich edukacji, a także umożliwianiu zdrowego życia i zrównoważonego rozwoju. Jestem eko jestem trendy Polska edycja programu jest realizowana w ramach partnerstwa firmy Procter & Gamble i Fundacji Nasza Ziemia i jest prowadzona w Klubach Naszej Ziemi na terenie całego kraju. Działalność klubów biorących udział w programie opiera się na realizacji jednego z czterech tematów zaproponowanych przez organizatorów: Ptasie ogrody chrońmy bioróżnorodność. Celem zajęć jest zaprojektowanie i założenie w okolicach klubu siedliska, w którym będą mogły schronić się ptaki. Woda podstawa życia. Zajęcia obejmują informacje z zakresu ochrony zasobów wodnych Ziemi. Człowiek jako część ekosystemu. Zajęcia ukazują, w jaki sposób człowiek oddziałuje na środowisko. Jestem eko jestem trendy. Zajęcia prezentują możliwość łączenia zdrowego rozwoju człowieka z dbaniem o środowisko. Dodatkowo wszystkie kluby, które zdecydowały się wziąć udział w Konkursie Grantowym realizowanym w ramach programu, mają możliwość przeprowadzenia autorskich projektów edukacji ekologicznej. Więcej szczegółów na temat programu można znaleźć na stronie artnerzy Partnerzy Fundacja Nasza Ziemia jest organizacją pozarządową założoną w 1994 roku przez Mirę Stanisławską- -Meysztowicz. Realizuje cele mające status pożytku publicznego, specjalizując się w edukacji ekologicznej i obywatelskiej. Od początku swego istnienia koordynuje w Polsce kampanię Sprzątanie świata, będącą częścią międzynarodowego ruchu na rzecz ochrony środowiska Clean up the World. W ruchu tym uczestniczy blisko 40 milionów wolontariuszy na całym świecie. Fundacja prowadzi również wspólnie z samorządami, szkołami, organizacjami, przedstawicielami świta biznesu i mediami liczne całoroczne programy na rzecz ochrony środowiska. Propagują one zintegrowaną gospodarkę odpadami, społeczne akcje zalesień, idee zrównoważonego rozwoju, wiedzę na temat zmian klimatu i wiele innych. Kluczową częścią prowadzonych działań jest edukacja ekologiczna. Więcej na Procter & Gamble to jedna z największych, międzynarodowych firm FMCG. Cztery miliardy razy dziennie marki P&G pojawiają się w życiu ludzi na całym świecie. Firma posiada jeden z najsilniejszych portfeli asortymentowych, w skład którego wchodzą godne zaufania, wiodące marki wysokiej jakości, takie jak: Pampers, Ariel, Vizir, Bonux, Always, Tampax, Pantene, Lenor, Olay, Head & Shoulders, Wella, Herbal Essences, Blend-a-med, Naturella, Oral-B, Duracell, Mach3, Gillette oraz Braun. Misją Procter & Gamble jest poprawianie jakości życia konsumentów na całym świecie przez dostarczanie produktów i usług o najwyższej jakości oraz poprzez działalność społeczną, która stanowi integralny element strategii P&G. Wszystkie podejmowane przez P&G działania odwołują się do wartości i zasad, które zostały rozwinięte i zakorzenione w kulturze organizacyjnej w ciągu ponad 170 lat istnienia firmy. Są one oparte na szacunku, uczciwości i pasji.

4 Jestem eko jestem trendy P&G. Żyj, poznawaj, rozwijaj się. program jest częścią międzynarodowej kampanii firmy Procter & Gamble o nazwie P&G Live, Learn & Thrive. Jest ona poświęcona dzieciom: wspieraniu ich edukacji, a także umożliwianiu zdrowego życia i rozwoju. Od 2006 roku kampania realizowana jest na warszawskim Targówku, od 2009 roku została rozszerzona na całą Polskę. Ideą nowej formy programu prowadzonego w Polsce jest połączenie działania na rzecz środowiska z działaniami na rzecz dzieci, zwłaszcza tych najbardziej potrzebujących, i ma on formę edukacji ekologicznej realizowanej w Klubach Naszej Ziemi na Jestem eko terenie całego kraju. Jestem eko jestem trendy 2 Celem cyklu jest wykształcenie w dzieciach postawy opartej na szacunku zarówno do człowieka, jak i otaczającej go przyrody, oraz uświadomienie im konieczności dbania o własny rozwój fizyczny. Podczas pierwszych zajęć Ruch to zdrowie dzieci dowiedzą się, jak ważne jest utrzymanie prawidłowej kondycji fizycznej i jak połączyć sport z odkrywaniem świata przyrody. Dzięki atrakcyjnym grom terenowym klubowicze w łatwy sposób będą mogli przyswoić podstawowe zasady orientacji w terenie, pakowania ekwipunku na dłuższe wycieczki, a przede wszystkim zostaną zachęceni do wnikliwej obserwacji natury podczas przebywania na jej łonie. Druga lekcja, Człowiek jako część przyrody, pomoże uświadomić dzieciom, że przyroda jest częścią naszego otoczenia i należy o nią dbać. Dzieci dowiedzą się m.in., czym jest przyroda i jaki wpływ ma działalność człowieka na stan środowiska. Poznają także podstawowe zasady dbania o przyrodę na co dzień. Podczas trzeciej lekcji Ekologiczne zakupy klubowicze nauczą się, jak dokonywać zakupów w trosce o zrównoważony rozwój. Dowiedzą się m.in., jakiego rodzaju opakowania produktów wybierać, aby zmniejszyć ilość wykorzystywanych do ich produkcji materiałów. W tym celu poznają tzw. ekoznaki i zasady segregacji odpadów oraz recyklingu. Na koniec lekcji zgłębią zagadnienie zdrowej żywności i poznają zasady zrównoważonej diety. Czwarta lekcja, Transport ekologiczny, przekaże dzieciom zasady, jak przemieszczać się, aby nie zanieczyszczać środowiska i jednocześnie dbać o własną kondycję. Dzieci będą miały okazję dowiedzieć się m.in., jaki środek transportu najbardziej szkodzi przyrodzie, jak sprawić, aby jazda samochodem była bardziej przyjazna środowisku i dlaczego warto korzystać z transportu publicznego. Celem piątej lekcji: Jak urządzić ekologiczne przyjęcie?, jest zorganizowanie przyjęcia z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju, które dzieci przyswoiły podczas całego cyklu. Ostatnie zajęcia, Jak pomóc dzieciom w potrzebie, zapoznają dzieci z ideą wolontariatu i, poprzez zachęcenie ich do zorganizowania kilku zajęć ekologicznych dla dzieci spoza klubu, uświadomią klubowiczom konieczność pomocy potrzebującym, zwłaszcza dzieciom mieszkającym w ich najbliższej okolicy.

5 3 Konspekty lekcji Jestem eko jestem trendy do tematu: Jestem eko jestem trendy przedszkole

6 1Jestem eko jestem trendy Lekcja 1: Ruch to zdrowie Czas spotkania: 2 godziny Cele: Przyzwyczajanie dzieci do regularnego wysiłku fizycznego. Rozwijanie umiejętności obserwowania przyrody. Wyrabianie umiejętności pakowania plecaka. 4 Metody pracy: Gra terenowa, pogadanka z elementami ilustrowania. Formy pracy: Zespołowa, grupowa, pytania pomocnicze. Środki dydaktyczne: rysunek wędrowca, plecak, rzeczy do zapakowania do plecaka przydatne i nieprzydatne; przykład pakowania na wycieczkę jednodniową; rzeczy konieczne: picie, coś do jedzenia, na wędrówkę czekolada, coś ciepłego do ubrania, czapka/szalik, ubranie na cebulkę, skarpetki na zmianę, karta pracy: Jakie jest moje drzewo. Przebieg lekcji Wprowadzenie Wstęp na temat programu P&G. Żyj, poznawaj, rozwijaj się. : Informacje o uczestnictwie w programie; Tematy lekcji to: ekozakupy i zdrowe żywienie, ruch to zdrowie, transport ekologiczny oraz organizowanie przyjęcia; Zaproszenie na stronę internetową programu: Pogadanka: Nauczyciel próbuje przekonać dzieci, że aby móc dbać o przyrodę, powinny same być zdrowe, dlatego ważne jest spędzanie czasu na świeżym powietrzu. N: Dlaczego chcecie uczestniczyć w zajęciach związanych z ekologią? N: Co trzeba robić, żeby być zdrowym? N: Żeby być zdrowym, trzeba przebywać na świeżym powietrzu, dlatego dziś pójdziemy na spacer. Co można robić na dworze? Realizacja tematu Gra terenowa: Zadaniem dzieci jest wykonywanie poleceń, które są przypisane do kolejnych punktów w terenie. Liczba punktów zależna jest od inicjatywy nauczyciela, ilości czasu i wielkości terenu. Punkty nie muszą być zaznaczone. Miejsca wyznacza nauczyciel według wielkości terenu i dostępnego czasu. Po wykonaniu każdego z punktów dzieci dostają fragment układanki. Proponowane punkty w grze: Gra zmysłów wspólne szukanie czegoś, co wpływa na zmysły. Zabawa rozwija wyobraźnię i kreatywne myślenie. Dzieci wspólnie szukają elementów. Po skończonej zabawie należy porozmawiać o znalezionych skarbach i spróbować wyciągnąć wnioski (wszystko, co jest naturalne, jest ważne; najłatwiej znaleźć odpadki, więc za dużo ludzie ich wyrzucają, itd.). Lista elementów do szukania: coś wyrzuconego, opadły liść, coś, co pachnie,

7 coś puszystego, coś chłodnego, coś miękkiego, coś twardego, coś ostrego, coś okrągłego. Po wykonaniu zadania dzieci otrzymują fragment układanki. 5 Małe biwaczki dzieci w ciągu określonego czasu muszą stworzyć model obozowiska z naturalnych elementów, takich jak liście, owoce, gałązki. Przykłady: małe gałązki mogą utworzyć ognisko, patyki razem z liśćmi tworzą namiot, ogrodzenie zrobione może być z patyków, a trawy z patykami to łóżka. Po stworzeniu obozowiska dzieci dostają element układanki. Sztafeta dzieci dzielone są na grupy trzy- lub pięcioosobowe. Każda z grup znajduje dla siebie patyk. Wyznaczana jest linia startu/mety, na której stoi nauczyciel, oraz drzewa, które dzieci mają okrążyć. Dzieci biegają kolejno od startu, okrążając drzewa, do mety. Zwycięża drużyna, która zrobi to najszybciej. Następnie dzieci dostają fragment układanki. Drzewo dzieci wybierają swoje ulubione drzewo, a następnie uzupełniają dołączoną kartę pracy Jakie jest moje drzewo. Zbieranie rzeczy na czas dzieci dzielimy na grupy i prosimy o przyniesienie jak najszybciej jakiegoś elementu przyrodniczego, którym może być kamyk, kawałek kory, trawa, liść, orzeszek. Elementy trzeba dopasować do terenu gry. Na końcu dzieci wracają do sali i z otrzymanych fragmentów układają rysunek wędrowca. Jestem eko jestem trendy Pogadanka: Nauczyciel pyta dzieci o wrażenia z wycieczki. Następnie pokazuje dzieciom, jak należy pakować plecak. Ważne w czasie pakowania są dwie zasady: żeby rzeczy nie zajmowały dużo miejsca (należy więc je składać i starannie układać) oraz żeby nie zabierać niepotrzebnych rzeczy, aby plecak nie był ciężki. N: Czy podobała Wam się wycieczka? N: Czy uważacie, że ruch na świeżym powietrzu jest ważny? Dlaczego? N: Jesteśmy częścią środowiska, więc nasze dobre zdrowie jest także ważne. Jeśli będziemy chorzy, nie będziemy mogli pomagać przyrodzie. N: Czy bardzo się zmęczyliście na spacerze? N: Spójrzcie na rysunek: czy gdybyście mieli taki plecak, zmęczylibyście się bardziej? N: Jak należy pakować plecak? N: Co należy zapakować do plecaka? Nauczyciel wyciąga plecak i każe dzieciom powiedzieć, jakie rzeczy są przydatne w podróży, a jakie nie. Podsumowanie i ewaluacja: N: Czego nauczyliście się na dzisiejszych zajęciach? Nauczyciel prosi dzieci o ocenę, czy podobała im się lekcja (najlepiej w skali dziesięciostopniowej). Zróbmy coś dla innych proponowane działania: Zaproszenie na spacer dzieci z innej placówki. Miniolimpiada na świeżym powietrzu z dziećmi z innej placówki. Możliwości pogłębiania wiedzy: Współpraca z nauczycielem WF, który pokaże dzieciom, jakie ćwiczenia są najlepsze dla dbania o zdrowie. Rozpropagowanie turystyki wśród dzieci poprzez uczestnictwo w kołach turystycznych.

8 2Jestem eko jestem trendy Lekcja 2: Człowiek jako część przyrody Czas spotkania: 60 minut Cele: Zapoznanie z działaniami sprzyjającymi ochronie przyrody: oszczędzaniem wody, energii oraz segregowaniem odpadów. Uświadomienie, czym jest przyroda. Wskazanie roli i wpływu człowieka na środowisko. 6 Metody pracy: Pogadanka, gra dydaktyczna, tworzenie plakatu. Formy pracy: Pytania pomocnicze, praca zespołowa, grupowa. Środki dydaktyczne: rysunki lub zdjęcia miasta (koniecznie z co najmniej jednym drzewem, żeby dzieci mogły znaleźć na ilustracji element przyrody) oraz krajobrazu naturalnego, dwa duże kartony do rysowania, małe karteczki z narysowanymi sposobami ochrony środowiska. Przebieg lekcji Wprowadzenie pogadanka: Nauczyciel pokazuje dzieciom dwa zdjęcia: miasta i krajobrazu naturalnego. Dzieci mówią, czym się różnią. Nauczyciel informuje, że przyroda jest także w najbliższym otoczeniu. N: Co to jest przyroda? N: Czy w naszym otoczeniu jest przyroda? N: Jaka przyroda jest w okolicy waszego domu? Realizacja tematu Gra dydaktyczna rola człowieka w środowisku: Na kartonie rysowane są dwa koła, jedno w drugim. W najmniejszym wpisywane są imiona dzieci. Na zewnątrz okręgów dzieci rysują naturalne elementy przyrody idealne środowisko (góry, jeziora, drzewa, pola, zwierzęta, rośliny itd.). W środkowym okręgu rysują to, co dzieli ludzi, czyli także dzieci, od narysowanej przyrody (przemysł, budynki, elementy antropogeniczne). Ostatnim etapem jest zapytanie dzieci, w jaki sposób mogą zbliżyć się do przyrody, niwelując wpływ elementów ze środkowego okręgu. Pogadanka: N: Dlaczego potrzebujemy przyrody? Uczniowie wymieniają, do czego człowiek używa środowiska przyrodniczego (np. produkcja żywności, ubrań). Nauczyciel podsumowuje, że wszystko, czego używamy w przyrodzie, wraca do niej, gdy to zużyjemy. Zasoby przyrody są skończone i kiedyś powtórnie użyjemy tych rzeczy, które wyrzuciliśmy. Dlatego w jak najlepszym stanie powinniśmy oddać te elementy przyrodzie. Powinniśmy umieć zachować równowagę między ludźmi a środowiskiem. Plakat podstawowe wskazówki dotyczące ochrony przyrody: Na kartkach narysowane są różne sposoby ochrony środowiska. Na plakacie napisane są wymienione niżej kategorie. Dzieci mają za zadanie dopasować sposób ochrony do odpowiedniej kategorii. Następnie plakat może zostać powieszony w pomieszczeniu, w którym odbywają się spotkania klubu.

9 7 Kategorie i dopasowane do nich sposoby ochrony przyrody: Oszczędzanie energii wyłączaj niepotrzebne oświetlenie, stosuj żarówki energooszczędne, zamykaj lodówkę, wyłącz niepotrzebne urządzenia (np. nieużywaną ładowarkę), gotuj tylko potrzebną ilość wody. Oszczędzanie i ochrona wody zakręcaj kran w czasie mycia zębów, dbaj o szczelne krany i instalacje, bierz prysznic zamiast kąpieli w wannie, włączaj zapełnioną pralkę, używaj właściwej ilości detergentów (nie za dużo). Przetwarzanie i odpady segregowanie odpadów. Oddzielnie wyrzucaj szkło bezbarwne (pojemnik biały) i kolorowe (pojemnik zielony), plastik i metale (pojemnik żółty), a także papier (pojemnik niebieski). Baterie wyrzucaj do odpowiednich pojemników, używaj kartki papieru z obu stron, bierz na zakupy torby wielokrotnego użytku. Jestem eko jestem trendy Podsumowanie i ewaluacja: Nauczyciel zadaje pytania. N: Co to jest przyroda? N: Jak można chronić przyrodę, przebywając w domu? N: Czy podobały Wam się zajęcia? (niech dzieci ocenią je w skali od 1 do 10). Wstęp do następnych zajęć: Dzieci na następne zajęcia mają przynieść opakowania po różnych produktach. Zróbmy coś dla innych proponowane działania: Aukcja prac plastycznych. W ramach zajęć plastycznych dzieci mogą wykonać prace na tematy ekologiczne. Temat prac może być dowolny lub ściśle związany z tematem programu. Proponowane tematy: Jak chronić przyrodę na co dzień? Przyroda wokół mojego domu. Moje wymarzone miejsce na wakacje. Prace należy zgromadzić na wystawie. Na aukcję można zaprosić rodziców dzieci, nauczycieli oraz inne klasy z tej samej placówki i ich rodziny. Zgromadzone pieniądze mogą posłużyć samej placówce, np. na zakup sprzętu, lub mogą zostać przekazane do innego ośrodka zrzeszającego dzieci w potrzebie. Możliwości pogłębiania wiedzy: Wycieczka do sortowni odpadów lub centrum recyklingu.

10 3Jestem eko jestem trendy Lekcja 3: Ekologiczne zakupy Czas spotkania: 75 minut Cele: Podkreślenie znaczenia wyborów w czasie zakupów. Przekazanie informacji o znakach ekologicznych na produktach. Wskazanie, jakie produkty należy wybierać, aby były ekologiczne i zdrowe. 8 Metody pracy: Pogadanka, gra dydaktyczna, tworzenie plakatu edukacyjnego. Formy pracy: Pytania pomocnicze, praca zespołowa, grupowa. Środki dydaktyczne: karton do tworzenia plakatów, opakowania po produktach, rysunki i zdjęcia zdrowej i niezdrowej żywności wycięte z czasopism. Przebieg lekcji Wprowadzenie scenka odegrana przez nauczyciela: Nauczyciel odgrywa scenkę: robi zakupy w sklepie i przynosi je do domu. Następnie produkty wyjmuje z oryginalnych opakowań i układa na stole przed dziećmi rośnie góra śmieci. Ta scenka uświadamia dzieciom, jak dużo śmieci produkuje każdy z nas. Pogadanka: Nauczyciel przypomina dzieciom o konieczności segregowania odpadów. N: Czy zużyte opakowania są śmieciami? N: Co należy z nimi robić? N: Opakowania są częścią przyrody, dlatego należy dbać, żeby wróciły do przyrody, nie zanieczyszczając jej. Można je przetwarzać, kiedy są posegregowane. Co jest lepsze: dużo śmieci czy mało? Realizacja tematu Konkurs na najlepsze opakowanie: Analizowane są cechy opakowań nauczyciela i przyniesionych przez dzieci: Wielkość opakowania dzieci segregują opakowania według wielkości. Nauczyciel pyta dzieci, jakie opakowania są lepsze dla środowiska. Dużo małych opakowań czy jedno duże? Trwałość i możliwości ponownego wykorzystania opakowań dzieci wymyślają, co można z nich zrobić (dekoracje itp.). Skład opakowania dzieci mają za zadanie podzielić opakowania na grupy według ich składu (papier, plastik, metal, szkło, opakowania mieszane). Następnie nauczyciel mówi dzieciom, do jakiego pojemnika wyrzucane są dane śmieci. Pogadanka ekoznaki: N: Na opakowaniach narysowane są znaki, które informują o produkcie oraz opakowaniu ekoznaki. Obejrzyjcie opakowania i powiedzcie, jakie są na nich znaki. Uczniowie pokazują znaki, które nauczyciel na bieżąco objaśnia. Nauczyciel na końcu pokazuje niewymienione do tej pory, a ważne według niego znaki.

11 9 Tworzenie plakatu informacyjnego ekoznaki: Dzieci wybierają najważniejsze ich zdaniem ekoznaki i przygotowują plakat, który będzie je promował. Z okazji Dnia Ziemi dzieci mogą zorganizować informacyjny happening przed lokalnym sklepem. Analiza rysunków co jest zdrowe? Dzieci oglądają rysunki i zdjęcia żywności decydują, czy dany produkt jest zdrowy. Pogadanka jak nie marnować jedzenia? Nauczyciel informuje dzieci, że nie należy kupować zbędnego jedzenia, które potem będzie zmarnowane i wyrzucone. N: Czy zdarzyło się Wam wyrzucić kanapkę, której nie chcieliście zjeść? N: Czy jedzenie można wyrzucać? Dlaczego? Jestem eko jestem trendy Podsumowanie i ewaluacja: N: Mamy wpływ na to, co kupujemy i jemy. Co jest ważne przy zakupach? Nauczyciel prosi dzieci o ocenę lekcji w skali od 1 do 10. Zróbmy coś dla innych proponowane działania: Sugerowany jest happening informacyjny o znakach, które są umieszczane na produktach, czyli o ekoznakach. Może on odbyć się na terenie placówki, w której działa klub, lub innej, jeśli głównym odbiorcą happeningu mają być dzieci z innej placówki. Możliwości pogłębiania wiedzy: Spotkanie z lokalnym producentem żywności, który może przedstawić dzieciom proces produkcji. Spotkanie z rolnikiem, który produkuje żywność ekologiczną, wizyta w gospodarstwie ekologicznym. 4Lekcja 4: Transport ekologiczny Czas spotkania: 45 minut Cele: Wskazanie zdrowych i ekologicznych środków transportu. Wyjaśnienie, na czym polega transport ekologiczny. Metody pracy: Pogadanka, gra dydaktyczna. Formy pracy: Pytania pomocnicze, praca zespołowa. Środki dydaktyczne: paski z ciemnej, najlepiej czarnej krepiny, rurki z papieru imitujące rury wydechowe.

12 Jestem eko jestem trendy Przebieg lekcji 10 Wprowadzenie pogadanka: Nauczyciel pokazuje dzieciom dwa zdjęcia lub rysunki: jeden krajobrazu przyrodniczego, drugi miasta z kominami. Następnie pyta, gdzie powietrze jest czystsze. N: Czy ruch uliczny jest szkodliwy? N: Czym należy jeździć, żeby było mniej samochodów? Realizacja tematu Gra dydaktyczna Dlaczego warto jeździć autobusem, a nie samochodem? Pytania do dzieci: N: Czy często jeździcie samochodem? N: Samochody wydzielają spaliny szkodliwe dla zdrowia i przyrody. Jak będą wyglądać ulice, gdy wszyscy będą jeździć samochodem pojedynczo? Gra: Samochody osobowe tylko z kierowcą: Każde dziecko dostaje rolkę papierową imitującą rurę wydechową, z przyczepionym do niej paskiem z czarnej krepiny (imitującym spaliny), którą trzyma w ręku. Należy wyjaśnić, czym są paski krepiny i rolki papierowe. Każde dziecko udaje jeden samochód. Dzieci mają poruszać się po pomieszczeniu, na podłodze zostawiając wstążki z krepiny. N: Czy dużo krepiny, czyli spalin, było na podłodze? Samochody osobowe z kierowcą i pasażerami: Pytanie do uczniów: W ile osób można jechać samochodem? Dzieci łączą się w grupy cztero- lub pięcioosobowe i trzymając się za ręce udają samochody wypełnione osobami. Na jeden samochód przypada jedna rura wydechowa z krepiny. Samochody z dziećmi poruszają się po pomieszczeniu. N: Czy krepiny, czyli spalin, było mniej niż poprzednio? Autobus: N: Czy wszyscy razem zmieścimy się do jednego autobusu? Wszyscy razem łączą się w jeden autobus, trzymając się za ręce. Do rury wydechowej można doczepić dodatkowy pasek z krepiny (ponieważ autobus wydziela więcej spalin niż samochód osobowy). Cała grupa porusza się po pomieszczeniu. N: Ile tym razem było spalin? Wycieczka rowerowa: Tym razem dzieci poruszają się po pomieszczeniu bez krepiny. Pytania do dzieci: N: Kiedy było najwięcej i najmniej krepiny, czyli spalin? N: W jaki sposób najlepiej się przemieszczać? N: A jeśli musimy pojechać gdzieś dalej, to którym środkiem transportu najlepiej? Podsumowanie i ewaluacja: Nauczyciel prosi dzieci, żeby narysowały ekologiczny środek transportu, a potem opowiadały, co narysowały. Na koniec prosi o ocenę lekcji w skali od 1 do 10. Zróbmy coś dla innych proponowane działania: Festyn zorganizowany np. z okazji Dnia Ziemi. Festyn można urządzić dla dzieci i ich rodzin w placówce edukacyjnej. W ramach niego dzieci mogą zorganizować wystawę prac plastycznych promujących ekologiczny transport oraz przygotować przedstawienie dla innych dzieci dotyczące ochrony środowiska. Możliwości pogłębiania wiedzy: Poszukanie w Internecie informacji o transporcie ekologicznym.

13 5 11 Lekcja 5: Jak urządzić ekologiczne przyjęcie? Czas spotkania: 2 3 godziny Cele: Zaplanowanie i zorganizowanie przyjęcia w oparciu o zasady, które zostały przedstawione na poprzednich zajęciach. Wykorzystanie w praktyce zdobytych informacji. Sprawdzenie przyswojenia informacji przez uczniów. Metody pracy: Zakupy, przygotowywanie posiłku, prezentacja prac plastycznych, organizowanie przyjęcia. Jestem eko jestem trendy Formy pracy: Grupowa, zbiorowa. Przygotowanie: Przyjęcie można przygotować na wiele sposobów, jednak powinno składać się z następujących etapów: 1. Zaproszenia w przyjęciu powinny uczestniczyć dzieci i rodzice; może to być także okazja do spotkania się z innymi dziećmi z tej samej szkoły lub drużyny. Ważne jest zaplanowanie, ile osób będzie na przyjęciu. Bardzo dobrym pomysłem jest zaproszenie lokalnych mediów i przygotowanie ekologicznych zaproszeń. 2. Zaplanowanie menu powinno być zdrowe, smaczne i dostosowane do ilości osób. W planowaniu menu powinny uczestniczyć dzieci, jednak to nauczyciel podejmuje ostateczną decyzję oraz tworzy listę produktów, które będą potrzebne. Podstawowe zasady: zdrowe jedzenie, proste produkty, jak najmniej przetworzone, lokalni producenci, produkty z domowego ogródka, potrawy do przygotowania samemu, a nie gotowe, bez barwników i konserwantów, nie jest wykluczone przyniesienie ze sobą słodyczy, jednak należy pamiętać, żeby były jak najbardziej naturalne, np. gorzka czekolada, suszone owoce czy domowe ciasta. 3. Zakupienie produktów najlepiej, jeśli produkty będą wybierane przez dzieci według zasad, których się nauczyły. W tym przypadku ważne są także opakowania (jak najmniejsza ich ilość). 4. Przygotowanie posiłku powinno odbyć się wspólnie z dziećmi. 5. Dekoracje ozdoby ze zużytych opakowań, obrus lub serwetki z materiału, naczynia najlepiej szklane lub ceramiczne wielorazowego użytku (np. pożyczone ze stołówki). 6. Przygotowanie atrakcji dla dzieci: pokaz prac plastycznych dotyczących ekologii, prezentacja plakatów o tematyce ekologicznej, pokaz prac na temat miejsc przyrodniczych, prezentacja plakatów informujących o ekologicznym transporcie, jak chronić przyrodę oraz ekoznakach, konkursy dotyczące wiedzy ekologicznej. 7. Zakończenie i sprzątanie segregacja śmieci, sprzątanie wspólnie z dziećmi. Przykładowe menu: sałatki zrobione ze świeżych produktów lokalnych, kanapki, owoce. Inną propozycją realizacji zajęć jest omówienie z dziećmi, co kryje się pod pojęciami zdrowe i ekologiczne jedzenie, i wyznaczenie potraw do przygotowania w domu. W przedszkolu należy przygotować zaproszenia, np. dla dziadków czy dzieci z młodszej grupy, oraz salę na przyjęcie.

14 Jestem eko jestem trendy 12 Konkurs ekologiczny: Pytania: Co należy robić z odpadkami, których nie można do niczego wykorzystać? Odpowiedź: segregować. Co mogą oznaczać ekoznaki? Wymień ekologiczny środek transportu. Przykładowe odpowiedzi: rower, żaglówka, łódź wiosłowa, sanie, koń, autobus, pociąg, autokar, statek, prom. Co należy zapakować do plecaka na wycieczkę jednodniową? Przykładowe odpowiedzi: ubrania, picie, coś do jedzenia. Czego nie powinno się jeść, bo jest niezdrowe? Przykładowe odpowiedzi: słodycze, słodkie napoje, fast food. Co to jest przyroda? Przykładowe odpowiedzi: naturalne elementy dookoła nas, drzewa itd. Jak można oszczędzać energię? Przykładowe odpowiedzi: wyłączać niepotrzebne oświetlenie, stosować żarówki energooszczędne, zamykać lodówkę, wyłączać niepotrzebne urządzenia. Jak można oszczędzać wodę? Przykładowe odpowiedzi: zakręcać krany w czasie mycia zębów, uszczelnić instalacje, brać prysznic zamiast kąpieli w wannie, robić pranie tylko przy wypełnionej pralce. Do jakiego pojemnika trzeba wyrzucić plastik? Odpowiedź: żółtego. Do jakiego pojemnika trzeba wyrzucić papier? Odpowiedź: niebieskiego. Proponujemy dzieciom, aby zrobiły wspólnie nagrodę, którą można wygrać w konkursie np. ekoludzika ze zużytych opakowań, pomalowanego farbami. Proponowane wydarzenia: Zaproszenie na przyjęcie dzieci z innych placówek. Możliwości pogłębiania wiedzy: Na zakończenie programu można zorganizować wycieczkę nie tylko dla dzieci z placówki, przy której działa klub. Podczas niej klubowicze będą grali role przewodników ekologicznych dla swoich rówieśników. W zależności od możliwości finansowych, można połączyć spacer z grą terenową w okolicach placówki edukacyjnej lub zorganizować dalszy wyjazd. Wspólny spacer ma na celu pokazanie dzieciom spoza klubu, że przebywanie na świeżym powietrzu może być bardzo atrakcyjne i że warto odkrywać tajemnice otaczającego nas środowiska przyrodniczego. Na spacerze można podzielić dzieci na drużyny i zorganizować grę terenową według punktów zamieszczonych w temacie Ruch to zdrowie. Dalszy wyjazd powinien być połączony z przekazywaniem wiedzy krajoznawczej i promowaniem aktywnej turystyki. Dobrym pomysłem jest wycieczka do parku krajobrazowego lub narodowego i spotkanie z pracownikami parku, którzy mogą w bardzo ciekawy sposób opowiedzieć o środowisku przyrodniczym. Bliski kontakt z przyrodą uwrażliwia dzieci na jej piękno.

15 Edukacja 13 Pomoc dzieciom w potrzebie i edukacja lokalnej społeczności Głównym celem programu P&G. Żyj, poznawaj, rozwijaj się. jest osiągnięcie korzyści dla środowiska naturalnego oraz edukacja ekologiczna i obywatelska dzieci. U podstaw programu leży pomoc dzieciom w potrzebie, dlatego zależy nam, aby informacje o działalności klubu dotarły do jak najszerszego ich grona. Proponujemy skontaktować się z najbliższym ośrodkiem zrzeszającym takie dzieci i nawiązać współpracę. Sugerujemy, aby klub zorganizował w czasie realizacji niniejszego tematu co najmniej dwie akcje skierowane do dzieci. W konspektach na poprzednich stronach, przy każdej lekcji w punkcie Zróbmy coś dla innych znajdują się propozycje takich działań. Proponujemy także przeprowadzić zajęcia na temat wolontariatu, aby dzieci zrozumiały jego ideę. Jestem eko jestem trendy W jaki sposób organizować wydarzenia dla dzieci spoza klubu? Doskonałym sposobem propagowania idei ekologicznej w społeczeństwie jest organizowanie wydarzeń, które docierają do szerszej grupy osób. Najlepszym odbiorcą działań klubu z pewnością będą dzieci w wieku zbliżonym do wieku klubowiczów. Wydarzenia te powinny odbywać się w odpowiednim czasie, np. w dniach związanych z datami ekologicznymi, aby propagować wiedzę ekologiczną w świadomości dzieci. Ważne elementy: udokumentowanie wydarzenia, np. za pomocą zdjęć, przygotowanie miejsca, zaplanowanie wydarzenia, zdefiniowanie zaproszonej grupy, wcześniejsze wysłanie zaproszeń, uporządkowanie miejsca po zakończeniu wydarzenia, ewentualne zorganizowanie sponsorów. 1. Organizowanie festynu W ramach dzielenia się przez klubowiczów zdobytym na lekcjach doświadczeniem z innymi dziećmi proponujemy zorganizować festyn, który będzie wspaniałą zabawą dla dzieci w każdym wieku. Najlepszym miejscem na przeprowadzenie akcji dla dzieci jest najbliższe otoczenie placówki. Pozwala to dzieciom, szczególnie młodszym, swobodnie włączyć się w organizację, co jest bardzo ważne. Możliwe elementy festynu: przedstawienie, konkursy dla dzieci, sesja plakatowa, prezentacje proekologicznych zachowań, wystawa prac plastycznych, sprzątanie najbliższej okolicy, zakładanie ogrodów, gry i zabawy edukacyjne, zapoczątkowanie regularnej zbiórki surowców wtórnych, zielony pochód z okazji święta, np. Dnia Ziemi. W organizowaniu samego festynu ważne jest: Odpowiednie zaplanowanie programu. Należy przeznaczyć na każdą aktywność wystarczającą ilość czasu, uwzględniając wiek dzieci uczestniczących. Zachęcenie dzieci do pomocy w organizacji festynu w zależności od wieku ich poziom zaangażowania może być różny. Znalezienie i zarezerwowanie miejsca. Jeśli jest to placówka edukacyjna, należy zawiadomić dyrekcję szkoły. W przypadku wyboru miejsca poza placówką, trzeba zarezerwować to miejsce. Może to być np. miejscowy dom kultury lub park czy skwer.

16 Jestem eko jestem trendy 14 Zawiadomienie dyrekcji i rodziców w przypadku organizowania festynu poza placówką edukacyjną. Zaproszenie przedstawicieli lokalnych mediów. Umieszczenie plakatów informacyjnych w widocznych miejscach. Jeśli planowany jest duży festyn, wtedy lepsze będzie zawieszenie ich poza placówką edukacyjną. Wcześniejsze określenie programu, miejsca i czasu, a następnie podanie ich do wiadomości dzieci i ich rodziców. Konieczne jest zaplanowanie sprzątania i wyznaczenie osób, które tym się zajmą po festynie. 2. Organizowanie happeningu Najważniejsze elementy organizacji, podobnie jak w przypadku festynu, to: Zaplanowanie i przygotowanie tematu. Należy ustalić, co akcja ma przekazać, a potem przygotować plakaty lub inne widoczne środki przekazu. Wcześniejsze określenie programu, miejsca i czasu, a następnie podanie ich do wiadomości dzieci i ich rodziców. Przygotowanie programu lub przedstawienia. Zachęcenie dzieci do pomocy w organizacji happeningu: w zależności od wieku ich poziom zaangażowania może być różny. Znalezienie miejsca i, jeśli to konieczne, uzyskanie pozwolenia. Może to być np. miejscowy dom kultury lub park czy skwer na organizację happeningu na świeżym powietrzu. Zawiadomienie władz prawdopodobnie konieczne będzie uzyskanie zezwolenia. Zaplanowanie sprzątania po imprezie. Zaproszenie przedstawicieli lokalnych mediów. Umieszczenie plakatów informacyjnych. Szczególnie zachęcamy do organizacji happeningów dla pozostałych dzieci z własnej placówki najlepszym miejscem w takim przypadku będzie sama placówka. Jeśli myślimy też o innych uczestnikach, odpowiednie jest ruchliwe miejsce. Dobrze, gdyby miejsce to było w niewielkiej odległości od placówki edukacyjnej. Pozwala to dzieciom, szczególnie młodszym, swobodnie włączyć się w organizację.

17 Wstęp15 Wolontariat wstęp Jednym z celów programu P&G. Żyj, poznawaj, rozwijaj się. jest pomoc dzieciom w potrzebie, dlatego istotnym założeniem projektu jest rozbudzenie w klubowiczach chęci do niesienia bezinteresownej pomocy innym i uświadomienie dzieciom, jak ważne jest, oparte na zasadach wolontariatu, angażowanie się w sprawy społeczności lokalnej w dzisiejszych czasach. Zajęcia dotyczące wolontariatu mają przede wszystkim przedstawić dzieciom, czym jest wolontariat i dlaczego warto być wolontariuszem. Mają także zachęcić je do włączania się w akcję niesienia pomocy innym ludziom. Propozycje działań, jakie można zorganizować w ramach pomocy, dołączone są do konspektów lekcji w punkcie Zróbmy coś dla innych. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z nimi. Sugerujemy zorganizowanie dwóch lub trzech tego rodzaju działań w trakcie trwania programu. Jestem eko jestem trendy Czym jest wolontariat? Wolontariat to świadoma, dobrowolna i bezpłatna praca, świadczona na rzecz innych bądź całego społeczeństwa, wykraczająca poza związki rodzinne czy przyjacielskie. Wolontariat jest podstawą społeczeństwa obywatelskiego, w którym ludzie sami przejmują odpowiedzialność za ważne społecznie kwestie. Ludzie działający jako wolontariusze są otwarci na potrzeby innych, lepiej pracują w grupie i umieją stawiać sobie długofalowe cele. Często też wolontariat wspomaga rozwój takich cech, jak kreatywność, odpowiedzialność czy empatia, niejednokrotnie pomaga też sprecyzować swoje zainteresowania i rozwijać pasje. Okres nauki bardzo sprzyja kreowaniu postaw altruistycznych, gdyż dzieci cechuje duża otwartość i łatwość podejmowania nowych wyzwań, co sprzyja zaangażowaniu się w wolontariat i kontynuowaniu tej działalności przez długie lata. Słowa wolontariat zaczęto używać w latach 60. XX wieku i pochodzi ono od łacińskiego słowa volontarius ochotniczy, dobrowolny. Ministerstwo Edukacji Narodowej w Strategii Państwa dla Młodzieży na lata uznało upowszechnianie wolontariatu wśród dzieci i młodzieży za jedno z priorytetowych zadań w obszarze polityki ds. młodzieży. Więcej informacji można znaleźć na stronie Centrum Wolontariatu:

18 Jestem eko jestem trendy Wolontariat 16 Wolontariat przedszkole Cele: Uczestnicy warsztatu dowiedzą się, jakie cechy powinna mieć osoba, która pomaga innym. Zapoznanie ze słowem wolontariusz. Środki dydaktyczne: Różnego typu zabawki i rekwizyty w dużej ilości (np. zegarek, kłódka, buty). Metody pracy: Pokaz, gra dydaktyczna, wykład, pogadanka. Formy pracy: Grupowa, zbiorowa, pytania pomocnicze. Przebieg lekcji Wprowadzenie pokaz: Na początku nauczyciel wysypuje wszystkie rekwizyty i zabawki na stół i prosi przedszkolaki, aby wybrały te przedmioty, które kojarzą im się z osobą, która pomaga innym. Ważne, żeby grupa sama mogła podzielić rzeczy. Proponowane przedmioty to m.in. serce, rękawiczka, kłódka, telefon, zegarek, kalendarz, uśmiechnięta lalka. Realizacja tematu Gra dydaktyczna: Nauczyciel dzieli grupę na pary i każdej parze daje jeden przedmiot z tych, które kojarzą się grupie z osobą pomagającą innym, i prosi, aby każda para dokończyła zdanie: Ta rzecz kojarzy mi się z osobą pomagającą innym, bo taka osoba powinna być.... Każda z par prezentuje swoje zdanie. Wykład definicja wolontariusza: Na koniec nauczyciel podsumowuje, że osoba pomagająca innym powinna być uśmiechnięta, punktualna, chętna do pracy, umiejąca zachować tajemnicę, pomocna, wytrwała, systematyczna itd. Mówi też przedszkolakom, że taka osoba jest nazywana WOLONTARIUSZEM. Podsumowanie pogadanka: Nauczyciel wspólnie z dziećmi zastanawia się, gdzie w ich okolicy mieszkają dzieci w ich wieku lub zbliżonym, które, zdaniem dzieci potrzebują pomocy. Następnie prosi dzieci o zaproponowanie sposobów pomocy. Przy tej okazji nauczyciel powinien nawiązać do wydarzeń dodanych do każdej lekcji, które można wykorzystać przy pomocy dzieciom w potrzebie.

19 Wędrowiec Karta Pracy do zajęć Ruch to zdrowie rysunek wędrowca Rysunek należy wyciąć, a następnie podzielić na tyle części, ile jest planowanych punktów w grze. 17 Jestem eko jestem trendy

20 Jestem eko jestem trendy 18

21 Moje drzewo 19 Karta Pracy do zajęć Ruch to zdrowie aktywność Jakie jest moje drzewo? Moje drzewo jest Czy moje drzewo gubi liście na zimę? Jak wyglądają liście mojego drzewa? Jakie są? Kształt liścia Jaki jest brzeg mojego liścia? Jak nazywa się moje drzewo? Rozpoznaj drzewo po liściach. Kora mojego drzewa Jak wygląda kora mojego drzewa? Jaki ma kolor? Jaki ma wzór? iglaste/liściaste pojedyncze/złożone okrągły, jajowaty, sercowaty, trójkątny, równowąski ostry, tępy, zaokrąglony, wycięty gładka, chropowata przyłóż kartę do drzewa i odrysuj kredką wzór Jestem eko jestem trendy Czy z każdej strony wygląda tak samo? Czy moje drzewo w porównaniu z innymi jest wysokie? Co rośnie na korze mojego drzewa? Jakie zwierzęta żyją w moim drzewie? Czy widzisz jakieś gniazda? Czy widzisz jakieś dziury w pniu? Czy znalazłeś małe dziurki w korze? Zajrzyj w spękania kory, czy coś tam jest? Obejrzyj liście. Czy są nadgryzione? Jak myślisz, jakie zwierzęta żyją na twoim drzewie? Jakie jest moje drzewo? Jakie określenia najlepiej opisują twoje drzewo? paproć, porost, mech, glon duże, małe, średnie, grube, cienkie, wysokie, niskie, zdrowe, wesołe, smutne, chore, liściaste, iglaste, proste, krzywe, sękate, brzydkie, ładne Na odwrocie ułóż historię o swoim drzewie.

22 Jestem eko jestem trendy 20

23 Notatki 21 Jestem eko jestem trendy

24 Jestem eko jestem trendy Notatki 22

25 Notatki 23 Jestem eko jestem trendy

26 Jestem eko jestem trendy Notatki 24

27 omagajmy POMAGAJMY ZIEMI CODZIENNIE Oszczędzajmy wodę włączaj pełną pralkę i zmywarkę myjąc twarz lub zęby, zakręcaj wodę korzystaj z prysznica zamiast z wanny napraw kapiące krany i dobrze je zakręcaj zmywając dużo naczyń, korzystaj z miski z płynem do mycia i płucz je pod niewielkim strumieniem wody nie wyrzucaj śmieci do rzeki ani na jej brzeg Nie marnujmy energii wymień żarówki na energooszczędne gaś światło w pomieszczeniach, w których nie przebywasz zmień sprzęt AGD na ekonomiczny wyłączaj nieużywane urządzenia z trybu uśpienia zadbaj o szczelność okien w swoim domu wyłączaj ładowarki z prądu, jeśli ich nie używasz gotuj tyle wody w czajniku, ile potrzebujesz ociepl swój dom nie zasłaniaj grzejników wietrz pomieszczenie szybko i intensywnie obniż temperaturę w domu Wybierajmy transport publiczny krócej stoisz w korkach lub nie stoisz w nich wcale nie musisz szukać miejsca do parkowania i zastanawiać się, na jak długo masz opłacony czas za parkowanie robiąc krótkie spacery dbasz o zdrowie korzystanie z transportu publicznego jest tańsze niż użytkowanie samochodu Na zakupy z własną torbą jest trwalsza możesz z niej skorzystać wiele razy Segregujmy odpady papier zadrukowany jednostronnie można użyć ponownie z przetworzonego metalu, plastiku, szkła, papieru można wyprodukować nowe przedmioty papier z makulatury to oszczędzone drzewa oraz mniej zużytej wody, a do tego mniej zanieczyszczone środowisko jeśli wyrzucasz śmieci zmniejszaj ich objętość, na przykład zgniatając butelkę lub karton baterie wrzucaj do odpowiednich pojemników jest to odpad niebezpieczny; ponadto z baterii można odzyskać metale szlachetne dbając o to, by śmieci były posegregowane i przetworzone, zmniejszasz ich ilość w środowisku

28 Jestem eko jestem trendy Woda podstawa życia Ptasie ogrody chronimy bioróżnorodność Człowiek jako część ekosystemu czyli jak na co dzień pomagać środowisku Produkcja materiałów sfinansowana ze środków programu P&G. Żyj, poznawaj, rozwijaj się. ISBN