KARTA PRZEDMIOTU. Nazwa przedmiotu w języku angielskim prevention of addiction USYTUOWANIE PRZEDMIOTU W SYSTEMIE STUDIÓW

Transkrypt

1 KARTA PRZEDMIOTU Kod przedmiotu PU w języku polskim Profilaktyka uzależnień Nazwa przedmiotu w języku angielskim prevention of addiction USYTUOWANIE PRZEDMIOTU W SYSTEMIE STUDIÓW Kierunek studiów Pedagogika Forma studiów Poziom studiów Profil studiów niestacjonarne studia I stopnia licencjackie praktyczny Specjalność Jednostka prowadząca przedmiot Osoba odpowiedzialna za przedmiotkoordynator przedmiotu Termin i miejsce odbywania zajęć Pedagogika resocjalizacyjna z profilaktyką społeczną Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych Imię i nazwisko Renata Biernat Kontakt renata.biernat@onet.pl Forma zajęć Miejsce realizacji Termin realizacji Zajęcia w pomieszczeniu konwersatorium dydaktycznym Wydziału Nauk semestr IV Humanistycznych i Społecznych Status przedmiotu/przynależność do modułu OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PRZEDMIOTU Moduł: PS Język wykładowy Semestry, na których realizowany jest przedmiot Wymagania wstępne Język polski czwarty Podstawy z psychologii i pedagogiki resocjalizacyjnej. Formy zajęć Wykład FORMY, SPOSOBY I METODY PROWADZENIA ZAJĘĆ ćwiczeni a lektorat konwers atorium seminari um ZP PZ Samoks ztałceni 1

2 Liczba godzin rok Sem estr Sposób realizacji zajęć Sposób zaliczenia zajęć Metody dydaktyczne e- ZBUN r s r s r s r s R S r S r S II IV 0 Zajęcia w grupach 25-0 osobowych, wielkość jednostki zajęć - 5 zajęć po godziny (5h wg planu) zaliczenie na ocenę METODY DYDAKTYCZNE - słowne (pogadanka, wykład konwersatoryjny, wykład konwersatoryjny z prezentacją multimedialną, dyskusja, praca ze źródłem drukowanym) - praktyczne, inaczej czynne (zadania i ćwiczenia do wykonania) -aktywizujące (burza mózgów, drama) Przedmioty powiązane/moduł Wykaz literatury Podstawow a Uzupełn iająca Przedmioty powiązane: Metodyka oddziaływań profilaktycznych i resocjalizacyjnych, Praca resocjalizacyjno- terapeutyczna z osobami uzależnionymi 1. Woronowicz B.T., Uzależnienia. Geneza, terapia, powrót do zdrowia, Poznań: Harbor Point Media Rodzina; Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne Parpamedia, Uzależnienia behawioralne: wybrane aspekty, Jędrzejko M., Kowalski M., Rosik B. (red.), Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora; Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Jędrzejko M., Jabłoński., Narkotyki i środki zastępcze: zjawisko, profilaktyka, zagrożenia, Warszawa: Aspra, Kałdon B., Profilaktyka alkoholowa w szkole, Stalowa Wola: KUL, Knapik W., Uzależnienia jako problem cywilizacyjny XXI wieku: postawy młodzieży studenckiej wobec narkomanii na podstawie badań socjologicznych, Kraków: Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja, Jędrzejko M., Janusz M., Walancik M., Zachowania ryzykowne i uzależnienia: zjawisko i uwarunkowania, Warszawa: Aspra, 201. DO WYBORU: 1. Cierpiałkowska, L., Ziarko, M., Psychologia uzależnień - alkoholizm. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i profesjonalne, Cierpiałkowska, L. (2000). Alkoholizm. Przyczyny, leczenie, profilaktyka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.. Augustynek A., Uzależnienia komputerowe: diagnoza, rozpowszechnienie, terapia, Warszawa: Difin,

3 4. Zajączkowski K., Uzależnienia od substancji psychoaktywnych, Warszawa: WSiP, Drzewiecki M., Integralna profilaktyka uzależnień w szkole, Kraków: Rubikon, Gaś Z., Profilaktyka uzależnień, Warszawa: WSiP, Łakomski M., Pomóż uzależnionym. Integralny program profilaktyczny w szkole. Poradnik dla nauczycieli i wychowawców, Kraków: Impuls, Ogonowska A., Uzależnienia medialne czyli o patologicznym wykorzystaniu mediów i ich wpływie na nasze zdrowie oraz życie naszych dzieci, Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne, Kozak S., Patologia fonoholizmu: przyczyny, skutki i leczenie uzależnienia dzieci i młodzieży od telefonu komórkowego, Warszaw : Difin, Griffiths M., Gry i hazard: uzależnienia dzieci w okresie dorastania, Gdańsk: Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, A można inaczej...: konspekty, scenariusze, inscenizacje profilaktyka, red. Teresa Król, Kraków: Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli i Wychowawców, Karasowska A., Profilaktyka na co dzień: alkohol w życiu nastolatków, Warszawa: Wydaw. Edukacyjne PARPA, CELE, TREŚCI I EFEKTY KSZTAŁCENIA Cele przedmiotu (ogólne, szczegółowe) Celem jest zapoznanie studentów z problematyką uzależnień (chemicznych i behawioralnych), ich epidemiologią oraz nabycie wiedzy na temat czynników warunkujących powstawanie uzależnień oraz czynników chroniących a także omówienie poziomów i strategii profilaktycznych i przygotowanie do konstruowania programów profilaktycznych. WIADOMOŚCI przekazanie wiedzy na temat uzależnień chemicznych i behawioralnych (przejawy i skutki), identyfikacja czynników warunkujących powstawanie uzależnień, znajomość czynników sprzyjających zachowaniom zdrowotnym znajomość wybranych programów profilaktycznych (uzależnienia) UMIEJĘTNOŚCI sprawność planowania i organizowania oddziaływań profilaktycznych, student dostrzega znaczenie stresu, konfliktów i kryzysów w życiu jednostki, potrafi im zapobiegać i je minimalizować, student potrafi rozpoznać problemy specyficzne dla różnych form uzależnienia oraz udzielić odpowiedniej pomocy student potrafi dobrać programy profilaktyczne stosownie do potrzeb odbiorcy KOMPETENCJE SPOŁECZNE refleksyjność dotycząca własnych kompetencji w zakresie wiedzy i umiejętności w

4 obszarze profilaktyki i uzależnień. motywacja do pogłębiania wiedzy i umiejętności dotyczących działań profilaktycznych w uzależnieniach. Efekty kształcenia (kody) Treści programowe Forma zajęć Temat Liczba godzin Suma liczby godzin PED1P_W01 PED1P_ PED1P_U02 Zajęcia organizacyjne. Substancje psychoaktywne i ich klasyfikacje. Pojęcia: toksykomania, narkomana, alkoholizm, nikotynizm, lekomania. Uzależnienia- definicje, rodzaje, uwarunkowania. Typy i cechy uzależnień. Uzależnienia w kontekście międzynarodowych klasyfikacji chorób: ICD -10, DSM-IV. Mechanizmy i teorie uzależnień od substancji psychoaktywnych. Kryteria diagnostyczne uzależnienia od substancji psychoaktywnych. Czynniki ochronne i czynniki ryzyka w uzależnieniach. Lecznictwo odwykowe. Typy i poziomy profilaktyki. Profilaktyka uzależnieńmodel tradycyjny a model współczesny. Instytucjonalne i pozainstytucjonalne formy i metody zapobiegania uzależnieniom. PED1P_W01 PED1P_ PED1_PW1 PED1P_W15 PED1P_U02 PED1P_U06 PED1_PU10 PED1P_U14 PED1P_U15 PED1P_U20 PED1P_K09 Charakterystyka narkotyków, postać, działanie, drogi przyjmowania, objawy, skutki, zagrożenia, bezprzyrządowe metody rozpoznawania zachowań narkotykowych. Przyczyny sięgania po narkotyki, czynniki ryzyka i czynniki chroniące w używaniu narkotyków. Zaburzenia będące konsekwencją działania narkotyków. Reagowanie na problem narkotyków. Profilaktyka narkotykowa. Polskie regulacje prawne. Zadania szkoły w zapobieganiu używania narkotyków przez młodzież. Analiza programu: Szkolna Interwencja Profilaktyczna (program selektywnej profilaktyki narkomanii skierowany do uczniów). Dopalacze-istota, klasyfikacje, charakterystyka. Działania profilaktyczne dotyczące dopalaczy. Przykładowe scenariusze zajęć. 4

5 PED1P_W01 PED1P_ PED1_PW1 PED1P_W15 PED1P_U02 PED1P_U06 PED1_PU10 PED1P_U14 PED1P_U15 PED1P_U20 PED1P_K09 PED1P_ PED1P_W15 PED1_PU10 PED1P_U14 PED1P_U20 Uzależnienie od nikotyny. Przyczyny psychosocjologiczne i farmakologiczne. Objawy i fazy. Konsekwencje palenia tytoniu. Abstynencja nikotynowa. Test uzależnienia od nikotyny. Kwestionariusz Fagerstroma (stopień uzależnienia od nikotyny). Ochrona dziecka przed biernym i czynnym paleniem tytoniu. Sposoby walki z nałogiem. Uzależnienie do leków. Przyczyny, konsekwencje. Uzależnienie od alkoholu jako choroba wieloczynnikowa (ICD10). Fazy i skutki. Profilaktyka uzależnienia od alkoholu w świetle przepisów prawnych. Analiza programu: Fantastyczne Możliwości (szkolny program profilaktyki uniwersalnej ukierunkowany na opóźnianie wieku inicjacji alkoholowej u nastolatków wkraczających w okres dojrzewania). Analiza Programu Domowych Detektywów (Szkolny program profilaktyki uniwersalnej dla uczniów w wieku lat oraz ich rodziców i nauczycieli ukierunkowany na zapobieganie inicjacji alkoholowej). Zasoby wewnętrzne i zewnętrzne, które należy rozwijać i wzmacniać w celu prawidłowego rozwoju nastolatków. Asertywność, alternatywne sposoby spędzania czasu, reklama i jej wpływprzykładowe scenariusze zajęć (II etap edukacyjny), pozytywny obraz siebie, akceptacja grupy, opieranie się presji grupy, radzenie sobie ze stresem, myślenie pozytywne przykładowe scenariusze zajęć (III etap). Analiz programu: Szkoła dla rodziców i wychowawców (program profilaktyki uniwersalnej ukierunkowany na zwiększenie kompetencji wychowawczych rodziców oraz wychowawców i nauczycieli pracujących z dziećmi i młodzieżą oraz przeciwdziałanie zachowaniom problemowym dzieci i młodzieży). Analiz programu: Spójrz Inaczej (szkolny program profilaktyki uniwersalnej, ukierunkowany na wczesne zapobieganie zachowaniom ryzykownym oraz przeciwdziałanie nieprawidłowej adaptacji społecznej dzieci w wieku wczesnoszkolnym). Program: Archipelag Skarbów [program profilaktyki uniwersalnej adresowany do uczniów szkół gimnazjalnych, ukierunkowany na 5

6 ograniczenie zachowań problemowych (używanie alkoholu, narkotyków)]. Program Wzmacniania Rodziny dla rodziców i młodzieży w wieku lat (Program profilaktyki uniwersalnej / selektywnej, adresowany do rodzin, ukierunkowany na ograniczenie używania środków psychoaktywnych oraz zapobieganie innym zachowaniom problemowym młodzieży). FreD goes net (program wczesnej interwencji adresowany do osób w wieku lat używających narkotyków lub alkoholu w sposób okazjonalny). Program: LABORATORIUM WIEDZY POZYTYWNEJ (szkolny program uniwersalnej profilaktyki używania substancji psychoaktywnych dla młodzieży gimnazjalnej w wieku 1-14 lat). Program: Przyjaciele Zippiego (program promocji zdrowia psychicznego dla dzieci w wieku 5-9 lat ukierunkowany na wzmacnianie umiejętności osobistych i społecznych dzieci). Program Profilaktyczno-Wychowawczy Epsilon (program promocji zdrowia psychicznego ukierunkowany na rozwijanie umiejętności osobistych i społecznych dzieci w wieku 7-9 lat oraz poprawę ich psychospołecznego funkcjonowania). Wspomaganie Rozwoju Psychospołecznego Dzieci Nieśmiałych (szkolny program profilaktyki selektywnej adresowany do dzieci nieśmiałych w wieku lat, wspomagający ich rozwój psychospołeczny). Program Wspomagania Rozwoju Psychospołecznego Dzieci Nielubianych przez rówieśników z powodu zachowań antyspołecznych (program profilaktyki selektywnej przeznaczony dla dzieci w wieku lat). 6

7 PED1P_W01 PED1P_ PED1_PW1 PED1P_W15 PED1P_U02 PED1P_U06 PED1_PU10 PED1P_U14 PED1P_U15 PED1P_U20 PED1P_K09 Uzależnienia behawioralne. Etapy wchodzenia w uzależnienie, skutki, kryteria diagnostyczne. Zaburzenia w sieci i uzależnienia od gier komputerowych. Kształtowanie kontaktu dziecka z multimediami. Zachowania niewłaściwe rodziców i następstwa ich błędów. Działania zapobiegawcze. Scenariusze zajęć. Hazard- skala zjawiska, profil typowego hazardzisty, przeciwdziałanie. Przyczyny uzależnienia od gier na automatach. Charakterystyka graczy, wskazówki dla rodziców. Profilaktyka. Warsztat pracy specjalisty- animatora działań profilaktyczno-wspierających: drama i biblioterapia jako formy działalności wychowawczej budujące postawy asertywności, samooceny, empatii. Łącznie Efekty kształcenia kod W01 Student, który zaliczył przedmiot w zakresie WIEDZY Zna podstawową terminologię z zakresu profilaktyki i uzależnień Odniesienie do efektów kształcenia dla dla kierunku obszaru H1P_W0 K_W01 S1P_W01 W1 Ma elementarną wiedzę z zakresu profilaktyki, uzależnień i programów profilaktycznych zorientowaną na zastosowanie praktyczne w obrębie studiowanej specjalności. Ma podstawową wiedzę o uczestnikach działalności wychowawczej i pomocowej oraz o specyfice funkcjonowania dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem. K_ K_W1 H1P_W01 S1P_W04 W15 Ma elementarną wiedzę o metodyce posługiwania się programami profilaktycznymi w zakresie uzależnień oraz sporządzania scenariuszy zajęć i współpracy z rodzicami. K_W15 H1P_W01 H1P_W07 U02 U06 w zakresie UMIEJĘTNOŚCI Potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu profilaktyki uzależnień w celu analizowania i interpretowania motywów i wzorów ludzkich zachowań. Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności, korzystając z różnych źródeł K_U02 K_U06 H1P_U01 S1P_U01 S1P_U06 H1P_U01 H1P_U02 7

8 U10 U14 U15 U20 K09 kod W01 W1 W15 Potrafi w sposób precyzyjny i spójny wypowiadać się w mowie i na piśmie, na tematy dotyczące wybranych zagadnień profilaktyki uzależnień, programów profilaktycznych i działalności wychowawczo-pomocowej. Potrafi ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk w obszarze zapobiegnia uzależnieniom. Potrafi dobierać i wykorzystywać dostępne materiały, środki i metody pracy w celu projektowania działań profilaktycznych. Potrafi pracować w zespole i realizować cele i zadania związane z projektowaniem działań związanych z profilaktyką uzależnień. w zakresie KOMPETENCJI Jest odpowiedzialny za siebie i innych oraz za swoje działania pedagogiczne w zakresie studiowanej specjalności. Realizacja efektów kształcenia w poszczególnych formach Student, który zaliczył przedmiot w zakresie WIEDZY H1P_U0 H1P-U10 H1P_U01 H1P_U11 K_U10 H1P_U12 H1P_U1 S1P_U09 S1P_U10 H1P_U09 K_U14 S1P_U06 S1P_U07 K_U15 H1P_U 09 S1P_U07 K_U20 K-U09 H1P_U04 H1P_K05 S1P_K05 w ćw Lek konwers sem ZP PZ ZBUN X X X X w zakresie UMIEJĘTNOŚCI U02 U06 U10 U14 U15 U20 K09 w ćw Lek konwer sem ZP PZ ZBUN w zakresie KOMPETENCJI w cw Lek konwer sem ZP PZ ZBUN Kryteria oceny osiągniętych efektów Studentom wyjaśnia się szczegółowe kryteria oceny, które są dostosowane do danej formy 8

9 weryfikacji ( kolokwium, referatu, zadania domowego, dyskusji). Podkreśla się zasadnicze wymogi. Kryteria korespondują z efektami kształcenia, które są weryfikowane. Obecność/frekwencja na zajęciach nie stanowi potwierdzenia uzyskania żadnego efektu kształcenia. na ocenę na ocenę,5 na ocenę 4 na ocenę 4,5 na ocenę 5 uzyskanie od 51% - 65% łącznej liczby punktów możliwych do uzyskania uzyskanie od 66% - 75% łącznej liczby punktów możliwych do uzyskania uzyskanie od 76% - 85% łącznej liczby punktów możliwych do uzyskania uzyskanie od 86% - 95% łącznej liczby punktów możliwych do uzyskania uzyskanie od 96% - 100% łącznej liczby punktów możliwych do uzyskania Metody oceny (F- formułująca, P- podsumowująca) Ocena formułująca odnosi się do procesu uczenia się, tj. formułowana jest w trakcie trwania semestru. Student otrzymuje informację zwrotną, nad czym musi jeszcze popracować, co uzupełnić, a co poprawić. Ocena podsumowująca odnosi się natomiast do efektu końcowego, produktu procesu uczenia się. Egzamin ustny Egzamin pisemny Projekt Kolokwiu m Zadania domowe Referat/ prezent acja Sprawozdanie Dyskusj e F P Metody weryfikacji efektów kształcenia Studentom objaśnia się, w jaki sposób będzie przebiegała weryfikacja - przy zaliczeniu opisujemy sposób przeprowadzenia zaliczenia, czas, liczbę pytań, formę pytań, kryteria oceny; w przypadku pracy pisemnej: objętość, formę złożenia, literaturę, przypisy, zawartość). 9

10 Efekty kształce nia (kody) Egzamin ustny Egzamin pisemny Projekt Kolokwiu m W01 W1 W15 U02 U06 U10 U14 Punkty ECTS Zadanie domowe W1 W15 U15 U20 K09 Referat/ prezentac ja W01 W1 U02 U06 U10 U20 K09 dyskusje W01 W1 W15 U02 U06 U10 U15 U20 K09 BILANS PUNKTÓW ECTS - punkt ECTS oznacza 25-0 godzin pracy studenta w różnych formach, takich jak: uczestniczenie w zajęciach dydaktycznych, samodzielne przygotowywanie się do zaliczenia, samodzielna lektura, przygotowanie i prezentacja referatu, przygotowywanie się do zajęć, udział w konsultacjach. Obciążenie studenta Forma aktywności Studia stacjonarne Studia niestacjonarne Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim, w tym: W Ćw Konwersatorium 15 Forma zajęć Konsultacje przedmiotowe 5 Godziny bez udziału nauczyciela akademickiego wynikające z nakładu pracy studenta, w tym: Przygotowanie się do zaliczenia. 20 Przygotowanie się do zajęć. 5 Studiowanie zalecanej literatury. 15 Przygotowanie referatu/ prezentacji, dyskusji. 15 Przygotowanie do egzaminu. Sumaryczna liczba godzin dla przedmiotu wynikająca z całego nakładu pracy studenta 75 PUNKTY ECTS ZA PRZEDMIOT 10

11 11